Валентина Соколовская (в центре) со своими учениками[/caption]
Валентина Викентьевна — человек, наделенный прекрасными качествами: открытостью, эрудированностью, бескорыстием, требовательностью к себе и окружающим. Это грамотный педагог, любящий детей и свою работу. Строгая, требовательная, принципиальная и вместе с тем добрая, чуткая, внимательная, она находит «ключик» к сердцу каждого ученика. Учитель стремится сформировать у школьников прочные навыки, раскрыть способности каждого, развить желание получать новые знания. На ее уроках всегда царит какая-то особая атмосфера праздника, потому что Валентина Викентьевна умело помогает каждому ученику стать первооткрывателем в мире знаний. Особое внимание в своей работе она уделяет экологическому воспитанию учащихся. Педагог учит ребят жить в созвучии с окружающим миром. Этому способствуют многочисленные экскурсии на природу, беседы, экологические викторины и праздники. Даже в самые лютые морозы в классе этого педагога всегда цветут фиалки, бегонии, гортензии и другие растения.
Ученики Валентины Викентьевны отличаются воспитанностью, чувством ответственности, умением внимательно слушать собеседника, вести диалог, задавать вопросы, высказать свою точку зрения.
Валентина Викентьевна — талантливый педагог, прекрасный человек, мудрый наставник. В.А. Сухомлинскому принадлежат слова о том, что в душе каждого ребенка есть невидимые струны. Если тронуть их умелой рукой, они красиво зазвучат. Эти струны умеет находить в каждом ученике Валентина Викентьевна. Она отдает своим воспитанникам душу и сердце, не жалея времени и сил. Ее любят и уважают учащиеся, родители, коллеги.
Татьяна НЕДЕЛЬКО,
учитель ГУО «Средняя школа № 3 г. Копыля» 
Жыццёвы шлях юбіляра пачаўся 1 ліпеня 1941 года ў в. Садавічы Капыльскага раёна. Стала пятым па ліку дзіцём у мнагадзетнай сям’і Ганчарык (усіх 10 дзяцей). З ранняга дзяцінства прывучана да працы. Спачатку даглядала меншых братоў і сясцёр. Каб зарабіць лішні кавалак хлеба, пасвіла кароў у людзей. Аднаго разу заняла чаргу, а гаспадар уручыў на ўвесь дзень палову бохана хлеба і крыху сала. Так і пранасіла ў руках ежу, не адламаўшы ні кавалачка. Увечары ўсё прынесла матулі. Вучылася старанна ў Бучацінскай СШ. З 12 гадоў перыядычна працавала ў калгасе «Новы будаўнік». Актыўная піянерка і камсамолка ў час летніх канікул займалася праполкай кукурузы і экзатычнага кок-сагызу, брала асабістую норму буракоў. У верасні 1957 года дзяўчына атрымала сваю першую ўзнагароду — медаль ВДНГ СССР як член звяна па вырошчванні тытуню. Трэба было ехаць у Маскву, а апрануць і абуць не было чаго. Так перажывала, што не трапіла...
Пасля школы марыла стаць настаўніцай, але перад самым выпускным на веласіпедзе наехала на калючы дрот, атрымаўшы траўму нагі. Цяжка было рухацца. Паўстала пытанне: ці будзе хадзіць? Ды і бацькі казалі: «Куды ты паедзеш, заставайся дома». Вырашыла: «Паеду з аднакласніцамі (усіх сем чалавек) паступаць у Пінскі зоатэхнічны тэхнікум». Прайшла толькі яна адна, здаўшы ўсе экзамены на выдатна. А было ў яе толькі па адной сукенцы і спадніцы, ды туфлі. У час навучання Зоя праявіла сябе як камсамольскі важак: спявала ў хоры, выступала за валейбольную каманду, выдатна прайшла практыку ў Брэсцкай вобласці і атрымала чырвоны дыплом. Па размеркаванні трапіла ў племзавод імя Дзяржынскага (аддзяленне «Кастрычнік») Капыльскага раёна. Маладога спецыяліста абралі сакратаром камсамольскай арганізацыі, прызначылі прапагандыстам. Добрым словам узгадвае дырэктара саўгаса Яфіма Каца і галоўнага заатэхніка Юрыя Кочкіна, у якіх прайшла добрую школу прафесійнага станаўлення, кіраўніцкай і арганізатарскай дзейнасці. Яны ва ўсіх справах падтрымлівалі, давалі парады. Былі і праблемы. Не ўсе члены ВЛКСМ здавалі ўзносы, запазычанасць складала два гады. Склікала сход, на якім выбралі савет, вывесілі дошку гонару і дошку, дзе пачалі запісваць адстаючых. Гэта дало свой плён: узносы сабрала больш чым трэба, а прадукцыйнасць працы павялічылася. Арганізоўвала дні адпачынку і нават першае камсамольскае вяселле. Але неўзабаве сама выйшла замуж і перайшла на працу ў саўгас «Крыніца» галоўным заатэхнікам, стала членам партыі. На новым месцы яскрава праявіліся талент і арганізатарскія здольнасці. Пад яе началам было каля 100 чалавек: даяркі, свінаркі, пастухі.
— Да людзей адносілася з павагай, добразычлівасцю, да кожнага знаходзіла падыход, — узгадвае Зоя Емяльянаўна.
Яна і сёння помніць прозвішча і імя кожнага са сваіх падначаленых. Многія пад яе кіраўніцтвам атрымалі ўзнагароды. Сярод іх Герой Сацыялістычнай Працы Алімпіяда Трыгубовіч. Адначасова скончыла БСГА. Працоўныя дасягненні і ўменне працаваць з людзьмі былі заўважаны — яна становіцца членам Капыльскага райкама партыі і кандыдатам Мінскага абласнога камітэта. У памяці выступленне на партыйным актыве ў Мінску з дакладам «Аб развіцці жывёлагадоўлі», дзе адбылася сустрэча з самім Пятром Міронавічам Машэравым (Першы сакратар ЦК КПБ). Зою Емяльянаўну абралі ў склад камісіі па выпрацоўцы праекта пастановы.
— Чаму вы не ўзялі праект пастановы? — спытаў кіраўнік БССР.
— А я з усім згодна, — смела адказала суразмоўца.
Машэраў асабіста ўручыў праект пастановы дакладчыцы.
За поспехамі прыйшлі і першыя выпрабаванні — раптоўна пайшоў з жыцця любы муж. Адна падымала дзяцей. Каб загаіць душэўныя раны, урачы параілі часова перайсці на іншую працу. Пайшла ў школу выхавацелем. Ды і да дзяцей бліжэй. Заўсёды з павагай адносілася да тых, хто жыве побач. Менавіта падтрымка людзей, іх дабрыня і чулыя адносіны дапамаглі ёй перажыць боль страты блізкага чалавека. Затым зноў вярнулася ў родны саўгас «Крыніца». Яшчэ з большай энергіяй узялася за справу: працавала эканамістам, узначаліла парткам. Партыйная арганізацыя саўгаса была адной з буйных на Капыльшчыне — 78 членаў. Дасканала ведала кожную ферму, кожную брыгаду, унікала ў людскія праблемы і імкнулася вырашаць іх. У час сходаў і нарад заўсёды адстойвала сваю пазіцыю, рашуча выступала супраць завышэння вытворчых паказчыкаў. За сумленнасць і прынцыповасць, адказнасць за даручаную справу кіраўнік Зоя Салановіч заваявала павагу працоўнага калектыву. Ганарыцца тым, што была старшынёй участковай камісіі па выбарах Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь.
Яна — часты госць у Слабадакучынскай СШ. З дзяцінства засвоіла адну важную акалічнасць, якую ўзгадвае сваім дзецям і ўнукам: у якім бы ўзросце чалавек не знаходзіўся — трэба вучыцца, павышаць адукацыю. А для гэтага неабходна чытаць кнігі, газеты, часопісы, наведваць установы культуры. Любімай газетай многія гады лічыць родную раёнку. Заўсёды чакае ад яе новых паведамленняў і навін.
Барыс ДЗЕНІСЮК,
член ГА «Беларускі саюз журналістаў» 
Ганна Іосіфаўна з праўнукамі[/caption]
Нарадзілася Ганна Іосіфаўна ў Нясвіжы. Пазней разам з бацькамі, братамі і сёстрамі (а ўсяго ў сям’і было 12 дзяцей) жылі ў в. Шастакі. У 1930 годзе яе бацькі Іосіф Іванавіч і Марыя Францаўна былі раскулачаны і высланы за межы рэспублікі. І, як сведчыць кніга «Памяць. Капыльскі раён», іх рэабілітавалі толькі праз 63 гады. За гэты час Ганна Іосіфаўна паспела пражыць цэлае жыццё. Працаваць яна пачала яшчэ да вайны, як кажуць, у людзей. Затым — у сельскай гаспадарцы. Выхавала траіх дзяцей. Так, жыццё жанчыны не было простым, але за яе плячыма — цэлае стагоддзе.
Дзіяна ТКАЧЭНКА
Фота аўтара 
Ігар Піліповіч і Алесь Бельскі[/caption]
Увогуле ж мерапрыемства было прысвечана 105-годдзю з дня нараджэння слыннай дачкі Капыльшчыны, грамадскага і культурнага дзеяча рэспублікі, былога дырэктара навучальнай установы, заслужанай настаўніцы БССР Зінаіды Іосіфаўны Раманенкі. І гэта невыпадкова, бо яна ўсё сваё жыццё аддала працы ў школе і дзеля школы. Дзякуючы яе намаганням і калектыву, які яна сабрала вакол сябе, школа і само мястэчка Цімкавічы сталі вядомы ў рэспубліцы.
«Мне пашчасціла вучыцца ў Цімкавіцкай школе, калі Зінаіда Іосіфаўна Раманенка была дырэктарам. Пад яе кіраўніцтвам зладжана і творча працаваў увесь настаўніцкі калектыў. Кожны настаўнік стараўся правесці свой урок на высокім узроўні, цікава. Працягам змястоўных урокаў была разнастайная пазакласная работа, — узгадвае ў адным з артыкулаў, што ўвайшлі ў зборнік, Людміла Ніжэвіч. — Нельга не сказаць яшчэ пра вялікі пласт работы Зінаіды Іосіфаўны па ўшанаванні памяці сваіх землякоў і стварэнні музеяў Кузьмы Чорнага і 17-га Чырванасцяжнага пагранічнага атрада. Энтузіязм і жаданне, запал і энергія Зінаіды Іосіфаўны, нібы ланцужковая рэакцыя, перадаліся настаўнікам і вучням».
[caption id="attachment_49800" align="alignleft" width="300"]
Людміла Ніжэвіч[/caption]
На прэзентацыі прысутнічаў унук Зінаіды Іосіфаўны Раманенкі Ігар Піліповіч, кандыдат фізіка-матэматычных навук, які падзякаваў за добрую памяць аб Зінаідзе Іосіфаўне і ўзгадаў цікавыя моманты з дзяцінства, звязаныя са сваёй бабуляй.
Як адзначыў Алесь Бельскі, Цімкавіцкая школа мае надзвычай багатую гісторыю, насычаную шматлікімі яркімі фактамі, падзеямі, імёнамі. Яе настаўнікі і выпускнікі лічаць сваім абавязкам захаваць гэту гісторыю для будучыні, данесці да сённяшняга пакалення вучняў, таму і выдадзена гэта кніга. Летапіс школы і шэраг успамінаў былі падрыхтаваны спецыяльна. Значная колькасць матэрыялаў зборніка была апублікавана ў газеце «Слава працы» і рэспубліканскіх выданнях.
Іван Ігнатчык падкрэслівае: «Спадзяюся, стварэнне летапісу на гэтым не заканчваецца. Усе мы — цяперашнія педагогі і вучні, былыя выхаванцы — будзем шукаць новыя звесткі з мінулага жыцця нашай школы, адкрываць слаўныя імёны вядомых яе выпускнікоў, запісваць успаміны і г.д.».
Уладзімір Родчанка, доктар тэхнічных навук, прафесар, акадэмік Расійскай акадэміі касманаўтыкі імя К.Э. Цыялкоўскага, дарэчы і адзін са спонсараў, успамінае: «Наша деревенская школа имела прекрасный педагогический коллектив, возглавляемый заслуженной учительницей З.И. Романенко, которая была директором школы «от Бога». Она сумела сплотить вокруг себя замечательных учителей, каждый из которых был личностью, поэтому многие выпускники школы, в том числе и я, стали студентами вузов Советского Союза».
Літаратуразнавец Міхась Тычына ў 1983 го-дзе так пісаў пра музей пагранатрада: «Тры гады назад у адным з пакояў Цімкавіцкай школы быў адкрыты музей, прысвечаны 17-му Чырванасцяжнаму цімкавіцкаму пагранатраду, які дыслацыраваўся тут з 1922 да 1939 г. Ствараўся музей пад непасрэдным кіраўніцтвам былога дырэктара школы, заслужанай настаўніцы БССР З.І. Раманенкі. Дзясяткі фатаграфій байцоў-пагранічнікаў, іх асабістыя рэчы, копіі дакументаў тых далёкіх гадоў — усё цікава, усё дыхае рамантыкай прыгранічных суровых будняў».
[caption id="attachment_49801" align="alignright" width="300"]
Іван Ігнатчык[/caption]
Пачэснае месца ў выданні адведзена землякам — Героям Савецкага Саюза, вядомым вучоным, грамадскім і дзяржаўным дзеячам.
А вось што ўспамінае акадэмік, прэзідэнт Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі (1997-2000 гг.) Аляксандр Вайтовіч: «Пачатковая школа, дзе я вучыўся, была, дзякуй богу, пад бокам, у саміх нашых Рачкевічах. Гэта потым, ужо з пятага класа, давялося хадзіць кіламетры за чатыры ў Цімкавічы. Праз поле. А ў полі іншым разам такая завіруха! Снежныя крупы па твары сякуць — аж слёзы выбіваюць…»
На свяце прысутнічалі супрацоўнікі раённай цэнтральнай бібліятэкі імя А. Астрэйкі Ірына Пятровіч і Марыя Душэўская, загадчыца Цімкавіцкай сельскай бібліятэкі Вольга Радкевіч — выпускніца школы (дарэчы, яна адказвала за музычнае афармленне свята). Яшчэ адна выпускніца, а зараз мастацкі кіраўнік Цімкавіцкага СДК Вераніка Шахлевіч выканала для сваіх былых настаўнікаў песні, якія нікога не пакінулі раўнадушнымі.
Многія прысутныя бралі слова, каб падзяліцца сваімі ўспамінамі пра родную школу, любімых настаўнікаў, вялікую справу Зінаіды Іосіфаўны, якая пакінула добры след на зямлі і ў памяці людзей.
Наш кар
Фота Аксаны РУСАК 
Достаточно часто возникает масса спорных вопросов о порядке уплаты обязательных страховых взносов индивидуальными предпринимателями. О том, как правильно проводить данную процедуру и о наиболее встречаемых вопросах, в интервью с заместителем начальника Копыльского райотдела Миноблуправления ФСЗН Светланой ЛОСИК.
— До 1 января 2016 года индивидуальные предприниматели, являющиеся иностранными гражданами, были освобождены от уплаты платежей в бюджет фонда. Что теперь изменилось?
— В соответствии с пунктом 1.3 пункта 1 Указа Президента Республики Беларусь № 534 от 31 декабря 2015 года «О вопросах социального обеспечения» иностранные граждане и лица без гражданства, работающие в Республике Беларусь или являющиеся индивидуальными предпринимателями, подлежат обязательному государственному социальному страхованию на условиях, установленных законодательством для граждан Республики Беларусь. Соответственно, с 1 января 2016 года иностранные граждане, являющиеся ИП, обязаны уплачивать страховые взносы в бюджет фонда в общеустановленном порядке.
— Надо ли уплачивать обязательные страховые взносы в бюджет фонда как ИП, если индивидуальный предприниматель до 30 апреля работал в организации по трудовому договору, в трудовой книжке сделана об этом запись, а с 1 мая — по гражданско-правовому договору. При этом организация уплачивает обязательные страховые взносы в бюджет фонда из заработной платы индивидуального предпринимателя?
— Индивидуальным предпринимателям, которые одновременно с осуществлением предпринимательской деятельности состоят в трудовых и связанных с ними отношениях, предоставлено право добровольного участия в правоотношениях по государственному социальному страхованию. Это регламентируется статьей 7 Закона Республики Беларусь № 3563-ХII от 31 января 1995 года «Об основах государственного социального страхования». К трудовым и связанным с ними отношениям, основанным на членстве либо участии в организациях любых организационно-правовых форм, относятся отношения между работником и нанимателем, основанные на трудовом договоре. Соответственно, при наличии у ИП основного места работы, трудового договора страховые взносы в бюджет фонда им не уплачиваются. Выполнение работ по заключенному с организацией гражданско-правовому договору не является работой в рамках трудовых отношений и, соответственно, не освобождает ИП от обязанности уплачивать обязательные страховые взносы. Соответственно, за период с 1 мая обязательные страховые взносы в бюджет фонда уплачиваются в обязательном порядке.
— Может ли индивидуальный предприниматель отказаться от будущей пенсии и не уплачивать обязательные страховые взносы в бюджет фонда? Как и куда можно подать заявление?
— Организация системы социальной защиты является одной из важнейших функций государства. Обязательное социальное страхование — часть государственной системы социальной защиты населения. Согласно Закону Республики Беларусь № 3563-X11 от 31 января 1995 года «Об основах государственного социального страхования», государственное социальное страхование представляет собой систему пенсий, пособий и других выплат гражданам Республики Беларусь за счет средств государственных внебюджетных фондов социального страхования в случаях, предусмотренных настоящим Законом. В соответствии со статьей 2 Закона, основным принципом государственного социального страхования является обязательное участие работодателей и работающих граждан в формировании государственных внебюджетных фондов социального страхования. В соответствии со статьей 1 Закона Республики Беларусь «Об обязательных страховых взносах в бюджет государственного внебюджетного фонда социальной защиты населения Республики Беларусь» индивидуальные предприниматели являются плательщиками обязательных страховых взносов в бюджет государственного внебюджетного фонда социальной защиты населения Республики Беларусь. Соответственно, отказаться от пенсии и уплаты взносов нельзя. Подача заявления об отказе от участия в социальном страховании законодательно не предусмотрена.
Беседовала Кристина ЖОГОЛЬ
P.S. Уважаемые предприниматели! Более подробную информацию на эту тему вы можете получить по номеру 51-3-19.
