З 2 па 22 ліпеня 2012 года ў аграгарадку Семежава працавала экспедыцыя студэнтаў і выкладчыкаў кафедры этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтваў гістарычнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Узначальваў яе загадчык кафедры, кандыдат гістарычных навук, дацэнт Тадэвуш Антонавіч Навагродскі. Сваімі меркаваннямі наконт экспедыцыі падзяліліся і некаторыя студэнты гістарычнага факультэта БДУ
Дзмітрый КРОХІН:
— Жыхары Семежава ўвогуле спрыяльна адносіліся да нашых прылад працы, я маю на ўвазе фотаапараты і дыктафоны. Нашы інфарманты ведалі не толькі якія стравы гатаваліся ў іх сям’і, але і тую ежу, якую ўжывалі іх суседзі і аднавяскоўцы ўвогуле, гэта тычыцца і невялікіх адрозненняў у прыгатаванні адной і той жа стравы паміж сем’ямі.
Памер інфармацыі, якую мы збіралі ўсе гэтыя дні, аказаўся на самой справе вельмі вялікім. Мне, і я сур’ёзна ўпэўнены, што не толькі мне, асабліва падабалася, калі даводзілася пачуць у адказ на пытанне не прамы аповед, а нейкую цікавую гісторыю. Напрыклад, На- дзея Андрэеўна Арабінка пазнаёміла маю групу з такім выпадкам, як вяселле нейкіх Міхеля і Агапы. У тыя часы ў Семежаве была групоўка з чатырох скрыпачоў-выпівак на чале з Прохарам Пятровічам, якія гралі музыку і вялі само вяселле як сучасныя тамады. Але ў той дзень, калі Міхель вырашыў ажаніцца, скрыпачы ўжо былі заняты на іншым вяселлі. Міхель настойліва запрасіў Прохара да сябе, і той згадзіўся пры ўмове, што Міхель паднясе яму напой у такой пасудзіне, з якой Прохар яшчэ ніколі не піў. Тады будучы жаніх прынёс яму запатрабаванае ў сваім саламяным лапці. Засмяяўшыся, Прохар згадзіўся весці менавіта яго вяселле.
Я не ведаю, ці амаль што ўсе вёскі на Беларусі такія, ці нашай групе незвычайна пашанцавала, але практыка ў Семежаве сапраўды была незабыўнай. Прыемнай і карыснай адначасова.
Ганна Іванова:
— Семежава аказалася даволі гасціннай вёскай. З Надзеяй Васільеўнай Шчэрба мы пазнаёміліся яшчэ ў першы рабочы дзень. Яна вельмі многа ведала і, што самае галоўнае, мела жаданне расказваць. Ад яе мы пачулі, што семежаўцы – вельмі працавітыя людзі. У пацвярджэнне гэтых слоў яна распавяла пра свайго бацьку, які вярнуўся з фронту з прастрэленай рукой, але сам рабіў усё па гаспадарцы. Надзея Васільеўна Шчэрба дала настолькі шмат карыснай інфармацыі, што нашай каман- дзе нават цэлы дзень прыйшлося застацца ў школе, каб апрацаваць увесь дадзены ёю матэрыял. Нам яна падарыла збанок для малака і макацёр.
Калі нашу групу перавялі на другую вуліцу, мы доўга не маглі знайсці добрага інфарманта. Мы прайшлі вельмі шмат, толькі ў канцы вуліцы выпадкова сустрэлі Надзею Сцяпанаўну Шчэрбу. Яна гаварыла хутка, зразумела і цікава. Спадабалася тое, што жанчына пачала размову наступнымі словамі: “Жылі кеп- ска, але весела і дружна”. Добра распавяла нам пра гатаванне ежы, пра тое, як у Семежаве ткалі, шылі, вышывалі. Таксама яна расказала пра фестываль ткацтва ў вёсцы, на які з’ехаліся ткачыхі з дванаццаці раёнаў. З асаблівым гонарам Надзея Сцяпанаўна адзначыла, што на фестываль запрасілі і яе.
Уражанні ад вёскі і працы засталіся станоўчыя, добрыя вынікі залежалі ад таго, што ў групе не было канфліктаў, мы спрацаваліся.
Ігар Дубанос:
— За ўвесь час экспедыцыі ў нас не было ніводнага выпадку, каб з намі адмовіліся гутарыць мясцовыя жыхары, спаслаўшыся на недахоп часу ці штосьці яшчэ. Заўсёды ветлівыя, гатовыя дапамагчы — нават тыя семежаўцы, якія нічога не маглі сказаць па тэме нашай экспедыцыі, ахвотна дапамагалі нам знайсці людзей больш інфармаваных.
Нашы ўражанні пра семежаўцаў у цэлым адпавядаюць тым уяўленням пра іх, што існуюць у суседніх вёсках. Там здаўна лічылі, што няма лепшага зяця, чым семежавец і лепшай нявесткі, чым семежаўка. Вельмі іх паважалі: шанавалі за працавітасць, а таксама за тое, што семежаўскія мужчыны ніколі не мелі звычаю піць спіртное. Калі ў суседніх вёсках выпіваць лічылася нормай, то тут — не. У гутарках з інфармантамі ўсе яны падкрэслівалі, што ў іх ніколі не пілі, а максімум, што дазвалялі сабе — гэта чарачку самагонкі па вялікіх святах. Да п’яніц жа ставіліся пагардліва.
Нягледзячы на тое, што тэма экспедыцыі была сфармулявана вельмі вузка — «Традыцыйная культура харчавання» — пытанні мы задавалі не толькі па ёй. Мы імкнуліся ў кожным з тых, з кім гаварылі, убачыць асобу, чалавека са сваім лёсам, сваёй гісторыяй, сваімі радасцямі і — на жаль! — сваім горам. У адказ на нашы звароты семежаўцы ахвотна расказвалі нам не толькі пра тое, як і што яны елі (хоць і без гэтага нікуды), але і пра сваё жыццё, жыццё вёскі, яе гісторыю.
У канцы хацелася б падзякаваць Капыльскаму райвыканкаму і кіраўніцтву Семежаўскай школы, якія змаглі забяспечыць нам добрыя ўмовы знаходжання, што спрыяла актыўнай і плённай працы.
Апытванне Н. У. Рамашка
М. А. Іпатава (у цэнтры) са студэнтамі К. Луканскай і Я. Лосевай
Размова з Н. С. Шчэрбай
На збожжавым таку ў ААТ “Мажа-Агра” ў час уборачнай задзейнічаны падлеткі. Атрад, арганізаваны РК ГА “БРСМ” у рамках індывідуальнага праца- ўладкавання дзяцей і падлеткаў, наводзіць парадак на тэрыторыі КЗС, падграбаючы кожнае зярнятка новага ўраджаю.
Самі хлопцы амаль усе з Капыля, прыехалі сюды зарабіць грошай і правесці актыўна канікулы. Да канца ўборкі збожжавых падлеткі будуць працаваць у дзве змены. А ў начным рэжыме працуюць старэйшыя хлопцы, якім ужо споўнілася 18 гадоў.
Усяго па раёне на дадзены момант у часовых работах задзейнічана 45 маладых чалавек, не толькі ва ўборачнай кампаніі, але і на рэканструкцыі жывёлагадоўчых аб’ектаў.
Павел ШЭІН
Фота аўтара
Студэнтка Беларускага дзяржаўнага тэхналагічнага ўніверсітэта Таццяна Папкова свае канікулы вырашыла правесці з карысцю. Прыехаўшы са сталіцы на адпачынак да бабулі ў аграгарадок Цімкавічы, працаўладкавалася на мясцовы хлебапрыёмны ўчастак ААТ “Клецкі камбікормавы завод”. “Увогуле, я першы раз працую на хлебапрыёмным участку, займаю пасаду візіроўшчыка, — расказвае Таццяна. — У абавязкі ўваходзіць праверка збожжа на засмечанасць і наяўнасць шкоднікаў. Такі аналіз раблю на пробаадборніку. Пасля на другім паверсе ў лабараторыі правяраю вільготнасць і бялкі, выяўляю, якое ідзе збожжа — буйное ці дробнае”.
Першакурсніца прызналася, што ёй вельмі цікава працаваць побач з людзьмі.
Сяргей ЛАЗОЎСКІ
Фота аўтара
Падчас гарачай сельскагаспадарчай кампаніі на палях, збожжатаках раёна нараўне са старшымі таварышамі працуюць дзясяткі маладых людзей. Сёлета яны робяць значны ўклад у каравай новага хлеба.
Гэтымі гарачымі жнівеньскімі днямі ў раёне ўжо налічвалася шэсць маладзёжных экіпажаў-тысячнікаў і адзін вадзіцель на адвозцы збожжавых. Сярод іх – камбайнеры Ігар і Дзмітрый Цвілевічы (СГФ “Руднае”), Аляксандр Грынкевіч і Аляксандр Паўлюшчык, Аляксандр Музыка і Аляксандр Карпук (ААТ “Скабін”), Алег Леановіч і Аляксандр Жогла (ААТ “Піянер-Агра”), Максім Дзеранок і Павел Турбан, Сяргей Сямашка і Васіль Васілеўскі (ААТ “Ціміразеўскі”), вадзіцель Сяргей Турэйка (ААТ “Ціміразеўскі”).
Начальнік аддзела па справах моладзі райвыканкама Наталля Гарбацэвіч, в. а. першага сакратара РК ГА “БРСМ” Аляксей Загорцаў пастаянна выязджаюць да герояў хлебнай нівы, каб выказаць словы ўдзячнасці за працавітасць, адказнасць за даручаную справу.
Сяргей ЛАЗОЎСКІ
На здымку: падчас ушаноўвання маладзёжных экіпажаў ААТ “Скабін”.
Фота аўтара
Для Дзмітрыя Ражко з ААТ “Семежава” ўборачная ў якасці старшага камбайнера ўжо трэцяя. Сёлета іх экіпажу быў уручаны новенькі КЗС-1218.
“Тэхніка выдатная, — расказвае малады механізатар. — У кабіне нават спёка хоць бы што. Ні ў якае параўнанне не ідзе з камбайнам, на якім працаваў мой бацька. Памятаю, калі быў малы, маім самым вялікім жаданнем было стаць камбайнерам, як тата. Як бачыце, яно спраўдзілася”.
Пасля заканчэння школы Дзмітрый, памятаючы сваю дзіцячую мару, паступіў у Капыльскі СПЛ, дзе і атрымаў прафесію механізатара. У ААТ “Семежава” ён ужо працуе гадоў сем. Можна сказаць, часткова замяніў свайго бацьку, хаця той і цяпер працягвае шчыраваць у роднай гаспадарцы.
Разам са сваім напарнікам Сяргеем Кіенем Дзмітрый стараецца працаваць так, каб чуць у свой адрас толькі добрыя словы. І гэта ў яго атрымліваецца.
Маргарыта САКОВІЧ
Фота аўтара
З 2 па 22 ліпеня 2012 года ў аграгарадку Семежава працавала экспедыцыя студэнтаў і выкладчыкаў кафедры этналогіі, музеялогіі і гісторыі мастацтваў гістарычнага факультэта Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта. Узначальваў яе загадчык кафедры, кандыдат гістарычных навук, дацэнт Тадэвуш Антонавіч Навагродскі. Сваімі меркаваннямі наконт экспедыцыі падзяліліся і некаторыя студэнты гістарычнага факультэта БДУ
Дзмітрый КРОХІН:
— Жыхары Семежава ўвогуле спрыяльна адносіліся да нашых прылад працы, я маю на ўвазе фотаапараты і дыктафоны. Нашы інфарманты ведалі не толькі якія стравы гатаваліся ў іх сям’і, але і тую ежу, якую ўжывалі іх суседзі і аднавяскоўцы ўвогуле, гэта тычыцца і невялікіх адрозненняў у прыгатаванні адной і той жа стравы паміж сем’ямі.
Памер інфармацыі, якую мы збіралі ўсе гэтыя дні, аказаўся на самой справе вельмі вялікім. Мне, і я сур’ёзна ўпэўнены, што не толькі мне, асабліва падабалася, калі даводзілася пачуць у адказ на пытанне не прамы аповед, а нейкую цікавую гісторыю. Напрыклад, На- дзея Андрэеўна Арабінка пазнаёміла маю групу з такім выпадкам, як вяселле нейкіх Міхеля і Агапы. У тыя часы ў Семежаве была групоўка з чатырох скрыпачоў-выпівак на чале з Прохарам Пятровічам, якія гралі музыку і вялі само вяселле як сучасныя тамады. Але ў той дзень, калі Міхель вырашыў ажаніцца, скрыпачы ўжо былі заняты на іншым вяселлі. Міхель настойліва запрасіў Прохара да сябе, і той згадзіўся пры ўмове, што Міхель паднясе яму напой у такой пасудзіне, з якой Прохар яшчэ ніколі не піў. Тады будучы жаніх прынёс яму запатрабаванае ў сваім саламяным лапці. Засмяяўшыся, Прохар згадзіўся весці менавіта яго вяселле.
Я не ведаю, ці амаль што ўсе вёскі на Беларусі такія, ці нашай групе незвычайна пашанцавала, але практыка ў Семежаве сапраўды была незабыўнай. Прыемнай і карыснай адначасова.
Ганна Іванова:
— Семежава аказалася даволі гасціннай вёскай. З Надзеяй Васільеўнай Шчэрба мы пазнаёміліся яшчэ ў першы рабочы дзень. Яна вельмі многа ведала і, што самае галоўнае, мела жаданне расказваць. Ад яе мы пачулі, што семежаўцы – вельмі працавітыя людзі. У пацвярджэнне гэтых слоў яна распавяла пра свайго бацьку, які вярнуўся з фронту з прастрэленай рукой, але сам рабіў усё па гаспадарцы. Надзея Васільеўна Шчэрба дала настолькі шмат карыснай інфармацыі, што нашай каман- дзе нават цэлы дзень прыйшлося застацца ў школе, каб апрацаваць увесь дадзены ёю матэрыял. Нам яна падарыла збанок для малака і макацёр.
Калі нашу групу перавялі на другую вуліцу, мы доўга не маглі знайсці добрага інфарманта. Мы прайшлі вельмі шмат, толькі ў канцы вуліцы выпадкова сустрэлі Надзею Сцяпанаўну Шчэрбу. Яна гаварыла хутка, зразумела і цікава. Спадабалася тое, што жанчына пачала размову наступнымі словамі: “Жылі кеп- ска, але весела і дружна”. Добра распавяла нам пра гатаванне ежы, пра тое, як у Семежаве ткалі, шылі, вышывалі. Таксама яна расказала пра фестываль ткацтва ў вёсцы, на які з’ехаліся ткачыхі з дванаццаці раёнаў. З асаблівым гонарам Надзея Сцяпанаўна адзначыла, што на фестываль запрасілі і яе.
Уражанні ад вёскі і працы засталіся станоўчыя, добрыя вынікі залежалі ад таго, што ў групе не было канфліктаў, мы спрацаваліся.
Ігар Дубанос:
— За ўвесь час экспедыцыі ў нас не было ніводнага выпадку, каб з намі адмовіліся гутарыць мясцовыя жыхары, спаслаўшыся на недахоп часу ці штосьці яшчэ. Заўсёды ветлівыя, гатовыя дапамагчы — нават тыя семежаўцы, якія нічога не маглі сказаць па тэме нашай экспедыцыі, ахвотна дапамагалі нам знайсці людзей больш інфармаваных.
Нашы ўражанні пра семежаўцаў у цэлым адпавядаюць тым уяўленням пра іх, што існуюць у суседніх вёсках. Там здаўна лічылі, што няма лепшага зяця, чым семежавец і лепшай нявесткі, чым семежаўка. Вельмі іх паважалі: шанавалі за працавітасць, а таксама за тое, што семежаўскія мужчыны ніколі не мелі звычаю піць спіртное. Калі ў суседніх вёсках выпіваць лічылася нормай, то тут — не. У гутарках з інфармантамі ўсе яны падкрэслівалі, што ў іх ніколі не пілі, а максімум, што дазвалялі сабе — гэта чарачку самагонкі па вялікіх святах. Да п’яніц жа ставіліся пагардліва.
Нягледзячы на тое, што тэма экспедыцыі была сфармулявана вельмі вузка — «Традыцыйная культура харчавання» — пытанні мы задавалі не толькі па ёй. Мы імкнуліся ў кожным з тых, з кім гаварылі, убачыць асобу, чалавека са сваім лёсам, сваёй гісторыяй, сваімі радасцямі і — на жаль! — сваім горам. У адказ на нашы звароты семежаўцы ахвотна расказвалі нам не толькі пра тое, як і што яны елі (хоць і без гэтага нікуды), але і пра сваё жыццё, жыццё вёскі, яе гісторыю.
У канцы хацелася б падзякаваць Капыльскаму райвыканкаму і кіраўніцтву Семежаўскай школы, якія змаглі забяспечыць нам добрыя ўмовы знаходжання, што спрыяла актыўнай і плённай працы.
Апытванне Н. У. Рамашка
М. А. Іпатава (у цэнтры) са студэнтамі К. Луканскай і Я. Лосевай
Размова з Н. С. Шчэрбай 
