Оно организовано в целях усиления профилактического воздействия в отношении несовершеннолетних, склонных к совершению противоправных действий, минимизации причин и условий, способствующих возникновению негативных явлений в подростковой среде.
О любых фактах нарушения подростками действующего законодательства, местах сбора несовершеннолетних в целях употребления наркотиче-ских, психоактивных веществ, по другим вопросам сообщайте по телефонам оперативно-дежурной службы Копыльского РОВД 55-1-47 либо 102.
ИДН Копыльского РОВД 
9 июля 2015 г. с 10.00 до 12.00 состоится прямая линия с начальником отдела ЗАГС Копыльского райисполкома Аллой Игоревной АВСЮК.
Если у вас возникли вопросы, обращайтесь по телефону 50-1-14. 
На ўрачысты мітынг і ўскладанне вянкоў і кветак да помніка воінам-вызваліцелям Капыля прыйшлі ветэраны вайны і працы, кіраўніцтва раёна, прадстаўнікі працоўных калектываў, сабраліся самыя актыўныя члены грамадскіх арганізацый.
Да прысутных звярнулася старшыня раённага Савета дэпутатаў Ірына Кісляк. Ірына Мікалаеўна выказала капылянам шчырыя віншаванні з Днём Незалежнасці Рэспублікі Беларусь, падзякавала ветэранам за перамогу ў Вялікай Айчыннай вайне і вызваленне нашай рэспублікі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў, а таксама выказала словы шчырай удзячнасці ўсім жыхарам Капыльшчыны, якія старанна працуюць на карысць нашай Айчыны. Ад імя ветэранаў выступіў Міхаіл Мароз, які пад-крэсліў, што ў нашай гісторыі не было больш страшнай вайны, чым Вялікая Айчынная. Ад моладзі раёна прывітала ўдзельнікаў мерапрыемства вучаніца гімназіі №1 г. Капыля Паліна Шэлег. Выказаў словы падзякі ветэранам за мірнае жыццё і выконваючы абавязкі ваеннага камісара Капыльскага райваенкамата Сяргей Маргалік. Удзельнікі мітынгу ўсклалі кветкі да помніка воінам-вызваліцелям, ушанавалі загінуўшых у вайну мінутай маўчання.
[caption id="attachment_41337" align="aligncenter" width="580"]
Я. Хмялеўскі ля помніка ахвярам Халакосту[/caption]
Асаблівасцю сёлетняга мітынгу стала прысутнасць на ім ураджэнца Капыля Якава Хмялеўскага, родныя і блізкія якога былі закатаваны ў гета. Ён спецыяльна прыехаў на свята з горада Жукава Калужскай вобласці. На памятным месцы ля берага возера, дзе знаходзіцца знак ахвярам Халакосту і пахаваны сваякі Хмялеўскага, Якаў Міхайлавіч устанавіў памятную дошку з імёнамі сваіх родных. Каб аддаць даніну павагі мірным жыхарам, якія загінулі ад рук нямецкіх катаў, сюды разам з расійскім госцем прыйшлі пасля мітынгу старшыня райсавета Ірына Кісляк, намеснік старшыні райвыканкама Ала Раеўская, іншыя прадстаўнікі мясцовай улады, грамадскіх арганізацый, моладзь.
[caption id="attachment_41333" align="aligncenter" width="580"]
На сцэне - "Спадчына"[/caption]
[caption id="attachment_41336" align="aligncenter" width="580"]
Спявае квартэт "ІЛОНа"[/caption]
[caption id="attachment_41334" align="aligncenter" width="580"]
Н. Карповіч[/caption]
[caption id="attachment_41335" align="aligncenter" width="580"]
У зоне адпачынку было шматлюдна[/caption]
Святочныя мерапрыемствы прадоўжыліся ў зоне адпачынку, дзе аматараў творчасці парадаваў цудоўны тэматычны канцэрт «Беларусь мая сінявокая»: яркія выступленні капыльскіх артыстаў прыйшліся даспадобы кожнаму. Працавалі гандлёвыя кропкі. На стадыёне ФАКу ладзіліся спартыўна-забаўляльныя гульні. Былі арганізаваны танцавальныя праграмы.
А ўвечары, здавалася, увесь горад сабраўся на плошчы Леніна. Фінальным акордам урачыстасці стала акцыя «Спяваем гімн разам».
Маргарыта САКОВІЧ
Фота аўтара і Паўла ШЭІНА 
Буфетчыцы М. Леус і В. Кадран[/caption]
Тут вас гасцінна сустрэнуць абаяльныя буфетчыцы Валянціна Кадран (яе стаж у сістэме грамадскага харчавання раёна налічвае звыш 35 гадоў) і Марыя Леус, якая ў кафэ працуе параўнальна нядаўна, але ўжо добра зарэкамендавала сябе ў калектыве. Што ж датычыцца смачнай вячэры, то яе з усёй душой прыгатуюць шэф-повар Тамара Лобан і повары Валянціна Гамза і Таццяна Чарнушэвіч (яны таксама ўжо своеасаблівыя «старажылы» ў кафэ). Калектыў, правераны часам, заслугоўвае толькі цёплых водгукаў і слоў удзячнасці ад наведвальнікаў. Дарэчы, гэта меркаванне не толькі капылян, але і шматлікіх гасцей горада. Вядома ж, кафэ знаходзіцца побач з гасцініцай, таму пытанне, дзе харчавацца прыезджым, з лёгкасцю вырашаецца.
[caption id="attachment_41327" align="aligncenter" width="580"]
Повары Т. Чарнушэвіч, Т. Лобан і В. Гамза[/caption]
Вялікай папулярнасцю карыстаецца «Беларусачка» не толькі ў моладзі, але і ў людзей усіх узростаў. Яна часта становіцца месцам правядзення разнастайных урачыстасцей: вяселляў, юбілеяў, дзён нараджэння. Сюды заходзяць і проста кампаніі сяброў, дзе іх заўсёды ветліва сустракаюць. Ды і новы інтэр’ер пасля нядаўняга рамонту вабіць да сябе.
Меню ў кафэ таксама заслугоўвае асобных слоў. Яно заўсёды ўдасканальваецца, з’яўляюцца новыя фірменныя стравы. Чаго толькі варты салата «Капыльская», свініна «Па-барску», запечаныя фаршыраваныя курыныя ножкі, блінчыкі «Курачка Раба». У вялікім асартыменце прадстаўлены стравы беларускай кухні. Штомесяц праводзіцца акцыя «Страва тыдня». Менавіта гэту страву можна пакаштаваць, заплаціўшы ад 13 да 40 тыс. рублёў, прапануюцца і бясплатныя прахаладжальныя напіткі. Бармэны з задавальненнем падкажуць, якое марожанае, пірожанае ці кактэйль выбраць. Тут жа можна аформіць папярэдні заказ на выпечку тартоў і іншай прадукцыі. Дарэчы, на перспектыву распрацоўваецца пытанне па прыгатаванні і дастаўцы страў на дом.
Нельга не сказаць і пра тое, што ў кафэ ўжо не адзін год гатуюць абеды для працаўнікоў ААТ «Скабін». Піражкі, беляшы, смажанкі, шматлікія паўфабрыкаты, якія прадаюцца ў горадзе і раёне, таксама справа рук майстроў «Беларусачкі». Тут жа выпускаецца і добра вядомы «капыльскі» маянэз, якім забяспечваюцца кропкі грамадскага харчавання.
Сяргей КОЗЕЛ
Фота Сяргея ЛАЗОЎСКАГА 
Встреча 7-го тура состоялась в воскресенье, 21 июня, когда копыляне принимали ФК «Забудова-строй» (Солигорск). Первыми в счете повели гости, поразив точным ударом ворота копылян. Но хозяева, поймав соперников на контратаке, сравняли счет. Отличился капитан команды Станислав Суворов. После перерыва гости вновь повели в счете, и казалось, что копылянам не уйти от поражения. Но в компенсированное время мяч все же оказался в воротах гостей во второй раз. Окончательный счет — 2:2. Следует отметить, что в этой встрече наша команда больше атаковала, но удача улыбалась ФК «Забудова-строй».
В минувшее воскресенье ФК «Копыль» встречался с любанской «Вилией». Острые моменты практически отсутствовали на протяжении всей игры. Только на 30-й минуте судья зафиксировал взятие ворот… Но, увы, отличились соперники. В начале второй половины встречи гости воспользовались ошибками хозяев в обороне и заставили копылян вновь доставать мяч из сетки ворот. За 15 минут до конца основного времени, после грубого нарушения правил любанскими футболистами в своей штрафной, капитан команды Станислав Суворов реализовал 11-метровый. Встреча закончилась со счетом 1:2 в пользу гостей.
Сейчас ФК «Копыль» в турнирной таблице занимает 10-ю строчку (всего в турнире — 14 команд), имея в активе после восьми игр восемь очков (два выигрыша и две ничьи).
Впереди у нашего футбольного клуба очередная встреча, которая состоится в гостях у «Ливадии-Юни» из Дзержинска.
Сергей ЛАЗОВСКИЙ
Фото Кристины ЖОГОЛЬ 
Карціна Савіцкага Міхаіла "Лаўскі бой". 1950 г.[/caption]
…Гітлераўцаў даўно непакоілі партызаны, якія размяшчаліся ў лясах Капыльшчыны. Баі партызан з фашыстамі 9 мая ва ўрочышчы Гнілуха, 20 ліпеня ў Вялікараёўскім лесе і 7 лістапада ў Старыцкім, падрыў чыгуначных эшалонаў паказалі акупантам, што партызанскі рух ёсць грозная сіла народа.
Пасля Старыцкага бою брыгада імя Варашылава перайшла ў Лаўскі лес, тут і размясціліся партызанскі шпіталь і лагер.
Фашысты планавалі знішчыць партызан у Лаўскім лесе. Для гэтага немцы сцягнулі ўсю паліцыю з блізляжачых гарнізонаў Капыля, Нясвіжа, Узды і амаль полк рэгулярных нямецкіх войск з бронемашынамі і мінамётамі. Усяго налічвалася каля 7 тысяч чалавек.
У брыгадзе імя Варашылава было 9 партызанскіх атрадаў, прыкладна па 300 чалавек у атрадзе. Партызанская разведка даведалася аб планах фашыстаў. Камандзір брыгады П. Капуста з камандзірамі атрадаў распрацавалі план затрымкі немцаў і арганізацыі эвакуацыі шпіталя і лагера далей у лясы Уздзеншчыны.
Раніцай 3 снежня 1942 года немцы пачалі наступленне з вёсак Касцяшы, Пясочнае, Восава, Лоцвіны, Цялядавічы. Па загадзе камбрыга П. Капусты атрады занялі кругавую абарону па краях лесу. Атрад імя Катоўскага (камандзір В. Яроменка) заняў абарону ў вёсцы Лавы. Яроменка адбірае самых смелых, гатовых змагацца да самага канца ў засаду на могілкі каля в. Клецішча. Камандзірам гэтай групы ён назначае Вікенція Драздовіча. Задача групы — затрымліваць фашыстаў, якія рваліся з Цялядавіч і Лоцвін да Лаўскага лесу. Група з 19 чалавек залегла на могілках.
Фашысты пакінулі машыны ў Цялядавічах і пайшлі ланцужком у напрамку Лаў і могілак.
Камандзір партызанскай засады Вікенцій Драздовіч загадаў падпусціць іх на блізкую адлегласць і падаў каманду «Агонь!». Пачаўся жорсткі, смяротны бой. Фашысты не чакалі тут засады і адступілі, пакідаючы на полі дзясяткі забітых. Варожая мінамётная артылерыя адкрыла ўраганны агонь па могілках. Карнікі пачалі з двух бакоў абыходзіць могілкі, на якіх вяла бой група смельчакоў. Батарэя атрада імя Катоўскага адкрыла агонь па мінамётнай батарэі немцаў, тым самым яна адцягнула на сябе артылерыю ворага. А на могілках працягваўся жорсткі бой. Атакі немцаў паўтараліся. Замаўчаў адзін з партызанскіх кулямётаў, заканчваліся патроны, палавіны смельчакоў-партызан ужо не было ў жывых. В. І. Драздовіч пасылае ў атрад данясенне з партызанам I. Жыгалковічам. Як успамінае камандзір В. Яроменка, атрад не мог выйсці на выручку партызанскай засадзе па чыстым полі, немцы напіралі з усіх бакоў. Засадзе быў дадзены сігнал адыходзіць, але ўжо было поз-на. Немцы акружылі могілкі, але адважныя партызаны біліся да апошняга патрона, а пасля зарылі ў снег кулямёт з запіскай у ствале «Не здаёмся, паміраем за Радзіму. Лічыце нас усіх камуністамі і камсамольцамі», і з гранатамі кінуліся ў рукапашную, дзе і загінулі ў няроўным баі геройскай смерцю, але і каля сотні фашыстаў загінулі ад куль герояў.
3 наступленнем цемры камбрыг даў каманду пакінуць Лаўскі лес.
Пакінулі і загінуўшых герояў на могілках каля вёскі Клецішча. Іх было 18. Большасць з іх — жыхары Капыльскага і Уздзенскага раёнаў.
Вось іх імёны: Драздовіч Вікенцій — в. Навасёлкі Бабаўнянскага сельсавета; Тартычны Мікалай — лётчык з Украіны; Шытыка Канстанцін — в. Касцяшы Уздзенскага раёна; Кароль Аляксей — в. Пясочнае; Астрэйка Васіль — в. Пясочнае; Нікановіч Рыгор — в. Пясочнае; Цітко Дзмітрый — в. Касцяшы; Лыч Павел — в. Касцяшы; Дзесюкевіч Міхаіл — в. Магільнае Уздзенскага раёна; Туміловіч Іван — в. Магільнае; Петрашэўскі Эдуард — в. Магільнае; Клімовіч Франц — в. Магільнае; Якімовіч Мікалай — в. Магільнае; Качаноўскі Уладзімір — в. Слабада-Кучынка; Ясючэня Аляксандр — в. Магільнае; Ждановіч Аляксандр — г. п. Капыль; Хартановіч Аляксандр — г. п. Капыль; Сіневіч Мікалай — в. Быстрыца.
Мясцовае насельніцтва пахавала герояў-партызан на месцы іх апошняга бою, на ўскрайку могілак. У 1957 годзе астанкі загінуўшых партызан засады перазахавалі і паставілі часовы помнік з надпісам «Здесь похоронены партизаны — герои Лавского боя». У 1960 годзе была ўстаноўлена скульптура савецкага воіна і высечаны на помніку імёны 18 герояў-партызан, якія аддалі сваё жыццё ў імя Перамогі ў росквіце гадоў. Старэйшаму было 32 гады, малодшаму — 16.
Шмат гадоў, у дзень Перамогі, з усяго раёна збіраліся былыя партызаны, каб пакланіцца магіле. У 1965 годзе Указам Вярхоўнага Савета СССР Драздовічу Вікенцію Іосіфавічу пасмяротна прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.
Астатніх загінуўшых партызан засады (17 чалавек) Вярхоўны Савет СССР пасмяротна ўзнагародзіў ордэнам Айчыннай вайны І ступені.
Усе, хто бывае тут, на месцы бою, лічыць святым абавязкова ўшанаваць памяць загінуўшых, ускласці вянкі і кветкі да падножжа помніка.
I як важна, што і сёння іх подзвіг не згас. На прыкла-дзе герояў Лаўскага бою ў Лясноўскай СШ выхоўваюцца новыя пакаленні юных грамадзян нашай Радзімы.
Пра подзвіг герояў Лаўскага бою напісаў Адам Русак:
Адважных васемнаццаць
3 арлінаю душой
Навекі абняліся
3 бацькоўскаю зямлёй…
I далей паэт упэўнена працягвае, звяртаючыся да нашага вольнага, светлага краю:
Ніхто не пераможа
Цябе навек — вякоў,
Калі ўзгадаваў ты
Вось такіх сыноў.
Яны навекі абнялiся з бацькоўскаю зямлёй
ДРАЗДОВІЧ Вікенцій Іосіфавіч
(1911 г. - 1942 г.)
Нарадзіўся ў 1911 годзе ў в. Навасёлкі Бабаўнянскага сельсавета Капыльскага раёна ў сям’і батрака. Бацькі мелі вельмі мала зямлі і вымушаны былі працаваць на пана Ярашэвіча. Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі сям’я атрымала свой надзел зямлі. Вікенцій паступіў вучыцца ў Навасёлкаўскую пачатковую школу і ў 1930 годзе закончыў яе. У сувязі з цяжкім становішчам у сям’і ён не змог працягваць вучобу ў Песачанскай школе. Часта хварэла маці, і Вікенцію прыходзілася дапамагаць бацьку па гаспадарцы. У 1931 годзе быў створаны калгас «Пахарь». У ліку першых бацькі ўступілі ў калгас. У 1932 годзе памерла маці Вікенція.
Акрамя Вікенція ў сям’і была малодшая сястра Валя. Праз некаторы час бацька ажаніўся на другой жанчыне. Ад другой жонкі нарадзіўся зводны брат Мікалай. У 1932 годзе памірае бацька. На плечы Вікенція легла ўся работа па гаспадарцы. Працуючы з раніцы да вечара на ферме ў в. Шамы, Вікенцій знаходзіў час памагчы па гаспадарцы, а затым і пачытаць кнігі. Ён быў вельмі дасціпны, хацеў усё ведаць.
У 1936 годзе Вікенцій быў прызваны на службу ў Чырвоную Армію, дзе служыў у кавалерыйскім палку. За час службы Вікенція ў арміі камандаванне прысылала двойчы падзякі за службу.
3 успамінаў дваюраднай сястры В. Драздовіча Жук Любові Васільеўны: «У 1938 годзе Вікенцій быў дэмабілізаваны, і як харошага актывіста і добрасумленнага работніка яго накіравалі на работу ў Капыльскі аддзел міліцыі, дзе ён праявіў сябе як дысцыплінаваны і ўмелы супрацоўнік. У Капылі Вікенцій пазнаёміўся з маладою дзяўчынаю Калядой Любоўю Мікіцічнай, якая працавала ў друкарні раённай газеты «Калгаснік Капыльшчыны». Праз некаторы час яна стала яго жонкаю, у іх нарадзіўся сын Аляксандр».
У 1939 годзе, пасля вызвалення Заходняй Беларусі, Вікенція пасылаюць працаваць у Клецкі раён старшынёю Мажска-Слабадскога сельскага Савета.
Жонка, Любоў Мікіцічна, успамінала: «У цяжкіх умовах прыходзілася працаваць, асабліва ў першы час. Многа давялося перажыць. Але мой муж ніколі не падаў духам, не баяўся цяжкасцей. Паважлівыя адносіны да людзей, прастата і сціпласць паводзін далі магчымасць Вікенцію заваяваць аўтарытэт сярод мясцовага насельніцтва».
3 першых дзён вайны Вікенцій Драздовіч уключыўся ў барацьбу з фашыстамі. Ён быў камандзірам узвода ў атрадзе імя Катоўскага брыгады імя Варашылава, удзельнічаў у многіх баявых аперацыях. Як лепшага, вопытнага камандзіра, камуніста В. І. Драздовіча назначылі камандзірам засады на могілках в. Лавы. Вікенцій Драздовіч геройскі загінуў разам з групаю партызан у Лаўскім баі 3 снежня 1942 года.
Імем героя названы вуліцы ў г. Мінску, у аграгарадку Лясное, у цэнтры якога ўстаноўлены бюст Герою.
[caption id="attachment_41278" align="aligncenter" width="215"]
Астрэйка Васіль (1921 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41279" align="aligncenter" width="213"]
Дзесюкевіч Міхаіл (1922 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41280" align="aligncenter" width="221"]
Ждановіч Аляксандр (1921 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41281" align="aligncenter" width="230"]
Качаноўскі Уладзімір (1926 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41282" align="aligncenter" width="224"]
Кароль Аляксей (1921 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41283" align="aligncenter" width="219"]
Нікановіч Рыгор (1920 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41284" align="aligncenter" width="234"]
Лыч Павел (1923 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41285" align="aligncenter" width="229"]
Петрашэўскі Эдуард (1922 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41286" align="aligncenter" width="223"]
Тартычны Мікалай (1913-1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41287" align="aligncenter" width="221"]
Цітко Дзмітрый (1922 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41288" align="aligncenter" width="210"]
Туміловіч Іван (1923 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41289" align="aligncenter" width="213"]
Хартановіч Аляксандр (1923 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41290" align="aligncenter" width="226"]
Шытыка Канстанцін (1910 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41291" align="aligncenter" width="232"]
Якімовіч Мікалай (1921 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41292" align="aligncenter" width="216"]
Ясючэня Аляксандр (1922 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41316" align="aligncenter" width="206"]
Сіневіч Мікалай
Екатерина Соловей, 9 лет:
— Мои прадедушка и прабабушка Иван Евдокимович и Ульяна Пахомовна Поздняк — участники Великой Отечественной, которым пришлось с 1941 по 1945 год пройти страшными дорогами войны. С начала войны прадедушка был зачислен линейным надсмотрщиком в 749-ю отдельную линейно-эксплуатационную роту связи и одновременно был назначен политгрупповодом взвода. В 1943 году рота влилась в состав 16-го отдельного полка Правительственной связи НКВД СССР. В январе 1944 года из роты был отозван командованием в управление полка на должность временно исполняющего обязанности делопроизводителя политчасти. Член ВКП (б) с 1943 года. Родина по достоинству оценила вклад Ивана Евдокимовича в дело Великой Победы. Он награжден: орденом Отечественной войны II степени, нагрудным знаком «Отличный связист» и знаком «Ветеран войны», медалями «За оборону Москвы», «За боевые заслуги», «За победу над Германией», «За победу над Японией», «За взятие Будапешта», медалью Жукова, юбилейными медалями; почетными грамотами «За выполнение боевых и служебных заданий в боях против немецко-фашистских захватчиков», «За выполнение боевых и служебных заданий в боях против японских империалистов», имеет пять благодарностей командира бригады. Прадедушке посчастливилось вернуться с фронта домой в августе 1945 года.
Радомир Ткаченко, 8 лет:
— У моего прадеда, Лукьянчика Ивана Максимовича, много наград. Их он получил за отвагу и смелость. Интересно было узнать, за что он получил ордена Красной Звезды, Отечественной войны I степени, Александра Невского и медали. Я расскажу, за что прадедушка получил орден Александра Невского. Шли бои за овладение плацдармом на правом берегу реки Дунай. Находясь на передовой полка в боевых порядках пехоты, мой прадед под ожесточенным артминометным и пулеметным огнем выявил огневые точки противника и точным огнем своей батареи уничтожил их. За период этих боев прадед обнаружил 4 станковых и 2 ручных пулемета, минометную батарею. Скорректировав огонь своей батареи, он уничтожил все обнаруженные цели. Когда пехота противника при поддержке самоходных орудий и бронентранспортеров перешла в контратаку, мой прадедушка точным огнем батареи уничтожил более взвода солдат и офицеров противника. В этом бою осколками он был ранен в обе ноги. Несмотря на ужасную боль, продолжал корректировать огонь батареи, пока контратака противника не была отбита. Уже после войны врачи предлагали ампутировать ноги, но прадедушка отказался. Так он и прожил с осколками в обеих ногах…
Дмитрий Лагута, 8 лет:
— Мой прадед, Брауде Захар Кузьмич, родился в городе Горки Могилевской области в 1921 году. В 1940 году был призван в Красную Армию, где и встретил войну. Был командиром зенитной пушки. Прадедушка награжден орденами Красной Звезды и Великой Отечественной войны, а также имеет 8 медалей. Воевал на Малой Земле. Вернулся домой в 1946 году, а умер в 1996 году. Я им очень горжусь, ведь он стоял за свободу нашей Родины. Очень бы хотелось самому с ним поговорить, и если бы не война, то он прожил бы гораздо дольше.
Диана ТКАЧЕНКО 
Александр Григорьевич Толпеко (на снимке) родился в 1907 году в деревне Докторовичи Копыльского района(в книге «Память. Копыльский район» ошибочно значится 1914 год рождения) в семье крестьян. Окончил четыре класса, затем работал в сельском хозяйстве.
В 1929 году призван в ряды Красной Армии. После службы в 1936-м он с семьей переезжает в Ленинград. Здесь наш земляк устраивается на работу в пожарно-сторожевую охрану Усть-Ижорского фанерного комбината поселка Понтонный Колпинского района Лениградской области, которую и возглавил в скором времени.
Как только началась война, Александр Григорьевич пытается уйти на фронт. Но, поскольку у него была бронь по состоянию здоровья, ему отказывают. Несмотря на это, в 1942 году Толпеко записывается в добровольцы и уходит на фронт — встает на защиту Ленинграда. Впоследствии командовал минометным расчетом 133-го стрелкового полка в составе 72-й стрелковой Краснознаменной Павловской дивизии 21-й армии Ленинградского фронта. В январе 1944 года в боях за город Гатчино (Ленинградская область) Александр Григорьевич был тяжело ранен. Но, спустя четыре месяца, вновь вернулся в строй. Командир минометного расчета 50-милиметрового миномета старшина Толпеко особо отличился 14 июня 1944 года в боях по прорыву обороны противника на Карельском перешейке, в районе населенного пункта Куутерселькя (теперь — поселок Лебяжье в Рощинском городском поселении Выборгского района Ленинградской области). В наградном листе боевого командира на представление к званию Героя Советского Союза значится: «Будучи командиром расчета 50-милиметрового миномета в период тяжелого боя Толпеко огнем миномета уничтожил пулеметный расчет станкового пулемета противника 14 июня 1944 года. В бою за станцию Куутерселькя, действуя в бою в качестве командира отделения в момент, когда противник вел шквальный огонь, который мешал продвижению 8-й стрелковой роты, старшина Толпеко со своим расчетом первым бросился в атаку. Александр Григорьевич огнем своего миномета уничтожил пулеметный расчет станкового пулемета противника». Уже в траншейном бою и рукопашной схватке отважный командир убил офицера, четырех солдат противника и одного взял в плен.
[caption id="attachment_41299" align="aligncenter" width="580"]
Памятная доска в поселке Понтонный[/caption]
22 июня 1944 года, прорывая оборону противника в районе города Выборг, у станции Тали, А. Толпеко снова проявил инициативу, храбрость и стойкость. В этом бою Толпеко был смертельно ранен. Похоронили героя на месте боя.
[caption id="attachment_41300" align="aligncenter" width="580"]
Мемориал в Выборгском районе, где похоронен А. Г. Толпеко[/caption]
В июле 1944 года был подписан приказ о присвоении старшине Александру Григорьевичу Толпеко звания Героя Советского Союза с вручением ордена Ленина и медали «Золотая Звезда». Наш земляк также удостоен орденов Красного Знамени, медали «За оборону Ленинграда».
В 1975 году к 30-летию Победы в поселке Понтонный на доме №18 по улице, названной в его честь, установлена памятная доска герою. В музее Усть-Ижорского фанерного комбината хранится бюст А. Г. Толпеко, выполненный скульптором К. П. Бобковым. В Копыльском районе также чтят память героя. В его честь названа улица города Копыля, а пионерская дружина Докторовичской СШ носит имя известного земляка.
P. S. В книге «Твои герои, Ленинград» (Л., Лениздат. 1970, авт. Буров А. В.) указано, что благодаря сестре героя Ольге Ивановне определено правильное написание фамилии — Толпеко. В донесении о безвозвратных потерях, в наградном листе и в Указе о награждении орденом Красного Знамени фамилия указана как Тавпеко (дата гибели 22.06.1944); в Указе о присвоении звания Героя Советского Союза — Товпеко; в обобщенном банке данных «Мемориал», содержащем информацию о советских воинах, погибших, умерших и пропавших без вести в годы Великой Отечественной войны, а также в послевоенный период, в списке захоронения п. Петровка — Товденко. На мемориальной плите увековечен как Товпенко.
Подготовил Сергей ЛАЗОВСКИЙ 
График работы:
в рабочие дни — с 8.00 до 17.00 (обед с 13.00 до 14.00),
18 июля — с 8.00 до 13.00,
19 июля — с 8.00 до 17.00 (обед с 13.00 до 14.00).
О назначении выборов Президента Республики Беларусь
В соответствии с частью третьей статьи 81 и пунктом 3 части первой статьи 97 Конституции Республики Беларусь, пунктом 1 статьи 23 и частью первой статьи 56 Избирательного кодекса Республики Беларусь Палата представителей Национального собрания Республики Беларусь ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Назначить выборы Президента Республики Беларусь на 11 октября 2015 года.
2. Центральной комиссии Республики Беларусь по выборам и проведению республиканских референдумов организовать в соответствии со своими полномочиями проведение выборов Президента Республики Беларусь и осуществлять контроль за исполнением законодательства о выборах.
3. Государственным органам, иным организациям обеспечить выполнение отнесенных к их компетенции организационных мероприятий по подготовке и проведению выборов Президента Республики Беларусь в сроки, установленные Избирательным кодексом Республики Беларусь.
4. Совету Министров Республики Беларусь обеспечить финансирование расходов на подготовку и проведение выборов Президента Республики Беларусь в пределах средств, предусмотренных в республиканском бюджете на эти цели.
5. Настоящее Постановление вступает в силу со дня его официального опубликования.
Председатель Палаты представителей Национального собрания Республики Беларусь В.Андрейченко
30 июня 2015 г., г.Минск.№603-П5/VII
Выступая в Палате представителей перед назначением этой даты, председатель Центризбиркома Лидия Ермошина напомнила, что на этих выборах будет использоваться такое новшество, как финансирование предвыборных кампаний кандидатов за счет их фондов. «Для этого увеличивается в три раз предельный размер избирательного фонда кандидата в президенты с 3 тыс. до 9 тыс. базовых величин. На сегодняшний день эта сумма составляет Br1 млрд 620 млн или около $105 тыс.», - сказала Лидия Ермошина. При этом снято ограничение размера денежных средств, которые может внести в фонд сам претендент на президентскую должность. «Теперь кандидат сможет целиком за счет своих собственных средств профинансировать весь избирательный фонд, всю свою агитационную кампанию. Ранее он мог вносить в состав своего личного финансового фонда не более 50 базовых величин», - пояснила Лидия Ермошина. Она также обратила внимание на то, что эти фонды разрешено формировать уже с момента регистрации инициативных групп для финансирования расходов по сбору подписей. «На наш взгляд, подобные нововведения, которые предоставляют более широкие возможности для финансирования собственной избирательной кампании, приведут к легализации многих расходов, которые несут кандидаты либо потенциальные кандидаты», - сказала глава ЦИК. Согласно Конституции Беларуси Президент избирается сроком на пять лет и вступает в должность после принесения присяги. Президентские выборы назначаются Палатой представителей не позднее чем за пять месяцев и проводятся в воскресенье не позднее чем за два месяца до истечения срока полномочий действующего главы государства. Президент Республики Беларусь принес Присягу 21 января 2011 года, и соответственно очередные выборы должны состояться не позднее воскресенья 15 ноября 2015 года. Президентом может быть избран гражданин Республики Беларусь по рождению, не моложе 35 лет, обладающий избирательным правом и постоянно проживающий в Беларуси не менее десяти лет непосредственно перед выборами. Не вправе быть кандидатом в президенты гражданин, имеющий судимость. Кандидаты выдвигаются гражданами Республики Беларусь при наличии не менее 100 тыс. подписей избирателей. При этом инициативная группа должна насчитывать не менее 100 человек. Регистрацию кандидатов в президенты проводит ЦИК. Она начинается за 35 дней и заканчивается за 25 дней до выборов. Кандидат вправе иметь до 30 доверенных лиц, которые помогают в проведении избирательной кампании, ведут агитацию и представляют его интересы во взаимоотношениях с госорганами, общественными объединениями, избирателями и в избирательных комиссиях. Кандидаты вправе создавать собственные избирательные фонды для финансирования расходов по предвыборной агитации в размере не свыше 9 тыс. базовых величин. Фонды могут формироваться за счет собственных денежных средств кандидата, добровольных пожертвований граждан Республики Беларусь и юридических лиц. За счет средств этих избирательных фондов можно изготавливать агитационные печатные материалы (плакаты, листовки и другие материалы). В свою очередь ЦИК изготавливает общие плакаты с биографическими данными о кандидатах, а также информационные материалы о них для направления избирателям. Предвыборная агитация может проходить на собраниях, митингах, в средствах массовой информации и на встречах с избирателями. Для проведения встреч с избирателями местные исполнительные и распорядительные органы по согласованию с избирательными комиссиями определяют и бесплатно предоставляют помещения для встреч с избирателями. Кроме того, кандидаты и их доверенные лица вправе проводить в упрощенном уведомительном порядке массовые мероприятия (собрания вне помещений, митинги, пикетирование) для целей агитации в местах, определенных местными исполнительными и распорядительными органами по согласованию с избирательными комиссиями.
403-і полк 145-й стралковай дывізіі спачатку знаходзіўся ў рэзерве Стаўкі. 10 ліпеня 1941 года вайскоўцаў перакінулі на Заходні фронт. Ішла Смаленская бітва. Кулямётчык Кудрэвіч выкідваў свой «Максім» са спецыяльным шчытом уперад і трапна касіў варожыя ланцугі.
Адбілі адну атаку, другую: адразу з’явілася ўпэўненасць. На абаронцаў рушылі танкі і бронемашыны. Пайшлі ў ход гранаты і бутэлькі з запальваючай сумессю. Кола акружэння змыкалася. Камандзір (лейтэнант) даў каманду:
– Будзем прарывацца наперад!
12 чалавек з гранатамі кінуліся на гітлераўцаў і прарвалі акружэнне. Беглі, колькі маглі. Увечары дабраліся да жытнёвага поля. Стомленыя і галодныя чырвонаармейцы зваліліся, як забітыя. Раніцай іх пабудзіла нямецкая мова і брэх аўчарак. Калону ваеннапалонных пагналі на Смаленск. Трапіў Мікалай Кудрэвіч у лагер для ваеннапалонных у канцы жніўня 1941 года. Прайшоў месяц. Ганялі на розныя работы. Моцна здзекаваліся. Ахова жорсткая. Але думка ўцячы не пакідала ніколі. Аднаго разу ноччу пагналі на аэрадром разгружаць машыны з авіябомбамі. Мікалай з напарнікам выбралі момант, пралезлі праз калючы дрот і – у лес. Беглі доўга, затым ішлі, блытаючы сляды. У грудзях моцна і адчайна тахкала сэрца. Вакол усё было незнаёмае. Стомленыя дарогай і голадам, прыпыніліся на начлег у нейкай вёсцы, у кустах. Але раніцай прачнуліся ад нямецкай гаворкі. Праз хвіліну выявілася, што ўцекачы аказаліся побач з нямецкай камендатурай. Ваенная вывучка не прапала дарма: прыгнуліся, уціснуліся да зямлі і паўзлі больш за кіламетр. Дарогу перагароджваў шлагбаўм. Побач будка для аховы, дзе пільна несла службу ўзброеная варта. Не ведаючы дакладна, куды ўцякаць, хлопцы падаліся ў розныя бакі. Шляхі іх разышліся.
Кудрэвіч вырашыў вярнуцца ў родны дом на Міншчыне, за сотні кіламетраў ад Смаленшчыны. Вялікія вёскі, буйныя шляхі, варожыя пасты абыходзіў, начаваў у лесе. Майстраваў шалашы з лапак ельніку. У ежу ўжываў дзікія яблыкі, грыбы, каласы збожжа. Заходзіў у невялічкія вёскі, каб прагнаць голад. Тры месяцы Мікалай прабіраўся на радзіму.
Усю зіму і пачатак вясны 1942 года салдат залечваў раны. Хадзілі чуткі пра партызанскія групы на Капыльшчыне. Чакаў пэўнага часу, каб далучыцца да народных мсціўцаў. Хацеў зрабіць гэта непрыкметна, каб не падставіць сям’ю. Але яго ўжо заўважылі новыя ўлады. Нейкі «дабрадзей» данёс, што Кудрэвіч былы ваенны. А ў акупантаў пачаўся набор ў паліцыю. Сабралі 3–4 машыны маладых хлопцаў з Капыля і навакольных вёсак і адправілі пад аховай на Мінск. Там Мікалай сустрэўся з Сяргеем Красуцкім. Як толькі Мікалай і Сяргей атрымалі абмундзіраванне, зброю і трапілі на ахову ваеннага склада, то адразу адправіліся да партызан. Прыхапілі з сабой два аўтаматы, два штык-нажы, чатыры гранаты, кулямёт з поўным боекамплектам.
Раніцай фашысты заўважылі прапажу. Маці Кудрэвіча і Красуцкага сталі заложніцамі і апынуліся ў турме г. Слуцка. Выпусцілі іх за недахопам звестак, што іх сыны перайшлі да партызан. А тым часам хлопцы дабраліся да Старыцкага лесу. У атрадзе імя Чапаева іх адразу сустрэлі з недаверам: летам 1942 года фашысты пачалі закідваць у партызанскую зону шпіёнаў. Таму Мікалай з сябрам прайшлі праверку ў асобым аддзеле атрада і актыўна ўключыліся ў барацьбу з акупантамі. Сустракаўся Мікалай з братам Уладзімірам, які застаўся на сувязі ў Капылі. Аднак знайшоўся здраднік, які данёс у паліцыю, што Уладзімір падпольшчык. Фашысты вывезлі яго ў Германію. 20-гадовы юнак загінуў у канцлагеры, а бацькоўскую хату паліцаі спалілі.
Камандзір кулямётнага ўзвода Кудрэвіч удзельнічаў у Старыцкім баі, дзе прыкрываў адыход партызан у Вялешынскі лес. Затым сфарміраваўся атрад імя Жукава пад камандаваннем Льва Гільчыка і перадыслацыраваўся ў Баранавіцкую вобласць. Мікалая прызначылі камадзірам дыверсійнага ўзвода падрыўнікоў. Ён умела рабіў самаробныя міны і іншыя «сюрпрызы» для праціўніка. А сам меў чэшскую вінтоўку, да якой мясцовы Кулібін змайстраваў «ражок» на 25 патронаў. На рахунку групы Кудрэвіча 18 узарваных эшалонаў. Пад адхон ляцелі паравозы, платформы з тэхнікай, цыстэрны з бензінам, вагоны з боепрыпасамі, харчаваннем і жывой сілай. Выводзілі са строю чыгуначныя шляхі. У адной вёсцы тройчы спальвалі мост, які акупанты зноў аднаўлялі, а затым насыпалі дамбу, перакрыўшы невялічкі ручэй. Вада пачала падтапляць вёску. Дамбу таксама знішчылі, выратаваўшы мясцовых жыхароў.
Партызанскія дыверсіі прыводзілі гітлераўцаў у ярасць. Каб папярэдзіць падрыў эшалона, наперадзе саставу пускалі адну ці некалькі чыгуначных платформ з пяском, якія ноччу на асобных перагонах рухаліся 8–10 кіламетраў у гадзіну. Фашысты ўзмацнілі ахову, мініравалі падыходы да чыгункі, пабудавалі бункеры-дзоты, нацягнулі калючы дрот. Нашы падрыўнікі аказаліся ў цяжкім становішчы. Неабходна было перабудоўваць тактыку, таму ўзрыўчатку закладвалі непасрэдна перад рухам эшалонаў ворага. Партызанская разведка данесла аб руху буйнога эшалона, які небходна было затрымаць любой цаной. Днём да чыгункі не падысці. Ліпеньскія ночы кароткія. Кудрэвіч пайшоў на хітрасць. У пустую бляшанку з-пад кансерваў загнаў патрон, сагнуў і замацаваў алюмініевую лыжку, уставіў капсуль. Бляшанку падклалі пад рэльсу. Абходчыкі знайшлі «пустышку», нарабілі ляманту і вызвалі сапёраў. Пакуль тыя правяралі, рух цягнікоў спыніўся на палову сутак.
За мужнасць і адвагу Мікалай Кудрэвіч адзін з першых партызан на Клеччыне 11 снежня 1943 года быў узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі.
Прыходзілася трапляць у варожыя засады і блакады. Аднаго разу акружылі ворагі ў Ляхавіцкім раёне. Партызаны днём, у балоце, стаялі па шыю ў вадзе. На галовы клалі зброю, прыкрываліся галінамі дрэў і мохам. Ноччу выбіраліся на купіны. Прыходзілася есці жаб. Вогнішча не раскладзеш. Карнікі на невялічкую іскру ці на трэск галля адкрывалі кулямётна-мінамётны агонь. Асабліва цяжка было змагацца з паліцаямі. Тыя ведалі ўсе сцяжынкі. Перапраўляўся Мікалай праз глыбокія рэкі і азёры, хаця плаваць не ўмеў. Выручала кемлівасць. Узрыўчатку хаваў у скураны мяшок. Дапамагала мясцовае насельніцтва, якое давала прытулак для адпачынку, ежу і сухое адзенне.
Вызваленне Беларусі партызан сустрэў у Ляхавіцкім раёне. Гэта быў бой за вызваленне раённага цэнтра, які стаў апошнім для яго. Сарваўся кідок самаробнай гранаты. Выбух адбыўся ў двух метрах. Партызану адарвала ўказальны палец на правай руцэ, асколкі пасяклі ўсё цела, засталіся ў галаве і плячы. Трапіў у шпіталь, з якога праз некалькі месяцаў выйшаў інвалідам ІІІ групы. Атрымаў адпаведную даведку, якую выпісалі на шпалерах (не было паперы). Недзе ў канцы 1960-х гадоў хірург паспрабаваў выдаліць смяротны метал з цела. Аказалася, што аперацыю праводзіць нельга: можна страціць руку, а хірургічнае ўмяшальніцтва ў галаву прывядзе да смерці. Вельмі пакутаваў Кудрэвіч ад галаўнога болю восенню і вясною, але нікому не скардзіўся – моцная сіла волі і вытрымка.
Мікалай восенню 1944 года ўладкаваўся ў ганчарны цэх на цагляным заводзе, што знаходзіўся за Нясвіжам. Там і сустрэў сваю адзіную каханую. Ксенія Піліпаўна родам з Гомельшчыны, прайшла фашысцкі канцлагер у Чэхаславакіі і цудам выжыла. У 1948 годзе нарадзіўся першы сын Уладзімір. Так пацягнула на радзіму, што на сямейным савеце вырашылі перабрацца ў родны Капыль. Там якраз адкрыўся ганчарны цэх. Ляпіў збаны, гаршкі, макатры, глякі. Жонка дапамагала, драла на тарцы гліну. Жыла маладая сям’я ў кузні, дзе ў 1950 годзе нарадзіўся другі сын Аляксандр. Адначасова Мікалай будаваў цагляны дом. Спачатку адзін пакой з земляной падлогай і без ганка. Там убачыў свет і трэці сын Міхаіл. Невялічкую пенсію праз тры гады знялі і адмянілі групу інваліднасці, хаця ў целе ўдзельніка вайны заставаліся тры асколкі. А мужчына і не крыўдзіўся, лічыў, што так і трэба. Радаваўся нараджэнню дзяцей. Сыноў выхоўвалі добразычлівымі, працавітымі і адкрытымі, як бацька. І сёння старэйшае пакаленне капылян і навакольных вёсак помніць з удзячнасцю яго залатыя рукі. А ганчарныя вырабы Кудрэвіча захоўваюцца ў музеях Капыльшчыны. Разам з жонкай ва ўзаемаразуменні і каханні пражылі 51 год, выхавалі трох сыноў працавітымі і добразычлівымі. Аб сціпласці і дабрыні гэтага чалавека гаворыць тое, што доўгі час адмаўляўся ад групы інваліднасці. Толькі ў 1990 годзе, праз 45 гадоў пасля заканчэння вайны, ветэран атрымаў ваенную пенсію. Сямейныя святы (Дзень Перамогі, Дзень вызвалення і Міколу) адзначалі ўсе разам. Першы тост – «За Перамогу!». Заўсёды над домам вывешваў сцяг Рэспублікі Беларусь і наказваў гэта рабіць сваім унукам. Сярод іх два педагогі, аграном, будаўнік і навуковы супрацоўнік.
Пайшоў з жыцця Мікалай Якаўлевіч у знамянальны для яго дзень – 3 ліпеня 2003 года. За свае баявыя подзвігі ён узнагароджаны ордэнамі Чырвонай Зоркі, Айчыннай вайны ІІ ступені, медалямі «За баявыя заслугі», «Партызану Айчыннай вайны» ІІ ступені і іншымі.
Барыс ДЗЕНІСЮК,
пазаштатны карэспандэнт 
