Гэтымі днямі мы віншуем і тых, хто абараняе Радзіму зараз, і ўспамінаем тых, хто змагаўся за нашу будучыню ў час Вялікай Айчыннай. Адзін з іх – Клішэвіч Іван Аляксандравіч, наш зямляк, чый лёс пацвярджае: героі жывуць побач. Чым далей ад нас Вялікая Айчынная вайна, тым больш велічным для новых пакаленняў становіцца подзвіг савецкага салдата.
Размова пойдзе пра нашага земляка Клішэвіча Івана Аляксандравіча – франтавіка, гвардыі старшага лейтэнанта медыцынскай службы і ваеннага фельчара 222-га асобнага гвардзейскага мінамётнага дывізіёна «Кацюш», 25-га гвардзейскага Нікапальскага Чырвонасцяжнага мінамётнага палка.
[caption id="attachment_111439" align="aligncenter" width="840"]
▪ Іван Клішэвіч (справа) з аднапалчанінам Віктарам Івановым, 1943 г.[/caption]
Амаль 30 гадоў сябры-аднапалчане лічылі яго загінуўшым пры фарсіраванні ракі Дунай. А яму так хацелася жыць!
Нарадзіўся Іван у шматдзетнай сялянскай сям’і (шэсць дзяцей) у вёсцы Медзяное, што ў Пухавіцкім раёне. Каб пракарміцца, усім прыходзілася шмат працаваць. Юнаку даводзілася нялёгка, а яшчэ, каб выбіцца ў людзі, ён старанна вучыўся ў мясцовай сямігодцы. Падабаліся біялогія, хімія, геаграфія, шмат увагі надаваў заняткам спортам і ваеннай падрыхтоўцы, трапна страляў з вінтоўкі, атрымаўшы знак «Варашылаўскі стралок». Хто зрабіў уплыў на выбар прафесіі? Ніхто ўжо не распавядзе...
Атрымаўшы атэстат сталасці, просты вясковы хлопец паступіў у Бабруйскую фельчарска-акушэрскую школу. Пасля заканчэння атрымаў адпаведную спецыяльнасць і быў накіраваны на працу ў Слуцкі раён загадчыкам ФАПа. Але па-сапраўднаму папрацаваць не прыйшлося – датэрмінова прызваны ў Чырвоную армію восенню 1940 года і трапіў у ваенна-паветраныя сілы. У г. Калінін прайшоў курс маладога байца.
З першых дзён вайны на Заходнім фронце ваюе ў якасці стралка-радыста на хуткасным бамбардзіроўшчыку СБ. Нашым лётчыкам прыходзілася вылятаць на баявыя заданні ў тыл ворага (Кёнігсберг, Мемель, Тоўраген) без прыкрыцця знішчальнікаў. І калі фашысцкі самалёт заходзіў у хвост, лёс экіпажа залежаў ад стралка. Неаднойчы малодшы лейтэнант Клішэвіч расстрэльваў свой боезапас з кулямёта ШКАС (650 патронаў), выратоўваючы сяброў. У адным з начных вылетаў пры выкананні баявога задання самалёт трапіў пад агонь зенітнай артылерыі ворага. З аэрадрома Клішэвіча без прытомнасці адразу даставілі ў Крамлёўскі шпіталь. Прыйшоў у сябе толькі тады, калі хірург дастаў асколкі з лёгкіх, адзін з якіх астанавіўся побач з сэрцам. Зразумела, пасля такога ранення яго спісалі з авіяцыі, але гэта не спыніла маладога адважнага афіцэра.
[caption id="attachment_111438" align="aligncenter" width="600"]
■ Іван Клішэвіч, 1943 г.[/caption]
Кароткі адпачынак – і старшы ваенфельчар Клішэвіч з красавіка 1942 года ўліваецца ў рады абаронцаў Крыма. Там разгарнуліся крывапралітныя баі. параненым у палявых умовах аказваў першую дапамогу, ад якой залежала жыццё чалавека. Многія салдаты паміралі. На іх месцы з'яўляліся новыя. Іван спыняў крывацёкі, выводзіў салдат з шокавага стану, накладваў шыны. Страшна глядзець было на адкрытыя раны і ў якіх пакутах паміралі людзі. Пад моцным агнём выносіў параненых з поля бою 5-6 разоў за атаку: на плячах або поцегам на плашч-палатцы, закрываў іх ад асколкаў, стаяў ля аперацыйнага стала пад абстрэламі і бамбёжкамі.
Прыходзілася адступаць праз Керчанскі праліў. Прапаноўвалі яму схавацца ў катакомбах і чакаць вызвалення. Адмовіўся, а тыя, хто засталіся – усе загінулі. Цудам пашанцавала пераправіцца на другі бераг на пароме разам з артдывізіёнам «Кацюш», на якім аказалася свабоднае месца.
Вызначыўся ваенны фельчар на Паўночна-Каўказскім фронце пад Наварасійскам – прадстаўлены да ордэна Чырвонай Зоркі, але быў узнагароджаны толькі медалём «За адвагу»: за дзве гадзіны аказаў дапамогу 20 марскім пехацінцам, вынес іх з-пад агню варожай артылерыі са зброяй і эвакуіраваў усіх у шпіталь. Такіх баёў і не злічыць: колькі апрацавана ран, зроблена перавязак, перапраўлена ў тыл параненых... А яшчэ бязвыплатна здаваў кроў, каб выратаваць простае чалавечае жыццё.
Пасля Курскай дугі, улетку 1943 года, пачалося вызваленне паўднёвай і цэнтральнай Украіны. Старыя, жанчыны і дзеці выбіраліся з падвалаў і склепаў, са слязьмі радасці на вачах абдымалі сваіх вызваліцеляў. Гаварылі, плакалі, расказвалі аб зверствах гітлераўцаў і паліцаяў, расстрэлах мірных жыхароў, аб адпраўцы ў нямеччыну дачок і сыноў. Турбавалі думкі: «Як там на радзіме бацькі, браты і сёстры? Што з імі? Ці давядзецца ўбачыць сваіх родных і блізкіх?» Не мог ведаць, што старэйшы брат Міхаіл загінуў на фронце, а сям’я апынулася ў партызанскай зоне.
У складзе IV і III Украінскіх франтоў вызваляў Нікапаль, Адэсу, Нікалаеў, фарсіраваў Днепр, затым былі Тыраспаль і Кішынёў у Яса-Кішынёўскай аперацыі. Зноў паказаў сябе сапраўдным героем. У час жорсткіх баёў было шмат параненых, прыходзілася ваенфельчару Клішэвічу ў палявых умовах праводзіць і невялікія хірургічныя аперацыі. Бывала, што зашываў раны і без абязбольвання, падбадзёрваючы байца добрымі словамі, усяляючы надзею на выздараўленне. Свае «наркомаўскія 100 грам» зліваў у флягу і аддаваў параненым, каб не памерлі ад болевага шоку.
[caption id="attachment_111437" align="aligncenter" width="840"]
■ Вера Лазенка і Марыя Грыгарэнка разам з Іванам Клішэвічам, 40-я гг.[/caption]
Пачалося вызваленне Заходняй Еўропы, і яшчэ больш моцным станавілася супраціўленне гітлераўцаў. Толькі без баёў прайшлі Румынію. У Балгарыі нашы воіны адчулі падтрымку дружалюбнага брацкага народа. Калі артылерыйскі полк уваходзіў у горад Ловеч, жыхары сустрэлі чырвонаармейцаў з кветкамі і музыкай духавога аркестра. Уся цэнтральная вуліца была запоўнена людзьмі. Пры праходжанні машын узнялася хваля бурных апладысментаў і ўдзячных воклічаў: «Катюши! Живео русския братушки!». А ў кабіны аўтамабіляў пасыпаліся цыгарэты, цукеркі, яблыкі. У Белградзе жыхары сталіцы Югаславіі крычалі: «Живео другарь Сталин! Живео Тита!».
Калі 25-ты гвардзейскі мінамётны полк пачаў фарсіраванне ракі Дунай у раёне горада Апацін, на другім беразе неабходна было падтрымаць 74-ю стралковую дывізію. Здарылася так, што ў медыцынскі аўтамабіль, які перавозіў параненых, трапіла фашысцкая бомба. Гэта адбылося на вачах камандзіра дывізіёна маёра Анатолія Дуброва і начальніка разведкі Івана Мядзведзя, таму ў мінамётным палку вырашылі, што Клішэвіч загінуў. На радзіму адправілі пахавальную паштоўку. Санінструктар Вера Лазенка даслала ліст яго бацькам, адказу не атрымала. Аб гэтым прасіў сам Іван на выпадак, калі з ім што-небудзь здарыцца.
Як выжыў? Івана з зямлі і груды металу адкапала пахавальная каманда. Заўважылі, што тырчыць рука і пальцы варушацца. Ледзь дыхаў, цела пасечана асколкамі, моцная кантузія, паранены ў нагу, ставілася пытанне аб ампутацыі. Перанёс шмат аперацый. Спачатку лячылі яго ў горадзе Печ (Югаславія). Апошнім быў шпіталь у Ерэване. Адбылося цуда – урачы змаглі паставіць на ногі, але правая ступня не дзейнічала (параліч), бо быў перабіты сядалішчны нерв, моцна кульгаў. Хацеў застацца ў арміі, але не прайшоў медыцынскую камісію і атрымаў групу інваліднасці. Так для 24-гадовага маладога чалавека закончылася вайна.
Дэмабілізаваўся ў год Перамогі. Вярнуўшыся ў родную вёску, сустрэў сваю каханую Алену. Яны ведалі адзін аднаго да вайны, вучыліся разам у школе. У сельскім клубе на танцах падышоў да яе і не адпусціў ад сябе. У гады акупацыі дзяўчына змагалася ў партызанскім атрадзе, а пазней скончыла Мар’інагорскі тэхнікум па спецыяльнасці аграном-садавод, атрымала размеркаванне ў Капыль. Распісаліся маладыя ў сельсавеце і паехалі на новае месца. Іван Аляксандравіч уладкаваўся ў санстанцыю памочнікам урача-эпідэміёлага. У невялічкай хатцы на тэрыторыі раённага пітомніка вельмі сціпла пачалося іх сямейнае шчасце. Там нарадзіўся іх першы сын Міхаіл. Свайго жылля не было, таму жылі на кватэрах (змянілі пяць гаспадароў), дзе ўбачылі свет дачка Зоя і сын Уладзімір. І толькі праз 11 гадоў ім, удзельнікам вайны, дзяржава выдзеліла драўляны дом на вуліцы Трактарнай.
У 1973 годзе чырвоныя следапыты з СШ № 751 г. Масквы адшукалі яго адрас. У год 30-годдзя Вялікай Перамогі ў г. Крымску Краснадарскага краю адбылася сустрэча 86 ветэранаў. Тыя, каго аб’яднала вайна, за здароўе Клішэвіча ўздымалі тост. Гэта і не дзіўна. Колькі ж жыццяў ён выратаваў! Не змог прыехаць: крываточылі раны. Франтавыя сябры, даведаўшыся, што ён застаўся ўжывых, дасылалі лісты падзякі з Масквы, Смаленска, Рыгі, Нарыльска, Сум, Краснадара, Нова-Валынска і іншых гарадоў. Весткі прыходзілі нават з Балгарыі (г. Траян) ад піянераў, называючы савецкі народ вызваліцелем і славянскім братам. Пісалі з Нікапальскага і Армавірскага музеяў баявой славы з мэтай збору экспанатаў і ўспамінаў. Юныя краяведы з Масквы і Малдавіі цікавіліся яго баявым шляхам. Аднаго разу прыйшло віншаванне на Дзень Перамогі за подпісамі 31-го аднапалчаніна. Вось гэта сапраўднае пакаленне, якое так цаніла і помніла Яго – аднаго Чалавека. Гэта была падзяка за выратаваныя жыцці, за тое, што пасля вайны склаліся сем’і, нарадзіліся дзеці і ўнукі.
...Хворае сэрца, адказвалі ногі – цана той страшэннай вайны. Але, нягледзячы на ўсё, захоўваў дзіўную душэўную сілу і нікому не скардзіўся. Вельмі любіў прагляд кінафільмаў у Капыльскім РДК, які наведваў праз дзень. Мабыць гэта яго захапленне заглушала боль ад атрыманых ран і ўспамінаў аб перажытым. Не стала ветэрана вайны і цудоўнага чалавека ў 1977 годзе на 56-м годзе жыцця.
За мужнасць і гераізм Іван Аляксандравіч Клішэвіч быў узнагароджаны ордэнамі Чырвонай Зоркі, Айчыннай вайны І і ІІ ступеняў, медалямі «За адвагу», «За абарону Каўказа» і інш., знакам «Ветэран гвардзейскіх мінамётных часцей», адзначаны шматлікімі Падзякамі Вярхоўнага Галоўнакамандуючага І.В. Сталіна. Яго так і не знайшоў медаль за дапамогу брацкаму балгарскаму народу. Але самая галоўная ўзнагарода – гонар за выратаваныя чалавечыя жыцці.
Яго ўнукі і праўнукі ім ганарацца і штогод ушаноўваюць памяць героя.
Барыс Дзенісюк,
член грамадскіх аб’яднанняў «Беларускі саюз журналістаў» і «Беларускі саюз афіцэраў»
Однажды вечером жительнице д. Комсомольская Марии Ивановне Радивинович понадобилась медицинская помощь.
Проще говоря, подскочило артериальное давление. Кое-как женщина дошла до соседки, которая и вызвала скорую медицинскую помощь. Когда медработники прибыли, Мария Ивановна чувствовала себя очень плохо.
— Приехали такие молодые девушки! — рассказывала женщина уже в редакции, куда прибыла, чтобы выразить слова благодарности и признательности. — Ну, такие молоденькие! Зато какие же грамотные: все сделали, что надо! Я спросила, как их зовут? Они и сказали мне: фельдшеры выездной бригады отделения скорой медицинской помощи Копыльской ЦРБ Светлана Косуха и Наталья Лабацевич. Я сама проработала всю жизнь в Старицкой участковой больнице. Там на протяжении многих лет трудится Борис Борисович Костюк, тоже очень хороший и внимательный врач.
Вздохнув, Мария Ивановна продолжила:
— Жизнь мою легкой не назовешь. Сейчас вот живу одна. Дочка есть, она и забирает меня на зиму. Но особенно тревожно такими вот осенними вечерами. Поэтому я очень благодарна медработникам за их внимание и профессионализм.
Подготовила Диана ТКАЧЕНКО 
Розничный товарооборот в январе-сентябре 2015 г. сложился в размере 404,1 млрд рублей, или 102,6% в сопоставимых ценах к уровню соответствующего периода 2014 года.
Розничный товарооборот торговли в январе-сентябре 2015 г. составил 392,8 млрд рублей и увеличился по сравнению с аналогичным периодом прошлого года в сопоставимых ценах на 2%.
Населению продано пищевых продуктов, напитков и табачных изделий на 273,7 млрд рублей (69,7% в общем объеме розничного товарооборота торговли), непродовольственных товаров — на 119,1 млрд рублей, что составило, соответственно, 100,4% и 105,5% к уровню января-сентября прошлого года.
Организациями потребительской кооперации в январе-сентябре 2015 г. реализовано товаров через розничную торговую сеть на 174,1 млрд руб-лей, или в сопоставимых ценах 91,7% к уровню января-сентября 2014 г.
Розничный товарооборот общественного питания в январе-сентябре 2015 г. составил 15,1 млрд рублей, или 79,1% к уровню января-сентября 2014 г.
Владислав МЕТЕЖ,
начальник Главного статистического управления Минской области 
За 9 месяцев текущего года на автодорогах Республики Беларусь зарегистрировано 3137 ДТП, в которых 509 человек погибли и 3340 получили травмы различной степени тяжести. По вине нетрезвых водителей произошло 322 ДТП, в которых 82 человека погибли и 388 — ранены. На территории Минской области произошло 641 дорожно-транспортное происшествие, в котором 131 человек погиб и 670 получили травмы различной степени тяжести. 71 ДТП совершили водители в состоянии алкогольного опьянения, в результате которых 17 человек погибли, 88 —получили травмы.
С начала года сотрудники Госавтоинспекции МВД Республики Беларусь выявили почти 21 тысячу водителей, управлявших транспортом в состоянии опьянения. Более 1,4 тыс. водителей были привлечены к уголовной ответственности за повторное правонарушение в течение года, а все транспортные средства, которыми они управляли — конфискованы независимо от форм собственности.
УГАИ УВД Миноблисполкома 
■ Месца памяці спаленых вёсак[/caption]
Днямі адбылося ўрачыстае адкрыццё Месца памяці спаленых вёсак Капыльскага раёна і ахвяр фашызму ў гады Вялікай Айчыннай вайны, якое па ініцыятыве кіраўніка філіяла «В. Раёўка» ААТ «Крыніца» Івана Дамашэвіча з’явілася на цэнтральнай сядзібе гаспадаркі. Чырвоную стужку перад уваходам на мемарыял у прысутнасці мясцовых жыхароў і шматлікіх гасцей перарэзалі Іван Дамашэвіч, старшыня раённага Савета дэпутатаў Ірына Кісляк, старшыня Цімкавіцкага сельвыканкама Алена Острыкава.
[caption id="attachment_78215" align="aligncenter" width="840"]
■ На кожнай таблічцы - назва спаленай вёскі...[/caption]
Як расказаў падчас мітынгу Іван Віктаравіч, аб’ект у першую чаргу адрасаваны маладому пакаленню, а таму ў яго аснову лягла сучасная канцэпцыя з арт-элементамі. І месца для яго было абрана не выпадкова. У цэнтры ўвагі — дот, які ўваходзіў у агульную сістэму савецкіх фартыфікацыйных умацаванняў — так званую «Лінію Сталіна». Цяпер жа ён ператварыўся ў арт-аб’ект, кожны з чатырох бакоў якога мае сваю інсталяцыю і даносіць да гледачоў пэўную ідэю.
[caption id="attachment_78213" align="aligncenter" width="840"]
■ Дот з элементамі інсталяцыі[/caption]
Не менш цікава выглядае і цэнтральная частка Месца памяці: уздоўж дарожкі, што вядзе да помніка, апаленыя ствалы дрэў з прымацаванымі да іх таблічкамі, на якіх — назвы вёсак Капыльскага раёна, спаленых фашыстамі ў гады вайны, і колькасць загінулых у акупацыі мірных жыхароў.
[caption id="attachment_78218" align="aligncenter" width="840"]
■ Кветкі да помніка[/caption]
Трэба адзначыць, што ўжо стала добрай традыцыяй штогод да Дня вёскі адкрываць у Вялікай Раёўцы новыя аб’екты. Жыхары і госці былі сведкамі таго, як наводзіўся парадак ля помніка ў цэнтральным скверы, праз год урачыста была перарэзана чырвоная стужка перад уваходам у «Аграхутар», сёлета — новая нагода для ўрачыстасці.
[caption id="attachment_78214" align="aligncenter" width="840"]
■ Чырвоную стужку пераразаюць Ірына Кісляк (справа), Іван Дамашэвіч, Алена Острыкава[/caption]
Святочныя мерапрыемствы ў гэты дзень прадоўжыліся менавіта ў «Аграхутары», дзе было шмат забаў як для дарослых, так і дзяцей. Апетытна пахла шашлыкамі, працавалі бяспройгрышная латарэя і выставы творчасці, з боку валейбольнай пляцоўкі даносіліся гучныя галасы балельшчыкаў, якія падтрымлівалі свае каманды (за званне лепшых майстроў мяча спрачаліся зборныя В. Раёўкі і Цімкавіч); узлятала ўгору шматкілаграмовая гіра ў моцных мужчынскіх руках. Можна было паназіраць за барацьбой аматараў гульні ў дартс, за перацягваннем каната — дарэчы, тут спаборнічалі не толькі мужчыны, але і жанчыны, а таксама дзеці. Словам, кожны знайшоў занятак па душы.
[caption id="attachment_78221" align="aligncenter" width="840"]
■ У перацягванні каната спаборнічалі нават дзеці[/caption]
[caption id="attachment_78217" align="aligncenter" width="840"]
■ Гатуюцца смачныя шашлыкі для ўдзельнікаў свята[/caption]
[caption id="attachment_78220" align="aligncenter" width="840"]
■ Юная ўдзельніца свята[/caption]
Пасля заканчэння конкурсных праграм былі ўручаны прызы пераможцам спаборніцтваў. Кіраўнік філіяла Іван Дамашэвіч адзначыў каштоўнымі падарункамі тых людзей і арганізацыі, якія прымалі непасрэдны ўдзел у работах па ўзвядзенні Месца памяці або сталі спонсарамі. Сярод іх ТАА «ВоМагран», ІП Занкевіч, мастак Надзея Дземідовіч, сем’і Філіпенкаў, Караленкаў, а таксама работнікі філіяла Сяргей Шкода, Сяргей Гаўрыкаў, Юрый Козіч.
Для мясцовых жыхароў і гасцей свята выступіў фальклорны ансамбль «Гуляй, Бульбаш!».
Маргарыта САКОВІЧ 
