Виктория ТРИГУБОВИЧ,
Ольга БАРТАШЕВИЧ,
ученицы Слободокучинской ГОСШ
Свята Івана Купалы ў беларусаў, як і ў іншых славянскіх народаў, адзначаецца з 23 на 24 чэрвеня – у каталікоў і з 6 на 7 ліпеня – у праваслаўных. Гэта старажытнае свята летняга сонцастаяння.
Святкаванне адбываецца надзвычай урачыста. З самай раніцы дзяўчаты і жанчыны ішлі на лугі і палі збіраць лекавыя травы (“святаянскае зелле”). Хлопцы рыхтавалі месца для купальскага вогнішча (на пагорку, беразе рэчкі ці возера, на скрыжаванні дарог – сакральным у свядомасці сялян месцы). Закопвалі ў зямлю слуп з замацаваным наверсе прасмоленым колам. Пад ім складалі “май” – засохлыя галінкі дрэў, якімі ўпрыгожвалі двары і хаты на Тройцу. Сяляне, прыбраныя па-святочнаму, збіраліся да абрадавага вогнішча: неслі пітво і ежу. Больш за ўсіх свята вабіла моладзь – дзяўчат і хлопцаў. З надыходам вечара, на-дзеўшы на галовы вянкі (іх звівалі яшчэ да вечара), дзяўчаты групамі з песнямі ішлі да месца купальскага агню.
Як толькі хавалася сонца, запальвалі “май”. Агонь хутка дабіраўся да кола і свята пачыналася. Дзяўчаты хорам спявалі песні, у якіх цэнтральнай постаццю і вербальна дзейнай асобай з’яўляецца сакральны вобраз Купалкі, Купалінкі, Купалы.
У ноч на Івана Купалу моладзь весялілася ад душы: вадзілі карагоды, наладжвалі гульні, скокі праз распаленыя вогні-шчы, купанне ў рацэ. Гэтыя дзеянні былі неабходнымі на Купалле як ачышчальныя і засцерагальныя рытуалы. Старыя людзі пад дзявочыя спевы закусвалі, расказвалі легенды, цікавыя і неверагодныя гісторыі, што нібыта адбываліся ў купальскую ноч. Народная вуснамоўная проза з невычарпальнай фантазіяй і эстэтычным густам апавядае пра цуды, якія здараліся з сельскімі людзьмі на Івана Купалу: пра тое, як чалавек апоўначы знайшоў у лесе цудоўную кветку папараці, адразу ж стаў разумець, пра што гавораць расліны і жывёлы, змог убачыць, дзе схаваны скарбы. Многа цікавага маглі пачуць маладыя ад старых бывалых людзей. Згодна са старажытнымі вераваннямі нашых далёкіх продкаў, у гэтую пару ў прыродзе актывізаваліся цёмныя, нядобразычлівыя для чалавека сілы, ад якіх і павінны былі за-сцерагчы купальскія рытуалы з агнём і вадой.
Як толькі на ўсходзе з-пад краю гарызонта выкатваўся вогненны круг сонца, усе рытуальнікі ўважліва сачылі за зменамі – пералівамі яго фарбаў – з захапленнем назіралі, як яно іграе, спявалі, віталі новы прыход даўцы цяпла і жыцця на зямлі. З наступленнем дня святкаванне ўзнаўлялася. Моладзь вадзіла карагоды, танцавала пад музыку, выконвала купальскія сур’ёзныя, змястоўныя і жартоўныя песні. Дзяўчаты варажылі на вянках, пускалі іх па два на раку: адзін – ці пойдзе дзяўчына замуж, другі – пра яе лёс у замужжы. Калі ў дзяўчыны быў каханы, то вянкі павінны былі паказаць, ці не разлучыцца яна з мілым. Калі ж вянкі плылі і сходзіліся, дзяўчына радавалася, а як разыходзіліся – засумчалася. Люстэрка ракі, блакітнае неба, сонечныя прамяні на вадзе, дзяўчаты, прыбраныя вянкамі, спевы прыгожымі моцнымі галасамі – усё гэта фарбы адной карціны – хараства.
Сфера купальскіх тэм і матываў вельмі шырокая: яна адлюстравала мары, надзеі, спадзяванні і само жыццё беларускай маладой сялянкі. У купальскай песеннай паэзіі адбіліся ментальнасць, уражанні і пачуцці, а таксама паэтычны талент яе творцы – сельскай жанчыны.
Асаблівай увагай і прыхільнасцю дзяўчат карыстаецца жаночая постаць свята – Купалінка (Купалначка). Згодна з купальскай семантыкай, яна з’яўляецца патронкай дзяўчат – дорыць ім каханне і шчаслівы шлюб. Абрады купальскай ночы – свяшчэнныя рытуалы вакол агню і на рацэ – спрыялі збліжэнню маладых людзей, завязванню сяброўства, зараджэнню ўзаемнай сімпатыі і кахання. Тэма шлюбу праходзіць праз усю купальскую паэзію, апяваецца з розных бакоў. Згодна з беларускай народнай філасофіяй, чалавек можа быць шчаслівым і даўгавечным, калі валодае не толькі фізічным, але і маральным здароўем, калі ў жыцці строга выконвае этычныя ўстанаўленні сям’і і грамадства. Мяккасць, памяркоўнасць, цярплівасць, дабрыня – вось рысы характару жанчыны-нявесткі, якія так патрэбны ўсім сямейнікам.
Вясёлы святочны песенны рэпертуар Купалля выходзіць далёка за межы традыцыйных рытуальных тэм. Гумар, жарт, досціп, бесклапотная радасць гучаць у начной купальскай прасторы аж да ўсходу сонца. Урачыстае адзенне, раскошная зеляніна наваколля, гучанне песень – усё гэта стварала своеасаблівы настрой у вясковых людзей і пакідала яркія эстэтычныя ўражанні.
Антон ГУРСКІ, кандыдат філалагічных навук
Таццяна БОХАН
Перспектывы развіцця турызму ў Капыльскім раёне абмяркоўвалі ўдзельнікі семінара “Аграэкатурызм і нематэрыяльная культурная спадчына: захаванне, выкарыстанне, інтэрпрэтацыя”, які адбыўся ў в. Калюга.
Вясковая цішыня, свежае паветра і непаўторныя мясцовыя краявіды становяцца ўсё больш прыцягальнымі не толькі для беларусаў-гараджан, але і грамадзян блізкага і далёкага замежжа. Таму апошнім часам развіццю аграэкатурызму ў Мінскай вобласці надаецца павышаная ўвага. У кожным рэгіёне з удзелам прадстаўнікоў ААТ “Белаграпрамбанк” створаны працоўныя групы па прыёме заяў ад суб’ектаў аграэкатурызму, разглядзе матэрыялаў для азначэння эфектыўнасці аграэкапраектаў. Выдадзены рэкламна-інфармацыйныя буклеты “Сядзібнае кальцо”, “Сельскі турызм” і іншыя. 
У 2009 годзе выраблены і распаўсюджаны рэкламна-інфармацыйны кампакт-дыск “Турызм Міншчыны”, карты-раскладанкі “Аграсядзібы Мінскай вобласці”, каталогі аграсядзіб. У многіх раёнах уздоўж дарог усталяваны шчыты з картамі-схемамі гарадоў і малюнкамі турыстычных аб’ектаў, а таксама інфра- структуры.
Капыльшчына ў гэтым напрамку, можна сказаць, навічок. Хаця і ёсць тут пэўныя зрухі, гаварыць пра поспехі яшчэ рана. Месца правядзення актуальнага семінара — вёска Калюга — выбрана невыпадкова: менавіта тут сёлета была зарэгістравана і пачала сваю дзейнасць аграсядзіба “Вясёлая хата”, якая адразу атрымала ад арганізатараў мерапрыемства Беларускага грамадскага таварыства “Адпачынак у вёсцы”, удзельнікаў — старшынь сельвыканкамаў, супрацоўнікаў аддзела культуры і зацікаўленых асоб (тых, хто займаецца гэтым бізнэсам ці толькі спрабуе пачаць сваю дзейнасць) — станоўчыя водгукі.
З распаўсюджаннем сельскага турызму на Беларусі паўстала пытанне: як класіфікаваць сядзібы, як вызначыць іх камфартабельнасць? У хуткім часе знайшоўся і адказ. Класнасць аказваемых паслуг у сельскім турызме вымяраць ў пеўніках. Чатыры птушыныя выявы на сядзібе гаспадара (самая высокая адзнака, накшталт пяці зорак для гасцініцы. – С. Л.) скажуць, што сервіс тут пастаўлены на вельмі добрым узроўні. У Мінскай вобласці станоўчых прыкладаў выдатнага вядзення гэтага турыстычнага бізнэсу дастаткова. Яны прапануюць шырокі спектр паслуг ад звыклых, да вельмі экзатычных і, тым самым, прыцягальных для аматараў цікава і карысна правесці ўік-энд ці нават водпуск.
Аграсядзіба “Вясёлая хата”, гаспадаром якой з’яўляецца мінчанін Андрэй Крук, па праве заслужыла свае чатыры пеўнікі. З асаблівым жаданнем і любоўю, як гэта звычайна бывае з людзьмі, апантанымі справай, якую абралі, Андрэй крок за крокам набліжаўся да азначанай мэты – стварыць свой бізнэс. Укладваючы немалыя сродкі, ператвараючы свае дызайнерскія ідэі ў жыццё, за паўтара года карпатлівай працы (у асноўным усе слясарныя, сантэхнічныя і іншыя работы выконваў сам пры дапамозе сваякоў) ён-такі прыйшоў да канчатковага выніку. Андрэю ёсць чым ганарыцца. На тэрыторыі размясціліся старадаўняя вясковая сядзіба, руская лазня на дровах, цудоўная альтанка з месцам для прыгатавання шашлыку, дэкарыраваныя прыладамі сельскага побыту, а таксама зручная паркоўка. У добраўпарадкаванай хаце на двух паверхах камфортна змогуць размясціцца да 20 чалавек, для якіх у гаспадара маецца пяць спальных пакояў, а арыгінальныя люстры, карціны, адмысловае аздабленне інтэр’еру і прадметы даўніны створаць непаўторную атмасферу. У хаце таксама маецца акуратны ванны пакой і прыбіральня, абсталяваныя сучаснай сантэхнікай. Для баўлення вольнага часу госці могуць паглядзець каналы спадарожнікавага ці інтэрактыўнага тэлебачання, скарыстаць бесправодны інтэрнэт і шмат іншага. І трэба адзначыць, мінулае і сучаснае тут спалучаюцца даволі трапна, узаемадапаўняючы агульны ансамбль “Вясёлай хаты”.
Пасля экскурсіі па сядзібе старшыня праўлення БГТ “Адпачынак у вёсцы” Валерыя Клецунова і супрацоўнікі беларускага грамадскага таварыства расказалі пра становішча і перспектывы развіцця сельскага турызму, яго стандарты і якасць у Беларусі. Шмат слушных парад пра выкарыстанне традыцый беларускай архітэктуры падчас стварэння аграсядзіб, у тым ліку і на прыкладзе агледзенай, даў акадэмік, прафесар, загадчык кафедры архітэктуры БНТУ Сяргей Сергачоў.
У фінальнай частцы ўдзельнікі семінара склалі перспектыўны план развіцця Капыльшчыны як турыстычнага рэгіёна. Стартавай пляцоўкай для прыцягнення турыстаў быў абраны аграгарадок Семежава. Гэта і зразумела: багатыя культурныя традыцыі (абрад “Цары”, занесены ў спісы нематэрыяльных каштоўнасцей ЮНЕСКА, раённы Цэнтр ткацтва, дом-музей Героя Беларусі Міхаіла Высоцкага і інш.) і маляўнічыя краявіды прыйдуцца даспадобы самаму патрабавальнаму аматару актыўнага адпачынку. Да таго ж, у Семежаве ўжо распрацаваны і дзейнічае зялёны маршрут “Міжрэчча Морачы і Мажы”. Ёсць яшчэ некалькі дадатных акалічнасцей: тут можна стварыць як летнюю (ці ў перыяд, калі стаіць цёплае 
надвор’е), так і зімовую праграмы для турыстаў. Адна з праблем, якая, дарэчы, існуе ў многіх рэгіёнах, дзе нараджаецца турыстычны бізнэс, — адсутнасць гасцініцы ці аграсядзібы ў населеным пункце. Але Валерыя Клецунова падказала выйсце з гэтай сітуацыі, тым больш, што яно прыйдзецца даспадобы турыстам, асаб-ліва замежным. Ужо маюцца прыклады іх размяшчэння ў мясцовых жыхароў, і для “іншаземцаў” — гэта са-праўдная экзотыка і мора станоўчых эмоцый. Асабліва яны цэняць, калі гаспадары фактычна на іх вачах гатуюць стравы мясцовай кухні і частуюць імі сваіх пастаяльцаў.
Ужо першая турыстычная група (хутчэй за ўсё – замежная), якую сфарміруюць супрацоўнікі БГТ “Адпачынак у вёсцы”, прыедзе на Капыльшчыну ў студзені 2012 года, калі ў Семежаве будуць уладарыць “Цары”. Удзельнікі семінара прыйшлі да агульнага рашэння: аграэкатурызм — справа прыбытковая і няма перашкод для развіцця яго ў нашым раёне.
Сяргей ЛАЗОЎСКІ
В редакцию газеты «Слава працы» обратился художник-оформитель копылянин В. Швайбович, который обеспокоен тем, что при благоустройстве тротуарных дорожек вблизи торговых точек работники ЖКХ забывают про удобные сходы и съезды для людей и детских колясок. Яркий пример тому – подход к киоску «Союзпечать» в центре города.
По существу поставленного вопроса руководство КУП «Копыльское ЖКХ» сообщает следующее: «устройство тротуара по ул. Партизанской выполнено по проекту и соответствует нормам, предъявляемым к реконструкции улично-дорожной сети. Беспрепятственный подход или подъезд физически ослабленных лиц к «Союзпечати» может осуществляться со стороны ул. Партизанской, где тротуар находится на уровне асфальтированного участка возле киоска. Тем не менее, к киоску со стороны пешеходного перехода выполнены ступеньки».
Что же касается второго вопроса, поступившего от В. Швайбовича по поводу высохшей аллеи около центральной котельной по ул. Тепловой, сообщается следующее: «часть высаженных деревьев во время июньской жары действительно засохла, несмотря на полив. Непригодные деревья ликвидированы, а на их место осенью 2011 года будут посажены другие». 
