Вадзіцай з капыльскай крыніцы частуюцца не толькі жыхары райцэнтра, але і шматлікія госці нашага гарадка. А ці ведаеце вы, як яна ўзнікла? Не? Тады гэты матэрыял для вас
۷ Навуковым радком
Крынічка скіравана на паўночны захад і ўпадае ў рэчку Каменку. А тэмпература вады ў ёй заўсёды +7 градусаў. Паводле вызначэння спецыялістаў, вада з крынічкі высокамінералізаваная, слабашчолачная, мае высокае ўтрыманне крэмнію. Апошні і забяспечвае годную пітную якасць, надае ёй незвычайную празрыстасць і непаўторны смак. А ўтрыманне шчолачы робіць ваду карыснай для тых, у каго павышаная кіслотнасць страўніка. На думку людзей, крынічная вада ачышчаецца, калі пройдзе праз сем камянёў. Вышыня самой Замкавай гары над поплавам ракі Каменкі – 11 метраў. Гэта цэлая сістэма натуральных фільтраў: пясок, гліна, шчэбень… Але гэта не толькі прыродны фільтр, гэта і прызма часу. Вада з-пад Замкавай гары нясе ў сабе подых тысячагадовай гісторыі Капыля.
Ідзе добраўпарадкаванне тэрыторыі каля крынічкі...۷ Подых гісторыі
Пачнём з часоў старажытных. Існуе легенда пра тое, што некалі ў Капылі жыла вядзьмарка, і пасля таго, як яе сын загінуў у рацэ, што працякала ў мястэчку, жанчына схавала гэтую рэчку пад зямлю, і толькі маленькі ручаёк змог вырвацца на свабоду. Можа, менавіта ён і стаў гэтай крынічкай?
Вядомы гісторык, даследчык мінулага Капыля Леанід Калядзінскі яшчэ ў 1999 годзе пісаў, што археалагічны матэрыял, які быў знойдзены падчас раскопак, сведчыць: асваенне Замкавай гары адбылося як мінімум гадоў тысячу таму. На мяжы І-ІІ тысячагоддзяў тут, хутчэй за ўсё, існаваў сакральны цэнтр дрыгавічоў – капішча, або копішча, сама назва якога, магчыма, і лягла ў аснову назвы Капыль.
Зразумела, што такую ваду цанілі, а саму крыніцу, дзе яна знаходзілася, ушаноўвалі. Відаць, каб надаць святасці гэтай мясціне, і было складзена ў тыя даўнія часы паданне. Тут адбываліся набажэнствы. Сюды прыносілі ахвяры: ежу, ручнікі, тканіну, упрыгожанні. Месцы такія ў нашых прашчураў зваліся свяцілішчамі, альбо капішчамі. Час існавання гэтага капішча прыпадае, хутчэй за ўсё, на X ст., на той час, калі Капыльшчыну пачало засяляць усходнеславянскае племя дрыгавічоў.
۷ Крынічныя вытокі
Ідэя абсталяваць крыніцу належала ўсё ж таму Леаніду Калядзінскаму. Летам 1999-га разам са студэнтамі ён праводзіў археалагічныя работы на Замкавай гары. Свой інвентар яны ставілі ў Корзунаў, якія жывуць ля самай гары. У спякотнае летняе надвор’е вельмі хацелася піць. І гаспадары частавалі гісторыкаў смачнай сцюдзёнай вадзіцай. Яна настолькі прыйшлася даспадобы юным навукоўцам, што Леанід Уладзіміравіч пайшоў да тагачаснага кіраўніка раёна Уладзіміра Луцкага і прапанаваў зрабіць крыніцу агульнадаступнай.
[caption id="attachment_137776" align="alignnone" width="840"]
...і каля каплічкі[/caption]
۷ Гаспадары крыніцы
Корзуны жылі ля Замкавай гары з сярэдзіны ХХ стагоддзя. Галава сям’і
Аляксандр Рыгоравіч прыехаў у Капыль у канцы саракавых са Случчыны, бо яму прапанавалі пасаду галоўнага інжынера ў жыллёва-камунальнай гаспадарцы. А жыў разам з жонкай і маленькім сынам у пакоі, які знаходзіўся ў… мясцовай лазні. Участак зямлі для будаўніцтва ўласнага жылля выбраў сабе ля Замкавай гары невыпадкова. На той час гэты быў не самы лепшы надзел: перашкаджала вялікая колькасць вады, якая знаходзіцца вельмі блізка ад паверхні. І каб людзі не крыўдзіліся, вырашыў пабудавацца сам на гэтым балоцістым месцы.
[caption id="attachment_137772" align="alignnone" width="840"]
Зінаіда Паўлаўна і Аляксандр Рыгоравіч Корзуны[/caption]
Месца для склепа, каб было дзе захоўваць агародніну, на падворку не знайшлі: перашкаджала ўсё тая ж вільготнасць. Таму выкапалі яго ў самой гары. Але і тут не было выратавання ад вады. Спачатку з ёй змагаліся, але потым знайшлі выйсце. Паколькі ў двары калодзежа не было (па ваду прыходзілася хадзіць на вуліцу Замкавую), вырашылі зрабіць свой – вядома ж, вады хапала. Правялі ўсе неабходныя тэхнічныя работы і пабудавалі студню. Тым больш, што адчувалі: вада неверагодная!
Сёння старэйшы з сыноў
Мікалай Аляксандравіч Корзун расказвае, што ўвогуле крыніц у Капылі заўсёды было нямала. Асабліва на месцы так званага новага возера, там, дзе зараз месціцца гарадскі пляж.
[caption id="attachment_137771" align="alignnone" width="500"]
Мікалай Корзун[/caption]
۷ Шляхамі стварэння
Але вернемся ў год 1999-ы. Ідэю абсталяваць у Капылі сваю крыніцу Луцкі падтрымаў, і яе ажыццявілі. Будаўнічыя работы праводзілі супрацоўнікі ПМК-11.
І ўжо падчас святкавання 725-годдзя Капыля і 75-годдзя з дня заснавання раёна, Патрыяршы Экзарх усяе Беларусі
Мітрапаліт Мінскі і Слуцкі Філарэт правёў асвячэнне крыніцы і першым адпіў жыватворнай вады.
– Памятаю, як хваляваліся мы перад асвячэннем крыніцы, – расказвае нявестка Корзунаў Іна Аляксандраўна. – Мне было даручана знайсці посуд для Мітрапаліта. І я прынесла нейкі кубачак. Але для велічнай постаці Філарэта ён ну ніяк не падыходзіў! І я крыху занепакоілася. Аднак потым успомніла, што ў мяне ёсць прыгожы керамічны збаночак. І менавіта з яго Мітрапаліт пакаштаваў нашу капыльскую вадзіцу. А яшчэ ўспамінаецца такі выпадак. Неяк прыехаў да нас сваяк з Салігорска, і на развітанне я дала яму з сабой бутэлечку з крынічнай вадзічкай. Ён зацікавіўся, што ж гэта за дзіва та-кое прывёз з Капыля і занёс у лабараторыю «Беларуськалія». Пасля таго, як спецыялісты правялі даследванне вады, яны здзіўлена пацікавіліся: адкуль яна, такая чыстая і мінералізаваная?
Крыніцу аднаўлялі яшчэ раз у 2016 годзе. Тады супрацоўнікі ЖКГ змянілі драўляную пабудову на каваную металічную, паклалі прыгожую плітку. І ўжо толькі ад нас, тых, хто карыстаецца цудадзейнай вадзіцай, залежыць добраўпарадкаванне і чысціня вакол крыніцы. А на месцы корзунаўскага склепа ў Замкавай гары зараз месціцца каплічка.
«Крынічную ваду здаўна шанавалі, асвячалі, у тым ліку і ў нас, на Беларусі. Узводзілі каплічкі, альтанкі, ставілі крыжы. У Капылі, як гаворыцца, сам Гасподзь паслаў такую крынічку. І таму, натуральна, узнікла патрэба ўшанаваць гэтае месца як належыць. Гэта будзе не толькі памятны знак крынічкі, але і помнік тысячагадовай гісторыі Капыля», – так разважаў Леанід Калядзінскі напрыканцы 90-х гг. ХХ стагоддзя. І не пагадзіцца з ім нельга.
[caption id="attachment_137773" align="alignnone" width="500"]
Мітрапаліт Філарэт асвячае жыватворную крынічку[/caption]
І ўжо падчас святкавання 725-годдзя Капыля і 75-годдзя з дня заснавання раёна, Патрыяршы Экзарх усяе Беларусі Мітрапаліт Мінскі і Слуцкі Філарэт правёў асвячэнне крыніцы і першым адпіў жыватворнай вады...
Дзіяна ТКАЧЭНКА. Фота Крысціны ЖОГАЛЬ
і з архіва раённага краязнаўчага музея 
У працоўнай кніжцы Мікалая Пыско ўсяго два запісы. Першы — з ААТ «Семежава». У 1979 годзе пасля заканчэння тэхнікума малады спецыяліст прыйшоў у гаспадарку і практычна да пачатку двухтысячных працаваў там. Па спецыяльнасці ён — тэхнік-электрык.
— А потым захацелася паспрабаваць сябе ў чымсьці новым, — распавядае Мікалай Пыско. — Вырашыў вывучыць цеплавую гаспадарку. Так і прыйшоў у ЖКГ: адразу майстрам, а пасля кіраўніцтва прапанавала праявіць сябе на пасадзе начальніка ўчастка. Ды так і застаўся. Мой занятак мне падабаецца, хоць часта бываюць складанасці. Увогуле, цяжкасцей хапала з самага пачатку маёй працоўнай дзейнасці ў жылкамунгасе. Калі прыйшоў, абсталяванне было зусім зношаным, часта ламалася. З часам усё мянялі, рамантавалі.
Праца ў Мікалая Міхайлавіча сапраўды адказная. Пад яго кантролем знаходзяцца ўсе кацельні ва ўстановах адукацыі. У падначаленні — трыццаць пяць чалавек. Менавіта каманда Пыско адказвае за тое, каб школа не засталася без цяпла, асабліва ў люты мароз.
Як кажуць, рыхтуй сані летам... Так і ў супрацоўнікаў цеплавога ўчастка лета — гарачая пара. Трэба адрамантаваць і падрыхтаваць кацельні да ацяпляльнага сезона, назапасіць дровы, раскарчаваць дрэвы.
Але, нягледзячы на напружаныя працоўныя будні, Мікалай Пыско паспявае ўдзяліць час сям’і і свайму хобі — рыбалцы. Жыве мужчына ў аграгарадку Семежава, і пару разоў на месяц пасядзець з вудай на беразе рэчкі — святая справа. Сяды-тады выязджае і за межы мясцовага вадаёма. Самы вялікі ўлоў — дваццацідвухкілаграмовы сом.
— Ох, і смачны ж быў! — кажа рыбак-аматар.
Мікалай з жонкай Антанінай выхавалі дачку Наталлю. У шчаслівых бабулі і дзядулі ёсць дзве ўнучкі — Ксенія і Ганна. Малодшая Анюта любіць суправаджаць дзядулю на рыбалцы, тым больш, практычна ўсё лета дзяўчынкі праводзяць у Семежаве.
Дарэчы, яшчэ адна любімая справа Пыско — пагуляць па лесе ў грыбны сезон. Але вось парадокс: есці грыбы мужчына не любіць, толькі збіраць.
— З роляй дэгустатараў выдатна спраўляецца мая сям’я, — усміхаючыся, гаворыць Мікалай Міхайлавіч.
Наша сустрэча была нядоўгай, герой майго матэрыялу спяшаўся па сваіх неадкладных справах. Аднак нават за гэты кароткі час можна зразумець: такія людзі заўсёды працуюць якасна і з душой, хварэюць за сваю справу. Прычым будуць дасягаць поспехаў усюды, бо для іх важна выканаць працу на ўсе сто. 
На заслужаны адпачынак Мікалай Іванавіч пайшоў з пасады галоўнага заатэхніка. Аднак жаданне быць карысным роднай гаспадарцы не пакінула дзейнага пенсіянера, ды і энергіі яшчэ з лішкам хапала не толькі на хатнія клопаты. Вось таму і пайшоў прыглядаць за «калгасным» пчальніком. Ды яшчэ паралельна шмат іншых работ выконваў.
Жыццё, праведзенае ў працы, прывучыла вяскоўца быць пастаянна ў руху. А ў гаспадарцы прапанавалі яшчэ і на камбайне папрацаваць. «Чаму б і не», — падумаў Сячко і, не раздумваючы, стаў хлебаробам. І летам вось ужо сёмы сезон запар уносіць свой уклад у агульны каравай раёна. У памочніках — сыны, адразу быў Вадзім, пасля — Аляксандр. Справы ў сямейнага экіпажа ідуць добра і зладжана. Пра гэта сведчаць высокія паказчыкі: не аднойчы Сячко станавіліся лідарамі па намалотах у сваёй гаспадарцы.
Акрамя бязмернай павагі, заслужанай карпатлівай працай, Мікалай Сячко адбыўся і як сем’янін. Пра такіх кажуць: і жнец, і швец, і на дудзе ігрэц... У ветэрана пяцёра дзяцей, ён з гонарам носіць статус шматдзетнага бацькі. Акрамя Вадзіма і Аляксандра, у Мікалая Іванавіча ёсць яшчэ сыны Сяргей і Алег, а таксама дачка Наталля. З жонкай Зінаідай Карпаўнай вось ужо амаль паўстагоддзя крочаць адной дарогай.
Пазнаёміцца з гэтым выдатным чалавекам аўтару радкоў Крысціне Жогаль пашчасціла яшчэ ў мінулым годзе. Сустрэчу запомніла. Ды і як інакш: вочы Мікалая Іванавіча ззялі нейкім асаблівым святлом, якое зараджала дабром і пазітывам усё вакол. Сюды ж можна дадаць і цудоўнае пачуццё гумару. Вось так глядзіш на чалавека і разумееш: на зямлі ён — госць невыпадковы! 
Алена Мечыславаўна больш за 26 гадоў карыстаецца заслужаным аўтарытэтам у жыхароў 30 населеных пунктаў, размешчаных на тэрыторыі сельсавета.
Острыкава добра ведае ў сваёй акрузе практычна кожнага жыхара. Яна ўвесь час на сувязі з вяскоўцамі, ставіцца да іх з разуменнем і павагай. Прыярытэтнымі з года ў год застаюцца работы па добраўпарадкаванні і навядзенні парадку на роднай зямлі, якія праводзяцца сістэмна і ахопліваюць усе населеныя пункты. У сельскім выканаўчым камітэце ўжо сфарміравана брыгада, якая на чале з вопытным кіраўніком кожны дзень займаецца навядзеннем парадку. Гэта работнікі апарата сельвыканкама, сельгаспрадпрыемстваў, школ і іншыя прадстаўнікі сацыяльнай сферы.
На асаблівым кантролі Алены Мечыславаўны шматдзетныя сем’і, а іх на тэрыторыі сельсавета 52. Для іх актыўна вядзецца будаўніцтва і рэканструкцыя жылля. Некаторыя дамы ўжо ўведзены ў строй у 2023 годзе. Выдзелены ўчасткі пад будаўніцтва 15 дамоў па вуліцах Маладзёжнай і Новай у аг. Цімкавічы, а таксама ў вёсках Агароднікі, Руднае і Чарнагубава. Для моладзі плануецца ў аг. Цімкавічы і в. Руднае ўстаноўка дзіцячых пляцовак.
Мясцовая ўлада наладзіла добрыя адносіны і з кіраўнікамі сельгаспрадпрыемстваў ААТ «Капыльскае», філіяла ААТ «Крыніца» «Вялікая Раёўка» і СГФ «Руднае», якія аказваюць добрую дапамогу. Трэба адзначыць, што на тэрыторыі сельсавета ў 2018 годзе рэалізаваны духоўны праект. Так, праведзена рэканструкцыя праваслаўнай капліцы ў цэнтры аграгарадка і будаўніцтва капліцы ў в. Навасёлкі. А ў маі бягучага года мітрапаліт Мінскі і Заслаўскі Веніямін здзейсніў чын асвячэння капліцы ў гонар Казанскай іконы Божай Маці ў вёсцы Вялікая Раёўка. 
Прайшоўшы мноства прыступак лясной іерархіі, Уладзімір Уладзіміравіч зразумеў, што акрамя ведаў лясной справы яшчэ неабходны велізарная працавітасць і павага да людзей працы. У маі 2005 года У.У. Васілько прызначаны галоўным ляснічым Капыльскага вопытнага лясгаса. Увогуле ж лясной гаспадарцы ён аддаў 40 гадоў. Глыбокія прафесійныя веды і багаты практычны вопыт садзейнічалі паспяховай рабоце. Шмат увагі надаваў пытанням аднаўлення, аховы лесу, рацыянальнага выкарыстання яго рэсурсаў, добраўпарадкаванню, павышэнню прадукцыйнасці і ўстойлівасці.
За гады яго службы многа зроблена па навядзенні парадку, створаны месцы адпачынку ў лясных насаджэннях. За час працы Уладзіміра Уладзіміравіча на пасадзе галоўнага ляснічага быў рэалізаваны праект па стварэнні новага гадавальніка ў аг. Цімкавічы і дэндрапарка ў г. Капылі. Ён узнагароджаны шматлікімі граматамі міністэрства, абласнога аб’яднання, нагрудным знакам «Ганаровы лесавод». Ён добры сем’янін, бацька траіх дзяцей, у якіх выхаваў беражлівае стаўленне і любоў да лесу. 
