Асабісты роздум
Кажуць, што ўсе мы родам з дзяцінства. Але хацелася б удакладніць: з дзяцінства, якое прайшло ў вёсцы. Згадзіцеся, у большасці з нас карані паходзяць менавіта з іх, беларускіх вёсачак, дзе жылі калі не мы і нашы бацькі, то, напэўна ж, нашы бабулі і дзядулі. Час хутка ўносіць змяны ў сучасны свет, чалавек імкнецца быць бліжэй да здабыткаў цывілізацыі, шукае больш камфортных умоў для жыцця. І ўсё часцей яго дарога ляжыць у горад, які дае зусім іншыя магчымасці.
А вёскі пусцеюць, развітваюцца са сваімі жыхарамі. забітымі крыж-накрыж вокнамі дамоў, як нямым папрокам, яны сустракаюць выпадковых гасцей. Колькі такіх вёсак, дзе ўжо практычна не чуваць дзіцячага смеху і шуму тэхнікі, дзе жыццё ідзе зусім у іншым тэмпе, у цішыні, якая запрашае задумацца аб вечнасці.
Трэба прызнаць, што і на старонках нашай газеты мы больш увагі надаём людзям і падзеям з райцэнтра і буйных аграгарадкоў, у якіх жыццё, як кажуць, «кіпіць». А маленькія вёсачкі, дзе зусім нямнога жыхароў, часта застаюцца сам-насам са сваім жыццём, са сваімі радасцямі і праблемамі.
Менавіта пра іх наш новы праект «Вандроўка ў глыбінку», які мы пачынаем з Вялешына ІІ Слабада-Кучынскага сельсавета.
На шляху гісторыі
Перш чым ехаць у вёску, паспрабавалі знайсці некаторыя звесткі пра яе ў энцыклапедыях, інтэрнэце, краязнаўцаў. Назву Вялешына ІІ, ці Вялешына Малое, атрымала паводле легенды ад Вялешына Вялікага. Населеныя пункты ўзніклі пасля падзення падчас страшэннага ўрагану вялікай колькасці дрэў алешыны, дзе большай, а дзе меншай. Называлі яшчэ Вялешына Паненскае у гонар дачок адстаўнога маёра, які атрымаў у ХІХ стагоддзі гэтыя землі за службу ў царскай арміі. Паселішча размясцілася на поўнач ад ракі Выня.
Побач з вёскай у лесе знаходзяцца магільныя курганы, вядомыя са старажытнасці. Іх налічваецца болей чым 50. Па аповедах старажыла
Івана Шатыкі, пры раскопках была знойдзена кальчуга, якую павесілі на дрэва і параўналі з ростам чалавека. Аказалася, што старажытныя воіны мелі рост да 2 метраў.
Па архіўных звестках, вёска Вялешына ІІ на пачатку ХІХ ст. уваходзіла ў склад Цялядавіцкай воласці Слуцкага павета Мінскай губерні. У час Вялікай Айчыннай вайны была акупіравана нямецка-фашысцкімі захопнікамі. У 1960 г. налічвала 116 жыхароў. У 1997 г. у вёсцы мелася 21 гаспадарка, 34 жыхары, яна ўваходзіла ў саўгас «Крыніца». У 2010 г. тут налічвалася 10 гаспадарак з 12 жыхарамі.
Мясцовыя знакамітасці
Вялешына ІІ, па словах мясцовага краязнаўцы Барыса Дзенісюка, славіцца сваімі ўраджэнцамі. Сярод іх — брыгадзір амаль з 40-гадовым стажам у саўгасе «Крыніца», кавалер ордэна Працоўнай Славы, узнагароджаны медалямі,
Гурыновіч Аляксандр Аляксандравіч, яго сын, былы кіраўнік спраў Мінаблвыканкама
Уладзімір Аляксандравіч, цяпер жа старшыня Мінскай абласной арганізацыі Беларускага прафесійнага саюза работнікаў мясцовай прамысловасці і камунальна-бытавых прадпрыемстваў. Тут жа нарадзіўся
Валога Антон Раманавіч – франтавік-санінструктар Першага Беларускага фронту. У час вайны ён выратаваў будучага Героя Савецкага Саюза
Мармулёва Міхаіла, узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі і медалём «За адвагу». У вёсцы таксама нарадзіўся вядомы ўрач
Анатолій Грачуха.
Сёння ў Вялешыне афіцыйна зарэгістраваны толькі адзін мясцовы жыхар.
Алена Міхайлаўна Ратынская жыве тут пастаянна, круглы год. Астатнія ж яе суседзі і аднавяскоўцы з’яўляюцца сюды на пабыўку ў цёплую пару года. Менавіта да яе мы і зазірнулі ў госці.
Сучаснасць. Крыху сумная
Алене Міхайлаўне мінула 85 гадоў. Вядома, такі паважаны ўзрост кладзе свой адбітак на здароўе, і ім з кожным годам усё цяжэй становіцца абслугоўваць сябе і рабіць нешта па гаспадарцы.
— Я вось пакуль больш-менш хаджу, — гаворыць наша гераіня, — вады прынясу, катоў пакармлю, у хаце крыху прыбяру. А ў ранейшыя часы на нашым падворку былі і каровы, і свінні, і авечкі, і пчолы.
Са сваім мужам
Леанідам Іосіфавічам разам пражылі 55 гадоў, вось ужо 13 — яна адна. Як кажа гаспадыня, прызвычаілася ўжо да такога жыцця. Дзеці і ўнукі — госці на кожныя выхадныя, а то і сярод тыдня. Асабліва сын
Анатоль і нявестка
Наталля, якія нядаўна пераехалі з Мінска ў Русакі. З Баранавіч наведваецца дачка
Святлана з сям’ёй, а з Мінска —
Жанна са сваімі блізкімі. Весела і шумна бывае ў доме Ратынскіх, калі збіраюцца малодшыя прадстаўнікі сямейства — пяцёра ўнукаў і дзевяць праўнукаў.
Адразу ж успамінаецца бесклапотная маладосць, калі не толькі на гаспадарцы працавалі (муж быў нарыхтоўшчыкам у райзагу, а жонка шчыравала ў паляводстве), але і час для адпачынку знаходзілі. Леанід Іосіфавіч добра іграў на гармоніку, яго сусед
Доўнар — на скрыпцы. Толькі выйдуць на сяло — вечарынка і гатова.
[caption id="attachment_128510" align="alignnone" width="840"]
Вось такі акуратны фасад дома Алены Ратынскай[/caption]
Алена Міхайлаўна адзначае, што не жадалі з’язджаць з родных мясцін.
— Не хацелася нікуды, тут было найлепей, спакайней. Людзей у саўгасе ў той час было многа, — кажа жанчына, — бульбу пойдзем капаць — мо 15 кабет толькі з нашага сяла. Цяжка працавалі, але маладыя былі, здаровыя, цяпер як падумаеш, дык страшна становіцца, колькі ўсяго адолелі.
— А як жывецца ў вёсцы, дзе зімой толькі адзін жыхар? — пытаюся ў жанчыны.
— Ды нармальна жывецца, прывыкла ўжо. Па панядзелках і чацвяргах пад самую хату прыязджае аўталаўка, пошту таксама прывозяць, асабліва чакаю сераду і суботу, калі выходзіць у свет любімая раёнка. Тэлефон праведзены, калі што, адразу можна выклікаць медыцынскую дапамогу, пазваніць на ФАП да яго загадчыцы
Марыны Шынкевіч, заказаць лекі, — расказвае Алена Міхайлаўна. — Жаданы госць у доме — сацыяльны работнік Р
аіса Ясючэня, якая наведвае мяне па графіку. Непакоіцца маім жыццём і старшыня Слабада-Кучынскага сельвыканкама
Нэлі Гусева. Ды і дзеці, і ўнукі, як ужо казала, часта бываюць. Так што, сумаваць не даводзіцца.
Выйшлі з прадстаўнікамі сельвыканкама і сацыяльнай службы на вуліцу, і яны правялі невялікую экскурсію па Вялешыне ІІ, паказалі дамы, успомнілі, як калісьці тут было шумна.
[caption id="attachment_128508" align="alignnone" width="840"]
Нэлі Гусева, Алена Ратынская, Марына Шынкевіч і Раіса Ясючэня абмяркоўваюць вясковыя навіны[/caption]
Мы прайшліся ціхай апусцелай вуліцай. Вядома, шкада, што жыхароў ужо няма, але адчування, што вёска памірае, у мяне таксама не засталося. Калі глядзеў на адноўленыя і добраўпарадкаваныя дамы дачнікаў ці нашчадкаў былых вяскоўцаў, склалася ўражанне, што людзі з цягам часу сюды яшчэ вернуцца, прычым, не толькі на летні сезон. Так як вяртаюцца ў Вялешына буслы на спрадвечныя буслянкі ці лебедзі на р. Выня.
Сяргей КОЗЕЛ
В этот день обсуждались вопросы о чрезвычайных происшествиях с участием работников и подразделений по чрезвычайным ситуациям за первый квартал 2023 года. Начальник отдела Виталий Буняк акцентировал внимание на том, что в районе наблюдается рост пожаров и гибели людей на них. В связи со сложившейся оперативной обстановкой в районе, он подчеркнул, что необходимо активизировать проведение пожарно-профилактической работы, а также обучение населения правилам пожарной безопасности. Далее Виталий Михайлович ответил на вопросы личного состава.
Затем перед личным и офицерским составом выступила Снежана Николаевна, которая рассказала о Центре кризисной психологической помощи МЧС Республики Беларусь, о его направлениях работы и о том, какую помощь там могут получить спасатели. Интересными были фильм «Почему ты все время уставший» и профилактическая беседа с личным составом.
А сотрудник РОВД Вадим Захаревич рассказал о негативных последствиях употребления наркотиков и ответственности за их хранение и распространение.
Диана ТКАЧЕНКО 
Аляксандр з жонкай Нінай, в. Ленявічы, 1974 г.[/caption]
Разам з гэтым прыйшлі і першыя выпрабаванні. Ваеннаабавязаны Ліхадзіеўскі быў прызваны з запасу, атрымаўшы павестку з ваенкамата ў чэрвені 1987-га. У той час яму споўнілася 38 гадоў, а сынам па 12 і 7 адпаведна. Жонка праважала яго да Мінска. Цікава тое, што ў касе не было білетаў на аўтобус да Краснаполля Магілёўскай вобласці. Разам хваляваліся, што Аляксандр у тэрмін не прыбудзе да месца камандзіроўкі ў в/ч 52751. Гэта быў сапраўдны патрыёт і грамадзянін, які перажываў за даручаную справу. Дапамог зямляк Мікалай Русаковіч (дырэктар аўтавакзала), які знайшоў яму месца ў транспарце.
Па прыездзе выдалі новую ваенную форму і правялі інструктаж. Жылі ў палатачным лагеры. Кармілі вельмі добра. Працавалі ў 30-кіламетровай зоне ад рэактара. А па другі бок – хадзілі камбайны і ўбіралі ўраджай. Кожны дзень ліквідатары атрымлівалі заданне: ачыстка лясоў, апрацоўка глебы, вываз грунту, знішчэнне і пахаванне забруджаных будынкаў, падвоз вады і інш. Стаялі мёртвыя сасновыя лясы, якія атрымалі вялікую дозу рэнтгенаўскіх промняў. Уражвалі палі, зарослыя быльнягом вышэй за чалавечы рост, могілкі амаль новай аўтамабільнай тэхнікі. Жудасным было і тое, што ў закінутых вёсках бадзялася здзічэлая хатняя жывёла. Спякотным летам загаралася сухая трава, а часцінкі радыяцыі ўздымаліся высока ў паветра. У людзей не было ахоўнага абмундзіравання, каб забяспечыць адэкватную абарону. А многія да радыяцыі ставіліся несур'ёзна, не разумелі, што побач адбываецца. Страху не было. Магчыма, гэта праз тое, што «ворага» ніхто не бачыў, не адчуваў. Інфармацыя аб радыяцыйнай небяспецы была невядомая ці не распаўсюджвалася, мабыць, і ўтойвалася. Ніхто не скардзіўся на цяжар ці небяспеку. Усе выконвалі свой абавязак сумленна. Кожны ўносіў часцінку сваёй душы ў агульную справу будучыні, часам не задумваючыся аб наступствах.
[caption id="attachment_128496" align="alignnone" width="840"]
У час камандзіроўкі, жнівень 1987 г.[/caption]
Восенню прыехаў у Мінск, каб атрымаць нейкае абсталяванне. Дазволілі на суткі наведацца дамоў. Абдымаючы любых жонку і дзетак, адчуваў, што з ім нешта робіцца.
Пасля вяртання праз чатыры месяцы адразу пачаліся праблемы са здароўем. Арганізм моцнага чалавека пачаў даваць збоі. Сэрца балела, здавалася, што вырываецца з грудзей. Рукі на сонцы калола, моцна ламала суставы. Аднавяскоўцы заўважылі, што іх зямляк распаўнеў. Раней быў жыццярадасным, а цяпер зрабіўся сумным, зніклі добры настрой і былы спрыт. Вадзіцелем працаваць не змог, перайшоў слесарам на жывёлагадоўчую ферму. Пры пагрузцы сенажу здарыўся інсульт, паралізавала правы бок цела, але затым крыху адпусціла.
Да апошняга змагаўся за жыццё. Аляксандр звяртаўся ва ўчастковую і раённую бальніцы. Урачы адпраўлялі яго адзін да другога: не маглі паставіць дыягназ. Сястра Таццяна дабілася ўладкавання на лячэнне ў бальніцу хуткай дапамогі ў Мінску. Вядомы прафесар вынес свой вердыкт: «Ты больш не работнік!» А загадчык аддзялення ціха шапнула жонцы: «Ён і не жылец!»
Пэўны час Аляксандр Іосіфавіч абіваў парогі чыноўнікаў, дабіваючыся таго, што хваробы атрымаў пры ліквідацыі наступстваў аварыі на ЧАЭС. Праз чатыры гады пасля вяртання з камандзіроўкі атрымаў пасведчанне ліквідатара, і толькі ў сакавіку 1998 года прызналі яго інваліднасць. У кастрычніку таго ж года добрага чалавека не стала. Яму так хацелася панянчыць унукаў, убачыць, як яны робяць першыя крокі, парадавацца іх поспехам. Старэйшага назвалі ў гонар дзядулі (працуе ў МНС), Руслан – майстар ЖКХ, Анастасія і Кацярына – будучыя педагог і фельчар. Сёння яны ганарацца сваім родным чалавекам, а ў сямейным архіве захоўваюцца шматлікія фотаздымкі, дакументы і медаль ліквідатара наступстваў ЧАЭС. А наш галоўны абавязак – услаўляць імёны такіх людзей, як Аляксандр Ліхадзіеўскі, выказваючы падзяку за выратаванне.
Барыс Дзенісюк, член ГА «Беларускі саюз журналістаў» 
Один из вопросов – предупреждение пожаров и чрезвычайных ситуаций в жилом фонде и природных экосистемах Минской области.
Сергей Евгеньевич отметил, что в 2022 году сложилась непростая ситуация с пожарами (загораниями) в природных экосистемах как в Минской области, так и в Республике в целом. Так, на территории области количество пожаров (загораний) в природных экосистемах увеличилось в 2,8 раза. Доля Минской области в разрезе республики составляет 27,2%. В лесных массивах произошло увеличение количества пожаров на 66% на торфяниках – в 1,8 раз, загораний травы и кустарников – в 3. В текущем году по состоянию на 13 апреля на территории Минской области наблюдается снижение пожаров травы и кустарников на 92 %.
К сожалению, в 2022 году имели место факты гибели людей от природных пожаров, а также повреждение имущества граждан. К примеру, на пожарах погибло 4 человека, уничтожено 12 хозяйственных построек и 1 единица техники, повреждены 10 хозяйственных построек.
Не допускается разведение костров на торфяных грунтах, под кронами деревьев. Использование для разжигания костров и угля легковоспламеняющихся и горючих жидкостей (за исключением жидкостей, специально предназначенных для розжига) не допускается. Ответственность за нарушение требований по обеспечению пожарной безопасности при сжигании мусора предусмотрена статьей 24.36 Кодекса Республики Беларусь об административных нарушениях.
Наталья ДАВЫДЕНКО 
