Александр Григорьевич Толпеко (на снимке) родился в 1907 году в деревне Докторовичи Копыльского района(в книге «Память. Копыльский район» ошибочно значится 1914 год рождения) в семье крестьян. Окончил четыре класса, затем работал в сельском хозяйстве.
В 1929 году призван в ряды Красной Армии. После службы в 1936-м он с семьей переезжает в Ленинград. Здесь наш земляк устраивается на работу в пожарно-сторожевую охрану Усть-Ижорского фанерного комбината поселка Понтонный Колпинского района Лениградской области, которую и возглавил в скором времени.
Как только началась война, Александр Григорьевич пытается уйти на фронт. Но, поскольку у него была бронь по состоянию здоровья, ему отказывают. Несмотря на это, в 1942 году Толпеко записывается в добровольцы и уходит на фронт — встает на защиту Ленинграда. Впоследствии командовал минометным расчетом 133-го стрелкового полка в составе 72-й стрелковой Краснознаменной Павловской дивизии 21-й армии Ленинградского фронта. В январе 1944 года в боях за город Гатчино (Ленинградская область) Александр Григорьевич был тяжело ранен. Но, спустя четыре месяца, вновь вернулся в строй. Командир минометного расчета 50-милиметрового миномета старшина Толпеко особо отличился 14 июня 1944 года в боях по прорыву обороны противника на Карельском перешейке, в районе населенного пункта Куутерселькя (теперь — поселок Лебяжье в Рощинском городском поселении Выборгского района Ленинградской области). В наградном листе боевого командира на представление к званию Героя Советского Союза значится: «Будучи командиром расчета 50-милиметрового миномета в период тяжелого боя Толпеко огнем миномета уничтожил пулеметный расчет станкового пулемета противника 14 июня 1944 года. В бою за станцию Куутерселькя, действуя в бою в качестве командира отделения в момент, когда противник вел шквальный огонь, который мешал продвижению 8-й стрелковой роты, старшина Толпеко со своим расчетом первым бросился в атаку. Александр Григорьевич огнем своего миномета уничтожил пулеметный расчет станкового пулемета противника». Уже в траншейном бою и рукопашной схватке отважный командир убил офицера, четырех солдат противника и одного взял в плен.
[caption id="attachment_41299" align="aligncenter" width="580"]
Памятная доска в поселке Понтонный[/caption]
22 июня 1944 года, прорывая оборону противника в районе города Выборг, у станции Тали, А. Толпеко снова проявил инициативу, храбрость и стойкость. В этом бою Толпеко был смертельно ранен. Похоронили героя на месте боя.
[caption id="attachment_41300" align="aligncenter" width="580"]
Мемориал в Выборгском районе, где похоронен А. Г. Толпеко[/caption]
В июле 1944 года был подписан приказ о присвоении старшине Александру Григорьевичу Толпеко звания Героя Советского Союза с вручением ордена Ленина и медали «Золотая Звезда». Наш земляк также удостоен орденов Красного Знамени, медали «За оборону Ленинграда».
В 1975 году к 30-летию Победы в поселке Понтонный на доме №18 по улице, названной в его честь, установлена памятная доска герою. В музее Усть-Ижорского фанерного комбината хранится бюст А. Г. Толпеко, выполненный скульптором К. П. Бобковым. В Копыльском районе также чтят память героя. В его честь названа улица города Копыля, а пионерская дружина Докторовичской СШ носит имя известного земляка.
P. S. В книге «Твои герои, Ленинград» (Л., Лениздат. 1970, авт. Буров А. В.) указано, что благодаря сестре героя Ольге Ивановне определено правильное написание фамилии — Толпеко. В донесении о безвозвратных потерях, в наградном листе и в Указе о награждении орденом Красного Знамени фамилия указана как Тавпеко (дата гибели 22.06.1944); в Указе о присвоении звания Героя Советского Союза — Товпеко; в обобщенном банке данных «Мемориал», содержащем информацию о советских воинах, погибших, умерших и пропавших без вести в годы Великой Отечественной войны, а также в послевоенный период, в списке захоронения п. Петровка — Товденко. На мемориальной плите увековечен как Товпенко.
Подготовил Сергей ЛАЗОВСКИЙ 
График работы:
в рабочие дни — с 8.00 до 17.00 (обед с 13.00 до 14.00),
18 июля — с 8.00 до 13.00,
19 июля — с 8.00 до 17.00 (обед с 13.00 до 14.00). 
С началом уборочной кампании присутствующих поздравил председатель райисполкома Анатолий Жданеня: «Не секрет, что уборка зерновых — это венец всей работы тружеников полей. Мы к этому шли долгий, наполненный упорным трудом год, от прошлой страды и до этого дня. Не обошлось в нынешнем году, к сожалению, без потерь. Но, тем не менее, на полях стоят созревшие зерновые, которые предстоит убрать. Насколько гладко этот важный процесс пройдет, зависит от организаторских способностей руководителей и слаженной работы механизаторов. Сегодня ОАО «Тимирязевский» имеет главное богатство — своих тружеников, готовых до захода солнца работать на хлебной ниве, стараясь убрать все до последнего зернышка. Не один раз мне приходилось с вместе с областным руководством вручать тимирязевским механизаторам почетную премию за первую намолоченную тысячу тонн. Позвольте мне от районного исполнительного комитета и от себя лично поздравить с праздником и пожелать всем крепкого здоровья, хорошего настроения, без всяких природных и техногенных катаклизмов дойти до финиша и выполнить госзаказ по продаже зерна».
[caption id="attachment_41535" align="aligncenter" width="580"]
Первые снопы - руководству района[/caption]
К словам поздравления присоединился также первый заместитель председателя райисполкома начальник управления райсельхозпрода Анатолий Лодыга, пожелав, чтобы нынешняя уборочная кампания прошла гладко. «Труд предстоит нелегкий, — отметил Анатолий Михайлович, — учитывая погодные условия нынешнего года. Убрать предстоит свыше 42 000 гектаров зерновых и зернобобовых культур. Поэтому желаю вам, чтобы на протяжении страды условия способствовали уборке урожая. В это время важно все: и состояние техники, и обеспеченность топливом, и вкусные обеды, грамотная организация труда, соблюдение дисциплины и техники безопасности. Дружной работы вам, аграрии, без поломок и потерь!»
[caption id="attachment_41534" align="aligncenter" width="580"]
Благословение о. Сергия[/caption]
По древней традиции на празднике благословение на плодотворную и безаварийную работу труженики хлебных полей получили от Благочинного церквей Копыльского округа протоиерея Сергия Чарного. Он выступил перед участниками «Зажинок» с напутственными словами и выразил надежду, что выращенный хлеб будет собран с миром и в срок. Отец Сергий освятил хлебную ниву, технику и механизаторов, которые будут убирать выращенный хлеб.
Девочки, похожие на васильки, раздали участникам праздника снопы и душистые караваи из прошлогоднего урожая. Совсем скоро их заменят новыми, свежими.
А дальше наступил самый волнующий момент праздника — как издавна ведется, жнеи в национальных костюмах вышли в поле зажинать первый сноп. Это почетное право было предоставлено женщинам из деревни Лютовичи. Зажинают жнеи сноп, а над золотистой нивой раздается мелодичная песня в исполнении самодеятельных артистов.
В конце мероприятия слова благодарности за оказанную честь провести древний обряд на полях хозяйства высказал директор ОАО «Тимирязевский» Александр Турбан. Руководитель сельхозпредприятия пожелал аграриям района провести страду легко и без потерь. А после торжественно открыл жатву-2015 громкой командой «По машинам!». И всего несколько минут спустя над золотой нивой раздается гул комбайнов, готовых наполнить бункеры свежим зерном.
Кристина ЖОГОЛЬ
Фото автора 
403-і полк 145-й стралковай дывізіі спачатку знаходзіўся ў рэзерве Стаўкі. 10 ліпеня 1941 года вайскоўцаў перакінулі на Заходні фронт. Ішла Смаленская бітва. Кулямётчык Кудрэвіч выкідваў свой «Максім» са спецыяльным шчытом уперад і трапна касіў варожыя ланцугі.
Адбілі адну атаку, другую: адразу з’явілася ўпэўненасць. На абаронцаў рушылі танкі і бронемашыны. Пайшлі ў ход гранаты і бутэлькі з запальваючай сумессю. Кола акружэння змыкалася. Камандзір (лейтэнант) даў каманду:
– Будзем прарывацца наперад!
12 чалавек з гранатамі кінуліся на гітлераўцаў і прарвалі акружэнне. Беглі, колькі маглі. Увечары дабраліся да жытнёвага поля. Стомленыя і галодныя чырвонаармейцы зваліліся, як забітыя. Раніцай іх пабудзіла нямецкая мова і брэх аўчарак. Калону ваеннапалонных пагналі на Смаленск. Трапіў Мікалай Кудрэвіч у лагер для ваеннапалонных у канцы жніўня 1941 года. Прайшоў месяц. Ганялі на розныя работы. Моцна здзекаваліся. Ахова жорсткая. Але думка ўцячы не пакідала ніколі. Аднаго разу ноччу пагналі на аэрадром разгружаць машыны з авіябомбамі. Мікалай з напарнікам выбралі момант, пралезлі праз калючы дрот і – у лес. Беглі доўга, затым ішлі, блытаючы сляды. У грудзях моцна і адчайна тахкала сэрца. Вакол усё было незнаёмае. Стомленыя дарогай і голадам, прыпыніліся на начлег у нейкай вёсцы, у кустах. Але раніцай прачнуліся ад нямецкай гаворкі. Праз хвіліну выявілася, што ўцекачы аказаліся побач з нямецкай камендатурай. Ваенная вывучка не прапала дарма: прыгнуліся, уціснуліся да зямлі і паўзлі больш за кіламетр. Дарогу перагароджваў шлагбаўм. Побач будка для аховы, дзе пільна несла службу ўзброеная варта. Не ведаючы дакладна, куды ўцякаць, хлопцы падаліся ў розныя бакі. Шляхі іх разышліся.
Кудрэвіч вырашыў вярнуцца ў родны дом на Міншчыне, за сотні кіламетраў ад Смаленшчыны. Вялікія вёскі, буйныя шляхі, варожыя пасты абыходзіў, начаваў у лесе. Майстраваў шалашы з лапак ельніку. У ежу ўжываў дзікія яблыкі, грыбы, каласы збожжа. Заходзіў у невялічкія вёскі, каб прагнаць голад. Тры месяцы Мікалай прабіраўся на радзіму.
Усю зіму і пачатак вясны 1942 года салдат залечваў раны. Хадзілі чуткі пра партызанскія групы на Капыльшчыне. Чакаў пэўнага часу, каб далучыцца да народных мсціўцаў. Хацеў зрабіць гэта непрыкметна, каб не падставіць сям’ю. Але яго ўжо заўважылі новыя ўлады. Нейкі «дабрадзей» данёс, што Кудрэвіч былы ваенны. А ў акупантаў пачаўся набор ў паліцыю. Сабралі 3–4 машыны маладых хлопцаў з Капыля і навакольных вёсак і адправілі пад аховай на Мінск. Там Мікалай сустрэўся з Сяргеем Красуцкім. Як толькі Мікалай і Сяргей атрымалі абмундзіраванне, зброю і трапілі на ахову ваеннага склада, то адразу адправіліся да партызан. Прыхапілі з сабой два аўтаматы, два штык-нажы, чатыры гранаты, кулямёт з поўным боекамплектам.
Раніцай фашысты заўважылі прапажу. Маці Кудрэвіча і Красуцкага сталі заложніцамі і апынуліся ў турме г. Слуцка. Выпусцілі іх за недахопам звестак, што іх сыны перайшлі да партызан. А тым часам хлопцы дабраліся да Старыцкага лесу. У атрадзе імя Чапаева іх адразу сустрэлі з недаверам: летам 1942 года фашысты пачалі закідваць у партызанскую зону шпіёнаў. Таму Мікалай з сябрам прайшлі праверку ў асобым аддзеле атрада і актыўна ўключыліся ў барацьбу з акупантамі. Сустракаўся Мікалай з братам Уладзімірам, які застаўся на сувязі ў Капылі. Аднак знайшоўся здраднік, які данёс у паліцыю, што Уладзімір падпольшчык. Фашысты вывезлі яго ў Германію. 20-гадовы юнак загінуў у канцлагеры, а бацькоўскую хату паліцаі спалілі.
Камандзір кулямётнага ўзвода Кудрэвіч удзельнічаў у Старыцкім баі, дзе прыкрываў адыход партызан у Вялешынскі лес. Затым сфарміраваўся атрад імя Жукава пад камандаваннем Льва Гільчыка і перадыслацыраваўся ў Баранавіцкую вобласць. Мікалая прызначылі камадзірам дыверсійнага ўзвода падрыўнікоў. Ён умела рабіў самаробныя міны і іншыя «сюрпрызы» для праціўніка. А сам меў чэшскую вінтоўку, да якой мясцовы Кулібін змайстраваў «ражок» на 25 патронаў. На рахунку групы Кудрэвіча 18 узарваных эшалонаў. Пад адхон ляцелі паравозы, платформы з тэхнікай, цыстэрны з бензінам, вагоны з боепрыпасамі, харчаваннем і жывой сілай. Выводзілі са строю чыгуначныя шляхі. У адной вёсцы тройчы спальвалі мост, які акупанты зноў аднаўлялі, а затым насыпалі дамбу, перакрыўшы невялічкі ручэй. Вада пачала падтапляць вёску. Дамбу таксама знішчылі, выратаваўшы мясцовых жыхароў.
Партызанскія дыверсіі прыводзілі гітлераўцаў у ярасць. Каб папярэдзіць падрыў эшалона, наперадзе саставу пускалі адну ці некалькі чыгуначных платформ з пяском, якія ноччу на асобных перагонах рухаліся 8–10 кіламетраў у гадзіну. Фашысты ўзмацнілі ахову, мініравалі падыходы да чыгункі, пабудавалі бункеры-дзоты, нацягнулі калючы дрот. Нашы падрыўнікі аказаліся ў цяжкім становішчы. Неабходна было перабудоўваць тактыку, таму ўзрыўчатку закладвалі непасрэдна перад рухам эшалонаў ворага. Партызанская разведка данесла аб руху буйнога эшалона, які небходна было затрымаць любой цаной. Днём да чыгункі не падысці. Ліпеньскія ночы кароткія. Кудрэвіч пайшоў на хітрасць. У пустую бляшанку з-пад кансерваў загнаў патрон, сагнуў і замацаваў алюмініевую лыжку, уставіў капсуль. Бляшанку падклалі пад рэльсу. Абходчыкі знайшлі «пустышку», нарабілі ляманту і вызвалі сапёраў. Пакуль тыя правяралі, рух цягнікоў спыніўся на палову сутак.
За мужнасць і адвагу Мікалай Кудрэвіч адзін з першых партызан на Клеччыне 11 снежня 1943 года быў узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі.
Прыходзілася трапляць у варожыя засады і блакады. Аднаго разу акружылі ворагі ў Ляхавіцкім раёне. Партызаны днём, у балоце, стаялі па шыю ў вадзе. На галовы клалі зброю, прыкрываліся галінамі дрэў і мохам. Ноччу выбіраліся на купіны. Прыходзілася есці жаб. Вогнішча не раскладзеш. Карнікі на невялічкую іскру ці на трэск галля адкрывалі кулямётна-мінамётны агонь. Асабліва цяжка было змагацца з паліцаямі. Тыя ведалі ўсе сцяжынкі. Перапраўляўся Мікалай праз глыбокія рэкі і азёры, хаця плаваць не ўмеў. Выручала кемлівасць. Узрыўчатку хаваў у скураны мяшок. Дапамагала мясцовае насельніцтва, якое давала прытулак для адпачынку, ежу і сухое адзенне.
Вызваленне Беларусі партызан сустрэў у Ляхавіцкім раёне. Гэта быў бой за вызваленне раённага цэнтра, які стаў апошнім для яго. Сарваўся кідок самаробнай гранаты. Выбух адбыўся ў двух метрах. Партызану адарвала ўказальны палец на правай руцэ, асколкі пасяклі ўсё цела, засталіся ў галаве і плячы. Трапіў у шпіталь, з якога праз некалькі месяцаў выйшаў інвалідам ІІІ групы. Атрымаў адпаведную даведку, якую выпісалі на шпалерах (не было паперы). Недзе ў канцы 1960-х гадоў хірург паспрабаваў выдаліць смяротны метал з цела. Аказалася, што аперацыю праводзіць нельга: можна страціць руку, а хірургічнае ўмяшальніцтва ў галаву прывядзе да смерці. Вельмі пакутаваў Кудрэвіч ад галаўнога болю восенню і вясною, але нікому не скардзіўся – моцная сіла волі і вытрымка.
Мікалай восенню 1944 года ўладкаваўся ў ганчарны цэх на цагляным заводзе, што знаходзіўся за Нясвіжам. Там і сустрэў сваю адзіную каханую. Ксенія Піліпаўна родам з Гомельшчыны, прайшла фашысцкі канцлагер у Чэхаславакіі і цудам выжыла. У 1948 годзе нарадзіўся першы сын Уладзімір. Так пацягнула на радзіму, што на сямейным савеце вырашылі перабрацца ў родны Капыль. Там якраз адкрыўся ганчарны цэх. Ляпіў збаны, гаршкі, макатры, глякі. Жонка дапамагала, драла на тарцы гліну. Жыла маладая сям’я ў кузні, дзе ў 1950 годзе нарадзіўся другі сын Аляксандр. Адначасова Мікалай будаваў цагляны дом. Спачатку адзін пакой з земляной падлогай і без ганка. Там убачыў свет і трэці сын Міхаіл. Невялічкую пенсію праз тры гады знялі і адмянілі групу інваліднасці, хаця ў целе ўдзельніка вайны заставаліся тры асколкі. А мужчына і не крыўдзіўся, лічыў, што так і трэба. Радаваўся нараджэнню дзяцей. Сыноў выхоўвалі добразычлівымі, працавітымі і адкрытымі, як бацька. І сёння старэйшае пакаленне капылян і навакольных вёсак помніць з удзячнасцю яго залатыя рукі. А ганчарныя вырабы Кудрэвіча захоўваюцца ў музеях Капыльшчыны. Разам з жонкай ва ўзаемаразуменні і каханні пражылі 51 год, выхавалі трох сыноў працавітымі і добразычлівымі. Аб сціпласці і дабрыні гэтага чалавека гаворыць тое, што доўгі час адмаўляўся ад групы інваліднасці. Толькі ў 1990 годзе, праз 45 гадоў пасля заканчэння вайны, ветэран атрымаў ваенную пенсію. Сямейныя святы (Дзень Перамогі, Дзень вызвалення і Міколу) адзначалі ўсе разам. Першы тост – «За Перамогу!». Заўсёды над домам вывешваў сцяг Рэспублікі Беларусь і наказваў гэта рабіць сваім унукам. Сярод іх два педагогі, аграном, будаўнік і навуковы супрацоўнік.
Пайшоў з жыцця Мікалай Якаўлевіч у знамянальны для яго дзень – 3 ліпеня 2003 года. За свае баявыя подзвігі ён узнагароджаны ордэнамі Чырвонай Зоркі, Айчыннай вайны ІІ ступені, медалямі «За баявыя заслугі», «Партызану Айчыннай вайны» ІІ ступені і іншымі.
Барыс ДЗЕНІСЮК,
пазаштатны карэспандэнт 
Карціна Савіцкага Міхаіла "Лаўскі бой". 1950 г.[/caption]
…Гітлераўцаў даўно непакоілі партызаны, якія размяшчаліся ў лясах Капыльшчыны. Баі партызан з фашыстамі 9 мая ва ўрочышчы Гнілуха, 20 ліпеня ў Вялікараёўскім лесе і 7 лістапада ў Старыцкім, падрыў чыгуначных эшалонаў паказалі акупантам, што партызанскі рух ёсць грозная сіла народа.
Пасля Старыцкага бою брыгада імя Варашылава перайшла ў Лаўскі лес, тут і размясціліся партызанскі шпіталь і лагер.
Фашысты планавалі знішчыць партызан у Лаўскім лесе. Для гэтага немцы сцягнулі ўсю паліцыю з блізляжачых гарнізонаў Капыля, Нясвіжа, Узды і амаль полк рэгулярных нямецкіх войск з бронемашынамі і мінамётамі. Усяго налічвалася каля 7 тысяч чалавек.
У брыгадзе імя Варашылава было 9 партызанскіх атрадаў, прыкладна па 300 чалавек у атрадзе. Партызанская разведка даведалася аб планах фашыстаў. Камандзір брыгады П. Капуста з камандзірамі атрадаў распрацавалі план затрымкі немцаў і арганізацыі эвакуацыі шпіталя і лагера далей у лясы Уздзеншчыны.
Раніцай 3 снежня 1942 года немцы пачалі наступленне з вёсак Касцяшы, Пясочнае, Восава, Лоцвіны, Цялядавічы. Па загадзе камбрыга П. Капусты атрады занялі кругавую абарону па краях лесу. Атрад імя Катоўскага (камандзір В. Яроменка) заняў абарону ў вёсцы Лавы. Яроменка адбірае самых смелых, гатовых змагацца да самага канца ў засаду на могілкі каля в. Клецішча. Камандзірам гэтай групы ён назначае Вікенція Драздовіча. Задача групы — затрымліваць фашыстаў, якія рваліся з Цялядавіч і Лоцвін да Лаўскага лесу. Група з 19 чалавек залегла на могілках.
Фашысты пакінулі машыны ў Цялядавічах і пайшлі ланцужком у напрамку Лаў і могілак.
Камандзір партызанскай засады Вікенцій Драздовіч загадаў падпусціць іх на блізкую адлегласць і падаў каманду «Агонь!». Пачаўся жорсткі, смяротны бой. Фашысты не чакалі тут засады і адступілі, пакідаючы на полі дзясяткі забітых. Варожая мінамётная артылерыя адкрыла ўраганны агонь па могілках. Карнікі пачалі з двух бакоў абыходзіць могілкі, на якіх вяла бой група смельчакоў. Батарэя атрада імя Катоўскага адкрыла агонь па мінамётнай батарэі немцаў, тым самым яна адцягнула на сябе артылерыю ворага. А на могілках працягваўся жорсткі бой. Атакі немцаў паўтараліся. Замаўчаў адзін з партызанскіх кулямётаў, заканчваліся патроны, палавіны смельчакоў-партызан ужо не было ў жывых. В. І. Драздовіч пасылае ў атрад данясенне з партызанам I. Жыгалковічам. Як успамінае камандзір В. Яроменка, атрад не мог выйсці на выручку партызанскай засадзе па чыстым полі, немцы напіралі з усіх бакоў. Засадзе быў дадзены сігнал адыходзіць, але ўжо было поз-на. Немцы акружылі могілкі, але адважныя партызаны біліся да апошняга патрона, а пасля зарылі ў снег кулямёт з запіскай у ствале «Не здаёмся, паміраем за Радзіму. Лічыце нас усіх камуністамі і камсамольцамі», і з гранатамі кінуліся ў рукапашную, дзе і загінулі ў няроўным баі геройскай смерцю, але і каля сотні фашыстаў загінулі ад куль герояў.
3 наступленнем цемры камбрыг даў каманду пакінуць Лаўскі лес.
Пакінулі і загінуўшых герояў на могілках каля вёскі Клецішча. Іх было 18. Большасць з іх — жыхары Капыльскага і Уздзенскага раёнаў.
Вось іх імёны: Драздовіч Вікенцій — в. Навасёлкі Бабаўнянскага сельсавета; Тартычны Мікалай — лётчык з Украіны; Шытыка Канстанцін — в. Касцяшы Уздзенскага раёна; Кароль Аляксей — в. Пясочнае; Астрэйка Васіль — в. Пясочнае; Нікановіч Рыгор — в. Пясочнае; Цітко Дзмітрый — в. Касцяшы; Лыч Павел — в. Касцяшы; Дзесюкевіч Міхаіл — в. Магільнае Уздзенскага раёна; Туміловіч Іван — в. Магільнае; Петрашэўскі Эдуард — в. Магільнае; Клімовіч Франц — в. Магільнае; Якімовіч Мікалай — в. Магільнае; Качаноўскі Уладзімір — в. Слабада-Кучынка; Ясючэня Аляксандр — в. Магільнае; Ждановіч Аляксандр — г. п. Капыль; Хартановіч Аляксандр — г. п. Капыль; Сіневіч Мікалай — в. Быстрыца.
Мясцовае насельніцтва пахавала герояў-партызан на месцы іх апошняга бою, на ўскрайку могілак. У 1957 годзе астанкі загінуўшых партызан засады перазахавалі і паставілі часовы помнік з надпісам «Здесь похоронены партизаны — герои Лавского боя». У 1960 годзе была ўстаноўлена скульптура савецкага воіна і высечаны на помніку імёны 18 герояў-партызан, якія аддалі сваё жыццё ў імя Перамогі ў росквіце гадоў. Старэйшаму было 32 гады, малодшаму — 16.
Шмат гадоў, у дзень Перамогі, з усяго раёна збіраліся былыя партызаны, каб пакланіцца магіле. У 1965 годзе Указам Вярхоўнага Савета СССР Драздовічу Вікенцію Іосіфавічу пасмяротна прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.
Астатніх загінуўшых партызан засады (17 чалавек) Вярхоўны Савет СССР пасмяротна ўзнагародзіў ордэнам Айчыннай вайны І ступені.
Усе, хто бывае тут, на месцы бою, лічыць святым абавязкова ўшанаваць памяць загінуўшых, ускласці вянкі і кветкі да падножжа помніка.
I як важна, што і сёння іх подзвіг не згас. На прыкла-дзе герояў Лаўскага бою ў Лясноўскай СШ выхоўваюцца новыя пакаленні юных грамадзян нашай Радзімы.
Пра подзвіг герояў Лаўскага бою напісаў Адам Русак:
Адважных васемнаццаць
3 арлінаю душой
Навекі абняліся
3 бацькоўскаю зямлёй…
I далей паэт упэўнена працягвае, звяртаючыся да нашага вольнага, светлага краю:
Ніхто не пераможа
Цябе навек — вякоў,
Калі ўзгадаваў ты
Вось такіх сыноў.
Яны навекі абнялiся з бацькоўскаю зямлёй
ДРАЗДОВІЧ Вікенцій Іосіфавіч
(1911 г. - 1942 г.)
Нарадзіўся ў 1911 годзе ў в. Навасёлкі Бабаўнянскага сельсавета Капыльскага раёна ў сям’і батрака. Бацькі мелі вельмі мала зямлі і вымушаны былі працаваць на пана Ярашэвіча. Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі сям’я атрымала свой надзел зямлі. Вікенцій паступіў вучыцца ў Навасёлкаўскую пачатковую школу і ў 1930 годзе закончыў яе. У сувязі з цяжкім становішчам у сям’і ён не змог працягваць вучобу ў Песачанскай школе. Часта хварэла маці, і Вікенцію прыходзілася дапамагаць бацьку па гаспадарцы. У 1931 годзе быў створаны калгас «Пахарь». У ліку першых бацькі ўступілі ў калгас. У 1932 годзе памерла маці Вікенція.
Акрамя Вікенція ў сям’і была малодшая сястра Валя. Праз некаторы час бацька ажаніўся на другой жанчыне. Ад другой жонкі нарадзіўся зводны брат Мікалай. У 1932 годзе памірае бацька. На плечы Вікенція легла ўся работа па гаспадарцы. Працуючы з раніцы да вечара на ферме ў в. Шамы, Вікенцій знаходзіў час памагчы па гаспадарцы, а затым і пачытаць кнігі. Ён быў вельмі дасціпны, хацеў усё ведаць.
У 1936 годзе Вікенцій быў прызваны на службу ў Чырвоную Армію, дзе служыў у кавалерыйскім палку. За час службы Вікенція ў арміі камандаванне прысылала двойчы падзякі за службу.
3 успамінаў дваюраднай сястры В. Драздовіча Жук Любові Васільеўны: «У 1938 годзе Вікенцій быў дэмабілізаваны, і як харошага актывіста і добрасумленнага работніка яго накіравалі на работу ў Капыльскі аддзел міліцыі, дзе ён праявіў сябе як дысцыплінаваны і ўмелы супрацоўнік. У Капылі Вікенцій пазнаёміўся з маладою дзяўчынаю Калядой Любоўю Мікіцічнай, якая працавала ў друкарні раённай газеты «Калгаснік Капыльшчыны». Праз некаторы час яна стала яго жонкаю, у іх нарадзіўся сын Аляксандр».
У 1939 годзе, пасля вызвалення Заходняй Беларусі, Вікенція пасылаюць працаваць у Клецкі раён старшынёю Мажска-Слабадскога сельскага Савета.
Жонка, Любоў Мікіцічна, успамінала: «У цяжкіх умовах прыходзілася працаваць, асабліва ў першы час. Многа давялося перажыць. Але мой муж ніколі не падаў духам, не баяўся цяжкасцей. Паважлівыя адносіны да людзей, прастата і сціпласць паводзін далі магчымасць Вікенцію заваяваць аўтарытэт сярод мясцовага насельніцтва».
3 першых дзён вайны Вікенцій Драздовіч уключыўся ў барацьбу з фашыстамі. Ён быў камандзірам узвода ў атрадзе імя Катоўскага брыгады імя Варашылава, удзельнічаў у многіх баявых аперацыях. Як лепшага, вопытнага камандзіра, камуніста В. І. Драздовіча назначылі камандзірам засады на могілках в. Лавы. Вікенцій Драздовіч геройскі загінуў разам з групаю партызан у Лаўскім баі 3 снежня 1942 года.
Імем героя названы вуліцы ў г. Мінску, у аграгарадку Лясное, у цэнтры якога ўстаноўлены бюст Герою.
[caption id="attachment_41278" align="aligncenter" width="215"]
Астрэйка Васіль (1921 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41279" align="aligncenter" width="213"]
Дзесюкевіч Міхаіл (1922 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41280" align="aligncenter" width="221"]
Ждановіч Аляксандр (1921 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41281" align="aligncenter" width="230"]
Качаноўскі Уладзімір (1926 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41282" align="aligncenter" width="224"]
Кароль Аляксей (1921 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41283" align="aligncenter" width="219"]
Нікановіч Рыгор (1920 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41284" align="aligncenter" width="234"]
Лыч Павел (1923 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41285" align="aligncenter" width="229"]
Петрашэўскі Эдуард (1922 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41286" align="aligncenter" width="223"]
Тартычны Мікалай (1913-1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41287" align="aligncenter" width="221"]
Цітко Дзмітрый (1922 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41288" align="aligncenter" width="210"]
Туміловіч Іван (1923 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41289" align="aligncenter" width="213"]
Хартановіч Аляксандр (1923 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41290" align="aligncenter" width="226"]
Шытыка Канстанцін (1910 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41291" align="aligncenter" width="232"]
Якімовіч Мікалай (1921 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41292" align="aligncenter" width="216"]
Ясючэня Аляксандр (1922 - 1942 г.)[/caption]
[caption id="attachment_41316" align="aligncenter" width="206"]
Сіневіч Мікалай
