В фойе Центра культуры были выставлены различные творческие работы детей. Их оценивало жюри в составе директора ГУО «Центр коррекционно-развивающего обучения и реабилитации Копыльского района» Ирины Сташевской, ведущего специалиста отдела образования, спорта и туризма райисполкома Ольги Зарембовской, главного специалиста по кадрам этого же отдела Анны Механиковой, директора ГУДО «Центр творчества детей и молодежи» Татьяны Василенко, заведующей районным учебно-методическим кабинетом Елены Верель.
Затем на сцене прошел большой концерт, который состоял из песенных, танцевальных и литературных композиций (на снимке). Участники порадовали разнообразием номеров. Присутствующие в зале зрители были очарованы обаянием и талантом конкурсантов. В конце мероприятия состоялось награждение призеров и победителей.
Павел ШЕИН
Фото автора
(тезисы доклада начальника отдела организационно-кадровой работы райисполкома Александра Липницкого)
Реализация государственной кадровой политики на территории Копыльского района осуществляется в соответствии с задачами, определенными Президентом Республики Беларусь, нормативными правовыми актами.
В соответствии с поручением Главы государства проведена оптимизация численности органов местного управления и самоуправления, в результате которой численность работников Копыльского районного исполнительного комитета сокращена на 10,6%.
В первом полугодии 2013 г. проведена оптимизация административно-территориального устройства Копыльского района. Количество административно-территориальных единиц первичного уровня уменьшилось с 13 до 10: упразднены Братковский, Великораевский и Комсомольский сельсоветы. Численность работающих в исполкомах первичного уровня уменьшилась на 18,2% и в настоящее время составляет 27 штатных единиц (до оптимизации — 33).
Важная роль отводится формированию резерва руководящих кадров, должности которых включены в кадровый реестр райисполкома, и работе с ним. Из 12 кандидатов, назначенных на должности руководителей и заместителей руководителей структурных подразделений рай- исполкома, руководителей предприятий, организаций, учреждений за прошедший период 2013 года, состояли в резерве руководящих кадров 9 человек (75%).
Численность населения Копыльского района в сравнении с 2012 годом снизилась на 2% и составила 30 384 человека (2012 год — 31 012 человек). 9858 человек — городское население (32,4% от общего количества), 20 526 человек —сельское (67,6%).
Из общего числа проживающих в Копыльском районе трудоспособное население составляет 15 703 человека, или 51,7% от общей численности населения. Средний возраст трудоспособных работников составляет 42 года.
На 1 ноября 2013 года на учете в секторе занятости управления по труду, занятости и социальной защите райис- полкома состоит 43 безработных (2012 — 76), в том числе в городе — 23 человека.
За январь-октябрь 2013 года в районе создано 270 новых рабочих мест, в том числе в г. Копыле — 123 рабочих места, на селе — 147 рабочих мест, оказано содействие в трудоустройстве 753 гражданам, в т. ч. трудоустроено 425 безработных. Направлено на обучение 27 безработных.
Строительные организации района укомплектованы кадрами на 76,1%. В строительной отрасли занято 269 человек, в том числе: руководители — 26, специалисты — 34, прочие служащие — 9, рабочие — 201. Средний возраст — 45 лет.
Для укомплектования кадрами строительной отрасли необходимы каменщики, плотники, штукатуры, облицовщики-плиточники, столяры, машинисты крана автомобильного, токари.
В данном направлении целенаправленную работу ведет ДУП «ПМК-194» УП «Минскоблсельстрой». Заключено 5 договоров о целевой подготовке специалистов по востребованным в организации специальностям. С УО «Копыльский государственный профессионально-технический колледж» заключено 5 договоров о подготовке специалистов на условиях госзаказа.
Вместе с тем, филиалом РСУ ОАО «Универсалремстрой» и филиалом ПМК-11 ОАО «Солигорскводстрой» в данном направлении проводится недостаточная работа.
Закрепляемость молодых специалистов после двух лет обязательной отработки на 1 октября 2013 г.: за 2010 г. прибыло 3, осталось работать — 0, в 2011 году прибыло 9, осталось работать — 3.
По состоянию на 1 ноября 2013 года списочная численность работников агропромышленного комплекса составляет 5029 человек, в том числе 71 руководитель, 719 специалистов, 169 прочих служащих, 4070 рабочих.
Численность работников в возрасте до 31 года составляет 830 человек (16,5%). Численность работников пенсионного возраста в сравнении с 2010-2011 гг. несколько увеличилась и составляет 394 человека (2012 г. — 375).
Общая обеспеченностъ кадрами в сельском хозяйстве составляет 93%. Агрономическая служба района укомплектована кадрами на 74%, зоотехническая — на 87%, ветеринарная — на 72%, инженерная служба — на 81%. Кадрами среднего звена животноводства — на 98%, из них 19% составляют практики. Обеспеченность главными специалистами составляет 87%.
Ниже районного уровня отраслевыми специалистами обеспечены КСУП «Докторовичи» (64%), СХФ «Криница» (72%), ОАО «Мажа-Агро» (73%), ф-л «Великая Раевка» (74%).
Подготовка кадров массовых профессий для предприятий АПК района по специальностям тракторист-машинист, водитель, электрик, оператор машинного доения ведется в УО «Копыльский государственный профессионально-технический колледж».
В районе работает 4070 рабочих массовых профессий. Сельскохозяйственные организации района такими работниками укомплектованы на 94,5%.
Низкий уровень обеспеченности рабочими массовых профессий в ф-ле «Великая Раевка» — 71%, СХФ «Криница», ОАО «П-з Дусаевщина» — 72%, ОАО «Суворово-Агро» — 82%.
Всего в 2013 году в агропромышленный комплекс прибыло 79 молодых специалистов (2012 г. — 85).
Сменяемость и текучесть кадров за прошедший период 2013 года в сравнении с соответствующим периодом прошлого года снизилась на 4,9-7,1% и составляет 7,9% и 7,8%, соответственно. Наиболее высокая сменяемость кадров наблюдается в ОАО «Мажа-Агро» (29%), КСУП «Совхоз «Лесное» (30%), ОАО «Малинава» (30%), ОАО «П-з Дусаевщина» (30%).
В системе здравоохранения работает 695 человек, в том числе: руководителей — 53, специалистов — 402, прочих служащих — 2, рабочих — 238. Обеспеченность кадрами сохранилась на уровне 2012 года и составляет 89,5%.
Укомплектованность врачами в 2013 году составляет 58% при коэффициенте совместительства 1,48. За период 2010-2011 гг. прибыло 22 молодых специалиста, продолжают работать — 18. Уровень закрепляемости составляет 81,8%. Для полного обеспечения медицинскими кадрами необходимо 8 врачей-специалистов.
В 2014 году планируется прибытие в УЗ «Копыльская ЦРБ» 13 молодых специалистов, которые позволят частично закрыть вопрос комплектования кадрами организации, в т. ч. врачом-офтальмологом и врачом-оториноларингологом.
В системе образования района работает 1532 человека, в том числе 104 руководителя, 788 специалистов. Текучесть кадров в системе образования за январь-сентябрь, в сравнении с 2012 годом, незначительно уменьшилась и составила 4,5% (2012 г. — 5,9%).
За период 2010-2011 гг. прибыло 36 молодых специалистов, продолжают работать — 25. Уровень закрепляемости составляет 69,4%. Потребность в педагогических кадрах в учреждениях образования района удовлетворяется за счет привлечения педагогов пенсионного возраста, а также увеличения нагрузки на педагога (средняя нагрузка по району на одного учителя — 1,4 ставки).
Для полного удовлетворения потребности в педагогических кадрах (без учета привлечения педагогов пенсионного возраста) на 2014/15 учебный год необходим 51 молодой специалист. Наиболее дефицитные специальности: учитель английского языка — 11, учитель-дефектолог — 13, педагог дошкольного образования — 6, учителя физики, химии.
Укомплектованность кадрами КУП «Копыльское ЖКХ» в сравнении с аналогичным периодом прошлого года незначительно снизилась на 6,7% и составила 92,7% (2012 г. — 99,4%), потребность в рабочих кадрах составляет 42 человека (7,9%), в руководителях — 3 человека (7,5%). Сменяемость кадров в организациях жилищно-коммунального хозяйства составляет 23,1%, текучесть 22,2%.
В торговле района занято 683 человека, из них 34 человека — руководители, 560 — рабочие. Укомплектованность кадрами составляет 99,5%.
Структурными подразделениями райисполкома проводится профориентационная работа с учащимися школ для приобретения востребованных в Копыльском районе специальностей.
В течение 2013 года проведены проф- консультационные встречи с выпускниками учреждений образования Копыльского района (охвачено 22 учреждения образования) с целью профессионального обучения и дальнейшего трудо- устройства, 20 встреч представителей учреждения образования «Витебская ордена «Знак Почета» государственная академия ветеринарной медицины» и УО «Гродненский государственный аграрный университет» с выпускниками школ и их родителями.
В 2013 году в район прибыло 144 молодых специалиста (2012 г. — 185), из них с высшим образованием — 30 (20,8%), средним специальным — 43 (29,9%).
С целью содействия профессиональному росту и самореализации молодых специалистов, активизации их творческого потенциала в 2007 году создан Совет молодых специалистов, в состав которого вошли представители от различных сфер.
Структурными подразделениями райисполкома инициируются значимые культурно-массовые и спортивные мероприятия, которые интересны для работающей молодежи и привлекают внимание. Повышается престиж востребованных в районе специалистов через средства массовой информации.
Из решения
Заслушав доклад и отчеты заинтересованных лиц о ходе реализации государственной кадровой политики в районе, райисполком признал недостаточной работу отдела организационно-кадровой работы, структурных подразделений райисполкома, предприятий, организаций, учреждений, расположенных на территории района. Указано первому заместителю председателя райисполкома начальнику управления райсельхозпрода И. Н. Кисляк на недостаточную работу по организации и обеспечению целевой подготовки специалистов сельскохозяйственного профиля; на высокий уровень сменяемости специалистов в 2013 году — заместителю председателя райисполкома Л. М. Бураку, директорам ПМК-11, РСУ, ЖКХ, соответственно, Н. В. Барану, Г. А. Корееву, Д. В. Демидчику.
Поручено управлению райсельхозпрода принять меры по заполнению существующих вакансий, снижению потребности в специалистах и рабочих массовых профессий в сельскохозяйственной отрасли района. Отделу образования, спорта и туризма райисполкома (начальник Е. С. Михайловская) необходимо разработать и утвердить график профориентационных мероприятий для учащихся старших классов учреждений общего и среднего образования на базе лучших сельскохозяйственных организаций района. Руководителям организаций строительной отрасли района, УЗ «Копыльская ЦРБ» с целью привлечения молодых специалистов необходимо активизировать сотрудничество с учебными заведениями соответствующего профиля, проводить работу по закреплению кадров в данных сферах.
Поручено руководителям всех предприятий и организаций, учреждений в целях комплексного решения вопроса закрепления кадров ежеквартально проводить анализ текучести, сменяемости кадров по отраслям и оттока молодых специалистов; обеспечить подготовку, переподготовку и повышение квалификации руководящих кадров, специалистов и рабочих массовых профессий в соответствии с планами-графиками, утвержденными вышестоящими организациями.
Большой объем работы предстоит выполнить и отделу организационно-кадровой работы райисполкома. Это учеба руководителей организаций, работников кадровых и юридических служб по практическому применению трудового законодательства, проведение семинара руководящих работников органов управления и местного самоуправления района, резерва руководящих кадров, встречи молодых специалистов с руководством райисполкома.
Повышение престижа востребованных в районе специальностей найдет свое продолжение в аналитических материалах в районной газете «Слава працы» и передачах радиовещания под рубриками «Я горжусь своей профессией», «Дороги, которые мы выбираем», «Профориентация».
Подготовила Мария ШЕИНА
З 11 снежня 2013 года па 10 студзеня 2014 года на Капыльшчыне пройдзе раённая дабрачынная акцыя «Нашы дзеці».
Такое рашэнне прынята на апошнім пасяджэнні раённага выканаўчага камітэта. Створаны аргкамітэт па правядзенні навагодніх святаў, які ўзначаліла намеснік старшыні райвыканкама Ала Раеўская.
У пераліку мерапрыемстваў, што пройдуць у рамках акцыі, дабрачынны навагодні ранішнік для дзяцей-інвалідаў, дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без бацькоўскай апекі. Ён будзе арганізаваны 26 снежня ў раённым Цэнтры культуры з удзелам кіраўніцтва раёна і прадстаўнікоў іншых зацікаўленых службаў.
Парадуюцца навагоднім падарункам ад раённага выканаўчага камітэта і дзеткі, якім навагоднія святы давялося сустракаць у цэнтральнай раённай бальніцы, дзіцячым сацыяльным прытулку, а таксама выхаванцы ДУА «Цэнтр карэкцыйна-развіваючага навучання і рэабілітацыі».
Традыцыйна ў дні зімовых канікул праходзіць раённае свята для школьнікаў — пераможцаў школьных і раённых прадметных алімпіяд, спартыўных спаборніцтваў. Такое навагодняе прадстаўленне на гэты раз адбудзецца 3 студзеня. Святочныя дзіцячыя ранішнікі будуць праведзены ў многіх працоўных калектывах горада і раёна.
Да навагодніх святаў будзе ўпрыгожаны наш горад, створаны неабходны запас ласункаў для фарміравання навагодніх падарункаў, месцы правядзення ранішнікаў упрыгожаць зялёныя духмяныя прыгажуні ёлкі. Парадак і бяспеку падчас святочных мерапрыемстваў будуць забяспечваць супрацоўнікі аддзелаў унутраных спраў і па надзвычайных сітуацыях.
Маргарыта САКОВІЧ
В среду, 11 декабря, с 10 до 12 часов состоится прямая линия с начальником отдела экономики Копыльского райисполкома Еленой Николаевной ВАСИЛЕВСКОЙ.
Если у вас есть вопросы экономической направленности, звоните по телефону 51-5-49.
Падарункi ад Дзеда Мароза – поштай.
На старонках нашай газеты мы пісалі аб тым, што ўсе аддзяленні паштовай сувязі прымаюць заказы на паслугу “Віншаванне Дзеда Мароза”.
Па стане на 1 снежня ўжо заказана 204 экзэмпляры віншаванняў-падарункаў. Заяўкі на большасць з іх паступілі да 30 лістапада. Колькасць падарункавых набораў была абмежавана. Што цікава: найбольшай папулярнасцю карыстаўся набор №3, які каштаваў больш за іншыя. А вось наборы №1 і №2 яшчэ ёсць магчымасць заказаць да 20 снежня.
Запрашаюць рэстаран, кафэ, пiцэрыя
Каб больш прыўзняць навагодні настрой, капыляне з задавальненнем наведаюць гэтыя ўстановы нашага горада. Так, па папярэднім запісе, у перыяд з 24 па 30 снежня ў рэстаране “Колас”, кафэ “Капылянка”, “Беларусачка” і піцэрыі “Мираж” адпачнуць 400 чалавек.
Навагодняя ноч таксама не стане выключэннем: з 22.00 у кропках грамадскага харчавання 72 чалавекі сустрэнуць свята.
Кошт праведзенага вечара ў пераднавагоднія дні складзе 250 тыс. – 300 тыс. рублёў, у ноч з 31 снежня на 1 студзеня – ад 300 да 350 тыс. рублёў.
Тэатралiзаванае шэсце у Мiнску
25 снежня ў сталіцы нашай краіны г. Мінску пройдзе тэатралі- заванае шэсце Дзедаў Марозаў і Снягурак. Плануецца, што ў ім прымуць удзел больш за 800 казачных герояў. Цікава, што ў святочным шэсці будзе ўдзельнічаць і сімвал Чэмпіянату свету па хакеі-2014 года - зубр Волат.
Дзіяна ТКАЧЭНКА
Родители, ежедневно отправляя свое чадо в школу, как правило дают массу полезных наставлений: чтоб хорошо учился, не баловался и т. д. Но наряду с этим, важным аспектом является и безопасность ребенка.
Школа — место многолюдное. И сложность в том, что, оказавшись в критической ситуации, дети не всег- да реагируют правильно. Объясните, что главный враг в экстремальных обстоятельствах — паника. Гораздо эффективнее здесь будут внимательность и спокойствие. Ребенок должен понимать: если возникли какие-то проблемы, изначально нужно сообщить об этом педагогу или администрации, а затем четко следовать их указаниям.
Одна из самых опасных ситуаций, которая может произойти в учебном заведении, — пожар. В таком случае первым делом необходимо оповестить преподавателя — в этот момент все зависит от его действий. Огонь распространяется довольно быстро, что приводит к повышению температуры и образованию плотного задымления.
Для начала следует позвонить в службу спасения по телефону 101 или 112. Затем немедленно организовать эвакуацию детей. Если возгорание незначительное и угрозы для школьников не представляет, то нужно взять все личные вещи, одеться и выйти на улицу.
Ни в коем случае нельзя терять ни минуты: собирать учебники и бежать в гардероб за вещами в такой ситуации не стоит. При сильном задымлении используйте средства защиты органов дыхания: ватно-марлевые повязки, смоченные водой, платки или другие вещи. Когда пути эвакуации отрезаны огнем, ребята под руководством учителей должны вернуться в классы, закрыть двери, вентиляционные решетки и ждать прибытия работников МЧС.
Вадим МОРДАСЕВИЧ,
слушатель командного факультета ГУО «Командно-инженерный институт МЧС Республики Беларусь», старший лейтенант внутренней службы
[/caption]
Я ганаруся сваёй прафесіяй.
За апошнія гады ў Прадстаўніцтва Белдзяржстраху па Капыльскім раё- не сфарміраваўся свой стыль аказання паслуг насельніцтву, склаўся высокапрафесійны, працаздольны калектыў. Сёння страхавальнікам прапануецца некалькі дзясяткаў відаў страхавых паслуг, пералік якіх увесь час пашыраецца і ўдасканальваецца. Сёння ў калектыве прадстаўніцтва працуюць 28 чалавек. Страхавыя агенты штомесяц выконваюць даведзеныя планавыя заданні па ўсіх відах страхавання. За 11 месяцаў бягучага года выкананне плана ўжо склала 110,6%, па абавязковых відах страхавання — 104,8%. У тым, што прадстаўніцтва ўпэўнена спраўляецца з вызначанымі планамі, стабільна працуе і валодае добрымі перспектывамі для развіцця, вялікая заслуга прафесіяналаў сваёй справы, якія шмат гадоў аддалі любімай справе. Гэта — Людміла Давідоўская, Ганна Саніковіч, Ірына Уласовіч і многія іншыя.
Васіль Багдановіч страхавым агентам працуе ўжо 13 гадоў, і ў тым, што прадстаўніцтва спраўляецца з заданнямі па розных відах страхавання, ёсць і яго заслуга. Даведзены план сёлета ён выканаў на 138%. На абслугоўванні вопытнага работніка — населеныя пункты Блеўчыцкага сельсавета. Акрамя гэтай тэрыторыі цяпер часова за ім замацаваны вёскі Навасёлкі, Браткава, Макраны.
— Ці складана быць страхавым агентам? Як знаходзіце агульную мову з людзьмі? — па дарозе да чарговага страхавальніка цікаўлюся ў Васіля Міхайлавіча.
— Прафесія страхавога агента — гэта, лічу, стан душы, — адзначае ён. — Трэба быць добрым псіхолагам, каб займацца гэтай справай. Неабходна разумець людзей, унікнуць у іх праблемы, калі магчыма, то і дапамагчы чымсьці ў вырашэнні.
У доме Валянціны Русак, якая працуе загадчыцай аддзялення паштовай сувязі вёскі Лешня, Васіля Багдановіча сустракаюць як даўняга сябра. Больш за 20 гадоў жанчына з’яўляецца кліентам Белдзяржстраху.
— Што страхуеце? — пытаюся ў Валянціны Іванаўны.
— Карыстаемся рознымі відамі: страхуем маёмасць, родных ад няшчасных выпадкаў, фактычна — усё, што можна. Быў выпадак, калі згарэў хлеў. Ад Белдзяржстраху атрымала страхоўку.
Наступная на маршруце Васіля Багдановіча сядзіба Сяргея Палешчука, вадзіцеля ААТ “Капыльскае”. Зайшоўшы ў дом, заняліся афармленнем неабходных дакументаў.
— Асабліва для мяне зручнай страхоўкай з’яўляецца аўтакаска. Былі выпадкі, калі прыходзілася звяртацца па страхавым полісе ў Белдзяржстрах, які поўнасцю пакрыў выдаткі на рамонт машыны. Хаця пашкоджанні былі не вельмі значныя, — канстатаваў Сяргей Іванавіч. — Таксама застрахаваны дом і жывёла.
Справіўшыся з афармленнем папер, накіраваліся да чарговага кліента. Мікалай Максіменя, які знаходзіцца на заслужаным адпачынку, з’яўляецца страхавальнікам яшчэ з савецкіх часоў. Не здрадзіў дзяржстраху і па сённяшні дзень, нават пасля таго, як у 90-я гады мінулага стагоддзя (адразу пасля развалу Саюза), замест чаканай сумы за пашкоджаны аўтамабіль атрымаў амаль у 10 разоў менш. Праўда, цяпер выбраў страхаванне маёмасці, будынкаў. За лічаныя хвіліны страхавы агент справіўся з неабходнымі дакументамі.
— Колькі прыкладна цягнецца Ваш працоўны дзень? — пацікавіўся я ў Васіля Мікалаевіча.
— Па-рознаму бывае, залежыць ад сезону, надвор’я, — тлумачыць страхавы агент. — Часта кліенты прыязджаюць непасрэдна да мяне, іду насустрач — афармляю полісы.
— Што дазволіла перавыканаць план загадзя?
— Па-першае, павялічылася колькасць страхавальнікаў. Людзі, якія раней не карысталіся нашымі паслугамі, бачаць, што гэта патрэбная справа. Да таго ж, уво- дзяцца новыя віды страхавання, якія становяцца запатрабаванымі насельніцтвам. Акрамя мясцовых жыхароў звяртаюцца і прыезджыя, каб застрахаваць дачы.
Але самае галоўнае, падкрэсліў Васіль Багдановіч, — любоў да сваёй працы. Без гэтага не можа быць станоўчага выніку.
Сяргей ЛАЗОЎСКІ
Фота аўтара
[/caption]
В последнее десятилетие во всем мире отмечается выраженная тенденция к росту числа болезней костно-мышечной системы (БКМС) и соединительной ткани, причем темп роста заболеваемости БКМС существенно превышает рост общей заболеваемости (все регистрируемые классы болезней).
По данным официальной статистики, БКМС входят в первую тройку наиболее распространенных классов заболеваний среди взрослой популяции населения Республики Беларусь и ряда стран Европы, «пропуская вперед» лишь болезни системы кровообращения, что является отражением глобального старения населения, малоподвижного образа жизни, нерационального питания и других факторов.
К концу 2013 года в Республике Беларусь (взрослое население) было зарегистрировано 938 127 случаев БМКС, что на 7,3% больше аналогичного периода 2012 года, что отражает общую тенденцию, отмечаемую во всем мире. БМКС является одной из основных причин временных и стойких (на 2 месте — в случаях и на 63 месте — в днях нетрудоспособности на 100 работающих) среди всех других регистрируемых классов болезней.
Ревматические заболевания значительно нарушают качество жизни больного человека, его физическое, психологическое, эмоциональное и социальное благополучие изменяется под воздействием болезни или ее лечения.
Следует отметить, что на протяжении последних десятилетий значительно возросла заболеваемость БКМС среди детей и подростков, что вызывает крайнюю озабоченность ревматологов всего мира. В связи с этим Европейская лига борьбы с ревматизмом выступила с предложением провести празднование Всемирного дня артрита в 2013 году под девизом «Лучше жить-взрослеть здоровым!»
Проблема ревматических заболеваний детского возраста является актуальной и для Республики Беларусь. Среди них наиболее инвалидизирующим является ювенильный ревматоидный артрит. На 1 октября 2013 года число детей и подростков, находящихся под диспансерным наблюдением, составило 543 пациента. Из них 194 ребенка — это дети-инвалиды.
В нашей стране активно ведется работа, направленная на улучшение ранней диагностики данного заболевания, своевременное назначение препаратов базисной терапии. Активно внедряются современные стандарты лечения, накапливается опыт применения препаратов биологической генно-инженерной терапии для детей в нашей стране.
Наталья ПИНЧУК,
врач-терапевт, заведующая поликлиникой
[/caption]
Копыльский цех природного и сжиженного газа провел анализ потребления данного топлива населением города и района за январь-сентябрь текущего года. Согласно анализу, количество абонентов, оплачивающих природный газ по первой ценовой категории (358,8 руб. за 1 м3 в отопительный период и 933,6 руб. в летний – 2956). По второй категории (с коэффициентом 1,3 к цене газа) – 111 и по третьей (полное возмещение затрат – 2095,1 руб. за 1 м3) – 3 абонента. Основная часть населения – это потребители, отапливаемая площадь жилого дома которых не превышает 100 кв. м. И только 95 имеют пространство более 200 кв. м.
Уже многие владельцы газифицированных домовладений на собственном кошельке ощутили, насколько серьезно нужно относиться к вопросу экономии голубого топлива. Конечно, разные люди к теме бережливости подходят по-разному, но есть несколько общих советов, которые могут помочь каждому.
Нужно помнить: если газ используется для отопления жилого дома, то необходимо выполнить некоторые правила экономии тепла. Прежде всего заделайте, если имеются, щели в оконных рамах и дверных проемах. Результат – повышение температуры воздуха в помещении на 1-2 градуса. По возможности установите новые пластиковые или деревянные окна с многокамерными стеклопакетами – это позволит вам сэкономить до 30% тепла и ваших денег. Попробуйте утеплить пол – и результат не заставит себя долго ждать: десяти процентов теплопотерь как не бывало. Установите теплоотражающий экран или простую алюминиевую фольгу на стену за радиатор отопления. Старайтесь не закрывать батареи плотными шторами и мебелью – теплый воздух будет эффективнее распределяться по комнате. Проветривайте помещение «залпом», на короткое время широко открыв окна. При таком методе воздух успеет смениться, но не выстудит комнату. На ночь снижайте температуру, будет крепче сон и заодно сэкономите газ. Подогревайте в чайнике только необходимое количество воды, а для приготовления пищи используйте посуду с широким дном и закрывающейся крышкой, желательно прозрачной. Следите за тем, чтобы пламя попадало ровно посередине на дно кастрюли или сковороды.
Если ваше тепло будет уходить на улицу, то никакой экономичный котел не поможет уменьшить расходы. Установлено, что при правильном утеплении сэкономить на отоплении можно до 50-60% расходов без снижения качества жизни. Следуйте этим рекомендациям, и ваши деньги не сгорят синим пламенем, а будут потрачены на что-то полезное.
Владимир САФОНОВ,
главный инженер Копыльского цеха ПиСГ
(Продолжение следует)
[/caption]
Павел Васільевіч Сямёнаў быў адным з тых нямногіх людзей, чый асабісты прыклад вучыў і дзяцей, і дарослых больш за ўсе падручнікі разам узятыя. Адзін з вядомых краязнаўцаў, былы намеснік старшыні Капыльскага райвыканкама. У лістападзе гэтага года яму споўнілася б 70...
Асабістае
Павел Васільевіч выкладаў гісторыю ў нашым, самым першым педагагічным класе, створаным на базе СШ №2 г. Капыля. Менавіта яму дырэктар Багдановіч Барыс Канстанцінавіч даручыў гэтую пачэсную, але разам з тым вельмі адказную працу. Памятаю, што настаўнік вучыў нас не толькі гісторыі, але і добрым манерам:
– Калі вы пазяхаеце, закрывайце рот рукой. Не хапае далоні – бярыце падручнік. Калі ўжо і падручніка не хопіць, вазьміце партфель. Але ніколі не рабіце гэтага адкрыта.
Хіба ж можна было пасля такой заўвагі пазяхаць, тым больш на ўроку!
Альбо такі выпадак. На ўроку гісторыі вывучалі палітычнае становішча ў розных краінах. Дайшла чарга і да Англіі, дзе ў той час кіравала ўсім вядомая Маргарэт Тэтчэр.
– Калі ласка, скажыце, – пытае настаўнік, – як называлі гэтую знакамітую жанчыну за яе моцны характар?
Падымаецца вучань і спрабуе адказаць:
– Яе называлі Жалезная... – запнуўся.
Сябар па парце падказве: “… баба!”
– Жалезная Баба! – прагучаў адказ.
– Можа яна і баба, – пад гучны смех аднакласнікаў і жартам, і ўсур’ёз каменціруе Павел Васільевіч, – але ў Англіі яна завецца лэдзі – Жалезная Лэдзі.
[caption id="attachment_32044" align="aligncenter" width="443" caption="Дэманстрацыя 3 ліпеня 1978 г."]
[/caption]
А пра тое, што ўвечары абавязкова трэба чытаць энцыклапедыю ці слоўнік, Павел Васільевіч паўтараў кожны ўрок. Бо сам так рабіў – за свае бязмежныя веды ён карыстаўся вялікім аўтарытэтам не толькі ў вучняў, але і ў калег. Да яго звярталіся па параду – і заўсёды яе атрымлівалі. Ведалі мы, вучні, і пра вялікую любоў да мастацтва, таму што нават на ўроках ён ціха напяваў арыі з вядомых опер. Ды і мы першае адкрыццё вялікага свету прафесійнага мастацтва здзейснілі ў 4 класе разам з Паўлам Васільевічам і класным кіраўніком Багдановіч Святланай Сямёнаўнай. Гэта быў балет “Лебядзінае возера”.
Усё пачынаецца з дзяцінства
Каб стаць тым, кім усе яго ведалі, Паўлу Васільевічу прыйшлося прайсці вельмі няпросты шлях. Дзяцінства было невясёлае, галоднае: бацька загінуў у Вялікую Айчынную на Буйніцкім полі. Маці адна выхоўвала чацвёра дзяцей. Таму з дзяцінства не цураўся ніякай працы, рана стаў самастойным і адказным.
Менавіта гэтыя рысы характару дапамаглі Паўлу ў студэнцкія гады: з 1966 па 1970 год ён быў намеснікам камандзіра студатрада і загадчыкам гаспадарчай часткі ў час пакарэння цалінных зямель Казахстана і нават Сібіры.
Дарэчы, на сваё першае месца працы Сямёнаў з’явіўся 25 жніўня 1970 года пасля апошніх працоўных дзён па сплаве лесу на сібірскіх рэках. І адразу – дырэктар Грозаўскай сярэдняй школы.
Выбраць свой напрамак у жыцці
А ўсё магло скласціся зусім інакш. Справа ў тым, што пасля заканчэння БДУ Паўлу Васільевічу прапанавалі аспірантуру і працу… у Міністэрстве культуры. Але лёс не падманеш. Паўлу Васільевічу Сямёнаву выпаў гонар стаць менавіта “краязнаўцам і вядомым гісторыкам Капыльшчыны”, як пазней яго назаве Іван Ігнатчык у сваім артыкуле. Так адзначыў і кандыдат мастацтвазнаўства, намеснік міністра культуры і наш зямляк Сяргей Пятровіч у лісце да Сямёнава.
За пяць гадоў кіраўніцтва Грозаўскай СШ дырэктар Сямёнаў стварыў, як пазней скажа Марыя Сандрозд падчас узначальвання аддзела адукацыі, “школу Сямёнава з асаблівай атмасферай творчасці”. Гумар і справядлівыя адносіны ў ацэнцы працы як педагогаў, так і вучняў, дапамаглі маладому кіраўніку не толькі наладзіць узаемаадносіны з няпростым калектывам, але і ўсталяваць іх такім чынам, што і праз шмат гадоў многія былыя калегі працягвалі падтрымліваць сувязі з яго сям’ёй.
[caption id="attachment_32045" align="aligncenter" width="443" caption="Сустрэча з Іванам Навуменкам, 1978 г."]
[/caption]
Пасля Грозаўскай школы Павел Васільевіч узначаліў раённы аддзел народнай адукацыі. Разам з тым яго выбралі дэпутатам раённага Савета дэпутатаў працоўных. А ўжо з лістапада 1975 года і да жніўня 1984-га з’яўляўся намеснікам старшыні райвыканкама. Дырэктар Нацыянальнага культурнага цэнтра імя Ф. Скарыны, Прэзідэнт Міжнароднай Асацыяцыі беларусістаў, доктар філалагічных навук Адам Мальдзіс, сустрэўшыся ў той час з Сямёнавым, адзначыў, што ён “не толькі намеснік старшыні, але і перакананы краязнавец” (“ЛіМ” ад 16.10.1981 г.).
На гэтай адказнай пасадзе клапаціўся Павел Сямёнавіч і пра педагогаў (узводзіліся новыя школы, адбыўся пераход на кабінетную сістэму і многае іншае), і пра медыкаў (былі пабудаваны Семежаўская ўчастковая бальніца, 12 ФАПаў, стаматалагічная паліклініка, цеп-латраса да раённай бальніцы). “Шкада толькі, што пра гэта хутка забываецца”, – так адзначыў былы галоўны ўрач раённай бальніцы Станіслаў Міхнайць (“СП” ад 30.04.2004 г.).
[caption id="attachment_32047" align="aligncenter" width="400" caption="Уся сям’я разам – Ніна Мікалаеўна, Павел Васільевіч, Аксана і Ігар, 2002 г."]
[/caption]
Настаўнік – гэта стан душы
Новую, не менш цікавую, старонку ў лёсе Сямёнава адкрыла вяртанне ў школу. Яго хвалявалі і цікавілі поспехі вучняў. “Ён жыў нашым жыццём, не шкадуючы свайго”, – так гаворыць колішняя вучаніца, а зараз вядучы спецыяліст аддзела адукацыі Вольга Зарамбоўская (Аўсянік).
Я таксама памятаю, як мне, вучаніцы 7 класа, адразу пасля Вялікадня мама дала два чырвоныя яйкі, каб я іх занесла класнаму кіраўніку і іншаму любімаму настаўніку. Чаму яна так зрабіла – не ведаю: у той час рэлігія і святы былі пад вялікай забаронай. Таму я апынулася ў вельмі далікатным становішчы: Святлана Сямёнаўна і Павел Васільевіч (я абрала яго любімым настаўнікам) тыя яйкі з удзячнасцю ўзялі і доўга смяяліся.
Падчас настаўніцкай дзейнасці Павел Васільевіч распрацаваў новыя турыстычныя маршруты, адным з першых у раёне адкрыў аднадзённы маршрут Капыль-Мір-Навагрудак-возера Свіцязь-Нясвіж-Капыль.
Як сведчанне бясконцай вучнёўскай павагі – кветкі на магіле ў памятныя дні: 1 верасня, да Дня настаўніка, вечара сустрэчы з выпускнікамі, дня нараджэння.
Яго Вялікасць Тэатр
Сапраўдным захапленнем, якое аказала ўплыў на ўсю дзейнасць Сямёнава, стаў менавіта тэатр. Раз і назаўсёды ён быў улюбёны ў незвычайны голас народнай артысткі УССР Аксаны Петрусенка (1900-1940 гг.). Павел Васільевіч сабраў багаты матэрыял аб жыцці і творчасці спявачкі, меў фанатэку яе творчасці. 25 лютага 1980 года на вечары, прысвечаным 80-годдзю артысткі, дзе наш зямляк выступаў па запрашэнні кіраўніцтва Украінскага тэатральнага грамадства, яго прамова на беларускай мове была ўзнагароджана сапраўднай авацыяй.
У сваім захапленні мастацтвам Павел Васільевіч не ведаў ніякіх абмежаванняў: оперу Дж. Вердзі “Аіда” слухаў 24(!) разы ў самых розных тэатрах СССР. Сваім музыкальна-энцыклапедычным далягладам здзіўляў знаёмых: былы дырэктар Беларускага тэатра оперы і балета Васіль Букань і яго жонка ніяк не маглі паверыць, што Павел Васільевіч не мае музычнай адукацыі!
Павел Васільевіч быў знаёмы з паэтамі і пісьменнікамі Нілам Гілевічам, Іванам Навуменкам, Адамам Русаком, Янкам Скрыганам, Алесем Адамовічам. Сустракаўся з Элеанорай Язерскай. Сярод знаёмых знакамітасцей – балетмайстар Валянцін Елізар’еў, кампазітар Сяргей Картэс, дырыжор Аляксандр Анісімаў, народныя артысткі СССР Алена Абразцова, Ірына Архіпава, Марыя Біешу, мастак Уладзімір Пасюкевіч. Удзельнічаў у пахаванні Пятра Машэрава, узначальваў дэлегацыю ў святкаванні 90-годдзя з дня нараджэння Цішкі Гартнага. Спіс адметных спраў Сямёнава можна працягваць і працягваць. Зазначым толькі, што дзякуючы асабістым сувязям Паўла Васільевіча капыляне таксама мелі магчымасць сустрэцца з цікавымі людзьмі. “Эпоха Сямёнава”, – так назваў былы намеснік старшыні райвыканкама Уладзімір Аляшкевіч перыяд сумеснай працы.
На стале Сямёнава застаўся не-дапісаны артыкул “Літаратурныя вуліцы Капыля”. Пачаў пісаць краязнаўчую энцыклапедыю “Капыльшчына”. Але...
Сям’я
Любоў да вандраванняў, мастацтва Павел Васільевіч перадаў сваім дзецям. Ігару і Аксане (нават іх імёны выбраны невыпадкова). Сваю другую палавінку, аднадумцу, надзейную спадарожніцу сустрэў на тым жа курсе БДУ, дзе і сам вучыўся. Ніна Мікалаеўна на працягу трыццаці аднаго года заўсёды была побач. Сын Ігар зараз дацэнт, кандыдат медыцынскіх навук, загадчык кафедры “Гігіена працы” Беларускага дзяржаўнага медуніверсітэта, дзе і выкладае пасля заканчэння аспірантуры. Дачка Аксана на працягу 20 гадоў настаўнічае ў СШ №2 г. Капыля. Дзякуючы бацькоўскай пяшчоце і дабрыні Паўла Васільевіча дзеці атрымалі надзейную духоўную падтрымку.
Замест эпілога
На першай старонцы тоўстага сшытка, дзе сабраны матэрыялы пра любімую спявачку Аксану Петрусенка, рукой самога Паўла Васільевіча зроблены надпіс з вядомага твора Метэрлінка “Сіняя птушка”: “Памерлыя, пра якіх памятаюць, жывуць гэтак жа, як калі б яны і не памерлі”.
Дзіяна ТКАЧЭНКА
Фота з сямейнага архіва Сямёнавых
АД РЭДАКЦЫІ. Выказваем удзячнасць Ніне Мікалаеўне Сямёнавай за прадастаўленыя матэрыялы аб Паўлу Васільевічу.
