Менавіта такі шлях развіцця фармацэўтычнай галіны.
120 гадоў таму, у 1890 годзе, у Капылі запрацавала аптэка. Такія ж земскія фармацэўтычныя пункты былі адкрыты ў Уздзе, Любані, Старых Дарогах і іншых мястэчках, сярод якіх і нашы Цімкавічы. Штогод 15 кастрычніка адзначаецца Дзень работнікаў фармацэўтычнай і мікрабіялагічнай прамысловасці. Таму, думаю, чытачам раёнкі будзе цікава пазнаёміцца з гісторыяй развіцця гэтай галіны на Капыльшчыне.
Вядома, што медыцынай на Капыльшчыне займаліся ўжо тады, калі праз нашу мясцовасць праходзіў “шлях з вараг у грэкі”. Разам з вікінгамі нашы капыльскія купцы траплялі па водных артэрыях у Візантыю. Адтуль яны прывозілі лекі для князя і яго дружыннікаў. Купцы і іх слугі ад грэкаў-фармацэўтаў навучыліся з траў і жывёльных субстратаў (аднарог ці ікол маржа) рабіць лекі. Грэчаскае слова “фармакон” ці фармацыя перакладаецца на розныя мовы як лекі, лячэнне. Пры раскопках капыльскага замчышча вучні Барыса Багдановіча і студэнты Лявона Калядзінскага знаходзілі ступкі з таўкачыкамі, у якіх нашы продкі расціралі лекавыя зёлкі.
У канцы 17 пачатку 18 стагоддзяў аптэкары ўжо не лечаць людзей, а прысвячаюць сябе вынаходству новых медыцынскіх прэпаратаў, якія становяцца ў насельніцтва запатрабаваным таварам. А гэта ў сваю чаргу шырыць аптэкарскія паслугі, і таму ўзнікае шмат прыватных аптэк.
У 16 стагоддзі ў Капылі жыў доктар медыцыны, вучань самога Галілея – Данііл Набароўскі, які трымаў аптэчку, рыхтаваў розныя мікстуры і лекі, лячыў не толькі князя Радзівіла і шляхту, але і бедных мяшчан. У гэты час з’яўляюцца рукапісныя кнігі рэцэптаў.
Рэцэптурныя кнігі меліся і ў манахаў Грозаўскага манастыра. У 1632 годзе ў Капылі быў створаны “цэх уломных”, дзе вялі нагляд грозаўскія манахі за абяздоленымі калекамі і лячылі іх прыгатаванымі лекамі. Уніяцкія і каталіцкія святары таксама былі навучаны лекарскай справе. Ксяндзы ў Цімкавічах, Грозаве, Савічах, Цялядавічах, Капылі папаўнялі свае веды з медыцынскіх кніг, яны лячылі прыхаджан і стараліся гэтым падтрымаць свой аўтарытэт.
Толькі ў 17 стагоддзі ў Капылі з’явіліся лекары-прафесіяналы. У той час урачоў з універсітэцкай адукацыяй было мала, таму лекарскай і аптэчнай справай займаліся і цырульнікі, якія не толькі стрыглі валасы, але і вырывалі зубы, рабілі хірургічныя аперацыі і рознымі адварамі траў лячылі людзей. У мястэчку Цімкавічы ў канцы 17 - пачатку 18 стагоддзяў такім лекарам быў Юзэф Давідовіч, які жыў на вуліцы Слуцкай. І сёння яго на-шчадкі жывуць на гэтай вуліцы. А цырульнікі Гірш Зельмановіч і Абрам Іцковіч жылі паблізу базарнай плошчы.
У Цімкавічах у 1705 г. у сям’і князя нарадзіўся Марцін Мікалай Радзівіл, які атрымаў добрую адукацыю ў заходнееўрапейскіх універсітэтах. Ён арганізаваў у мястэчку лабараторыі па хіміі, фізіцы і медыцыне, займаўся алхіміяй, меў жаданне адшукаць філасофскі камень для лячэння ўсіх хвароб. Ім былі атрыманы медыцынскія прэпараты, якія добра ўздзейнічалі на страўнікава-кішачны тракт, а таксама стымулявалі работу сэрца і зніжалі запаленчыя працэсы ў арганізме чалавека.
У Капылі ў 30-я гады 19 стагоддзя жыў фельчар Шмуйловіч, які быў вельмі адукаваным і ведаў некалькі моў. Яго кватэра нагадвала аптэчны склад. Ён адпускаў капылянам розныя лекавыя расліны, солі, мікстуры і іншыя прэпараты за невялікую плату. А вось беднякоў Шмуйловіч лячыў бясплатна. Менавіта ім былі распрацаваны некалькі гатункаў духмянага касметычнага мыла. Многім багатым капылянам спадабалася яго навінка, але ніхто з іх не адважыўся пабудаваць завод і наладзіць вытворчасць гігіенічнага тавару.
Калі намаганні Шмуйловіча ў лячэнні былі дарэмнымі, то капыляне звярталіся па медыцынскую дапамогу да ўрача-земляка Самуіла Кушалеўскага, які лячыў самога Радзівіла ў Нясвіжы. Дарэчы, Кушалеўскі скончыў Віленскі ўніверсітэт у 1824 годзе і атрымаў званне доктара медыцыны. Ён стаў адным з першых сярод урачоў-яўрэяў Расіі.
Пашырыў гарызонты медыцынскай навукі Ян Ачапоўскі, сын уніяцкага святара. Ён нарадзіўся ў 1800 годзе ў Пацейках. Таксама скончыў Віленскі ўніверсітэт. Прымяніў новы спосаб лячэння эпілепсіі і рэўматычных хвароб,вынайшаў медпрэпараты для іх лячэння.
А вось Антон Якаўлевіч Красоўскі з мястэчка Грозава (1821 – 1898 гг.) стаў вядомым рускім вучоным у галіне медыцыны. Быў генералам і першым рэктарам ваенна-медыцынскай акадэміі ў Пецярбургу, а таксама распрацаваў шмат медпрэпаратаў у лячэнні жаночых хвароб.
Капылянін Максім Клейнбарт, бацька вядомага літаратара і рэвалюцыянера Льва Максімавіча Клейнбарта, у 1875 годзе скончыў універсітэт і стаў урачом. Ён таксама лячыў капылян і меў сваю аптэку, пакуль у 1890 годзе ў горадзе не адкрылася земская аптэка. Дарэчы, дзякуючы гэтаму багацею ў Капылі ў 1905 годзе стала працаваць земская бальніца, дзе мелася невялічкая аптэчка.
Вялікім гонарам для Капыльшчыны з’яўляецца Вітольд Наркевіч-Ёдка, які нарадзіўся ў 1835 годзе ў вёсцы Пукава (зараз Камсамольская). Вучыўся на доктара медыцыны ў Бер- ліне і Тарту. Дзякуючы яго навуковым распрацоўкам быў зроблены прарыў у лячэнні хвароб вачэй, і за гэта прозвішча нашага земляка было ўключана ў амерыканскую энцыклапедыю.
У 1905 годзе ў Капылі ўзнік вялікі пажар, які знішчыў амаль усе будынкі ў цэнтры гарадка. Згарэла і драўляная аптэка, але ўжо да канца года замест драўляных на месцы папялішчаў пабудаваліся прыгожыя цагляныя будынкі. Аптэка размясцілася, дзе цяпер фантанчык, каля канторы КБА, на так званым прадмесці. Пасля вайны будынак быў знесены, бо пера- шкаджаў дарожнаму руху.
Пасля рэвалюцыі доўгі час аптэкай кіраваў Калмановіч. У 30-я гады яго забралі ў Мінск, а загадчыкам аптэкі стаў Іосіф Васільевіч Канкевіч – выпускнік Харкаўскага ўніверсітэта. У чыне капітана ён узначальваў фармацэўтычную службу на палях Першай сусветнай вайны. Даводзілася не толькі гатаваць лекі ў франтавых умовах, але і лячыць салдат, рабіць нескладаныя хірургічныя аперацыі.
Калі Канкевіч стаў кіраўніком капыльскай аптэкі, то яго жонка Кацярына Іванаўна Вісловіч хутка асвоіла абавязкі рэцэптара і па рэцэптах выдавала пацыентам медыкаменты. А Соня Арлова, Аляксандра Шарыпа і жонка старшыні капыльскага калгаса Марыя Гурло ім дапамагалі рыхтаваць з кампанентаў лекі.
— Мы жылі ў двухпакаёвай кватэры, якая мясцілася ў будынку разам з аптэкай. Для сям’і такое суседства было не вельмі добрым. Кожную ноч хтосьці будзіў нас, але бацька не нерваваўся, а ішоў і рыхтаваў лекі для начнога пацыента, — успамінала дачка галоўнага фармацэўта раёна Ліна Іосіфаўна Канкевіч (Уласавец). Дарэчы, Ліна Іосіфаўна прысвяціла сябе педагагічнай справе, а вось яе сястра Тамара Іосіфаўна стала фармацэўтам і пасля вайны больш за трыццаць гадоў працавала ў капыльскай аптэцы.
У гады Вялікай Айчыннай вайны гарэлі не толькі дамы з мірнымі жыхарамі, але і аптэкі. Агнём была знішчана Песачанская аптэка. А ад былой аптэкі ў Капылі засталіся толькі сцены. Таму пасля вайны ўзнікла пытанне, дзе знайсці памяшканне для новай гарадской аптэкі.
Першая загадчыца раённай аптэкі Зінаіда Раманаўна Лемеш арандавала палову жылога драўлянага дома ў Сцяпана Курыльчыка (вугал вуліцы Пушкіна і Савецкай). Як успамінала санітарка Вера Іванаўна Цвірка, адчуваўся вялікі дэфіцыт лекаў, таму травы нарыхтоўвалі аж за Бабоўняй. Даводзілася ездзіць па медыкаменты ў Мінск. Цесна было аптэкарам: загадчыца дзяліла пакойчык з бухгалтарам, асістэнцкая і рэцэптурная мясціліся таксама ў маленькім пакойчыку. Тым не менш, своечасова рыхтавалі розныя мазі, растворы і мікстуры. У свой час загадвалі ўстановай Тамара Рыгораўна Галкіна, Марыя Якаўлеўна Новікава (якая потым з 1953 па 1987 год будзе загадваць аптэкай №78 у Бабоўні). Яе зменіць выпускніца Ленінградскага медінстытута Зінаіда Данілаўна Ахрамовіч.
У 1957 годзе пабудавалі новы драўляны будынак аптэкі на перакрыжаванні вуліц Савецкай і Горкага. Кіравала фармацэўтычнай установай Паліна Сяргееўна Караткевіч, але і тут была такая ж схема размяшчэння аддзелаў, ды яшчэ мыйная з дыстылятарам, а стол для фасоўкі медыкаментаў мясціўся ў калідоры, быў яшчэ складзік у двары. Стала паступаць новае абсталяванне, што дазволіла захоўваць лекі ў добрых умовах. У штат аптэкі ўваходзілі 13 чалавек. Некаторы час жыла ў аптэцы і новая загадчыца Любоў Аляксееўна Шчамялёва. А ў 1962 годзе цэнтральнай раённай аптэкай пачаў загадваць Уладзімір Мацвеевіч Караневіч, які заўсёды ганарыўся сваімі супрацоўнікамі. У прыклад сваім работнікам ён ставіў чалавечую чуласць і ўвагу да пацыентаў Зінаіды Данілаўны Ахрамовіч. Такія ж чулыя адносіны да тых, хто карыстаўся паслугамі фармацэўтаў, праяўляла намеснік кіраўніка аптэкі Ала Кузьмінічна Вярбіла, за што неаднаразова ўзнагароджвалася граматамі і падзякамі. Караневіч арганізаваў гурток па прыгатаванні лекаў новым метадам. Так усе фармацэўты павышалі свой прафесійны ўзровень. І не дзіва, што аптэцы прысвоілі трэцюю катэгорыю.
Пры Іване Трафімавічы Шмаку ў раёне працавала 29 аптэк і аптэчных пунктаў. Іх абслугоўвалі 47 высокакваліфікаваных фармацэўтаў. Лепшымі аптэкамі з’яўляліся Вялікараёўская, Доктаравіцкая, Кудзінавіцкая і Слабада-Кучынская. У іх заўсёды быў шырокі асартымент лекаў.
У 1971 годзе раённую аптэку ўзначаліла вопытны спецыяліст фармацэўтычнай справы Ала Кузьмінічна Вярбіла. У 1978 годзе з’явілася магчымасць атрымаць больш шырокія апартаменты. Па вуліцы Янкі Купалы здаваўся пяціпавярховы дом, а на першым паверсе кааператары марудзілі з адкрыццём магазіна. Тады Ала Кузьмінічна ідзе на прыём да старшыні праўлення райспажыўтаварыства Заянчкоўскага і просіць яго аддаць памяшканне магазіна пад аптэку. “Так і сталі працаваць у прыгожым месцы, дзе можна было паставіць сучаснае абсталяванне, мэблю і не заціскаць адзін аднаго сваімі плячыма”, — расказвала ветэран аптэчнай справы Галіна Севасцьянаўна Гурло. Жанчына ў свой час разам з Тамарай Іосіфаўнай Канковіч закончыла Магілёўскае фармацэўтычнае вучылішча і больш за трыццаць гадоў працавала асістэнтам і рэцэптарам (асістэнты па рэцэптах рыхтуюць лекі, а рэцэптары іх аддаюць пацыентам). Не менш працавала на пасадзе рэцэптара выпускніца Бабруйскага фармвучылішча Галіна Раманаўна Лепяціла. Жанчыны добрым словам успаміналі свайго калегу рэцэптара Капіталіну Іванаўну Фёдараву, якая прыйшла працаваць да іх у аптэку з пасады загадчыцы райздраўаддзела. Памятаюць і былую загадчыцу-франтавічку Цімкавіцкай аптэкі Алімпіяду Міхайлаўну Кражымскую, якая за ратныя подзвігі была ўзнагароджана ордэнам Чырвонай Зоркі, а за старанную працу — ордэнам Працоўнага Чырвонага Сцяга. Яе справу працягвала Ніна Мітрафанаўна Андруковіч. Святлана Канстанцінаўна Маскалік працавала загадчыцай Бабаўнянскай аптэкі, а затым — у Капыльскай аптэцы асістэнтам і рэцэптарам.
Ужо ў 1980 годзе раённая аптэка і падпарадкаваныя ёй сельскія аптэчныя пункты мелі патрэбнае для абслугоўвання насельніцтва Капыльшчыны абсталяванне, дапаможныя матэрыялы, посуд, інвентар, і гэты, можна сказаць, мазгавы аптэчны цэнтр узначаліла Зінаіда Пятроўна Шаўрова. Ёй давялося працаваць у час развалу Саюза. Гэта быў складаны перыяд, калі зменшыліся пастаўкі лекавых сродкаў, што паўплывала на тавараабарот. Менавіта, у гэты час з’явілася прыватная аптэка Міхневіча, якая мясцілася ў “Капылянцы”. Яна закрылася ў 1997 годзе па прычыне нерэнтабельнасці.
Зараз цэнтральная раённая аптэка №97 мае кампьютарную тэхніку з праграмным забеспячэннем, гэта дапамагае лепш абслугоўваць наведвальнікаў і весці ўлік матэрыяльных каштоўнасцей. Закуплена сучаснае гандлёвае абсталяванне. Сёння неабходнасць у асістэнтах адпала, бо лекавыя сродкі ў розных упакоўках і капсулах паступаюць да нас цэнтралізавана. Тыя ж парашкі заменены на таблеткі, а мікстуры загерметызаваны і могуць захоўвацца працяглы перыяд. Зараз у раёне працуе 9 аптэк і 25 аптэчных пунктаў. Ветэран фармацэўтыкі Галіна Севасцьянаўна перадала некалькі фотаздымкаў, на якіх работнікі цэнтральнай аптэкі яшчэ маладыя. Гэта кіраўнік аптэкі Іван Трафімавіч Шмак, рэцэптары Святлана Канстанцінаўна Маскалік, Галіна Раманаўна Лепяціла, Ала Кузьмінічна Вярбіла, асістэнт Яўгенія Гаўрылаўна Валчкевіч, бухгалтарскія работнікі Соф’я Канстанцінаўна Рудзь, Надзея Мікалаеўна Малевіч, Валянціна Іванаўна Радзечка, санітаркі Вара Іванаўна Цвірка, Алена Іванаўна Віслаус. Сёння калектыў раённай аптэкі працягвае традыцыі старэйшага пакалення аптэкараў. Вось яны — І. А. Казачэўская, Л. Я. Камяк, Л. Е. Дубовік, З. П. Шаўрова, кіраўнік спраў аптэкі, А. В. Бенеш, В. Е. Барысёнак, З. Н. Язерская, С. В. Садановіч, А. А. Карпека, А. Г. Разановіч. Капыльскія аптэкары ўдзельнічаюць у многіх мерапрыемствах і конкурсах, якія наладжвае РУП “Мінская фармацыя”. Сярод аптэк вобласці нядаўна быў арганізаваны агляд-конкурс на лепшы плакат па тэме: “Нарыхтоўка і прымяненне лекавай і расліннай сыравіны”. Сярод лепшых санбюлетэняў журы адабрала творы нашых фармацэўтаў. Пераможцамі сталі фармацэўт-асістэнт Тамара Максімаўна Арол і намеснік кіраўніка ЦРА Святлана Леанідаўна Хіхлуша.
Высокі прафесіянальны ўзровень нашых фармацэўтаў — залог поспеху і павагі капылян. Гэтую святую місію яны выконваюць бездакорна.
Іван ІГНАТЧЫК
НА ЗДЫМКУ: калектыў цэнтральнай раённай аптэкі №97.
У канцы верасня ў г. Узда адбыўся занальны конкурс “Лепшая маладая сям’я Мінскай вобласці”, арганізатарамі якога выступіў аддзел па справах моладзі Мінаблвыканкама. Мэта конкурсу - прапаганда культуры сямейных адносін, здаровага ладу жыцця, павышэнне прэстыжу маладой сям’і.
Капыльскі раён прадстаўляла сям’я Лосевых з аграгарадка Цімкавічы. Энергічныя, творчыя Аксана і Уладзімір – вядомыя чытачам газеты як удзельнікі шматлікіх раённых конкурсаў і святаў. Аксана працуе прадаўцом у магазіне аграгарадка Цімкавічы, Уладзімір - механізатар ААТ “Капыльскае”. Муж і жонка выхоўваюць дачушак Аляксандру і Соф’ю. Па выніках конкурсу сям’я з Капыльскага раёна атрымала Дыплом у намінацыі “З песняй па жыцці” і каштоўны падарунак. 
Чувство родительского дома появляется в детстве и крепнет год от года. Конечно, это в первую очередь связано с мамой. Маленькими и беспомощными мы приходим в этот мир и сразу окунаемся в тепло материнских ладоней, слышим ее заботливый голос. Из этого складывается детская память.
Накануне праздника Дня Матери редакция «СП» получила много детских писем, адресованных своим любимым мамочкам, в которых ребята рассказывают о них, поздравляют с праздником.
Катя ЛОБАН (г. Копыль) считает, что имя Елена очень подходит ее маме «...потому что она очень красивая. Работает продавцом в магазине, а дома мама — настоящая хозяйка. Она приводит в порядок квартиру, готовит вкусную еду, помогает нам с братом делать уроки. Я очень люблю летом отдыхать с мамой на природе, а долгими зимними вечерами мы смотрим телевизор и разговариваем по душам. Иногда мне кажется, что мы с мамой ровесницы, потому что у нас бывают одинаковые мысли. Я очень хочу, чтобы моя мама была счастлива, и постараюсь ее никогда не огорчать».
Полина ВАБИЩЕВИЧ (г. Копыль) написала нам не только о маме: «Я счастлива, что у меня есть мама, которая подарила мне жизнь, и две бабушки. Маму зовут Виктория, что в переводе с греческого означает «победа». У нее интересная работа в юридической консультации - оказывать людям помощь в оформлении документов. А дома моя мама самая нежная и самая добрая. Она помогает мне делать уроки, готовит мои любимые блюда, дает советы. Я хочу, чтобы моя мама всегда оставалась молодой и красивой, как сейчас.
А мои бабушки - солнышки земли. Бабушка Раиса живет в Копыле. Она любит заниматься овощеводством и очень много знает о различных растениях. А бабушка Светлана — минчанка. Я люблю ездить к ней в гости. Она мне всегда рассказывает много интересных историй. Я хочу пожелать своим бабушкам крепкого здоровья на долгие годы и не стареть».
Из письма Оксаны Юхо (г. Копыль) мы узнали, что «...самым дорогим для меня человеком является мама, мой первый учитель и воспитатель. А еще она хорошая хозяйка: прекрасно готовит, вышивает, вяжет и шьет.
У нее творческая профессия - кондитер. В цехе, где она работает, в день производят до одной тонны выпечки, а в канун праздников и того больше. Я горжусь своей мамой и хочу быть похожей на нее».
Авторы писем рассказывали о своих родных не только в прозе, но и в стихотворной форме.
Наталья Рыбак из д. Старица дарит такие слова:
- Мама, - говорю я,
когда засыпаю,
Утром, когда я встаю.
Дороже этого слова
не знаю,
Маме родной
свою песню пою.
А Ольга КАМЕНКА из д. Лесное в своем поздравлении обещает:
За тебя буду Бога
я вечно просить
О здоровье на вечные годы.
И в лицо чтоб твое
никогда-никогда
Не прокрались
морщинки-невзгоды.
Евгения Лях из д. Мажа считает, что «…быть мамой – бесценный дар, которым Бог наделяет каждую женщину:
Из сотни тысяч
я тебя узнаю,
Прости за глупости,
что совершала я.
Тобой одной живу,
всегда скучаю.
И ведь улыбка у меня твоя».
Мама есть мама. Она показывает нам своим примером, что нужно быть ответственным за тех, кто рядом. Жить без мамы очень сложно.
Любовь ПЕТРОВА
Хорошо, когда у тебя есть много друзей, с которыми можно поговорить, посоветоваться и замечательно провести время! Мне повезло: у меня их много как среди девчонок, так и среди парней. Но есть у меня один друг – самый верный и преданный – моя мама. У меня с ней такие теплые и доверительные отношения, о каких можно только мечтать!
Я всегда могу поговорить с мамой на любую тему. Она внимательно выслушает и даст нужный совет. Трудные задачи мы решаем вместе. Мама всегда рядом со мной. Я знаю, что она радуется за меня от чистого сердца, что мои успехи – это ее успехи. Она никому не даст меня в обиду и сделает все для того, чтобы я была счастлива.
Для меня мама – самый любимый, дорогой человек. Я всегда брала с нее пример. Мама меня многому учит и всегда авторитет во всем. Я очень уважаю ее. Мама может посоветоваться со мной и даже прислушаться к моему мнению. Это очень приятно. Но порой наши точки зрения расходятся. И если это происходит, мама не навязывает свое мнение. Иногда ей удается меня переубедить, хотя сделать это бывает сложно. Моя мама – целеустремленный и сильный человек. У нее действительно большая сила воли. Она строгая, но не злая. У нее добрые голубые глаза, золотые руки.
Я хочу, чтобы моя мама была счастлива. Я говорю ей спасибо за то, что дала мне жизнь, что терпелива и добра ко мне.
Виктория ГОРНОСТАЙ,
член кружка «Живое слово» УО «Лесновская ГОСШ»
Напярэдадні Дня Маці адбылося шмат мерапрыемстваў, прымеркаваных да гэтага цудоўнага асенняга свята. Адна з такіх сустрэч прайшлаў мінулую пятніцу, гераінямі яе сталі маладыя матулі, што выхоўваюць дзяцей ва ўзросце да аднаго года.
Спецыялісты Капыльскага тэрытарыяльнага цэнтра сацыяльнага абслугоўвання насельніцтва (ТЦСАН) сумесна з аддзелам па справах моладзі райвыканкама стварылі максімальна камфортныя ўмовы для жанчын, іх дачушак і сынуляў, з кубачкам гарачага чаю і рознымі салодкасцямі.
Дырэктар цэнтра Святлана Маліноўская і начальнік аддзела па справах моладзі Валянціна Балажынская выказалі шмат сардэчных слоў у адрас матуль за іх высакародную місію, а таксама ўручылі падарункі ад узначальваемых структур.
Працягам сустрэчы стаў канцэрт, які для маладых матуль падрыхтавалі юныя выхаванцы сярэдняй школы №2 разам з музычным кіраўніком Таццянай Ермаловіч. У іх выкананні прагучалі вакальныя кампазіцыі ў народным, папулярным і джазавым жанрах. Канцэрт, дарэчы, спадабаўся не толькі жанчынам, але і маленькім гарэзам, якія ліха прытанцоўвалі на каленях у матуль.
А напрыканцы сустрэчы Святлана Маліноўская запрасіла гасцей у клуб “Паміж намі, мамачкамі”, што створаны ў тэрытарыяльным цэнтры, каб больш цікава і плённа праводзіць з дзецьмі свой вольны час.
НА ЗДЫМКАХ: 1. Т. Ермаловіч з юнымі спевакамі; 2. Падчас сустрэчы ў тэрытарыяльным цэнтры.
Тэкст і фота Сяргея ЛАЗОЎСКАГА
Каб быць у добрай фізічнай форме, неабходна толькі жаданне. Сакрэт здароўя – заняткі плаваннем. З надыходам ацяпляльнага сезона вялікі і малы басейны ФАКу ўжо чакаюць сваіх наведвальнікаў. Калі першы наведваюць людзі, якія добра ўмеюць плаваць, то малы больш падыходзіць для навучання плаванню і новага павеву - аквааэробікі. Для аматараў пары - заўсёды гарачая саўна. Тут папацець можна, як кажуць, ад душы.
Калі вы захапляецеся больш класічнымі спосабамі набыць прывабную фігуру, то выбірайце сухапутныя гімнастычныя віды. Вопытныя інструктары па шэйпінгу і аэробіцы падбяруць аптымальны комплекс практыкаванняў менавіта для вас. Ёсць групы як для навічкоў, так і для дасведчаных аматараў актыўнага адпачынку.
Скарэкціраваць сваю фігуру можна таксама ў трэнажорнай зале, дзе маецца набор самага сучаснага абсталявання. Калі вам даспадобы рухомыя гульні – ваша месца ў спартыўнай зале, дзе можна пагуляць у валейбол ці міні-футбол.
Пакуль снег не зацерушыў зямлю, зрабіць круг-другі па стадыёне на ролікавых каньках змогуць усе жадаючыя пры ўмове, што для іх знойдзецца патрэбны памер. Самыя маленькія, не раздумваючы, праехалі б і на электрамабілях.
Ёсць групы здароўя і для людзей паважанага ўзросту, дзе яны змогуць знайсці не толькі шлях для прадаўжэння паўнацэннага жыцця, але і новых сяброў.
Вы яшчэ сядзіце на канапе? Спытайце сябе, ці хочаце быць заўсёды ў форме? Калі так, то фізкультурна-аздараўленчы комплекс чакае менавіта вас.
Сяргей ЛАЗОЎСКІ
З 8 па 10 кастрычніка ў горадзе Капылі на фізкультурна-аздараўленчым комплексе праходзіла IX міжгаліновая спартакіяда прафсаюзаў Мінскай вобласці, заяўкі на ўдзел у якой падалі 13 каманд.
На працягу трох дзён аматары здаровага ладу жыцця высвятлялі, якая галіна больш увагі надае заняткам спортам. У агульнакамандны залік ішлі ачкі за такія віды спорту, як настольны тэніс, гіравы спорт, стральба кулявая, плаванне, шматбор’е «Здароўе» (бег на 60 м і 1000 м, скачок у даўжыню з месца, падцягванне - у мужчын і адцісканне - у жанчын), валейбол. Таксама сярод кіраўнікоў дэлегацый праводзіліся незаліковыя спаборніцтвы па дартсе.
У мнагаборстве «Зда-роўе» ўдала выступіў квартэт прафсаюза хімічнай прамысловасці. На другім радку выніковага пратакола апынуліся аграрыі. Не апошнюю ролю ў гэтым адыграў капылянін Дзмітрый Була, які ў асабістым заліку заняў другое месца. Яго апярэдзіў зноў жа наш зямляк Сяргей Місючэнка. Сяргей выступаў за каманду Мінскага гаркама работнікаў мясцовай прамысловасці і камунальна-бытавых прад-прыемстваў. Трэцяе каманднае месца занялі працаўнікі сувязі РУП «Белтэлекам».
Тэнісісты з каманды работнікаў гандлю, не прайграўшы ніводнай партыі, падняліся на першую прыступку п’едэстала гонару. Другую занялі працаўнікі АПК, трэцімі сталі медыкі.
Відовішчным і захапляльным стаў чыста мужчынскі від спорту - падніманне гіры, дзе ўдзельнікі былі падзелены на дзве вагавыя катэгорыі - да 90 і звыш 90 кілаграмаў. У першай групе з вынікам 190 падыманняў перамог Валерый Рамадзін (АПК). Другі (180) і трэці(165) вынікі паказалі капыляне Андрэй Давідовіч - прадстаўнік прафсаюза медыкаў, работнік лесу Валерый Лазарэвіч (165). У групе звыш 90 кілаграмаў, выканаўшы 190 падыманняў, пераможцам стаў чэмпіён свету 2006 года Сяргей Напрэенка (дзяржустановы). Другім быў аграрый Ігар Газізаў (168), а Аляксандр Лабынцаў, работнік лясной гаспадаркі, трэцім (154). У камандным заліку месцы размеркаваліся наступным чынам: першае - аграрыі, другое - дзяржустановы, трэцяе - лясная гаспадарка.
Віталь Барташэвіч і Кацярына Луніна прынеслі камандзе прафсаюза культуры перамогу ў плаванні. Другі радок занялі працаўнікі хімічнай прамысловасці, а трэцяе - адукацыі і навукі. Дарэчы, на спаборніцтвах за абласны прафсаюз работнікаў адукацыі і навукі ў многіх відах спорту выступаў наш раённы аддзел адукацыі.
Спаборніцтвы па кулявой стральбе прынеслі перамогу прафсаюзу працаўнікоў культуры. Другое месца дасталася энергетыкам, а трэцяе - камандзе адукацыі і навукі. Снайперскія здольнасці тут прадэманстравалі Мікалай Валністы і Аляксей Абросімаў.
За трохдзённым «марафонам» валейбалістаў сачылі ўсе без выключэння. Кожная гульня прыносіла мора прыемных, відовішчных момантаў. Але шматлікія матчы не выматалі фіналістаў, і ня-дзельныя сустрэчы прайшлі ва ўпартай барацьбе за перамогу. Больш сіл засталося ў каманды прафсаюза хімічнай прамысловасці. Яны, атрымаўшы дзве «вікторыі», заваявалі першае месца. Другімі да фінішу дайшлі працаўнікі мясцовай прамысловасці. А медыкі, выйграўшы дзве партыі ў каманды энергетыкаў, сталі трэцімі.
У агульнакамандным заліку пераможцам IX міжгаліновай спартакіяды стаў прафсаюз хімічнай, горнай і нафтавай галін прамысловасці. «Серабро» спаборніцтваў дасталася прадстаўнікам аграпрамысловага комплексу, а «бронзу» прымералі працаўнікі культуры.
Ад арганізатараў свята здароўя пераможцы і прызёры ўсіх відаў атрымалі дыпломы і памятныя прызы.
Сяргей ЛАЗОЎСКІ
На здымках: 1. Парад каманд-удзельніц; 2. Бег на 60 метраў удзельніц мнагаборства «Здароўе»; 3. На падняцці гіры - Андрэй Давідовіч. 4. Узнагароды пераможцам мнагаборства ўручае старшыня Мінскага абласнога аб’яднання прафсаюзаў Міхаіл Бода; 5. Упартая барацьба на валейбольнай пляцоўцы.
Першынство раёна па лёгкаатлетычным кросе сярод навучэнскай моладзі адбылося ў суботу 2 кастрычніка.
Сёлета больш за 200 бегуноў розных узростаў з усіх школ Капыльшчыны выйшлі на дыстанцыі ад 500 да 3000 метраў.
Першымі ўзялі старт дзяўчынкі 1999 года і маладзей. Хутчэй за ўсіх 500-мятровую дыстанцыю пераадолела Света Пятрыка з СШ №2 (1.55). Гэта - трэцяя запар перамога юнай спартсменкі ў падобных кросах. Насця Бурак з гімназіі №1 паказала другі вынік (1.59), а яе сяброўка па камандзе Дар’я Камёнка стала трэцяй (2.00). Хлопчыкі гэтай узроставай групы пераадольвалі дыстанцыю даўжынёй у 1000 м. Пераможца сёлетняга веснавога кросу Дзяніс Дубіна (Жыліхаўская СШ) апярэдзіў сваіх сапернікаў і ў гэты раз (3.31). У яго – заслужанае першае месца. Другое заняў Сяргей Дарашэвіч з СШ №3 (3.36). Трэці час паказаў выхаванец СШ №2 Павел Жгун, які выступаў у асабістым заліку.
На тысячу метраў выйшлі і дзяўчынкі 1997 - 1998 г. н. Тут перамогу святкавала Наталля Каласкова з СШ №2 (4.12). Другой стала выхаванка Лясноўскай СШ Карына Кісель (4.16). Трэцяй — Жанна Кандраценя (4.18). У юнакоў першае месца дасталася Ягору Ляшчынскаму з гімназіі №1 (3.16), другое – яго сябру па камандзе Аляксандру Мяцельскаму (3.28). З вынікам 3.31 трэцім стаў Дзяніс Крывецкі з СШ №2.
Мацнейшая спартсменка Грозаўскай школы-інтэрната Вольга Кавяза святкавала перамогу ў дзяўчат 1995–1996 г. н. Другой і трэцяй фінішавалі, адпаведна, Кацярына Сафонава (4.15) і Вольга Сярожкіна (4.23) з другой адзінаццацігодкі. Андрэй Фурык з гімназіі №1 стаў пераможцам на двухкіламетровай дыстанцыі. Усяго дзве секунды саступіў Віталь Гарнастай з Лясноўскай СШ, а Павел Грамілін з Быстрыцкай і Андрэй Гаргун з Жыліхаўскай СШ, паказаўшы аднолькавы час - 7.12, падзялілі трэцяе-чацвёртае месцы.
У старэйшай групе дзяўчат, 1993 – 1994 г. н., з 24-секундным запасам ад бліжэйшай саперніцы, фінішавала Настасся Насевіч з СШ №2 (9.18.). Ужо не першую перамогу ў лёгкаатлетычным кросе запісала яна на свой рахунак. Другой стала Аліна Нікалаеня з Грозаўскай СШ (9.40), а Юлія Мамчыц з другой адзінаццацігодкі стала трэцяй (9.50). Юнакі стартавалі на 3000 метраў. Дзмітрый Парыбак з гімназіі №1 упэўнена пераадолеў дыстанцыю за 10 хвілін 16 секунд і заняў першае месца ў старэйшай групе. Звычайна вынікі асенніх кросаў значна слабейшыя за вясеннія. А вось Дзмітрый выступіў па-за гэтым правілам, прабегшы на 40 секунд хутчэй, чым лідар вясенняга спаборніцтва. Дарэчы, Павел Лазоўскі з гімназіі №1 і Сяргей Тарчыла з Лясноўскай СШ, якія занялі, адпаведна, другую і трэцюю прыступкі п’едэстала гонару, таксама паказалі лепшыя вынікі – 10.26 і 10.29.
У агульнакамандным заліку сярод сельскіх сярэдніх школ пераможцай стала Лясноўская адзінаццацігодка (170 ачкоў). З зайздросным пастаянствам спартсмены гэтай установы адукацыі трымаюць першынство ў кросе. Неабходна адзначыць і выдатнае выступленне Грозаўскай школы-інтэрната, якая з сумай 141 ачко заняла другі радок у заліковым пратаколе, а трэці заняла Бучацінская СШ (124). У базавых лідарам аказалася Дзяржынская базавая школа.
У размеркаванні месц сярод гарадскіх устаноў адукацыі адбыліся некаторыя перастаноўкі: СШ №2, як бясспрэчны лідар мінулых гадоў, сёлета фактычна правалілася, заняўшы другое месца (290 ачкоў). Пераможцай стала каманда гімназіі №1. У іх актыве – 318 ачкоў. Трэцяя – СШ №3 (223).
Пасля зімовага сезона юнакоў і дзяўчат паклікае вясенні лёгкаатлетычны крос, дзе, спадзяёмся, з’явяцца новыя імёны спартсменаў і новыя рэкорды на нялёгкіх дыстанцыях.
Сяргей ЛАЗОЎСКІ
Решением Копыльского районного Совета депутатов №22 от 30 сентября 2010 года “О преобразовании деревень Копыльского района в агрогородки”
Преобразованы: деревня Старица Слобода-Кучинского сельсовета Копыльского района в агрогородок Старица; деревня Ванелевичи Докторовичского сельсовета Копыльского района в агрогородок Ванелевичи; деревня Мажа Копыльского сельсовета Копыльского района в агрогородок Мажа; деревня Песочное Слобода-Кучинского сельсовета Копыльского района в агрогородок Песочное; деревня Лесное Бобовнянского сельсовета Копыльского района в агрогородок Лесное; деревня Камень Комсомольского сельсовета Копыльского района в агрогородок Камень. 
Напрыканцы верасня адбыўся чарговы выезд “Маладзёжнага шматпрофільнага цэнтра”, які ўжо некалькі гадоў існуе пры аддзеле па справах моладзі райвыканкама. Аб’ектам увагі на гэты раз стаў Грозаўскі сельскі Савет, а менавіта вёскі Канюхі і Праснакі.
Той сонечны вераснёўскі дзень навучэнцам Грозаўскай школы-інтэрната, мяркую, запомніцца надоўга, бо быў ён па-святочнаму насычаны. У актавай зале навучальнай установы адбыўся ўрачысты прыём 12 маладых людзей у рады ГА “БРСМ”, прымеркаваны да 90-годдзя з дня стварэння ЛКСМБ. Са словамі прывітання да іх звярнуліся першы сакратар РК ГА “БРСМ” Наталля Гарбацэвіч, ветэран камсамольскага руху 80-х гг. мінулага стагоддзя Аляксандр Касінскі, начальнік аддзела па справах моладзі райвыканкама Валянціна Балажынская. Затым дзяўчаты і юнакі спасцігалі сакрэты добрага густу, наведаўшы школу прыгажосці, якую паспяхова правяла кансультант Вольга Аліхоўская. Карысталіся папулярнасцю ўрокі псіхалогіі, арганізаваныя псіхолагам Капыльскага тэрытарыяльнага цэнтра абслугоўвання насельніцтва Пятром Лобавым. Падлеткі змаглі атрымаць індывідуальныя кансультацыі, прыняць удзел у групавых занятках.
Напрыканцы адбыўся дабрачынны канцэрт навучэнцаў Мінскага дзяржаўнага музычнага вучылішча імя М. Глінкі. Госці са сталіцы наведалі школу-інтэрнат у рамках дабрачыннай акцыі “Зорны паход”, аб’яўленай аддзелам па справах моладзі адміністрацыі Цэнтральнага раёна г. Мінска. Словы ўдзячнасці артыстам, спецыялістам цэнтра выказала дырэктар навучальнай установы Ірына Давідоўская.
Для жыхароў в.Праснакі была арганізавана сустрэча з кансультантам Дзяржаўнай натарыяльнай канторы Віталем Пуставым, спецыялістам па бытавых паслугах ТЦСАН Аленай Васілеўскай.
Адвячоркам месцічаў віталі з канцэртнай праграмай, прысвечанай Дню пажылых людзей, удзельнікі народнага ансамбля народнай песні “Спадчына” Капыльскага РЦК (кіраўнік Валянціна Зарамбоўская), выхаванцы раённага цэнтра дзіцячай творчасці (кіраўнік Віктар Масквічоў), а таксама вядучыя Святлана Коўш і Дзяніс Агароднік. Даўно в. Праснакі не чула такіх таленавітых, самабытных галасоў, цудоўных песень. Слёзы блішчалі на вачах прысутных, калі спявала Валянціна Зарамбоўская, усмешкі ўпрыгожылі твары падчас выступлення сясцер-блізнят Лізаветы і Кацярыны Жук, Ягора і Яны Мароз. Радасцю свяціліся вочы ўжо немаладых гледачоў, шчырымі былі апладысменты і цёплымі - словы падзякі, выказаныя вяскоўцамі і старшынёй сельвыканкама Жаннай Скрыган, у адрас выканаўцаў і арганізатараў свята.
Выезд атрымаўся, бо галоўны вынік дзейнасці цэнтра яго, мабыць, тоеснае прызначэнне – дарыць радасць людзям – дасягнуты.
Валянціна Балажынская,
начальнік аддзела па справах моладзі райвыканкама 
Как же решается вопрос придания равных стартовых условий всем формам собственности и субъектам хозяйствования в целях обеспечения продовольственной безопасности и независимости государства? Именно с целью разобраться в этом по поручению первого заместителя председателя облисполкома Валерия Иванова в каждом регионе и проводятся совещания с фермерами.
На прошлой неделе в управлении сельского хозяйства и продовольствия подобное мероприятие состоялось с участием руководителя группы по развитию личных подсобных, крестьянских (фермер- ских) хозяйств и работе по закупкам продукции у населения комитета по сельскому хозяйству и продовольствию Миноблисполкома Леонида Соловьева. К сведению: на начало этого года в области насчитывалось 471 крестьянское (фермерское) хозяйство, за которыми закреплено 20,3 тысячи гектаров земли. В 2009 году прекратили свою деятельность 18 хозяйств, а число вновь образованных достигло 35.
— Мы должны изучить вашу работу, — обратился к фермерам Копыльского района Леонид Данилович. – Каково взаимодействие с органами власти на местах, рационально ли используете предоставленные земельные угодья?
Главный государственный инспектор по закупкам и качеству сельхозпродукции Копыльского района Станислав Чернушевич отметил, что в районе действует 16 организаций, занимающихся сельскохозяйственным производством и связанными с ним услугами. О взаимодействии с местной властью говорит тот факт, что с руководителями крестьянских (фермерских) хозяйств регулярно проводятся встречи не только на уровне управления райсельхозпрода, но и председателя райисполкома, берутся на контроль все вопросы, совместно обсуждаются пути дальнейшего развития.
Поддержка государства ощутима. Например, в этом году КФХ «Барай» и «Кубрак» получили по лизингу технику. Значительна поддержка и в виде минеральных удобрений. Специалисты райсельхозпрода рассчитывают необходимое количество удобрений пропорционально доле в землепользовании. «Солнечная нива», которую возглавляет Владимир Мойсейчик, включена в выполнение госзаказа по сдаче продовольственной пшеницы. Вместо запланированных 50 тонн сдано 64. Госзаказ в следующем году будет определен и для остальных фермерских хозяйств.
Первый заместитель начальника райсельхозпрода Виталий Ракевич обратил внимание присутствующих на более активное участие крестьянских (фермерских) хозяйств в районных ярмарках, красочном оформлении торговых рядов, что, несомненно, привлечет к себе внимание еще больше покупателей, расширит рынок сбыта.
Об использовании предоставленных земельных угодий говорила начальник землеустроительной службы райисполкома Людмила Матусевич:
— В распоряжении фермеров около тысячи гектаров. Особых вопросов по использованию участков среди данной категории хозяйственников нет. Но некоторые проблемы, конечно, имеются. Например, отдельные фермеры опаздывают с проведением агротехнических мероприятий, тем самым создают благоприятные условия для роста сорняков. А это недопустимо. Но есть и другие факты. Владимир Бобко работает хорошо, есть результат, но на его участке трудности создают многочисленные вымочки, кустарники. Эти земли мы включили в план агротехнических мероприятий, которые будут проводиться на территории КСУП «С «Лесное». Имеются вопросы и в КФХ «Глыба», где поля находятся в низине, а поэтому легко затапливаются. Вопрос этот мы изучаем и найдем решение. Хотелось бы подчеркнуть особую роль фермерских хозяйств в выращивании овощей, особенно картофеля.
Затем выступили сами хозяйственники. Например, Виктор Кубрак поднял вопрос закупки семян: «То, что востребовано рынком, иной раз мы взять не можем». Роман Барай акцентировал внимание на потерях, которые уже не первый год терпит его хозяйство от нашествия диких кабанов. Вопрос Сергея Бердника о взаимодействии с руководством хозяйства в плане аренды неиспользуемых помещений, старой техники тоже заслуживает внимания. У Владимира Мойсейчика есть стремление учиться. «Любая форма совещания, различные семинары дают положительные результаты», — отметил фермер. «Хорошо бы поехать в Германию, Голландию, поучиться выращиванию картофеля», — вступил в разговор Виктор Кубрак. Но Владимир Мойсейчик дополнил: «Голландия далеко. Можно и в ОАО «Старица-Агро» эту науку постичь».
Идею подхватили и остальные фермеры. Отмечено, что можно и в своих кругах учебу проводить, желательно межрайонную. Были также затронуты вопросы ценообразования, получения лизинга на приобретение техники, заключения долгосрочных договоров на производство продукции и другие, которые руководитель областной группы Леонид Соловьев взял на заметку. Он сказал, что фермерство на Копыльщине развивается в нужном направлении, ощущается взаимодействие с районной властью. Но все же, если появляются проблемы, нужно тщательно изучить их и по возможности, без волокиты решать. КФХ относятся к сельскому хозяйству, и все вопросы государственной поддержки должны и на него распространяться, отметил Леонид Данилович.
На областном совещании, которое пройдет в конце октября, будут обсуждаться насущные вопросы, в том числе и поднятые копыльскими фермерами. Значительным событием станет и предстоящее мероприятие республиканского значения, где, несомненно, определятся пути дальнейшего развития фермерства в стране.
Мария ШЕИНА 
