По такому принципу строят свою работы кооператоры Копыльщины
Наш собеседник – председатель правления Копыльского райпо Светлана ПОЛЕЩУК. В системе райпо она не новичок, зарекомендовала себя как опытный руководитель, умеющий организовать масштабную и нужную людям работу. Сегодня она рассказывает о том, как вверенный ей коллектив решает ответственные проблемы по продвижению продукции с белорусской маркой, улучшению снабжения сельского населения Копыльского района товарами и услугами.
— Светлана Александровна, вначале поговорим о показателях прошлого года и результатах пяти месяцев нынешнего.
— Минувший год завершен с неплохими результатами. Из 12 прогнозных показателей обеспечены 9: оказание платных услуг населению составляет 121,5% при прогнозе 120%, производство потребительских товаров – 111,2% (111%), объем внешнеторгового оборота – 137,3%, закупки сельхозпродукции и сырья – 111,3% при прогнозе – 110%. Достигнута положительная динамика по розничному товарообороту на 100,3%.
В прошлом году обозначились и слабые, и сильные стороны нашей системы. Есть проблемы, но есть и резервы, чтобы их успешно решать. Возрождение и развитие села для потребительской кооперации открывают широкое поле деятельности. Это открытие мини-магазинов, ремонт и реконструкция стационарных магазинов на селе и т.д. В двух населенных пунктах района (дд. Докторовичи, Камень) при обустройстве агрогородков в четырех торговых точках проведены капитальные ремонты с заменой торгового и холодильного оборудования. Перевод этих магазинов на работу по методу самообслуживания позволил увеличить объем розничного товарооборота в 1,3-1,6 раза. На протяжении 2009 года всего приобретено и установлено 42 единицы холодильного оборудования, 2 кондиционера, 4 платежных терминала.
Неплохой старт взят и в нынешнем году. Предприятиями общественного питания за 5 месяцев реализовано товаров на сумму 3152 млн руб., или 105,7% к соответствующему периоду прошлого года, произведено и реализовано продукции собственного производства на сумму 2389 млн руб. (106,4%).
Предприятиями потребкооперации оказано платных услуг населению на сумму 82,1 млн руб. (125,5% при прогнозе 120%). Объем закупок сельхозпродукции и сырья у населения составил 447,1 млн руб (140,7% к соответствующему периоду прошлого года). Торговые предприятия потребкооперации реализовали за 5 месяцев товаров на сумму 21 454 млн руб.
— Глава государства потребовал от работников прилавка новых подходов в реализации товаров, произведенных в Беларуси. Какие формы организации торговли появились у вас в последнее время, и какой пользой они обернулись для покупателей?
— Безусловно, приоритет отдали отечественным товарам. Сегодня в ассортименте их удельный вес составляет 93,7 процента. Активнее стала осуществляться продажа товаров в кредит. Этому способствовали изменения условий кредитования, они стали более льготными для населения. Успешно проходят у нас акции, дегустации, выставки-продажи, выездная торговля со снижением отпускных цен совместно с изготовителями. Пользуются популярностью у наших покупателей фирменные секции отечественных производителей. Сегодня их у нас 37, в этом году открыты 2. Особо хочу отметить деловое сотрудничество с такими предприятиями-производителями, как Слуцкий мясокомбинат, СП “Ивкон”, ОАО “Кондитерская фабрика “Слодыч”, ОАО “Коммунарка”, ОАО “Спартак”, ЗАО “Атлант” и др.
Наша задача на 2010 год – успешно выполнить доведенный прогнозный показатель по товарообороту. В планах - дальнейшее развитие материально-технической базы.
— Даже в деревеньки, где осталось несколько человек, заглядывает автомагазин. Будет улучшаться торговое обслуживание малонаселенных пунктов?
— В прошлом году мы приобрели 1 автомагазин, в дальнейшем планируем купить еще 2 единицы, которые оснащены холодильным оборудованием, что позволит расширить ассортимент завозимых в деревню продуктов. Государственной программой возрождения и развития села предусмотрено строительство и восстановление магазинов на селе, но это дело времени и финансовых возможностей.
— Слышала немало хороших отзывов, особенно от приезжих людей, о работе наших общественных пунктов питания – столовых, кафе, хотя некоторые и сетуют на качество приготовленных блюд.
— Сфера общественного питания постоянно требует новых подходов. Успех этой отрасли определяется атмосферой обслуживания посетителей, использованием современных технологий приготовления блюд, активных форм производства. Этот успех я вижу в развитии специализированных объектов общественного питания – кофейных, пиццерий, блинных.
— Копыльская райпотребкооперация, как правило, хорошо организует заготовки сельскохозяйственной продукции. На пороге новый сезон. Как вы к нему подготовились?
— В текущем году мы планируем закупить у населения 360 тонн картофеля, 1090 тонн фруктов, 31 тонну мясопродуктов. В ассортименте закупок 35 тонн дикорастущих плодов и ягод, грибов. Планируем, что за сданную продукцию население получит 1360 млн руб. Для размещения и хранения заготовок у нас имеются овощехранилища емкостью 750 тонн. Население может быть уверено в том, что вся выращенная качественная плодоовощная продукция будет востребована потребительской кооперацией.
— Продукция Копыльской потребкооперации имеет выход на российский рынок?
— В минувшем году кооператорами Копыльщины отправлено на экспорт 60 тонн твердого сыра на сумму 184 тыс. долларов США, 40 тонн свеклы столовой (6,2 тыс. долларов США), 40 тонн картофеля (6,7 тыс. долларов США), на 108,2 тыс. долларов США реализовано отечественных товаров на ярмарках в городах России. Эта работа продолжается и в текущем году. За 5 месяцев объем экспортного оборота составил 216,9 тыс. долларов США, что в 3,3 раза больше показателей 2009 года.
— В заключение чтобы Вы хотели сказать потребителям и продавцам?
— Сегодня мы работаем в условиях большой конкуренции между частной и фирменной торговлей. И условия для этого далеко не равны. Поэтому мы больше надеемся на себя, на свои силы в плане гибкости, оперативности и прозорливости. Стараемся заинтересовывать покупателя качеством, ценой товара, разновидностью услуг, культурой обслуживания. И не забываем, что есть еще много задач, к решению которых стремимся.
— Благодарю за беседу.
Любовь ПЕТРОВА
На снимке: на планерке у председателя правления райпо
Фото Сергея ЛАЗОВСКОГО
Жудасную вестку сям’я Рыгора Вайцяховіча, якая жыла на хутары Загаішча каля вёскі Рыме (цяпер Дусаеўшчына), пачула па радыё 22 чэрвеня. У сялянскай сям’і было чацвёра дзяцей: дзве дачкі — Алена (з 1914 г.) і Ядвіга (з 1926 г.) і сыны Міхаіл і Іван. Міхаілу (1922 г. н.) напярэдадні Капыльскім ваенкаматам была ўручана павестка, а старэйшы Іван (1919 г.) ужо з верасня 1939 года нёс службу на тэрыторыі Расіі. Бацькі ганарыліся ім — працавіты, старанны ў вучобе. Пасля заканчэння 4-х класаў Рыменскай пачатковай школы працягваў вучобу ў школе на хутары Багданы (за Квіцянамі), размешчанай у панскім доме. Праз тры гады, атрымаўшы атэстат няпоўнай сярэдняй школы, працуе сакратаром камсамольскай арганізацыі ў саўгасе імя Дзяржынскага. Капыльскі райкам камсамола накіроўвае яго на вучобу ў Мінск, у партыйную школу пры ЦК КПБ, пасля заканчэння якой Іван вяртаецца ў Капыль і працуе ў райкаме камсамола.
Армейская дарога завяла хлопца далёка ад беларускай мяжы: Паўночна-каўказская ваенная акруга, Краснадарскі край, Растоўская вобласць, станіца Пралетарская, 191-ы казачы кавалерыйскі полк. Разам з ім сюды з Капыльскага ваенкамата былі накіраваны для праходжання службы яшчэ 10 чалавек. Сярод іх з вёскі Рыме Іван Валога, Уладзімір Берднік, Аляксандр Раіцкі, Пётр Малевіч і Міхаіл Пласкавіцкі з Капыля і інш.
Як успамінае Іван Рыгоравіч, ён быў залічаны ў палкавую школу, Малевіч — у аркестравую часць (іграў на трубе). У маі 1941 года пачалося расфарміраванне казацкіх часцей. Франтавыя дарогі з некаторымі землякамі разышліся. І з Пятром, якога залічылі ў лётную школу.
Івана выклікалі ў штаб палка для адпраўкі ў Армавір. Арганізоўвалася новая танкавая дывізія. У ёй застаўся і Раіцкі.
На досвітку 22 чэрвеня сяржант правядзе на поезд сям’ю афіцэра (жонка і сын), якія ехалі ў водпуск у Кіеў, купіць яму на развітанне пачак цыгарэт “Казбек”. Вярнуўшыся, прыляжа адпачыць з думкамі пра прызначанае спатканне з Марыяй (немкай па нацыянальнасці). Яе бацькі ў свой час шукалі шчасця ў Расіі. Дзяўчына працавала на швейнай фабрыцы, і трэба было забраць у яе перашытую гімнасцёрку.
На прахадной дарогу перагарадзіў салдат:
— Звальненне забаронена — вайна!
Пачалася мабілізацыя, фарміраванне палкоў. Ужо 27 ліпеня 1941 года пагрузіліся ў эшалоны і адправіліся на Заходні фронт, які пачынаўся пад Смаленскам. 24-я армія вядзе баі за Ельню. Іван служыць у штабе (хімікам). Меў заданне: у 8.00, 15.00, 24.00 кожны дзень вызначаць тэмпературу паветра, зямлі, напрамак, сілу ветру – на выпадак, калі праціўнік прыменіць хімічную зброю.
У жніўні 1941 г. адбілі Ельню. Штаб размяшчаўся ў населеным пункце Семлева. Першы трафей – падбіты нямецкі танк. У ім знойдзены процівагаз, плашч-палатка, шлемы, пілоткі. Коўдры віцебскай фабрыкі (не была знята маркіроўка) сведчылі беларусу, які абараняў зямлю брацкай Расіі, што нямецкія салдаты не толькі топчуць, але ўжо і рабуюць яго родную беларускую зямлю.
Цяжка было глядзець, як гінуць аднапалчане. А ў адным з баёў загінуў Раіцкі Аляксандр, аднавясковец, сябар, які ўмеў узняць настрой, усяліць веру ў лепшае. Саша быў наводчыкам чатырохствольнага спаранага кулямёта для збівання нямецкіх самалётаў, устаноўленага на палутарцы. Пасля аднаго з баёў Вайцяховіч, як заўсёды, прыбег, каб пераканацца, што Раіцкі жывы, але пачуў:
— Няма Сашы… Прамое пападанне варожай бомбы — і ўвесь кулямётны разлік склаў галовы.
4 жніўня 1941 года 24-я армія трапляе ў акружэнне. Застаўшыся па невядомай прычыне без камандзіра, салдаты запанікавалі. Іван з двума байцамі вырашыў прарвацца з акружэння, каб дабрацца да беларускай тэрыторыі, да родных мясцін (другога выйсця не бачылі). У горадзе Драгабуш іх схапілі і кінулі за калючы дрот. Тэрыторыя асвятлялася пражэктарамі. За ёй кусты. Хлопцам удаецца ўцячы. Другі раз іх схапілі і загналі ў эшалон, які фарміраваўся для адпраўкі ў Германію. Чуецца ўкраінская, руская мовы. І тут арганізуецца пабег. Разбілі, у каго былі, салдацкія кацялкі на дробныя чарапкі. Імі рэзалі прыдзверныя дошкі, каб зрабіць адтуліну для высвятлення ўмацавання дзвярэй. Поезд адпраўляўся ноччу. Сарвалі драцяную рашотку з акна, стараннямі адчынілі дзверы і, мінуўшы Смаленск, выскоквалі ўсе па ходу цягніка. Ляжалі, пакуль не прайшоў эшалон, таму што немцы праз кожныя 5 хвілін адкрывалі стральбу з кулямёта на адкрытай платформе.
Не ведалі, куды ісці. Рухаліся ад вёскі да вёскі. Людзі, як маглі, паказвалі шлях. Ля Мінска спыніліся адпачыць у знаёмых аднаго з хлопцаў, і тут дарогі разышліся. Праз Мінск Іван прабіраўся адзін. Ідучы па Савецкай вуліцы на Камароўскі рынак, бачыў разбураны горад і вісельні з вісельнікамі. Гэта відовішча выклікала нянавісць да ворага, хацелася помсціць.
Мінуўшы ўжо Узду, у вёсцы Паледзі ён трапляе ў рукі паліцаяў (адзін з іх быў зямляк). Івана прыводзяць у камендатуру Узды. Знаёмы паліцай заступіўся за юнака, прывёў у свой кабінет і сказаў не выходзіць, сядзець пад сталом. Хтосьці забіў немца – арыштавалі трох мужчын, на якіх трапіла падазрэнне. Іх расстралялі. Паліцаю ўдалося зберагчы хлопца ад смерці і паведаміць бацькам, дзе іх сын. Яго адпусцяць пры ўмове, што бацька прывозіць ім кабана.
Многія аднавяскоўцы былі на фронце, некаторыя падаліся ў партызаны. Апошнія ўзрываюць кругласутачны дзіцячы садзік імя Сталіна – прыгожы двухпавярховы будынак з вялікімі вокнамі, зашклёнай верандай, што стаяў ля лесу ў канцы цяперашняй Кастрычніцкай вуліцы.
Летам 1942 г. немцы даюць Івану Вайцяховічу і Аляксандру Бердніку павесткі ехаць у Слуцк для адпраўкі ў Германію. Лёс ізноў дапамагае ўцячы са Слуцка. 18 жніўня 1942 года салдат ідзе ў партызаны.
А наперадзе яшчэ былі доўгія кіламетры і больш за два гады народнай вайны з ворагам. У вёсцы не дачакаліся з фронту 31 воіна-земляка. Мне пашчасціла жыць побач і па доўгу службы клапаціцца аб здароўі некаторых абпаленых вайной франтавікоў, якія вярнуліся і ўзнімалі на ногі саўгас, сям’ю: Віславуса Івана, Карпука Канстанціна, Нікульскага Васіля, Зяневіча Уладзіміра, Баранчыка Уладзіміра, Ганчара Ягора, Вайкуля Антона, Карпука Івана, Каненкава Пятра, Аскеркі Аляксандра, партызан-аднавяскоўцаў Квіткевіча Аркадзя і Лазоўскага Іосі- фа. Усім ім ужо дала прытулак зямля вясковых могілак.
Мой ужо адзіны сведка тых часоў Іван Рыгоравіч Вайцяховіч па партызанскіх дарогах дайшоў да камандзіра. Чытаю выпіску з архіўных дакументаў:
«Секретарю Ляховичского райкома КПБ
…Партизанил в отряде им. Чапаева, бригады №27 им. Чапаева с 10.11.1942 по 18.06.1944 г. в должности командира отделения. Показал себя смелым, выдержанным в бою. На своем боевом счету имеет 7 убитых фрицев. Взорвана на мине вражеская танкетка, где было убито два фрица. В группе 40 человек взорвана и обстрелена вражеская “кукушка” (небольшой поезд), где было убито 76 фрицев на дороге Ганцевичи – Денисковичи. Участвовал в боях: Старицком, Лавском, Орликовском.
Награжден: медалью “Партизану Отечественной войны” I степени, орденом Отечественной войны II степени».
Пасля вайны Рыгоравіч да выхаду на пенсію працаваў бухгалтарам у адным з калгасаў Ляхавіцкага раёна. Пасля смерці жонкі вярнуўся ў сваю родную вёску да сям’і сястры Ядвігі, пляменніцы Алены.
Ядвіга МАЛЕВІЧ,
в. Дусаеўшчына
Нават праліўны дождж не напалохаў каманды прадпрыемстваў і арганізацый, якія сабраліся ў суботу, 26 чэрвеня, у зоне адпачынку Капыля на штогадовы раённы турыстычны злёт працоўнай моладзі, прысвечаны Дню Незалежнасці Рэспублікі Беларусь.
На месца правядзення турзлёту задоўга да пачатку мерапрыемства прыбывалі аматары здаровага адпачынку, каб заняць больш спадручнае месца для лагера. Ужо ў 14.30 адбылася жараб’ёўка, якая выявіла паслядоўнасць выступлення каманд. Дваццаць дружын (11 – гарадскіх і 9 – сельскіх) у поўнай баявой гатоўнасці каля трох гадзін дня выстраіліся на ўрачыстае адкрыццё спаборніцтваў. Віталі ўдзельнікаў спартыўнага форуму старшыня раённага Савета дэпутатаў Марыя Сандрозд, намеснік старшыні райвыканкама Ала Раеўская, начальнік аддзела фізічнай культуры, спорту і турызму Віктар Васілеўскі.
Паласа перашкод стала першым выпрабаваннем капыльскіх турыстаў. На старт ад кожнай каманды выходзіла па шэсць чалавек: чатыры мужчыны і дзве жанчыны. Пераадолець па бервяне яр, пералезці «павуціну», па «купінах» пераскочыць «балота», пераляцець на тарзанцы «канаву», змайстраваць пераправу праз багну – не надта складаныя перашкоды для бывалых турыстаў, якімі, дарэчы, была большасць удзельнікаў. Але тут не абы- шлося без, выбачайце за таўталогію, аднаго «але».
Паступова над зонай адпачынку згусціліся хмары, нібы магнітам прыцягнутыя да месца правядзення турзлёту (у большасці бліжэйшых да горада вёсак не тое што ліўня, нават ні адной кроплі дажджу не ўпала. – С. Л.). Спачатку заімгліла, а пасля ўжо вырас, як сцяна, халодны, густы і нікому не патрэбны лівень. Ён нібы выпрабоўваў усіх на ўстойлівасць, шчодра паліваючы і ўдзельнікаў, і суддзяў на дыстанцыі. Не цяжка здагадацца, у што ператварыўся гэты этап. Але капыльскія турысты дастойна справіліся і з запланаванымі, і з дадатковай перашкодай, якую «прапанавала» нябесная канцылярыя». Самай падрыхтаванай да экстрэмальнага этапа аказалася каманда жыллёва-камунальнай гаспадаркі. Яна ўпэўнена і з мінімальнымі штрафнымі секундамі фінішавала з лепшым часам дня. Другой стала каманда «Беларусбанка», а трэцяй – цэнтральнай раённай бальніцы.
Праграма першага дня крыху зацягнулася яшчэ і таму, што з-за непагадзі валейбольныя баталіі праходзілі ў зале фізкультурна-аздараўленчага комплексу. А папярэдне правядзенне сустрэч планавалася на адкрытых пляцоўках, дзе паралельна можна было праводзіць дзве партыі адначасова. Трыо з ААТ «Капыльскае» (па два мужчыны і адной жанчыне адстойвалі гонар каманды) ва ўпартай барацьбе здолела заняць першае месца, перайграўшы ў фінале сапернікаў з ЦРБ. Трэцяя прыступка засталася за СВК «Пацейкі».
Калі стыхія суцішылася, аматары здаровага адпачынку сабраліся вакол вялікага вогнішча, дзе прайшоў конкурс турыстычнай песні. І хаця гэты від праграмы не ўваходзіў у агульнакамандны залік, удзельнікі турзлёту аднесліся да яго з усёй адказнасцю, дэманструючы членам журы разнапланавыя нумары мастацкай самадзейнасці. Пад частушкі, вясёлыя і лірычныя песні завяршыўся першы даволі складаны дзень.
У нядзелю спаборніцтвы стартавалі з конкурсу турыстычных навыкаў, які «зляцеў» з суботняй праграмы. Устаноўка палаткі, перакідванне бервяна праз умоўную бездань, распальванне вогнішча – аснова асноў для кожнага аматара паходаў. Крыху больш за хвіліну спатрэбілася камунальнікам, каб справіцца з гэтым этапам. У іх – законнае першае месца. Літаральна некалькі секунд не хапіла філіялу «Грозава», каб абысці каманду ЖКГ. Яны – другія. Трэці час паказаў СВК «Мажа-Агра».
Праз паўгадзіны каманды выйшлі на старт турыстычнай эстафеты, дзе да этапаў паласы перашкод (акрамя пераправы) прыбавілася фігурнае кіраванне веласіпедам. А ролю эстафетнай палачкі выконваў… рукзак. На «выдатна» справіліся з перашкодамі медыцынскія работнікі. Другі вынік – у камунальнікаў, а з трэцім часам фінішавалі работнікі СВК «Ванелевічы».
Апошні конкурс – хаджэнне па азімуце – стаў у многім вырашальным у агульнакамандным заліку. Дарэчы, перамагала тая дружына, якая набірала найменшую суму ачкоў ва ўсіх відах. Калі сярод сельскіх каманд амаль не ўзнікала пытанняў з пераможцай (толькі правальнае выступленне СВК «Пацейкі» магло ўнесці карэктывы ў размеркаванне месц), то сярод гарадскіх да апошняга ішла барацьба паміж двума калектывамі – камунальнікамі і медыкамі. Хутчэй за ўсіх па карце мясцовасці знайшлі пікеты (кантрольныя пункты, дзе суддзі рабілі ў лістку каманды адзнаку аб праходжанні. – С. Л.) пацейкаўскія турысты. СВК «Мажа-Агра» стаў другім, а масласырзавод – трэцім.
Акрамя вышэйназваных па-за праграмай былі аб’яўлены яшчэ і творчыя конкурсы. Каманда гімназіі №1 узяла прыз за турыстычную газету, райвыканкама – за фотаздымак, масласырзавода – за турыстычны быт, а «Беларусбанка» - за лепшую песню. Ад аддзела па справах моладзі, райкама ГА «БРСМ» ім уручылі памятныя прызы.
Надышоў час падвесці вынікі двухдзённага турыстычнага форуму. Перамогу сярод сельскіх турыстаў святкаваў СВК «Пацейкі». Другая прыступка – у «Мажы-Агра», а трэцяя – у філіяла «Грозава». І хаця турысты з ЦРБ паказалі чацвёрты вынік у апошнім відзе, а камунальнікі – сёмы, усё ж такі чатыры ачкі ў актыве медыкаў аказаліся лішнімі. ЖКГ каторы год стала мацнейшай сярод гарадскіх каманд. Другое месца, адпаведна, – у ЦРБ, а трэцяя сума ачкоў - у «Беларусбанка».
Усім прызёрам кожнага віду насычанай праграмы ад аддзела фізкультуры, спорту і турызму райвыканкама былі ўручаны граматы, а пераможцам дасталіся грашовыя прэміі і прызы.
Сяргей ЛАЗОЎСКІ
На здымках: моманты турзлёту
Фота аўтара
День Независимости Республики Беларусь – главный праздник белорусского народа и его государства, День освобождения Беларуси от немецко–фашистских захватчиков. Для белорусского народа изгнание агрессоров олицетворяет торжество справедливости.
Все дальше уходят в прошлое огненные годы Великой Отечественной, но по-прежнему не ослабевает интерес ко всему, что связано с освободительной войной нашего народа и героизмом ее участников, беззаветно защищавших свое Отечество. Война приняла масштаб всенародной, так как в ней решалась судьба Родины, и во всем чувствовалось напряжение этой битвы не на жизнь, а на смерть.
Вечная слава нашим героям–освободителям! В самый трагический и ответственный момент для страны они не дали ее растоптать, приближая тем самым День освобождения! Этот день имеет огромное значение для нашего государства. Это - символ национальной гордости, наша святыня.
И в этот день мы все склоняем низко головы пред мужеством воинов и преклоняем колени пред всеми погибшими и ныне здравствующими освободителями!
Юлия КАРЗАНОВА,
студентка 5 курса БГПУ имени М.Танка 
выпускница СШ №3 г. Копыля
