Морковь для раннего потребления сажают поздней осенью – под зиму, или ранней весной – в апреле. А морковь, предназначенную для хранения, лучше сажать в самом конце мая или начале июня, и даже допустимы сроки до 20-25 июня. При таком посеве она меньше повреждается морковной мухой, которая особенно активна в мае в период цветения сирени. Семена моркови лучше прорастают, когда соблюдается принцип «снизу – твердо, сверху мягко». Это означает, что они должны лежать на плотной почве, сверху присыпанные рыхлой и легкой. Сделать это можно следующим образом. На подготовленной грядке намечают рядки, но не совсем обычным способом. Их протаптывают ногами. Получаются широкие уплотненные борозды. После хорошего увлажнения в них-то и посыпают семена по всей ширине, желательно как можно реже. Сверху присыпают рыхлой сухой почвой слоем не более 2 см и накрывают грядку пленкой, чтобы сохранить влагу до появления всходов. Такая методика позволяет обойтись без прореживания, которое только привлекает морковную муху запахом свежевыдранной морковки. В дальнейшем грядку необходимо периодически поливать, не допуская пересыхания почвы.
Этот же метод посева подходит и для свеклы. Перед посевом ее семена желательно замочить примерно на полсуток, что ускорит их дальнейшее прорастание. Почва на грядке до появления всходов должна быть всегда влажной. Особенно это важно при посеве сухими семенами, иначе от недостатка влаги они потеряют всхожесть.
Есть некоторые маленькие хитрости и относительно картофеля. После дождей или полива почву вокруг всходов картофеля обязательно нужно рыхлить, чтобы обеспечить доступ воздуха к корням. А чтобы клубни картофеля наливались быстрее, необходимо удалять цветки в фазе бутонизации. Тогда все силы растение направит не на цветение, а на клубнеобразование.
Раннюю капусту следует высаживать в открытый грунт в конце апреля-начале мая, не позднее 10 числа. Эти сроки подходят для климатических условий средней полосы. Рассада при этом должна иметь не менее 5-6 крепеньких листочков, потому что 2-3 листа при приживании неизбежно отомрут. Сажать ее лучше рядами с междурядьями в 50-60 см и 30 см между отдельными растениями. При такой посадке в дальнейшем будет легче уничтожать сорняки боронованием граблями и проводить окучивание поросших растений. А вот позднюю капусту высаживают после 20 мая и до первой декады июня.
Лук не обязательно сажать по ровной поверхности. Оказывается, еще наши прадеды знали, что он лучше растет, посаженный в бороздки. Это объясняется тем, что они сильнее прогреваются солнцем и более воздухопроницаемы. Вначале на грядке делают неглубокие канавки на расстоянии около 40 см, поливают их водой с марганцовкой и посыпают золой. Затем в них размещают луковицы, углубляя их на одну треть, и нагребают с двух сторон вал.
Для посадки тыквенно-огуречной растительности совсем не обязательно возделывать огромные плантации. Можно в любом месте выкопать лунки глубиной и шириной 50-60 см, заполнить их землей, смешанной с перегноем в равных пропорциях, и посеять по парочке семян. В дальнейшем только не забывать про поливы и подкормки.
Пекинская капуста внешне удивительно похожа на кочанный салат, поэтому ее еще называют салатной капустой. Это, пожалуй, самый сочный сорт капусты, поэтому молодые и нежные листья «пекинки», обладающие приятным вкусом, прекрасно подходят для приготовления разнообразных салатов, зеленых бутербродов.
По сочности с пекинкой не может сравниться ни один салат и никакая капуста. А по мере формирования кочанов, пекинскую капусту используют для приготовления борщей и супов, тушат, готовят голубцы… Кроме того, пекинская капуста отличается от своих ближайших сородичей тем, что при приготовлении не издает столь специфического капустного запаха, как, например, белокочанная капуста.
Капуста светолюбива, любит открытые южные, юго-восточные склоны, любит частые поливы дождеванием.
Участок под капусту готовят с осени, внося известкующие вещества. Удобрения вносят весной: органику — 1 ведро на 1 м2 и в каждую лунку по 2 столовые ложки суперфосфата, 2 стакана древесной золы, 1 чайную ложку мочевины. В фазе двух настоящих листьев делают первую некорневую подкормку рассады капусты. Для этого в 1 л воды разводят полтаблетки микроэлементов или полчайной ложки комплексных удобрений с микроэлементами, рассаду опрыскивают этим раствором.
Возвращать капусту на ту же самую грядку можно лишь через 4 года. Сеют семена пекинской капусты ранней весной в теплицы или на грядки под пленку по схеме: 20х12 см и перед посевом не замачивают. Растения и почву на грядке можно опудривать древесной золой (1 стакан на 1 м2) от вредителей и в качестве подкормки.
Девиз месяца:«Сей и удобряй вовремя».
Рекомендуемые работы в саду и огороде.
УБЫВАЮЩАЯ ЛУНА.
1 апреля — Луна в Стрельце
Эффективны обрезки, прищипки, пасынкование растений. Посев семян лука, круглоплодного редиса, репы, брюквы в открытый грунт. Посадка корневищ хрена, усов клубники, раннего картофеля, лука-репки для длительного хранения.
2-3 апреля — Луна в Козероге
Посадка луковичных и корневищных цветов. Обрезка кустов и деревьев.
4-6 апреля — Луна в Водолее
Ничего не сажать и не сеять! Можно высаживать цветы для селекции. Эффективна борьба с вредителями.
6-8 апреля — Луна в Рыбах
Благоприятны поливы и подкормки комнатных растений. Укоренение черенков плодовых кустарников. Эффективны обрезки, прищипки, пасынкование растений. Посев редиса, салата, петрушки, шпината, огурцов, тыквы в теплицы. Благоприятный знак для посадки анютиных глазок.
9 апреля — Луна в Овне
Перекопка почвы. Опрыскивание от вредителей и болезней. Благоприятный период для посева щавеля, салата, горчицы и зелени.
НОВОЛУНИЕ
10 апреля — Луна в Овне
Ничего не сажать, не обрезать и не сеять! Эффективна борьба с сорняками.
РАСТУЩАЯ ЛУНА
11-12 апреля — Луна в Тельце
Посев и высадка овощных и цветочных растений, не повреждая корни. Можно высаживать кусты и деревья.
13-15 апреля — Луна в Близнецах
Эффективны меры по борьбе с вредителями (особенно почвенными) и болезнями. Благоприятный период для посева бобовых и вьющихся растений (плетистая роза, земляника, виноград, хмель). Очень хороший период для борьбы с сорняками. Пасынкование, обрезка, прищипка и прививка пройдут в этот период безболезненно. Мульчирование посадок.
16-18 апреля — Луна в Раке
Посев семян однолетников. Благоприятный период для высадки цветов. Поливы. Эффективна борьба с вредителями и сорняками. Внесение удобрений. Хороший период для высадки рассады, пересадки любых кустов и деревьев.
18-20 апреля — Луна во Льве
Можно сажать деревья и кустарники. Обработка сада от болезней и вредителей. Обработка земляники.
РАСТУЩАЯ ЛУНА
21-22 апреля — Луна в Деве
Хорошее время для обрезки, пасынкования и прищипки растений. Эффективны прополки, окучивания, борьба с почвенными вредителями. Можно вносить любые удобрения.
23-24 апреля — Луна в Весах
Нейтральный период для посева овощных и цветочных культур, высадки кустов, пересадки рассады.
ПОЛНОЛУНИЕ
25 апреля — Луна в Скорпионе
Ничего не сажать и не сеять. Нежелательны прививки, прищипки и обрезки растений.
УБЫВАЮЩАЯ ЛУНА
26 апреля — Луна в Скорпионе
Посев зеленых удобрений. Поливы. Черенкование клематиса. Для усиления роста травы можно провести покос газона. Высадка рассады томата, капусты, перца, баклажана, кабачка, тыквы. Посадка картофеля, рассады овощей в открытый грунт. Посадка черенков и присыпка отводков. Благоприятное время для посадки грибов. Посев пряных трав.
27-28 апреля — Луна в Стрельце
Посадка картофеля, чеснока, яблони, дуба, клена. Благоприятный период для прополок, рыхления и окучивания почвы. Можно прореживать всходы. Сеять душистые и пряные растения.
29-30 апреля — Луна в Козероге
Посадка луковичных цветов и клубневых растений. Можно сеять редис, редьку, репу брюкву, свеклу. Цветы в этот период лучше не сажать (кроме георгин).
Ткацтва – адна з самых яскравых з’яў у традыцыйнай культуры беларускага народа. Яно цесна звязана з задавальненнем штодзённых патрэб сялянства, вырабам адзення, упрыгожваннем жылля і, разам з тым, яно ўзнялося да ўзроўню мастацкай з’явы. Мы бачым гатовы выраб, а як ён ствараецца – гэта загадка, тайна для неда-сведчаных.
Традыцыйнай сыравінай для ткацтва былі лён і воўна жывёлы. Усё апрацоўвалася ўручную, і гэтым займаліся звычайна жанчыны. Мужчыны мелі дачыненне толькі да вырабу і наладкі станка. Хаця гэтак было не заўсёды. Быў час, калі ткацтва лічылася мужчынскай справай, і яны вельмі выдатна спраўляліся. Але з цягам часу сітуацыя змянілася.
Ткацкія навыкі, такія як снаванне, запраўка ткацкага станка, укідванне ўзора і г. д., перадаваліся выключна ад матулі дачцэ, ад бабулі – унучцы. Авалодваць рамяством пачыналі з 6–7 гадоў, а ў 14–15 гадоў дзяўчаты звычайна валодалі асноўнымі навыкамі і прыёмамі вырабу тканіны. Уменне ткаць лічылася адной з галоўных якасцей будучай нявесты, ды і пасаг кожная дзяўчына павінна была прыгатаваць сабе сама.
Працэс нараджэння тканіны быў вельмі доўгім і працаёмкім. Спачатку лён сеялі, выпраўляючыся ў поле, семя неслі завернутае ў белы абрус, каб у далейшым атрымаць чыстае, без пустазелля, поле, а ў канчатковым выніку – новае белае палатно. Напрыканцы лета–пачатку восені лён рвалі, абмалочвалі каробачкі з насеннем. Потым лён рассцілалі на лузе, і ён гэтак вылежваў прыблізна 3–4 тыдні. Потым яго сушылі, церлі, трапалі, часалі. Напрыканцы восені пачыналі прасці з дапамогай верацяна ці калаўрота. Ад працы не адрываліся тыднямі. Толькі па святах і ў нядзелю дазваляўся перарыў. Калі кудзеля была спрадзена, то атрыманыя з яе ніткі рыхтавалі да ткацтва: выбельвалі, фарбавалі. У Вялікі пост, калі дзень становіцца большым і святлейшым, пачыналі ткаць. Ткацтва – працэс у сваім родзе завяршальны. З гэтай адказнай справай неабходна было ўправіцца да Вялікадня. Палатно палучалі рознае. Самае тонкае, вытанчанае – кутэльнае, потым па якасці было нечаснае, пярэдзіркавае, а самае грубае – зрэбнае палатно.
Асобна вылучаліся тканыя вырабы дэкаратыўнага прызначэння, вырабы для інтэр’ера – рушнікі, посцілкі, дываны, настольнікі і інш. Вытанчанае і даматканае, з раслінным і зааморфным арнаментам, аздобленае строгімі геаметрычнымі формамі – такое ткацтва захапляе і ўражвае. Ручное ткацтва шырока панавала яшчэ да сярэдзіны ХХ стагоддзя. Потым на змену прыйшла фабрычная вытворчасць, а да гэтага часу патрэбу большай часткі насельніцтва задавольвалі тканіны ручного вырабу. Шматлікасць тэхнічных прыёмаў – бранае, выбарнае, рэмізнае, закладное, ажурнае – давала магчымасць вырабляць не толькі тканіны ўтылітарнага прызначэння, але і выдатныя творы мастацтва.
Самае галоўнае, што кожны твор ткацтва глубока адлюстроўвае мірапогляд, філасофію, эстэтычны густ народа і з’яўляецца часцінкай душы таго майстра, які яго выткаў, увабраўшы ў сябе сонечнае цяпло, вільгаць зямлі, подых ветрыку, любоў працавітых рук.
Таццяна ВОЛКАВА,
дырэктар раённага цэнтра ткацтва
[/caption]
Вельмі важна, калі на жыццёвай сцяжынцы сустракаюцца выдатныя людзі, якія ўласным прыкладам, абаяльнасцю, прафесіяналізмам робяць незабыўнае ўражанне, прымушаюць быць падобнымі на іх. Такіх асоб у жыцці Валянціны Леанідаўны было некалькі. Асновы працавітасці, імкнення да ведаў прывіла першая настаўніца Яўгенія Фадзееўна Далецкая. У дзённіках маленькай Валі (у дзявоцтве — Валчкевіч), якія захаваліся і сёння, усе старонкі ўпрыгожвалі толькі выдатныя адзнакі. “Выхаванне ў нас было зусім іншае, заснаванае на патрыятызме. Шмат мерапрыемстваў, цікавых спраў. У мяне да гэтай пары захавалася шмат фотаздымкаў, якія распавядаюць, як мы збіралі макулатуру, металалом”, — узгадала Вялянціна Шуракова. Нягледзячы на тое, што яе цяперашняя прафесія звязана з гісторыяй, у школе ёй усё ж такі больш падабалася матэматыка, асабліва яе раздзел — геаметрыя. Астатнія прадметы прыцягвалі не так моцна. Яна іх проста ведала. Гады для выдатніцы вучобы ў сярэдняй школе №2 г. Капыля не абыходзіліся без актыўнай грамадскай дзейнасці. Старшыня піянерскага атрада, камсорг класа — такія пасады абавязвалі да многага.
[caption id="attachment_25818" align="aligncenter" width="336" caption="Фота на памяць з Героем Беларусі М. Высоцкім"]
[/caption]
Скончыўшы школу з залатым медалём, Валянціна паступае ў Мінскі педагагічны інстытут на гістарычны факультэт. Пасля першага курса нябачнай нітачкай, якая пакрысе стала прыцягваць тады маладую студэнтку да будучай справы яе жыцця, стала музейная практыка. Два тыдні, праведзеныя ў знакамітых музеях Масквы і Ленінграда, зрабілі незабыўныя ўражанні на дзяўчыну. Яшчэ адзін немалаважны момант, які таксама паўздзейнічаў на будучы выбар, адбыўся падчас вывучэння курса краязнаўства. Выкладчык прадмета, вывучыўшы фонды разнастайных музеяў рэспублікі, вельмі станоўча адгукнуўся пра насычанасць і каларыт экспанатаў менавіта капыльскай установы культуры. Але студэнтка педінстытута нават і не здагадвалася, што гэтыя дзве акалічнасці падзейнічаюць на яе значна пазней…
Працаваць малады педагог Валянціна Валчкевіч пачала ў Камсамольскай сярэдняй школе, дзе да дэкрэтнага водпуску выкладала гісторыю і замежную мову. Ужо пасля амаль паўтара года настаўнічала ў Капыльскім ПТВ-211. Аднойчы тадышні намеснік старшыні райвыканкама Мікалай Мельянец прапанаваў педагогу перайсці працаваць у музей (на той час калектыў быў поўнасцю расфарміраваны — С. Л.). З таго часу, а дакладней — з 6 жніўня 1985 года, Валянціна Леанідаўна ўзначаліла культурную ўстанову. Невялікаму штату на невялікай плошчы, якая складала палову цяперашняй, спачатку прыйшлося сістэматызаваць фонды, прыводзіць у парадак дакументацыю, удасканальваць экспазіцыю. І, бясспрэчна, хацелася папаўняць музей новымі экспанатамі (на той час збор экспанатаў за год складаў усяго 13 адзінак!). Асноўныя прынцыпы ў рабоце, яшчэ будучы маладым кіраўніком, Валянціна Шуракова ўзяла ад цудоўных настаўнікаў, з якімі працаваць было вельмі цікава, проста і зручна. Прыкладам вядзення справы для яе сталі выдатны краязнаўца, навуковы супрацоўнік музея Фёдар Канстанцінавіч Абрамчык, загадчыкі аддзела культуры Ядвіга Васільеўна Пацэйка, Ала Марксаўна Раеўская...
[caption id="attachment_25819" align="aligncenter" width="443" caption="В. Шуракова (злева) з калектывам музея на мерапрыемстве “Ноч музеяў”"]
[/caption]
Сапраўдным падарункам для краязнаўцаў стала адкрыццё 18 красавіка 2000 года адрамантаванага будынка. Падзея была даволі сімвалічнай, паколькі менавіта ў гэты дзень святкаваўся Міжнародны дзень помнікаў і гістарычных месцаў (як вядома, будынак музея — помнік гісторыі канца XIX стагоддзя). З гэтага часу пачаўся новы віток у жыцці калектыву, у музейнай справе. Пры падтрымцы раённай улады ў 2003 годзе ў вёсцы Вялешына Слабада-Кучынскага сельсавета з’явіўся музей этнаграфіі і побыту канца ХІХ–пачатку ХХ стст. Выдатным дасягненнем краязнаўцаў стала атрыманне Гранта Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь на стварэнне экспазіцыі. Дзякуючы гэтым грашовым сродкам з дапамогай калектыву, самабытных мастакоў і дызайнераў пакрысе вымалёўваўся сучасны інтэр’ер залы археалогіі. Ужо пасля з’явілася экспазіцыя “Мястэчка”, зробленая практычна без матэрыяльных затрат, дзякуючы чаму ў 2004 годзе музею была прысуджана прэмія года аблвыканкама ў намінацыі “Музейная справа”. Пасля на Капыльшчыне з’явіўся яшчэ адзін культурны аб’ект — дом-музей Героя Беларусі Міхаіла Высоцкага ў аг. Семежава. За праводзімую работу ў 2011 годзе дырэктару музея Валянціне Шураковай быў уручаны нагрудны знак Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь “За ўклад у развіццё культуры Беларусі”.
[caption id="attachment_25820" align="aligncenter" width="443" caption="Падчас прэс-тура “Па сядзібах Эдварда Вайніловіча”"]
[/caption]
Здавалася б, ужо зроблена нямала, але няўрымслівая, самадастатковая, энергічная Валянціна Шуракова не спынілася на дасягнутым. Сёння вялікую ўвагу калектыў надае праектнай дзейнасці. Пры падтрымцы і непасрэдным удзеле раённага выканаўчага камітэта ў рамках рэалізацыі сумеснага праекта Еўрапейскага Саюза і Праграмы развіцця ААН “Устойлівае развіццё на мясцовым узроўні” раённы музей рэалізуе праекты зялёнага маршруту “Міжрэчча Мажы і Морачы” на тэрыторыі Семежаўскага сельсавета, “Апекуны шчасця” ў рамках праекта “TOLLAS – да актыўнага грамадства ў любым узросце”, “Нашы землякі-эмігранты, якія ўнеслі вялікі ўклад у развіццё сусветнай культуры”. Нядаўна стартаваў новы – “Выставы з прыватных калекцый”.
Распавядаючы пра дзейнасць музея, Вялянціна Шуракова неаднаразова падкрэслівала, што гэтыя дасягненні — работа ўсяго калектыву. Прэміі, гранты, Ганаровыя граматы немагчыма было б атрымаць без асабістага ўкладу кожнага з супрацоўнікаў. Але, зразумела, і без умелага кіраўніка, які дакладна вызначае задачы і шляхі іх рэалізацыі, калектыў таксама існаваць не можа. Невыпадкова, што ў лютым бягучага года за шматгадовую плённую працу ў галіне культуры, значны асабісты ўклад у развіццё музейнай справы, захаванне гісторыка-культурнай спадчыны Капыльскага раёна Валянціна Леанідаўна ўзнагароджана Ганаровай граматай Мінаблвыканкама.
Працаваць з душой і самааддачай — жыццёвае крэда майстра музейнай справы. Валянціна Шуракова ўпэўнена, што прафесію выбрала правільна.
Сяргей ЛАЗОЎСКІ
Фота аўтара і Марыі ШЭІНАЙ
Вялікдзень у жыцці нашых далёкіх продкаў-язычнікаў адзначаўся ў гонар Бога сонца – Даждзьбога. Адтуль менавіта і прыйшла назва ў сучасную беларускую лексіку, бо, як вядома, хрысціянская назва свята – Пасха. У хрысціянскім календары Вялікдзень – рухомае свята, якое ў народным жыцці мае свае адметныя адценні і каларыт.
Напярэдадні чацвярга, які называюць “чысты чацвер”, старанна прыбіралі ў хаце, мылі вокны, падлогу, бялілі ці абклейвалі шпалерамі хату, мыліся ў лазні. У суботу зранку завешвалі на вокны новыя фіранкі, на абразы – набожнікі, замешвалі ў дзяжы цеста на пірагі. З абеда распальвалі ў печы. Кожная гаспадыня гатавала святочныя стравы: смажыла каўбасу, мяса, фарбавала велікодныя яйкі. Яйка з’яўляецца важным атрыбутам велікодных дзён. Яно сімвалізавала кругаварот і бясконцасць жыцця, пачатак усякага адраджэння ў жыцці. Велікоднаму яйку надавалася магічная сіла: з ім выганялі першы раз на пашу жывёлу, каб засцерагчы яе ад злых чараў ведзьмакоў, закопвалі ў першую баразну ці на ўскрайку нівы, каб тая добра радзіла, і г. д.
У нашым народзе са спрадвечных часоў шырока вядома традыцыя: на Вя-лікдзень адорваць адзін аднаго святочнымі яйкамі. Гэта традыцыя з прыняццем хрысціянства была пераасэнсавана пад новую рэлігію. Паводле праваслаўных біблейскіх паданняў, святая Марыя Магдаліна, даведаўшыся аб пакаранні смерцю Ісуса Хрыста, прынесла рымскаму імператару ў падарунак чырвонае яйка, як знак нявіннасці Сына Божага і сімвалічнае сведчанне таго, што з гэтага часу ўвесь свет нясе на сабе адбітак яго нявінна пралітай крыві. Думаем, што гэта падзея і стала прычынай (адпаведна з хрысціянскай традыцыяй), што ў наш час велікодныя яйкі фарбуюць пераважна ў чырвоны колер.
З кожнай сям’і звычайна гаспадар ці старэйшыя людзі вечарам ішлі ў храм “на ўсяночную”. Бралі з сабою па кавалачку кожнай стравы: мяса, пірог, яйкі, сала, соль і інш. Ні адна царква ці касцёл, зразумела, не маглі ўмясціць усіх жадаючых, таму людзі часцей збіраліся ў бліжэйшых хатах, у сваякоў і знаёмых, каб апоўначы выйсці да храма і разам з усімі хрысціянамі сустрэць радасны час уваскрэсення Ісуса Хрыста. Набажэнствы ў гэту ноч заканчваюцца гадзін каля чатырох. На заканчэнне “ўсяночнай” свяшчэннікі асвячаюць “пасху” – прынесеныя з дому харчы.
У гэту ж ноч і тыя, хто заставаўся дома, імкнуліся не спаць. У хатах да ранку гарэла святло, запальвалі свечкі перад абразамі, маліліся Богу, расказвалі біблейскія паданні аб жыцці Ісуса Хрыста, святых Апосталаў і іншых святых. Зранку пасля “ўсяночнай” усе, хто правёў гэту ноч у царкве (касцёле), спяшаліся ў свае сем’і. Кожная гаспадыня дома накрывала святочны стол, за які, папярэдне памаліўшыся Богу, садзілася ўся сям’я, “каб разгавецца”. Толькі цяпер упершыню пасля доўгага сямітыднёвага посту можна было ўволю паласавацца рознымі стравамі. Пачыналі есці з пасвенчанага яйка, солі і пірага. Пасля вы-півалі па чарцы гарэлкі і смачна снедалі.
Велікодныя дні былі вельмі жаданымі і радаснымі для дзяцей. Хросныя бацькі і маці, бабуля-пупарэзніца, дзядзькі і цёткі прыходзілі да іх у госці і прыносілі кожнаму дзіцяці чырвонае яйка. У некаторых мясцовасцях Беларусі дзеці самі абыходзілі двары сваіх хросных і блізкіх сваякоў, каб атрымаць велікодныя падарункі. Абходы дарослымі і дзецьмі на Вялікдзень двароў сваіх аднавяскоўцаў маюць надзвычай старажытнае паходжанне. Такіх хадакоў называюць у розных рэгіёнах па-рознаму: валачобнікі, валоўнікі, кукольнікі і інш. Лічылася, што абходы валачобнікамі двароў аднавяскоўцаў прыносяць пладавітасць жывёлы, ураджайнасць на нівах, засцярогу падвор’я ад розных прыродных стыхій. Валачобнікі, падыходзячы да акна, як і калядоўшчыкі, усхвалялі песнямі гаспадара, гаспадыню і іх дзяцей – сыноў і дачок. Пасля заканчэння песні гаспадары частавалі валачобнікаў гарэлкай, пірагамі, яйкамі і іншымі стравамі са святочнага стала.
Валачобнікі, завяршыўшы абходы двароў у сваёй вёсцы, збіраліся па дамоўленасці ў адной з хат і наладжвалі там застолле з вясёлымі і цікавымі гульнямі, танцамі, песнямі і жартамі.tc "Валачобнікі, завяршыўшы абходы двароў у сваёй вёсцы, збіраліся па дамоўленасці ў адной з хат і наладжвалі там застолле з вясёлымі і цікавымі гульнямі, танцамі, песнямі і жартамі."
У дарослых, як і ў дзяцей, у велікодныя дні любімай была гульня “ў біткі”. Чыё яйка было пабіта, той павінен быў аддаць яго свайму пераможцу. Вядомай дзіцячай гульнёй у велікодныя дні было таксама качанне яек на “выбіткі” на спецыяльна падрыхтаваным для гэтай гульні жалабку. Вядомы і іншыя варыянты такой гульні. На Вялікдзень дзяўчаты варажылі аб будучым сваім лёсе.
Беларусы паўсюдна раніцай мыліся крынічнай вадой, у якую клалі чырвоныя яйкі, залатыя і сярэбраныя прадметы, каб быць увесь год чыстым і здаровым (“чырвоным, як яйка”). У народным календары свята Вялікдзень вызначае правядзенне некаторых іншых святаў і прысвяткаў.
Антон ГУРСКІ
Віншаванне са святам Вялікадня накіроўваю ў вельмі трапяткі для ўсяе каталіцкай супольнасці час, калі погляды свету скіраваны на Каталіцкую Царкву (Касцёл), на новага кіраўніка Святога Пасаду папу Францішка. Молімся за яго, Пятра нашага бурлівага часу, з перакананнем, што толькі Божае можа змяніць свет да лепшай будучыні.
Звяртаюся таксама і да вернікаў Беларускай Праваслаўнай Царквы: няхай Бог спашле ласку вытрываць у духоўных змаганнях, якія вядзеце ў нядаўна распачатым Вамі Вялікім Посце, і з яшчэ большай радасцю (бо ўжо трошкі цяплей будзе) сустрэць Найвялікшае Свята ўсяго хрысціянскага свету.
З добрымі пажаданнямі звяртаюся да ўсіх капылянаў: памятайце: ва ўсіх добрых пачынаннях сапраўдныя хрысціяне заўсёды будуць побач, каб дапамагчы, падтрымаць, быць салідарным.
Хрыстос уваскрос! – Сапраўды ўваскрос!
Аляксандр Тарасевіч,
Святар прыхода св.св. Пятра і Паўла ў Капылі
Парадак святочных богаслужэнняў у касцёле Святых Пятра і Паўла ў Капылі
30 сакавіка - ВЯЛІКАЯ субота. Асвячэнне велікоднай ежы будзе ў 10.00, 12.00, 14.00, 16.00 і 18.00 (пасля пасвячэння можна будзе прыступіць да споведзі), а таксама пасля Пасхальнай Вігіліі і рэзурэкцыйнай Св. Імшы.
У 20.00 пачнецца ПАСХАЛЬНАЯ ВІГІЛІЯ.
31 сакавіка - ПАСХАЛЬНАЯ НЯДЗЕЛЯ. РЭЗУРЭКЦЫЯ І СВ. ІМША пачнуцца ў 7.00.
СВ. ІМША - 12.00.
Эта удивительная история произошла с рыбаком на реке Щара несколько лет назад в конце марта.
Солнышко весело ласкало уставшую от долгой зимы землю. И хотя кругом было еще полно снега, во всем уже чувствовалась весна. Лед был еще надежным, поэтому рыбак сделал последнюю вылазку.
Недолгие сборы – и вот уже река. Настроение было под стать солнечному деньку. Рыбак шел по льду без опаски, ведь пару дней назад он был уже здесь. И вдруг в тишине, как гром среди ясного неба, раздался леденящий душу властный крик: «Стой! Полынья!» От неожиданности рыбак вздрогнул и остановился – правая нога застыла в воздухе. Придя в себя, он немного отступил назад, а затем с помощью пешни обследовал лед в том месте, куда должна была ступить его нога. И – о, ужас! Лед под нажимом пешни провалился и рассыпался на мелкие кусочки. Зловещие черные буруны вешней воды зашевелились и заблестели в лучах солнца.
Не разворачиваясь, рыбак начал пятиться назад, проверяя пешней лед, по которому шел всего несколько минут назад – везде он легко разрушался, а ведь в этих местах глубина реки 5-6 метров! От страха и напряжения мужчина покрылся испариной, крупные капли холодного пота скатывались по лицу. Когда лед под рыбаком стал уже крепче, человек остановился, чтобы перевести дух и осмотреться. Первая мысль: «Кто же его спаситель? Где ангел-хранитель, остановивший его на краю гибели?» Но сколько не всматривался в прибрежные кусты ивняка, никого не увидел. Даже громко крикнул: «Отзовись, спаситель!» Тишина.
Желание порыбачить исчезло напрочь. Рыбак медленно брел к берегу, проверяя на каждом шагу лед на прочность. В голове кружились мысли о пережитом, перед глазами стояла зловещая картина бурлящей ледяной воды, а в ушах звенело предостережение: «Стой! Полынья!»
Придя домой, он обнаружил маленькую иконку Святителя Николая-Чудотворца, которую сынишка положил в карман куртки для благополучия на рыбалке. Рыбак сразу догадался, кто его спаситель...
Мария КАНЦЕЛЯРЧИК,
председатель Копыльской РО РГОО ОСВОД
1853 г. — в голландской деревне Гроот Зюндер в семье священника родился Винсент Ван ГОГ (снимок 1), необыкновенный, выдающийся художник — гений, не признанный и не понятый в свое время. Короткая, но до предела наполненная судьба... 37 лет жизни. Никто из последующих за ним не взял высоту. Около 1000 картин и почти столько же рисунков — таково творческое наследие Ван Гога.
1867 г. — в Вашингтоне подписан русско-американский Договор. США приобрели у России Аляску с Алеутскими островами за 7200 тыс. дол.
1970 г. — на экраны вышел фильм Владимира Мотыля «Белое солнце пустыни», ставший культовым (снимок 2). Фильм долго не хотели пускать в прокат, но, к счастью, его
судьбу решило вмешательство Генерального секретаря ЦК КПСС Л. И. Брежнева. Леонид Ильич был большим поклонником боевиков и вестернов и, посмотрев у себя на даче «Белое солнце пустыни», пришел в полный восторг.
1992 г. — суд города Портленд вынес решение, обязывающее табачную компанию Philip Morris выплатить 81 миллион долларов семье скончавшегося от рака легких курильщика, который четыре десятка лет курил сигареты «Мальборо».
ИМЕНИНЫ: Православные: Алексей, Макарий, Макар, Павел.
Католические: Амадей, Джон, Ирина, Леонард, Амелия.
НАРОДНЫЙ КАЛЕНДАРЬ: Алексей — человек Божий. Алексей теплый. Алексей Водотек. Алексей — с гор вода. Алексей — с гор потоки. Алексей — кувшин пролей. Солнцегрей. День гусиных боев. На Алексея выверни оглобли из саней. В этот день собирали березовые почки. За столом всей семьей пили березовый сок или специально приготовленный медово-березовый взвар, или сбитень. Наблюдали и за приметами. Если в этот день действительно побежали ручьи с гор, то ожидают благоприятной весны, а с ней и хороших урожаев. Если на Алексея-теплого тепло — весна будет ранняя. А вот если на Алексея снег скоро тает и вода бежит дружно — жди мокрого лета.
У гэты дзень «Слава працы» пiсала:
1963 г. — «Актыўна падтрымалі пачын вучняў Цімкавіцкай сярэдняй школы па вырошчванні гідрапоннай зеляніны для маладняку цялядавіцкія школьнікі. У школьнай цяпліцы цяпер расстаўлены скрынкі, дзе вырошчваецца зялёная маса ячменю. Школьнікі ўзялі шэфства даглядаць парасят у аддзяленні «Красіна» саўгаса «Лясное».
1965 г. — «Усё больш заможнае і культурнае жыццё прыходзіць у дамы рабочых і служачых саўгаса імя Дзяржынскага. У апошні час дзясяткі сем’яў набылі новую мэблю, веласіпеды, матаролеры, радыёпрыёмнікі. А нядаўна над дахамі дамоў хлебаробаў з’явіліся першыя тэлевізійныя антэны. Тэлевізары купілі шафёры В. Канановіч, В. Баранчык, цясляр К. Рымашэўскі».
Подборку подготовил Владимир СКРИПИНСКИЙ
НА ЗДЫМКУ: Саша Емяльянчык жыве ў Нясвіжы. Але на Вялікдзень заўсёды прыязджае ў Капыль да сваёй бабулі Алены Другаль, якая напярэдадні пячэ духмяныя пірагі, фарбуе яйкі.
30 сакавіка, 13 і 27 красавіка ў г. Мінску, вул. Прытыцкага, д. 27 (плошча Лядовага палаца), пройдуць абласныя кірмашы.
Яны праводзяцца з мэтай павелічэння рэалізацыі прадукцыі, якую вырабляюць арганізацыі і прадпрыемствы Мінскай вобласці, а таксама для найбольш поўнага забеспячэння насельніцтва сельгаспрадукцыяй, прадукцыяй мясаперапрацоўчай галіны, харчовымі і прамысловымі таварамі, кулінарнымі і кандытарскімі вырабамі, угнаеннямі, насеннем і пасадачным матэрыялам, сельгасінвентаром, вырабамі майстроў народнай і дзіцячай творчасці.
