Пасля многіх месяцаў знаходжання ў, мякка кажучы, няпростай сітуацыі перад філіялам “В. Раёўка” ААТ “Крыніца” засвяцілася надзея на лепшае жыццё.
[caption id="attachment_33577" align="aligncenter" width="443" caption="Аператары машыннага даення Наталля Вараб’ёва, Галіна Аруджава і Антаніна Ліпніцкая з дырэктарам філіяла Анатолем Ладыгам"]
[/caption]
Хаця на канец 2013 года спрацавалі з вынікам мінус 32% па агульнагаспадарчай дзейнасці, ужо лістапад паказаў, што адбыліся станоўчыя змены — рэнтабельнасць дасягнула 12%. Як удалося скрануць з месца, здавалася б, непад’ёмны груз? Адказ на гэта пытанне шукалі ў гутарцы з дырэктарам філіяла Анатолем Ладыгам.
Даведка
Анатоль Міхайлавіч Ладыга ўзначаліў філіял “В. Раёўка” 19 верасня 2013 года, прыйшоў сюды з пасады галоўнага ветэрынарнага ўрача раёна. Усяго ў сельскай гаспадарцы 19 гадоў, і ўсе — на Капыльшчыне. Скончыў Ляхавіцкі сельгастэхнікум, затым Віцебскую акадэмію ветэрынарнай медыцыны. Жанаты, мае дваіх дзяцей. Галоўным у любой працы лічыць выканальніцкую дысцыпліну і кантроль за прынятымі рашэннямі.
Перш за ўсё — малако
Паколькі па меркаванні кіраўніка эканоміку любога сельгаспрадпрыемства стварае вытворчасць малака, усур’ёз узяліся за навядзенне парадку мена-віта ў гэтай галіне вытворчасці. Паставілі перад сабой задачу дасягнуць больш высокага выніку перш за ўсё за кошт павышэння якасці малака. І выйшлі не толькі на вытворчасць малака вышэйшым гатункам, але і дабіліся таго, што 70% прадукцыі здаецца на перапрацоўчае прадпрыемства гатункам “экстра”. А гэта зусім іншыя грошы…
“Розніца паміж рэалізацыяй малака першым сортам і гатункам “экстра” на наш удой складае 92 млн рублёў, — падлічвае Анатоль Ладыга, — а гэта прыкладна тры бензавозы паліва. Вось чаму ў нашай гаспадарцы сёння ёсць каля 12 тон саляркі і 5 тон бензіна. Склалася такая сітуацыя, што апошнія месяцы мы можам разлічваць толькі на ўласныя сілы, паколькі ў нашага галоўнага прадпрыемства ААТ “Крыніца” зараз вельмі складаная фінансавая сітуацыя. Калі раней “Крыніца” нам дапамагала ў выплаце зарплаты (закрывала яе на 30%), то цяпер мы пастаўлены перад фактам, што ўсе фінансавыя затраты кладуцца на нашы плечы. Тым не менш, нам удалося выйсці на ўласныя грошы, і ў студзені зарплату ўжо плацілі са сваіх крыніц. А яна ў нас у сярэднім па гаспадарцы склала 5,7 млн рублёў (праўда, у разліку на членаў нашага калектыву, без вольнанаёмных рабочых)”.
Сёння сельгаспрадпрыемства што-дня рэалізуе па 3 тоны 700 кг малака супраць нядаўніх 1 тоны 800 кг, і гэта ўжо 115% да ўзроўню мінулага года. Таварнасць малака вагаецца паміж 95-98 працэнтамі. Паводле слоў Анатоля Міхайлавіча, пастаўлена задача да чэрвеня дабіцца таго, каб з гаспадаркі на перапрацоўку кожны дзень ужо паступала не менш за 5,5 тоны прадукцыі. А гэта каля 1 мільярда рублёў у месяц.
Ёсць у гаспадарцы і адкорм бычкоў, на якім ужо ўдаецца дабівацца сярэднясутачнай прывагі не менш за 800 г. “І гэтага дасягнулі за кошт збалансаванага рацыёну, расшырэння кармавога стала, прымянення кормараздатчыка, — тлумачыць Анатоль Ладыга. — Мы мабільную раздачу прымянілі на 85%, ручную працу фактычна не выкарыстоўваем”.
У гаспадарцы, у адрозненне ад некаторых іншых, яшчэ ёсць фуражнае зерне, якога павінна хапіць да новага ўраджаю. Удалося сплюшчыць 50 тон зерня кукурузы і пакласці на захоўванне ў поліэтыленавыя рукавы. Стараюцца, каб корм для жывёлы быў збалансаваным: дабаўляюць канцэнтраты, макуху, мінеральныя дабаўкі. Магчыма, не вельмі задаволены якасцю травяністых кармоў, тым не менш, рэзультат ёсць, і неблагі.
Вынік дасць дысцыпліна
Каб атрымліваць пастаянную прыбаўку, мяркуе кіраўнік, неабходна было перш за ўсё наладзіць выканальніцкую дысцыпліну. Не ўсе прынялі патрабаванні новага кіраўніка, з некаторымі работнікамі давялося развітацца. Затое цяпер Анатоль Міхайлавіч упэўнены ў тым, што збояў у рабоце адладжанага механізму гаспадаркі не адбудзецца, нават калі яго не будзе побач. І нядаўні прыклад таму пацвярджэнне: калі ў суровыя студзеньскія дні кіраўнік на працягу двух тыдняў знаходзіўся на вучобе, не адбылося ніякіх збояў ні на вытворчасці, ні ў дысцыпліне.
Пазбавіліся тут і такой непрыемнай для многіх гаспадарак з’явы, калі пасля выплаты заработнай платы ў кіраўніка баліць галава аб тым, ці выйдуць на працу некаторыя яго работнікі, ці не застанецца някормленай ці непадоенай жывёла. “Нашы людзі зразумелі, што ім ёсць што губляць, — мяркуе Анатоль Ладыга, — а таму вельмі даражаць сваім працоўным месцам”.
Хутка вясна
Поўным ходам рыхтуюцца ў сельгаспрадпрыемстве і да пачатку веснавой пасяўной кампаніі. Прапрацоўваецца атрыманне крэдытаў: 580 млн рублёў на паліва і 600 млн — на мінеральныя ўгнаенні. Ужо з восені ўдалося ўнесці 50% да неабходнага арганікі, работа па яе нарыхтоўцы і вывазцы працягваецца і зараз. Гэта дазволіць скараціць колькасць мінеральных угнаенняў.
З восені ўжо было пасеяна 800 га азімай пшаніцы, на весну застаўся піваварны ячмень (500 га) — гэта дзве асноўныя культуры, якія ўдзельнічаюць у фарміраванні эканомікі ў расліводстве. Да таго ж, плануецца пасеяць 150 га фуражнага ячменю — крыніцы бялку для кармлення жывёлы. Робяць стаўку ў гаспадарцы на зернебабовую сумясь (зойме 280 га), якая стане асновай для сенажу, і кукурузу (200 га). “Мы паставілі перад сабой задачу атрымаць валавы збор збожжа не менш за 5500 тон, — працягвае расказ кіраўнік філіяла, — і думаю, што яна нам па сілах”. На 85%, па словах кіраўніка, ужо гатова да работы на веснавых палявых работах тэхніка. Машынна-трактарны парк у гаспадаркі невялікі, некаторую тэхніку давялося ў прамым сэнсе выцягваць з-пад плоту і рэанімаваць. Тым не менш, парадак на мехдвары адмысловы, кожны механізм, кожны агрэгат мае сваё месца. Анатоль Міхайлавіч марыць пра новы энерганасычаны трактар, які б дазволіў зняць многія праблемы, і ў першую чаргу напружанасць падчас пасяўной. Менавіта недахоп тэхнікі ў нечым стаў прычынай і такога парадаксальнага факта (зноў вяртаемся да жывёлагадоўлі): у гаспадарцы сабекошт 1 тоны сенажу — 460 рублёў, а сіласу — усяго 170 рублёў, і гэта пры тым, што кукуруза, якая ідзе на сілас, культура намнога даражэйшая, чым травы на сянаж. Чаму так адбылося? А таму, што сілас рыхтавалі сваімі сіламі, а сянаж — пры дапамозе аблмехатрада. Адсюль і высокі сабекошт малака… Чым не аргумент для набыцця ўласнай тэхнікі (дарэчы, увосень гаспадаркай у лізінг былі закуплены прыстаўка для ўборкі кукурузы і кормараздатчык).
Есць добры касцяк калектыву
“У нас ёсць добры касцяк з работнікаў, якія працуюць у гаспадарцы не адзін год, — расказвае Анатоль Ладыга ў адказ на пытанне пра забяспечанасць кадрамі. — Сярод іх механізатары Мікалай Лук’янчык, Анатоль Давыдчык, Сяргей Новік, вадзіцелі Сяргей Гаргун, Аляксандр Стаскевіч і іншыя. Гэта людзі, якія добра разумеюць, што за імі стаіць не толькі іх сям’я, але і родная гаспадарка. І таму яны бездакорна і безадказна выконваюць усё, што ім даручаеш. Ёсць работнікі, якія прыйшлі ў сельгаспрадпрыемства нядаўна. Дарэчы, мы сваім транспартам дастаўляем на працу з Капыля, Быстрыцы, Лешні, некаторых іншых населеных пунктаў. Дабіраюцца ў В. Раёўку і спецыялісты. Увогуле ў нас прыкладна 30% — прыезжыя. І кожны з іх уносіць сваю лепту ў агульную справу. А мы стараемся стварыць ім добрыя ўмовы для працы”.
У нагу з часам
Вядома, што ў ф-ле “В. Раёўка”, як і ва ўсіх гаспадарках раёна, праводзілася рэканструкцыя малочнатаварнай фермы (дарэчы, яна ў гаспадарцы адна). Быў пабудаваны новы даільна-малочны блок на МТФ “В. Раёўка”. Сёння тут, паводле слоў кіраўніка гаспадаркі, дояць па 13 кг ад кожнай каровы. Аднак па прычыне ранейшых памылак, якія гадамі нагрувашчваліся адна на адну, у сельгаспрадпрыемстве без малога 200 галоў знаходзяцца ў так званым заўчасным запуску і ўтрымліваюцца на ферме ў Малой Раёўцы. Таму агульны надой ад фуражнай каровы складае 7,7 кг. “Нам вельмі неабходна зрабіць яшчэ адно памяшканне пад беспрывязнае ўтрыманне кароў, — гаворыць Анатоль Міхайлавіч, — аднак фінансавае становішча не дазваляе распачынаць новае будаўніцтва. Мы маем крэдыторскую запазычанасць каля 12 млрд рублёў: гэта і доўгатэрміновыя, і кароткатэрміновыя крэдыты, і лізінгі. Кожны месяц даводзіцца выплачваць па іх больш за 120 млн рублёў. Аднак у чэрвені-ліпені, як толькі стане зразумелай сітуацыя з ураджаем, мы пастараемся распачаць узвядзенне новага арачніка для кароў. Гэта дазволіць поўнасцю загрузіць даільна-малочны блок і мець намнога большую аддачу”.
Пра асабістае
Падчас гутаркі з Анатолем Міхайлавічам хацелася даведацца не толькі пра перамены, якія адбыліся ў гаспадарцы, планы на будучае маладога кіраўніка, але і пра адчуванні, з якімі ён прымаў такое важнае ў яго жыцці рашэнне — узначаліць не самую лепшую ў раёне гаспадарку.
“Страх перад новым, невядомым існуе заўсёды, — упэўнены Анатоль Ладыга. — Бадай, толькі зусім безразважны чалавек не баіцца цяжкасцей. Іншая справа, як з імі змагацца. Неяк ужо атрымлівалася па жыцці, што мне пастаянна даставаліся няпростыя ўчасткі работы. Аднак я заўсёды ўспамінаю словы, якія мне некалі прывёў Анатоль Вячаслававіч Кіула. Прыкладна так сказаў наш беларускі паэт Максім Танк: “Існуе дзве формы жыцця: гарэнне і тленне. Гарэнне выбіраюць стойкія і мужныя людзі, а тленне — ілжывыя і баязлівыя”. Я па жыцці заўсёды імкнуся выбіраць гарэнне. Такім мяне выхавалі бацькі, за што ім вялікі паклон, такія ж рысы характару хацелася б бачыць у сваіх дзяцей. Так, мне часта кажуць: “Згарыш на працы”. Але я заўсёды імкнуся пакінуць нейкі след на гэтай зямлі, каб пра мяне ўспаміналі добрым словам.
Думаю, са мной пагодзяцца ўсе кіраўнікі сельгаспрадпрыемстваў, што наш хлеб лёгкім не назавеш. І гэта тычыцца не толькі кіраўнікоў, а ўвогуле сельскай гаспадаркі. Напрыклад, я не заўважыў, як выраслі мае дзеці, лаўлю сябе на думцы, што не заўсёды быў клапатлівым мужам, і вельмі ўдзячны сваёй жонцы за тое, што яна мяне разумее і падтрымлівае. Раніцай мяне заўсёды чакае смачны сняданак і прыгатаваны з сабой абед, накормлены і дагледжаны дзеці, поўны парадак у доме. Я, безумоўна, стараюся ўзяць на сябе клопаты па нашай невялікай гаспадарцы, але асноўная нагрузка ў хатніх справах кладзецца, вядома ж, на маю дарагую жонку. Шчаслівы ад таго, што яшчэ жывуць нашы бацькі, і мы маем магчымасць часта бачыцца, радуюць нашы ўжо даволі дарослыя дзеці. Словам, жыццё імчыць наперад, і кожны дзень прыносіць новыя падзеі”.
Маргарыта САКОВІЧ
Фота аўтара
У чацвер, 13 лютага, з 10 да 12 гадзін адбудзецца прамая лінія з начальнікам землеўпарадкавальнай службы Капыльскага райвыканкама Аляксандрам Анатольевічам МАЛЕЖАМ.
Свае пытанні вы можаце задаць у вызначаны час па нумары 55-6-41.
[/caption]
Успамінаюць, што пасля таго, як у Лоцвінскі сельскі Дом культуры прыйшла працаваць Галіна Віктараўна, вакол яе пачалі збірацца маладыя жанчыны і дзяўчаты. Захацелася ім арганізаваць свой клуб, каб можна было проста, па-жаночы, пасядзець, пагаварыць, абмеркаваць хатнія справы, калі трэба, то і параду якую даць-атрымаць. А потым неяк самі па сабе з’явіліся рэцэпты і прыгатаваныя па іх стравы. Аднак спачатку гэта была не толькі ежа беларускай кухні. Так, у 1999 годзе нарадзілася аматарскае аб’яднанне нацыянальнай кухні “Лоцвінскія ўдалухі”. Самі жанчыны, Галіна Віктараўна і Валянціна Антонаўна, энергічныя, любяць людзей актыўных ды культурных. Таму і сабралі разам у так званым жаночым клубе 12 такіх жа ўдалух.
— Ведаеце, — праз усмешку расказвае Галіна Дрожжа, — у адной з удзельніц клуба, Ірыны Хмялеўскай, тры дачкі. Дзве старэйшыя ўжо замужам, а самую малодшую мы гадавалі разам. Яе, зусім яшчэ немаўлятка, калыхалі ў калысачцы па чарзе. Выглядала гэта так: мама на сцэне спявае, а іншыя ўдалухі за кулісамі калышуць дачушку. Зараз на ўсіх мерапрыемствах сям’я выступае разам.
Так прынята ў клубе: на пасяджэнні жанчыны прыходзяць разам з мужчынамі. Дарэчы, фактычна прадстаўнікоў моцнай паловы ў аматарскім аб’яднанні няма… Але хіба ж можна абысціся ў творчай справе без мужчынскіх спеваў ці жартаў? Таму на ролях прадстаўнікоў моцнай паловы “працуюць” сам кіраўнік Лоцвінскага сельскага Дома культуры Уладзімір Дрожжа (ён жа і муж Галіны Віктараўны), Станіслаў Цвірка, Віктар Ганчар і, калі з’яўляецца вольны час, далучаецца муж Валянціны Антонаўны — Сяргей Шыманскі, які працуе слесарам на ферме.
Новы працоўны год для ўдзельнікаў клуба, як і заўсёды, пачаўся з удзелу ў калядным абрадзе “Цары”, дзе яны прадстаўлялі выставу “Калядныя прысмакі ад “Лоцвінскіх удалух”. Амаль у гэты ж час для аднавяскоўцаў правялі гульнёвую праграму “В кругу друзей”. А на навагоднія агеньчыкі запрашалі шмат землякоў з розных гарадоў і вёсак Беларусі: і моладзь, і старэйшае пакаленне — усе знайшлі час пры-ехаць. І таму сёння ўспамінаюць, што госці са сталіцы высока ацанілі святы: “Нават у Мінску так не адпачнеш!”
Успамінаючы мінулы год, Галіна Віктараўна з усмешкай узгадвае ўсе яскравыя (а іншых і не бывае!) мерапрыемствы. Прымалі ўдзел у раённым аглядзе калектываў тэатральна-драматычнага жанру з праграмай “На клубным ганку” і ў свяце “Масленічныя забавы” ў аграгарадку Лясное, у справаздачы народных калектываў у РЦК, выступалі на абласным фестывалі беларускай песні і паэзіі ў Маладзечне, у свяце горада ў Мінску “Табе, мой горад, прысвячаю”, абласным свяце “Слуцкія паясы”, у раённым і рэспубліканскім этапах рэспубліканскага свята “Уладар вёскі”. Вельмі цікавым атрымалася свята вёскі ў Бабоўні. “Ох, і вясёлае свята зладзілі!” — усміхаецца Валянціна Антонаўна. Гатавалі прысмакі для майстар-класа на СТБ, які праходзіў дома ў тых самых “уладароў вёскі” Лазарэвічаў, бо вельмі ж яны дбайныя і добрыя гаспадары. Святлану прынялі ў свой клуб “Лоцвінскія ўдалухі”. Спадзяюцца жанчыны, што і Валерый стане актыўным удзельнікам аб’яднання.
[caption id="attachment_33582" align="aligncenter" width="300" caption="Галіна Дрожжа"]
[/caption]
Размаўляючы з Галінай Дрожжа і Валянцінай Шыманскай, разумею, што для жанчын няма мяжы паміж работай і жыццём. Ці ж гэта не шчасце?!
— А як жа хатнія справы? Як гаспадарка? Сям’я? — пытаюся. — Ці не атрымліваецца так, што і муж, і дзеці крыху пазбаўлены ўвагі?
— Пра нашы хатнія справы і гаспадарку, — тут жа падхоплівае Валянціна Антонаўна, — хочацца сказаць словамі з песні ”Нам песня строить и жить помогает”, але крышачку перайначыць: ”Нам праца ў культуры дапамагае і гаспадарку весці, і лапці плесці”. Мы ўсюды працуем з душой: і дома, і на рабоце, таму ўсё і спорыцца. Да таго ж, вельмі любім простых вясковых людзей. А калі мы на гастролі едзем, на дапамогу прыходзяць надзейныя суседзі, якія, калі трэба, паглядзяць за гаспадаркай.
— Гаспадарку мы трымаем такую, як усе вяскоўцы, — дадае Галіна Віктараўна, — куры, свінкі, кароўка, а мой гаспадар вельмі любіць пчолак, мае 20 вуллёў, і, мабыць, з Божай дапамогай, мы ўсё паспяваем. Гадуем дзвюх дачушак, яны ўжо дарослыя, жывуць і працуюць у Мінску. Старэйшая замужам. Бацькоў не забываюць, прыязджаюць, дапамагаюць, але ж не ў святы, бо калі людзі святкуюць, мы — працуем. Дзеці паважаюць нас і нашу працу. Але за сямейным святочным сталом, на жаль, не так часта сустракаемся. Нават Новы год адзначаем у Доме культуры. Таксама і мая калега, Валянціна. Яна, дарэчы, бясконца добрая жанчына, аддасць апошняе, абы толькі ўсім радасна было! На дні нараджэння, на вяселле ці провады ў армію заўсёды любімым пляменнікам пячэ вялізныя тарты. Яны такія смачныя атрымліваюцца, бо душу ў іх укладае.
Усе ўдзельнікі клуба — адна вялікая сям’я. У кожнага — сваё жыццё, але погляды на гэта жыццё аднолькавыя. Таму і атрымліваецца так, што работа — і ёсць само жыццё!
Рэцэпт
Бліны з прыпёкам ад Галіны Дрожжа
Нагрэць паўлітра кефіру, каб ён быў гарачы, усыпаць 0,5 чайнай лыжкі соды і перамяшаць. Дадаць адну сталовую лыжку цукру і соль па смаку, а затым муку, каб цеста было, як густая смятана. Для начынкі: нашаткаваць 200 грамаў свежай капусты і апусціць яе ў друшляку на 2 хвіліны ў кіпячую ваду, дастаць, даць сцячы вадзе. Пакрышыць адну цыбуліну і сто грамаў каўбасы дамашняй, пасля начынку абсмажыць на патэльні, паперчыць і пасаліць па смаку. Потым на іншую патэльню ўліць крыху алею і накладваць лыжкай цеста, на яго – начынку, і зверху закрыць цестам. Як толькі ніз падрумя-ніцца, хуценька перавярнуць і запячы з другога боку. Смаката!
Дзіяна ТКАЧЭНКА
Фота аўтара і Сяргея ЛАЗОЎСКАГА
Галіна Дрожжа
Віншаванні ад “удалух” прымае перадавы вадзіцель РСУП “Бабоўня” Анатоль Янушка
Закончился этап выдвижения кандидатов в депутаты местных Советов депутатов 27 созыва.
В Копыльском районе выдвинуто 162 кандидата. Из них – один в Минский областной Совет по Копыльскому избирательному округу №48, 40 – в Копыльский районный Совет депутатов по 35 избирательным округам, 126 – в сельские Советы.
134 кандидата выдвинуты гражданами путем сбора подписей, 26 – трудовыми коллективами, 1 – от Коммунистической партии Беларуси. Два кандидата выдвинуты двумя субъектами: гражданами путем сбора подписей и трудовыми коллективами.
В числе выдвинутых кандидатов – 110 депутатов 26 созыва, 83 женщины.
Иван БОБКО,
председатель Копыльской районной избирательной комиссии по выборам депутатов местных Советов депутатов 27 созыва
