Святое Успение Пресвятой Богородицы мы называем не смертью, а переселением ко Господу. Умершее тело Ее предается гробу, а через три дня возносится на небо. Святые апостолы были свидетелями этих событий, они сами уверовали в это великое чудо и всю Церковь уверили в том, что Пречистая Матерь Божия была воскрешена Сыном и Богом Своим и с плотью вознесена на небо. С великим благоговением мы, христиане, чтим Пресвятую Богородицу, потому что Она Единственная из всех людей, живших на земле, удостоилась такой славы и благодати у Бога, которой никто не удостаивался и не удостоится!
Пресвятая Богородица — Матерь Бога. Она родила нам Бога как человека. Святой Иустин (Попович) говорит: «Судьба мира в руках двух жен: Евы и Святой Девы. Женщина открыла и грех, и смерть, и диавола, и все это внесла в мир. И еще — ад. Ибо грех — страшная сила, вводящая в ад. Но женщина и спасла мир от греха, смерти и диавола. Какая женщина? Святая Дева, родившая Бога, Спасителя мира».
Поэтому для нас, христиан, Она есть радость из всех радостей!
Каждый раз, когда совершается в храме Божественная Литургия и Дух Святой освящает хлеб и вино, мы с благоговением вкушаем Тело и Кровь Спасителя Нашего Иисуса Христа и с благодарением возносим молитву к Божией Матери, от Которой Он это Тело и Кровь воспринял по человечеству и теперь все время пребывает с нами таким образом — в Таинстве Причащения. Всякий раз за богослужением с нами невидимо рядом — Матерь Божия!
Радуйся, Обрадованная, во Успении Твоем нас не оставляющая!
Иерей Сергий МАРХОТКО,
настоятель прихода храма Успения Пресвятой Богородицы,
д. Васильчицы 
■ На карце, створанай у 1556 годзе Себасцьянам Мюнстрам, добра відаць Капыль[/caption]
Так было раней
Згодна са Статутнай граматай аб утварэнні Тураўскай епіскапіі, якая датуецца другой паловай ХІV стагоддзя, у склад новастворанай у 6513 го-дзе (1006 год ад Нараджэння Хрыстова) кіеўскім князем Уладзімірам Святаслававічам трэцяй епіскапіі Кіеўскай мітраполіі Канстанцінопальскага патрыярхату ўвайшлі гарады і цвінтары, сярод якіх быў узгаданы і Капыль. У першай чвэрці ХІV стагоддзя горад увайшоў у склад Вялікага княства Літоўскага. З 1395 года стаў валоданнем аднаго з сыноў вялікага князя літоўскага Альгерда — Уладзіміра, чый сын Аляксандр (за ім замацавалася імя Алелька) паклаў пачатак дынастыі князёў Алелькавічаў, якія на два стагоддзі абралі Капыль сваёй рэзідэнцыяй.
З 1612 года пасля смерці апошняй прадстаўніцы роду Алелькавічаў князёўны Соф’і горад перайшоў у валоданне Радзівілаў.
Што такое Магдэбургскае права?
З канца XIV стагоддзя ў Еўропе існавала сістэма гарадскога самакіравання, якая атрымала назву «магдэбургскае права». Яна ўяўляла сабой выкарыстанне традыцый і норм гарадскога самакіравання г. Магдэбурга (Германія), прычым гэтыя традыцыі і нормы прыйшлі з тэрыторыі Польшчы і былі адаптаваны і прыстасаваны да ўмоў ВКЛ.
Што давала Магдэбургскае права развіццю горада?
Перш за ўсё — права на самакіраванне, на яго адносную незалежнасць ад дзяржавы. Калі горад атрымліваў магдэбургскае права, ён рабіўся самастойнай адміністрацыйнай адзінкай. Гараджане самі распараджаліся «бюджэтам» горада і гэтак далей. Таксама ўзнікала манаполія на гандаль, на рамёствы. Але, каб атрымаць магдэбургскае права, горад павінен быў быць дастаткова моцным, яму трэба было мець сродкі, каб утрымліваць войта, бурмістра і лаву. «Паколькі душою гарадоў ёсць парадак», прывілей прадпісваў стварыць у горадзе гарадскую раду. Дадзены орган павінен быў «ахоўваць добрых, а злых выпраўляць» і дзейнічаць у адпаведнасці з традыцыямі магдэбургскага самакіравання, якія склаліся ў ВКЛ.
[caption id="attachment_59871" align="alignleft" width="300"]
■ Ян ІІ Казімір Ваза (1609-1672 гг.)[/caption]
Што змянілася ў Капылі?
Усе справы вырашаліся ўжо не старастам капыльскім (намеснікам князя), а самімі грамадзянамі. Яны выбіралі са свайго асяроддзя гарадскі магістрат, у якім засядалі два бурмістры і чатыры радцы. Магістрат прымаў рашэнні па розных пытаннях эканамічнага, падатковага і сацыяльнага становішча, а таксама па правах сацыяльнага парадку. Мяшчане выбіралі 10 кандыдатаў, а з іх князь прызначаў войта. У судовых справах мяшчане звярталіся да войта ці да князя. Для разгляду судовых спраў і вынясення судовых пастаноў і прыгавораў збіраўся гарадскі суд з войта і чатырох лаўнікаў, якіх таксама выбіралі мяшчане. Для пастаяннай работы магістрата і вайтоўска-лаўнічага суда была пабудавана ратуша. Войт прымаў прысягу на вернасць гораду і змагаўся за яго інтарэсы.
Акрамя рады і лавы, як асобны орган самакіравання ў Капылі павінен быў функцыянаваць інстытут прысяглых мужоў (ці паспалітых) у складзе 20 чалавек. Згодна з прывілеем, прысяглыя мужы Капыля павінны былі на свята абразання Іісуса Хрыста (1 студзеня) прадставіць уладальніку горада па два кандыдаты на кожную пасаду: прывілей гаворыць пра двух бурмістраў, чатырох радцаў, а таксама войта. Вышэй адзначанымі кандыдатамі маглі стаць толькі добрасумленныя мяшчане Капыля, якія мелі зямельную ўласнасць у горадзе і былі дасведчанымі ў праве, г. зн. для заняцця кіруючай пасады ў горадзе чалавеку трэба было мець нерухомую маёмасць і пэўны ўзровень адукацыі. 3 прадстаўленых двух кандыдатаў на адну пасаду ўладальнік горада Багуслаў Радзівіл выбіраў аднаго і зацвярджаў яго на дадзеную пасаду. Права такога выбару і зацвярджэння прывілеем надавалася як непасрэдна ўладальніку горада, так і яго намесніку ці спецыяльна дэлегаванай уладальнікам для гэтай мэты асобе.
Выбары: што было далей?
Пасля ажыццяўлення такога выбару і зацвярджэння намеснік ці спецыяльна прызначаны чалавек павінен быў напярэдадні свята святой мучаніцы Агнэшкі (г.зн. перад 21 студзеня, а зыходзячы з наступнага зместу прывілея, можна сцвярджаць, што прапаноўвалася дата 19 студзеня) абвясціць аб зацвярджэнні абраных на адпаведныя пасады. Дадзенае паведамленне, безумоўна, неабходна было рабіць перад мяшчанамі горада. Адразу пасля такога абвяшчэння зацверджаныя на пасаду ў прысутнасці той асобы, якая абвяшчала дадзеную інфармацыю, павінны былі прынесці прысягу аб слушным і старанным выкананні.
Пасля ўступлення ў пасаду войт, бурмістры і радцы павінны былі сабрацца «на трэці дзень, на заўтра пасля свята св. Агнэшкі» (г. зн. 22 студзеня) і «большасцю сваіх галасоў» выбраць чатырох лаўнікаў і дванаццаць чалавек «з паспольства» — відаць, на пасады прысяглых мужоў. Адсюль вынікае, што войт, бурмістры, радцы, лаўнікі выбіраліся і займалі сваю пасаду на працягу аднаго года.
Якія асаблівасці мела служба ў магістраце?
Было шмат нюансаў. Магістрат адказваў за кожны пенядзь і грош, даваў справаздачу па ўсіх фінансах. І бурмістры, і радцы часта нешта будавалі за свае грошы, а грамада потым вырашала, ці неабходныя былі гэтыя расходы. Гэта была рызыка: можна было нешта пабудаваць і застацца без грошай. Калі гаварыць сучаснай мовай, мэр горада даваў грошы са сваёй кішэні. А горад потым вяртаў яму гэтыя грошы. Таму многія не хацелі ісці на гэтыя пасады. Шмат засталося папер, дзе запісана, што чалавек не хоча быць службоўцам. І за гэта ён дае грошы, напрыклад, на будаўніцтва маста — каб яго больш не турбавалі. Нават адкупляліся ад гарадскіх пасад! Але было і адваротнае: многія заможныя сем’і спецыяльна вучылі дзяцей за мяжой, каб яны потым вярталіся і прыносілі карысць гораду, служылі яму.
[caption id="attachment_59870" align="alignright" width="300"]
■ Багуслаў Радзівіл (1620-1669 гг.), уладальнік Капыля[/caption]
Ці плацілі чалавеку за працу ў магістраце грошы?
Цікава, але адзіная з асоб гарадскога самакіравання ва ўсіх гарадах, якая атрымлівала плату за сваю працу, — гэта кат. Прычым плата была грашыма. Яшчэ кат атрымліваў боты і спецыяльнае адзенне. Чальцы магістрата — бурмістры і г.д. — як правіла, заробку пастаяннага не мелі. Звычайна службоўцы магістрата жылі за кошт грошай, якія ім давалі за вырашэнне судовых спраў. За кожную справу плацілі пэўную суму, якая падзялялася паміж чальцамі магістрата. Трэцюю частку звычайна давалі войту. Дзве траціны дзялілі астатнія. Таксама атрымлівалі грошы за ўнясенне ў кнігі розных актаў і за тое, што давалі выпіс.
Да таго ж войту давалі дзве валокі зямлі, за якія ён не плаціў падаткаў. У некаторых месцах давалі вёскі.
Які ўплыў МП мела на гандаль?
Улічваючы важнасць для развіцця Капыля гандлёвай і рамесніцкай дзейнасці, прывілей замацоўваў права ўладальніка горада даваць згоду на стварэнне купецкіх і рамесніцкіх цэхаў, зацвярджаць іх статуты, прычым агаворвалася, што капыльскім цэхам у іх дзейнасці надаюцца такія ж правы, як і цэхам у дзяржаўных гарадах і мястэчках.
Дакумент утрымліваў традыцыйныя для прывілеяў такога зместу палажэнні аб устанаўленні вольнага гандлю падчас таргоў і кірмашоў. Так, штотыднёвыя таргі для Капыля прызначаліся на пятніцу. Вялікі кірмаш павінен быў адбывацца раз на год і пачынацца ў «сорак першую пятніцу» паводле грыгарыянскага календара. Прадугледжвалася, што ён будзе адбывацца на працягу аднаго месяца. Гандаль у гэтыя дні павінен быў пачынацца «па знаку ратушнага звону і па гэтаму ж знаку заканчвацца і завяршацца». Гандлёвыя аперацыі як падчас таргоў, так і падчас кірмашу павінны былі праходзіць згодна з агульнадзяржаўнымі нормамі і традыцыямі: на іх маглі прысутнічаць як купцы, жыхары Капыля, Капыльскага княства, ВКЛ, так і замежныя купцы, якія маглі ажыццяўляць розныя гандлёвыя аперацыі — «прадаваць, купляць, абменьваць і гандляваць любымі рэчамі і таварамі ды заключаць любыя дазволеныя і прыстойныя дамовы»; ад гандлёвых аперацый не плацілася ніякіх дзяржаўных падаткаў. Прывілей згадваў і пра крамы на Рынкавай плошчы, і пра гарадскую вагу, якая была ўзаконенай і афіцыйнай. Спецыяльны гарадскі служачы ўзважваў тавары.
Што такое цэх, і якое значэнне ён меў?
Важным суб’ектам горада з магдэбургскім самакіраваннем быў цэх — супольнасць рамеснікаў, згуртаванне мяшчан, аб’яднаных адной ці роднаснымі прафесіямі. Напрыклад, у Капылі існавалі шаўцы «чорнай работы», якія выраблялі простыя боты для асноўнай масы гараджан, і шаўцы «саф’яннай работы» — для шляхты і багатых мяшчан. У падатковай квітанцыі 1648 года пералічана 8 мяснікоў, 15 пекараў і перакупшчыкаў і 22 «рамеснікі розныя».
Кожны цэх сачыў за якасцю вытворчасці — ён яе гарантаваў сваім кляймом. Унутры горада прадукцыя цэхаў прадавалася без падаткаў. Цэхі таксама выконвалі функцыю сацыяльнага забеспячэння. Хавалі памерлых братоў за цэхавыя грошы. Падтрымлівалі ўдоваў, сірот. Дапамагалі шпіталям для калек і састарэлых. Займаліся выхаваннем дзяцей і дарослых. Цэхі давалі пачатковую прафесійную адукацыю. Спачатку чалавек рабіўся вучнем, потым чаляднікам, падмайстрам, затым майстрам. І ўсе яны падпарадкоўваліся магістрату. Цікава, што за кожнай сотняй ці рамесніцкім цэхам быў замацаваны свой кавалак сцяны ці мост. І горад за рамонт мастоў, грэбляў меў права збіраць падаткі з кожнага, хто ўваходзіў у горад. Таму вялікаму княству было выгаднае магдэбургскае права: гарадская гаспадарка трымалася сама, не патрабавала выдаткаў ад дзяржавы.
Якія пакаранні былі прадугледжаны магдэбургскім правам?
Магдэбургскае права даволі жорсткае. Чвартаванне, спаленне і гэтак далей. У кожным горадзе былі каты. Гэта была сапраўдная прафесія ў той час. Безумоўна, цэху не было, аднак вучыліся. Таму пакаранне тых часоў — «кваліфікаванае» пакаранне, ажыццявіць якое мог толькі кваліфікаваны майстар.
Але звычайнае пакаранне — прывязаць да ганебнага слупа на рынкавай плошчы. Да яго прыкоўвалі ланцугом і секлі пастронкамі — лейцамі, білі палкамі. Таксама дадавалі царкоўнае ці касцёльнае пакаянне: чалавек павінен быў крыжам ляжаць на цвінтары ўсю абедню ці імшу і павінен быў даць пэўную колькасць воску на свечкі ў царкву.
Якім жа быў Капыль у XVII стагоддзі?
Паводле навуковага даследвання, зробленага пісьменнікам, публіцыстам Мікалаем Марозам, суіскальнікам Гро-дзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Я. Купалы, замак да гэтага часу паступова прыходзіць у заняпад і ў канцы XVII ст. уяўляе сабой феадальную сядзібу без істотных умацаванняў. Цэнтрам Капыля ў XVII—XVIII стст. быў рынак — сучасная плошча Леніна. Першая кватэра рынку займала паўднёва-заходні бок сучаснай плошчы Леніна. Акрамя мяшчанскіх і шляхецкіх дамоў, на ёй размяшчалася плябанія кальвінскага збору.
На паўднёва-ўсходняй частцы сучаснай плошчы Леніна структураўтваральнымі элементамі з’яўляліся драўляныя будынкі каталіцкага касцёла, вядомага з 1439 г., і кальвінскага збору, збудаванага ў першай палове XVII ст.
Буйнейшай вуліцай Капыля XVII—XVIII стст. была Пясецкая (зараз Жылуновіча). Сваёй назвай яна абавязана гандлёвай дарозе на мястэчка Пясочнае, што адыходзіла ад гэтай вуліцы. Другой па велічыні была вуліца, што ў XVII—пачатку XVIII ст. насіла назву Ходзькаўскай, альбо Спаскай (зараз Савецкая, ад плошчы Леніна да Савецкага завулка). Ад рынку ў бок замка, у лог, стромка спускалася вуліца Лаговая (сёння Замкавая ад пл. Леніна да Мажы). У XVI—XVII стст., калі замак выконваў адміністрацыйна-судовыя функцыі, яна мела вялікае значэнне ў гарадской планіроўцы.
Інвентары XVII—XIХ стст. захоўваюць пералік сельскагаспадарчых надзелаў, якімі карысталіся капыляне. Сярод іх узгадваюцца валокі старыя (на правым беразе Мажы) і новыя (на левым беразе Мажы), гуменіцы, агароды, палі, сенажаці з такімі назвамі, як Казакоўшчына, Салуянаўшчына, Яцкоўшчына, Засценак, Пікулёўшчына, Вялікая і Малая Байкоўшчына, Шусціна, Салаўёўшчына, Грыцава гара (тут месціўся пляц залажэння Барысаглебскай царквы), Падзамча, Клебаншчына, Каменшчына, Старына, Рэпішкі, Крыніца, Русанкі, Круглы поплаў, Глыбокі лог, Горкі, Падмажа, Звярыная яма, Грэбелька, Аножкі, Княжне балота, Шылніч-кут. Большасць гэтых земляў зараз знаходзіцца пад гарадской забудовай.
Планіроўка цэнтральнай часткі мястэчка амаль нязменна захавалася да сярэдзіны ХХ ст., а развіццё паселішча ў ХІХ—першай палове ХХ ст. ішло за кошт забудовы земляў былых сельскагаспадарчых надзелаў. Вуліцы, па якіх сёння ходзяць капыляне, маюць чатырохсот-пяцісотгадовую гісторыю.
■ Казимир Малевич[/caption]
Передо мной книга Игоря Малевича «Восхождение на крест судьбы» (автор передал ее в музей, подписав для земляков). Факт за фактом, и для меня все сошлось в Копыле. Но сначала про Игоря Малевича.
Профессор, доктор физико–математических наук, действительный член Академии МАИТ, МИА, МАГУ. Дипломат. Писатель. Сын Александра Малевича, внук копылянина Павла Малевича — родного брата Казимира Малевича. Вернись Игорь Александрович в Минск из командировки в Нью-Йорк в 1977 году, а не в 1978, и весь архив, который в конце 1935 года начал собирать его отец Александр Павлович, остался бы цел, и сегодня большинство фактов, представленных в книге, имели бы документальные доказательства. Если бы… А так сегодня только яркие воспоминания Игоря Малевича из детства и то, что уцелело из выброшенного в подвал после смерти дяди (брата отца, отец погиб во время войны). Но и этого достаточно: сам Казимир в своих весточках родне в Копыль писал: «Это я, Казимир. Я, ваш Казимир Копыльский. Сын Степана Хитрого. Сын Степана-Северина» (эти письма всегда лежали в белой тряпочке за иконой в доме деда Игоря Александровича — Павла, проживавшего в Копыле. Вместе с семейными фотографиями во время войны их прятали в земле). Наш земляк Петр Петрович Малевич, участник Великой Отечественной войны, рассказывал, что он знал Малевичей-Хитрых и в детстве вместе с нашим земляком писателем Степаном Александровичем пас коров у Павла Малевича. По его словам, Хитрые жили на улице Кокоричской — современной улице Максима Горького — около гимназии. Он даже указывал на дом, который принадлежал Марии Павловне Шкирич (в девичестве Малевич) — дочери Павла, племяннице Казимира (дом этот сохранился). А она работала главным бухгалтером районной газеты «Слава працы». Сколько она смогла рассказать и рассказала бы в свое время Григорию Наумовичу Швецу и Борису Константиновичу Богдановичу, но имя Казимира Малевича было тогда в запрете, а его искусства не существовало.
[caption id="attachment_59864" align="aligncenter" width="580"]
■ Троллейбус в Витебске, расписанный по эскизам К. Малевича и Н. Коган[/caption]
[caption id="attachment_59865" align="aligncenter" width="580"]
■ К. Малевич «Жницы», 1929 г.[/caption]
Впервые выставка картин Казимира Малевича прошла в Русском музее в Ленинграде в 1988 году, где прозвучало название белорусского города Копыль. Автор книги пишет, что сам художник о своей родине говорил еще в далеком 1927 году на лекциях в берлинском Бау-хаусе. Вот поэтому сегодня в официальных источниках уже можно встретить утверждение, что наш Копыль — родина автора «Черного квадрата». А Игорю Малевичу обо всем сообщила бабка Ульяна, копыльская по матери, которая знала все и про всех. Любила она рассказывать и про своего свекра Степана-Северина (отца Казимира и Павла). Он служил десятником у Северина Мержеевского, владельца имения в Грозово, был предан хозяину и даже имя свое изменил на Северин. За участие в восстании К. Калиновского он вынужден был скрываться вместе с семьей сначала по копыльским фольваркам, потом вспомнил про Пархомовку, украинское село, где жили белорусы. Уезжали с годовалым Казиком на руках, оставив Павла в Копыле у родни. Придумана была и новая история для семьи. Целых 10 лет на чужбине, в тоске и страхе. Я смотрю на фото с домом Малевичей в Пархомовке. Ведь надо же, вместе с материалом о нашем земляке Василии Мешечке, погибшем над Пархомовкой (об этом я писала в газете «Слава працы»), есть материал о самом селе и его достопримечательностях. Среди них фото дома, в котором жила семья управляющего на сахарном заводе Северина Малевича. Есть и воспоминания рабочего по фамилии Дубинка, который учился с сыном управляющего Казимиром в пятиклассном сельскохозяйственном училище с 1890 по 1895 г. и видел его «художества». Позже семья вернется в Копыль. Северин станет старостой «кравецкого цеха». Казик будет размалевывать копыльские заборы… А затем его «отпустят в мир», и он уедет в Киев, чтобы больше никогда не вернуться. И только письма с намеком, что это от него: «Это я, Казимир Копыльский» будут приходить на родину. Участью его старшего брата Павла будет жить и работать на своем куске земли между Копылем и Кокоричами. Существует легенда, что во время Первой мировой войны между боями Казимир Малевич на льняных полотнах (благо их было много на военных складах) делал зарисовки о военных событиях и рулонами отправлял по почте родным в Копыль. Если так, где они? Что еще хранишь ты, копыльская земля? Или все исчезло неспроста из того подвала в Минске? Тогда куда?
[caption id="attachment_59862" align="aligncenter" width="580"]
■ Дом Малевичей в Пархомовке[/caption]
Отец Игоря Малевича — редактор довоенной газеты «Сталинская молодежь» — Александр Павлович, который собирал все, что было связано с его дядей Казимиром Малевичем, погиб во время Великой Отечественной войны. Материал продолжил собирать его брат Дмитрий Павлович — редактор газеты «Сельская жизнь». После его смерти весь архив из-за ненадобности был выброшен в подвал. Тогда Игорь Малевич был в зарубежной командировке. Вернувшись через год, он отыскал только крохи.
С 23 августа 2016 года в Витебске начали курсировать два трамвая и троллейбус, расписанные по эскизам, созданным почти 100 лет назад «Утвердителями НОВого ИСкусства (объединение УНОВИС) Ниной Коган и Казимиром Малевичем. Внутри транспорта — информация о знаменитой художественной школе.
Валентина ШУРАКОВА,
директор Копыльского районного краеведческого музея 
■ Николай Максименя с портретом своего отца-Героя[/caption]
О судьбе героев мы чаще всего узнаем из книг. Наверное, поэтому они остаются для нас какими-то далекими, лишенными обычной человеческой судьбы людьми.
— Что я могу рассказать об отце? — ответил вопросом на нашу просьбу поделиться воспоминаниями. сын Иосифа Максимени Николай. — И так написано уже много.
Действительно, написано много. И все же… И все же мы встретились с Николаем Иосифовичем, чтобы благодаря его воспоминаниям Герой стал для нас обычным человеком.
— Отец был добрым человеком. Люди его уважали, — вспоминает Николай Иосифович. — Происходил он из обычной крестьянской семьи. Окончил четыре класса школы, потом работал в сельском хозяйстве. В рядах Рабоче-крестьянской Красной Армии служил с 1934 по 1937 годы. После увольнения в запас вернулся в родной колхоз. А в 1939 году его снова призвали на службу в армию и направили на Карельский перешеек, где в это время шли боевые действия и где в скоре он получил звание Героя Советского Союза. Мама рассказывала, что, когда началась Великая Отечественная война и отец ушел в партизаны, в деревню приехали полицаи. Откуда-то им стало известно, что здесь живет семья Героя. Враги получили приказ расстрелять маму и совсем маленькую Светланку. Но полицай, который приводил приказ в исполнение, оказался человеком добрым и… выстрелил в стену…
Я родился в 1950 году. К этому времени в семье уже подрастали девятилетняя сестра Светлана и четырехлетний брат Иван. Нас, детей, отец очень любил. Из разных поездок обязательно возвращался с гостинцами. Вместе с отцом мы ходили на рыбалку. Когда он уже работал в лесничестве, часто брал меня с собой в лес, и я помогал ставить столбики. Несмотря на свою доброту, дисциплину в семье держал отменную. Однажды ему стало известно, что я пробовал курить. Да какое там курить — просто оказался не в то время не в том месте! Но воспитательная работа со мной была проведена.
О войне отец ничего не рассказывал. И, только встречаясь с участниками войны, вспоминая события, плакал. У него на всю жизнь осталось ранение: в руке было отверстие, в которое проходил карандаш.
После войны в одной семье из нашей деревни умерли родители. Дети остались сиротами. Старшую Глафиру мои отец с матерью удочерили и воспитывали как родную.
Совсем недавно сердце 82-летней Черникович Глафиры Савельевны перестало биться, но всю жизнь она с теплотой вспоминала людей, подаривших ей детство.
Николай Иосифович никогда не хвастался тем, что его отец — Герой Советского Союза. Не знали об этом в армии (а служил он в Германии — охранял знаменитую Берлинскую стену), не знали и в Минской специальной средней школе милиции МВД СССР имени М.В. Фрунзе, где он получал образование. Но всегда об этом помнили в семье. В годовщины рождения и смерти Героя собирались на кладбище. Своим сыном Иосиф Маркович мог бы гордиться: Николай Иосифович Максименя честно и добросовестно нес службу в рядах МВД, за что в 1990 году ему было присвоено звание «Заслуженный участковый инспектор».
Диана ТКАЧЕНКО
Фото автора
На Копыльщине начинали свою партизанскую деятельность генерал-майор Михаил Петрович Константинов и майор Филипп Филиппович Капуста, которые позднее стали легендарными военачальниками. Здесь действовали подпольные райкомы партии и комсомола, которые направляли действия народных мстителей. Борьбу с оккупантами на территории района вели партизанские бригады: 12-я кавалерийская имени И.В. Сталина, 27-я имени В.И. Чапаева, 32-я имени М.И. Калинина, 95-я имени М.В. Фрунзе, 225-я имени А.В. Суворова, имени К.Е. Ворошилова и 300-я имени К.Е. Ворошилова, 200-я имени К.К. Рокоссовского, «Во имя Родины», различные партизанские отряды, среди которых — имени Щорса, Чапаева, Дунаева, Дзержинского и многие другие.
В летопись копыльских партизан навсегда вошел бой около деревни Великая Раевка. Золотом вписан в историю героической борьбы с захватчиками и бессмертный подвиг 18-ти комсомольцев-партизан во главе с командиром взвода Викентием Дроздовичем около деревни Лавы.
29 июня 1944 года партизаны 27-й бригады имени Чапаева в ходе боя за освобождение Копыля разгромили гарнизон противника (около 700 солдат и офицеров) и удерживали городской поселок и участок железной дороги Слуцк─Барановичи до прихода Красной Армии. 1 июля 1944 года в ходе Минской наступательной операции Копыль был освобожден войсками 1-го и 2-го Белорусских фронтов во взаимодействии с 27-й партизанской бригадой имени В.И. Чапаева.
За время оккупации в Копыле и районе погибли 2915 человек. На фронтах за Родину сражалось много жителей.
Не прекращала свою деятельность и районная газета «Калгаснік Капыльшчыны». Она издавалась с августа 43-го до самого освобождения от немецко-фашистских захватчиков. В условиях оккупации было выпущено 63 номера — 34 000 экземпляров. Газету отправляли в немецкие гарнизоны Слуцка, Узды, Несвижа, Клецка и Греска.
Среди уроженцев района — 11 Героев Советского Союза: Иосиф Маркович Максименя, Викентий Иосифович Дроздович, Игнатий Игнатьевич Козловский, Адам Брониславович Лещинский, Владимир Александрович Наржимский, Арсентий Алексеевич Нечаев, Александр Иванович Радкевич, Александр Григорьевич Толпеко, Александр Маркович Гриб, Евгений Иванович Красуцкий, Николай Васильевич Ромашко.
Память о погибших увековечена в обелисках, установленных как в самом городе, так и на территории района. 
Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі па просьбе рэдакцыі газеты «Слава працы» даслаў копію дакумента вялікай гістарычнай каштоўнасці. ...Ішоў час, змяняліся падзеі. Кожная пакідала свой след. Пра гэта — на старонках святочнага нумара. 
Дорогие копыляне!
Примите искренние поздравления с Днем города! Этот праздник объединяет всех горожан независимо от возраста, национальности, вероисповедания и профессии, всех, для кого Копыль стал родным, кто любит его всем сердцем. Оглядываясь назад, мы замечаем, как буквально на глазах меняется Копыль. Безусловно, такие позитивные изменения — итог общих стараний копылян на благо родного города. Ваше стремление сделать его краше, современнее и уютнее способствует росту благосостояния горожан, дарит уверенность в лучшем будущем для вас и следующих поколений копылян.
Спасибо вам за вашу любовь и преданность городу! Пусть ваши дома будут наполнены семейным счастьем! Пусть в каждой семье царит согласие и благополучие! Желаю вам и вашим близким здоровья, мира, добра и любви!
Иван ГОЛОВАТЫЙ,
депутат Совета Республики Национального собрания Республики Беларусь
Уважаемые жители города
Копыля, дорогие земляки!
От души поздравляю вас с Днем города! Сегодня наш общий праздник. Какими бы разными мы ни были, как бы ни складывались наши судьбы, всех нас объединяет любовь к нашему общему дому, участие в его судьбе, неравнодушие к облику и традициям. Мы по праву гордимся историей нашего города, его современными достижениями, верим в его большое будущее.
Хочу поблагодарить всех жителей Копыля за преданность своей малой Родине! Желаю вам здоровья и благополучия, успехов во всех добрых делах и начинаниях! С Днем города, дорогие земляки!
Людмила НИЖЕВИЧ,
депутат Палаты представителей Национального собрания Республики Беларусь
Дорогие жители города Копыля!
Сегодня мы празднуем День рождения нашего общего дома! Его ждут, к нему готовятся. Ведь место, где мы родились, делали первые шаги, учились, приобрели первых друзей, познали первые сокровенные чувства, живем и работаем, навсегда остается в нашем сердце!
Это праздник ветеранов, чьим трудом преображался наш замечательный город. Праздник тех, кто сегодня приумножает славу копыльской земли. И, конечно, праздник молодого поколения, кому еще только предстоит перенять эстафету ответственности за судьбу своей малой Родины.
От всего сердца желаем нашему любимому городу дальнейшего процветания, а вам, дорогие копыляне, — счастья и благополучия! Крепкого вам здоровья, успехов и плодотворной созидательной работы на благо родного Копыля! Пусть в каждом доме всегда царят мир, доброта и любовь.
Районный исполнительный комитет
Районный Совет депутатов
Дорогие копыляне!
Сегодня мы празднуем День рождения нашего общего дома! Летопись нашего древнего города золотыми буквами вписана в историю Беларуси. Мы по праву гордимся своей малой Родиной, бережно храним ее традиции. Своим каждодневным трудом приумножаем то, что было сделано нашими великими предками.
Сегодня Копыль стремительно преображается. А все потому, что в нем живут неравнодушные люди. Которые не только работают во благо процветания родного города, но и отдают ему частичку своего сердца, тепло своей души.
Пусть эти дни принесут всем хорошее настроение и радостные встречи! С Днем рождения, Копыль!
Владимир РУДАКОВСКИЙ,
депутат Минского областного Совета депутатов 
За творчую плённую дзейнасць, асабісты ўклад у захаванне і развіццё нацыянальных традыцый удастоены ганаровых званняў «Заслужаны дзеяч культуры Рэспублікі Беларусь», «Выдатнік адукацыі», «Мінчанін года 2010», «Народны музыкант зямлі рускай». У 2016 годзе ўзнагароджаны знакам Міністэрства культуры Рэспублікі Беларусь «За ўклад у развіццё культуры Беларусі».
З успамінаў Дзмітрыя Дзмітрыевіча РОВЕНСКАГА:
— Бацька навучыў мяне іграць на трафейным гармоніку. Мама і бабуля вечарамі пралі воўну і напявалі, а я найграваў на гармоніку. Дарэчы сказаць, бацька маёй маці — дзед Васіль — быў вядомым на Капыльшчыне барабаншчыкам. Ён не толькі іграў, але і рабіў цудоўныя барабаны. У пачатку 60-х гадоў мне купілі тульскі гармонік. Дзесьці гадоў з 13─14 пачаў іграць на вяселлях, а мой сябар Саша Іваноўскі падыгрываў на бубне. Нават захавалася фатаграфія: я з гармонікам, побач мой сябар Саша з бубнам.
Дзесьці ў 60-я гады быў створаны сямейны ансамбль. Было нас чацвёра музыкаў: бацька іграў на гавайскай электрагітары, я і сястра — на акардэонах, брат — на баяне. Ездзілі мы па Капыльшчыне з канцэртамі, выступалі на вяселлях і іншых урачыстасцях. Дарэчы сказаць, прадстаўлялі Капыльшчыну на I Усесаюзным фестывалі мастацкай самадзейнасці. Ігралі беларускія і папулярныя мелодыі.
У Капылі я скончыў музычную школу па класе баяна і працаваў у РДК, дзе ўзначальваў эстрадны ансамбль.
Нельга не сказаць некалькі добрых слоў аб сямейным ансамблі Давідовіча Уладзіміра Міхайлавіча з вёскі Казакоўка. У народзе іх празвалі «Сляпыя музыкі». У 60-я гады ўсе ўрачыстасці і вяселлі праводзіліся пад гукі народных інструментаў. Лічылася прэстыжным запрасіць ансамбль, што рабіла гонар гаспадарам і нязменна прыцягвала моладзь з усёй акругі. Адзін─два музыкі на вяселлі — гэта «беднае вяселле».
Кіраўнік ансамбля меў інваліднасць. У руках у Уладзіміра разарваўся снарад. Хлопцу адарвала пальцы, і ён страціў зрок. У пасляваенныя гады такіх было тысячы. Але Уладзімір не паў духам. Нягледзячы на цяжкія калецтвы, самастойна асвоіў гармонік і віртуозна іграў. Меў выключны слых. Пасля кожнай песні камандаваў свайму бацьку, які граў на барабане: «Баця, падцягні барабан». Уладзімір Давідовіч лавіў на ляту «модныя» мелодыі і тут жа ўводзіў іх у рэпертуар. У складзе ансамбля гучалі кларнет, труба, барабан і гармоніка. Падчас выступленняў я іграў на барытоне. Сямейны ансамбль карыстаўся незвычайнай папулярнасцю на Капыльшчыне. Графік выступленняў быў распісаны на год наперад. Вяселлі, хрэсьбіны, провады ў войска і дзяржаўныя святы не абыходзіліся без «Сляпых музыкаў».
У Капылі ў пачатку 60-х гадоў быў створаны адзін з першых самадзейных ансамбляў — «Капыльскія дудары», дзе працавалі мае настаўнікі — Янушка Мікалай Вікенцьевіч і Кіякін Аляксей Фёдаравіч. Яны былі з вайсковых музыкаў. Гэтыя выдатныя музыканты дапамаглі мне асвоіць саксафон і трубу. Ігралі «Дудары» на дудках народнага майстра Астрэйкі.
У 1966 годзе я пераехаў у Мінск і ўзначаліў духавы аркестр. У Мінску скончыў музычнае вучылішча і інстытут культуры. Пазней стварыў народны ансамбль «Дударыкі», якім кірую ўжо больш за 45 гадоў. Многія мае вучні сталі прафесійнымі музыкамі. «Дударыкі» — гэта не толькі калектыў, гэта і музычная спадчына беларускага народа, якую мы па магчымасці збіраем і захоўваем. За гэтыя гады сыгралі больш за 100 беларускіх найгрышаў і полек на старадаўніх інструментах (іх у ансамбля больш за трыццаць).
Аднойчы абраны шлях
Надзея Рыгораўна ЛУПІК была ўдзельнікам знакамітай у Савецкім Саюзе Выставы дасягненняў народнай гаспадаркі (ВДНГ).
За высокія вытворчыя паказчыкі ў 1978 годзе была ўдастоена бронзавага медаля — нагруднага Знака Усесаюзнай сельскагаспадарчай выстаўкі. 1985 год — зноў медаль. На гэты раз — сярэбраны. Праца славутай на ўсю краіну даяркі была ацэнена і ордэнам «Знак Пашаны», і памятнымі знакамі ЦК ВЛКСМ.
Зараз яна працуе аператарам машыннага даення на малочнатаварным комплексе «Быстрыца» ААТ «Ціміразеўскі».
Надзея Рыгораўна душой да гэтага месца прыкіпела. Не ўяўляе сябе без жывёлы, без фермы. Любоў да сваёй справы зарадзілася яшчэ ў дзяцінстве. Яе мама, Любоў Іванаўна, працавала ў гаспадарцы даяркай, а тата, Рыгор Мацвеевіч, — механізатарам. Пасля заканчэння школы на нейкі час дзяўчына паехала з роднай Быстрыцы — вучылася ў гандлёвым вучылішчы, жыла ў сталіцы. Там з мужам Уладзімірам пазнаёмілася. Але цягнула ў родную вёску, таму ўгаварыла мужа вярнуцца на пастаяннае месца жыхарства ў Быстрыцу. Ужо пасля пераезду атрымала спецыяльнасць заатэхніка. А з 1975 года працуе аператарам машыннага даення. І ніколькі не шкадуе аб абраным шляху.
Надзея Лупік рэалізавалася ў жыцці не толькі як адказны, добрасумленны работнік, але і як маці. У жанчыны чатыры дачкі — Жанна, Надзея, Любоў і Вераніка. Дарэчы, малодшая Вераніка пайшла па слядах маці і скончыла Смілавіцкі дзяржаўны аграрны каледж, цяпер працуе ў ААТ «Ціміразеўскі» ветэрынарным спецыялістам. Люба таксама далёка ад бацькоўскай хаты не з’ехала: са сваёй сям’ёй жыве ў роднай вёсцы. А Жанна і Надзея абсталяваліся ў сталіцы, але сваю любімую маці наведваюць часта, па гаспадарцы дапамагаюць.
Гадзіна─другая, каб пачытаць часопісы і раманы, часам выпадае. А вось для вышывання часу зусім не хапае. Што і нядзіўна, бо на працу — у пяць раніцы, з працы — у дзесяць вечара. А час паміж ранішняй і вячэрняй дойкай займаюць гаспадарка і бытавыя пытанні.
Дом Надзеі Лупік поўніцца дзіцячым смехам, калі ў ім збіраюцца восем унукаў.
— Сумна становіцца, калі раз’язджаюцца, — кажа Надзея Рыгораўна, аднак ведае, што дарагія ёй людзі заўсёды вернуцца ў родны дом.
З актыўнай жыццёвай пазіцыяй
Часлава Феліксаўна ГРЫГАРОВІЧ, старшыня пярвічнай ветэранскай арганізацыі ААТ «Племзавод Дусаеўшчына», больш за 30 гадоў адпрацавала ва ўстановах адукацыі Капыльскага раёна.
За вялікія поспехі, дасягнутыя ў галіне народнай адукацыі, і актыўны ўдзел у грамадска-палітычным жыцці ў 1964 годзе была ўзнагароджана нагрудным знакам «Выдатнік народнай асветы», а ў 1968 годзе — значком «Выдатнік асветы СССР», у 1974 годзе — юбілейным медалём «За доблесную працу. У азнаменаванне 100-годдзя з дня нараджэння У.І. Леніна», знакам «Пераможца сацыялістычнай працы 1973 года», медалём «Ветэран працы».
За плячыма ў гэтай сапраўды цудоўнай жанчыны вялікі жыццёвы шлях, напоўнены ўзлётамі і падзеннямі, радасцямі і бедамі, цікавымі падзеямі, многія з якіх назаўсёды застануцца ў памяці ветэрана педагагічнай працы.
Дзіця вайны, Часлава Феліксаўна памятае ўсе нягоды, якія выпалі на долю яе сям’і, што рана засталася без кармільца. Бацьку ў 37-м арыштавалі і па рашэнні тройкі НКУС прысудзілі да 10 гадоў строгага рэжыму. Дадому ён вярнуўся толькі пасля заканчэння Вялікай Айчыннай. Быў цяжка паранены на фронце і брат: яму адарвала нагу пад Ленінградам. У першыя пасляваенныя месяцы ў тыфознай гарачцы памерла 20-гадовая сястра Чаславы.
Пасля заканчэння Вошкатаўскай сямігодкі наша гераіня паступае ў Нясвіжскае педвучылішча. Першыя гады працоўнай дзейнасці прайшлі ў дзіцячых дамах на Брэстчыне. І тут яна нібы вярнулася ў сваё цяжкае ваеннае дзяцінства: выхаванцамi ўстаноў адукацыі былі ў асноўным дзеці і падлеткі, лёс якіх быў пакалечаны вайной.
Змены ў асабістым жыцці — у 1957 годзе яна выйшла замуж за свайго аднавяскоўца, ветэрана Вялікай Айчыннай вайны Фёдара Сінюка — вярнулі Чаславу Феліксаўну ў родную вёску. Спачатку была настаўнікам Вошкатаўскай школы, а затым і ўзначаліла яе педагагічны калектыў.
— У нашай школе штогод вучыліся звыш 280 чалавек, сюды хадзілі хлопцы і дзяўчаты з Аргелаўшчыны, Каменкі, Вошкат, Вялешына, Андросаўшчыны, — узгадвае Часлава Феліксаўна. — Мы актыўна ўдзельнічалі ва ўсіх раённых мерапрыемствах, было арганізавана школьнае лясніцтва, пра якое ведалі не толькі на раённым узроўні. Мы, лічу, паставілі сабе сапраўдны помнік: у акрузе, куды ні глянь, усюды гамоняць лясы, пасаджаныя нашымі рукамі. Ніхто з вучняў школы ніколі не стаяў на ўліку ў дзіцячым пакоі міліцыі — усе канфлікты вырашалі самі, сумесна з бацькамі».
Дырэктарам гэтай школы яна шчыравала да самага закрыцця ўстановы. Затым працавала ў Капыльскім ПТВ, адкуль і пайшла на заслужаны адпачынак. Хоць адпачываць у поўным сэнсе гэтага слова яна ніколі не ўмела.
Акрамя асноўнай прафесійнай дзейнасці, Часлава Феліксаўна заўсёды паспяхова выконвала шматлікія грамадскія нагрузкі: была арганізатарам і прапагандыстам, дэпутатам сельскага, раённага і абласнога Саветаў народных дэпутатаў, узначальвала (і працягвае ўзначальваць) пярвічную ветэранскую арганізацыю ААТ «П-з Дусаеўшчына». Часлава Феліксаўна трымае пастаянную сувязь па тэлефоне з членамі сваёй ветэранскай арганізацыі, заўсёды віншуе іх са святамі, па меры магчымасці прымае ўдзел у сходах грамадзян у населеных пунктах.
І дзе б ні працавала гэтая жанчына з сапраўды легендарным лёсам, яна карысталася найвялікшай павагай калег і ўсіх тых, хто яе ведаў, за прафесійную пісьменнасць, рэдкую працавітасць, добрасумленнасць, камунікабельнасць і добразычлівасць. Шырокая эрудыцыя, цвёрдасць характару, уменне павесці за сабой заўсёды прыцягваюць да яе людзей.
Лес — яго жыццё
Сорак гадоў працуе ў лясной гаспадарцы Уладзімір Мітрафанавіч Занкевіч, 28 з іх — узначальвае Старыцкае вопытна-вытворчае лясніцтва ДВЛГУ «Капыльскі вопытны лясгас». А пачынаў ён у 1977 годзе лесніком Колаўскага лясніцтва, затым працаваў майстрам лесу, ляснічым. Закончыў Полацкі лясны тэхнікум.
У 2003 годзе яму прысвоена званне «Ляснічы І класа». Неаднаразова ўзнагароджваўся граматамі Міністэрства лясной гаспадаркі Рэспублікі Беларусь, Мінскага ДВЛГА, Капыльскага вопытнага лясгаса. Яму ўручаны нагрудны знак «30 гадоў бездакорнай службы ў дзяржаўнай лясной ахове Рэспублікі Беларусь». А ў 2015 годзе Уладзімір Мітрафанавіч быў удастоены высокай дзяржаўнай узнагароды — медаля «За працоўныя заслугі».
Як успамінае Уладзімір Мітрафанавіч, да выбару прафесіі ў далёкія 60-я гады падштурхнуў удзел у пасадцы дрэў. Магчыма таму на працягу ўсёй сваёй працоўнай дзейнасці адной з галоўных задач ляснічы лічыць аднаўленне лесу: за апошнюю чвэрць стагоддзя былі створаны новыя лясы на плошчы каля дзевяці тысяч гектараў. Шмат сіл і ўвагі аддае і пытанням аховы лясных угоддзяў, рацыянальнага выкарыстання і добраўпарадкавання лясоў, павышэнню іх прадукцыйнасці і ўстойлівасці.
Усяго толькі 12% ад усёй тэрыторыі гаспадаркі займаюць лясы з адной-дзвюма адзінкамі парод дрэў, астатнія 88% — змешаныя. Калектыў, які ўзначальвае Уладзімір Занкевіч, вопытны і згуртаваны. Усяго каля 30 чалавек. Тут шмат людзей, якія ведаюць і любяць сваю справу.
Асобны гонар ляснічага — пчальнік. На пчальніку лясніцтва больш за 100 вулляў. Мёд ахвотна купляюць мясцовыя жыхары і работнікі лясгаса. А яшчэ ў лясніцтве ствараюць музей мёду. Экспанаты для яго ўжо сабраны. Уладзімір Занкевіч спадзяецца, што экскурсіі будуць карысныя як для дарослых, так і для дзяцей.
Ёсць у яго і ўласны пчальнік, дзе Уладзімір Мітрафанавіч любіць праводзіць вольны час. Увогуле, усе хобі Занкевіча звязаны… з лесам: і па грыбы, і на паляванне любіць схадзіць.
Разам з жонкай Людмілай Аляксандраўнай выгадавалі дзвюх дачок, якія, у сваю чаргу, падарылі бацькам траіх унукаў. Любяць малыя бываць у дзядулі на рабоце, і ўсе, як адзін, абяцалі быць леснікамі. Значыць будзе каму працягваць добрую і карысную справу.
Увогуле, ляснічы лічыць, што вельмі важна займацца выхаваннем людзей, вучыць іх любіць і берагчы прыроду. У тым ліку і на ўласным прыкладзе. На тэрыторыі лясніцтва — узорны парадак, такі ж парадак імкнуцца падтрымліваць і ў лясах. Ля Свідзіч абсталявалі зону адпачынку, дзе сапраўды можна адпачыць і душой, і целам, палюбавацца прыгажосцю роднага краю. А непадалёку — помнік землякам, загінуўшым у гады Вялікай Айчыннай вайны. У іх гонар пасадзілі прыгожыя дрэвы, якія доўга будуць напамінаць пра тую вайну і яе герояў.
Удзячна лёсу
Ніна Пятроўна Лабацэвіч з в. Падгорцы працавала даяркай племзавода імя Дзяржынскага больш за 40 гадоў. Неаднаразовы пераможца сацыялістычнага спаборніцтва і перадавік сельскай гаспадаркі, удзельнік рэспубліканскага сходу партыйнага, савецкага, прафсаюзнага і камсамольскага актыву.
Удастоена ордэнаў Працоўнага Чырвонага Сцяга, «Знак Пашаны», сярэбранага медаля Галоўнага камітэта ВДНГ СССР, знака «Ударнік дзясятай пяцігодкі», дзвюх Ганаровых грамат Вярхоўнага Савета БССР, Ганаровых грамат Дзяржаўнага аграпрамысловага камітэта БССР і абласнога выканаўчага камітэта Савета народных дэпутатаў. У 1985 годзе стала Лаўрэатам прэміі савецкіх прафсаюзаў імя К.П. Арлоўскага.
У вёсцы Слабада-Кучынка ў мнагадзетнай сям’і (шасцёра дзяцей) Пятра Кандыбовіча ў 1937 годзе нарадзілася дачушка Ніна. Дзяўчынка скончыла Слабада-Кучынскую сямігодку, адзін год наведвала Бальшавіцкую СШ, але трэба было плаціць за навучанне, а грошай не было, таму пайшла на торфараспрацоўкі, палола буракі і кок-сагыз у калгасе «Зара свабоды». З 1954 года пачынаецца яе працоўны стаж даяркі. Выйшла замуж за Георгія Лабацэвіча з в. Падгорцы. Першы час пасля пераезду на новае месца Ніна працавала ў паляводчай брыгадзе племзавода імя Дзяржынскага. Калі ў сям’і нарадзіўся першы сын Анатоль, перайшла на ферму, дзе даіла 25 кароў, а затым і 50. Яна хутка заваявала павагу сярод калег, якія былі значна старэйшыя, а затым і сама стала добрым памочнікам для моладзі. Імпанаваў яе настойлівы характар, уменне спраўляцца з жывёлай, ды якасць працы была высокай.
Усё гэта разам з працавітасцю і добрасумленнасцю дало свой плён ў атрыманні высокіх вынікаў: надоі складалі 5000 кілаграмаў, затым 6000, 7000, павысілася і якасць малака. За працоўнымі дасягненнямі прыйшлі і заслужаныя ўзнагароды: ордэны, медалі, шматлікія граматы і падзякі. Пабывала на адпачынку ў Расіі, Балгарыі, Чэхаславакіі. За ўдзел у выставе ВДНГ Ніне Пятроўне ўручылі ключы ад аўтамабіля «Масквіч», неаднаразова выбіралі дэпутатам раённага Савета дэпутатаў, яна ўзначаліла клуб даярак-пяцітысячніц Капыльскага раёна.
Матэрыялы падрыхтавалі Маргарыта САКОВІЧ, Крысціна ЖОГАЛЬ, Барыс ДЗЕНІСЮК 
Среди сельскохозяйственных организаций района, обеспечивших наибольший выход зерна с 1 балло-гектара:
ОАО «Старица-Агро» (директор В.А. РУДАКОВСКИЙ). Урожайность по хозяйству составила 49,7 ц/га, валовое производство зерна в 2017 году — 14 218 тонн. В хозяйстве с 1 балло-гектара произведено 144,5 кг зерна.
ОАО «Семежево» (и.о. директора И.И. ЛЕНЬКО). Урожайность — 49 ц/га, валовое производство зерна — 9802 тонны, с 1 балло-гектара произведено 120,1 кг зерна.
Филиал «Лакнея» УП «Приортранс Агро» (директор О.И. ШАХНОВИЧ), урожайность — 43,2 ц/га, валовое производство зерна — 5166 тонн, с 1 балло-гектара произведено 108,8 кг зерна.
Среди главных агрономов сельскохозяйственных организаций — Владимир Анатольевич ПОТОЦКИЙ — заместитель директора по растениеводству ОАО «Старица-Агро». Выход зерна (с учетом поправочного коэффициента) на 1 балло-гектар — 154,9 кг.
Среди экипажей зерноуборочных комбайнов:
Экипаж в составе Александра Ивановича ИВАНОВСКОГО и Виктора Сергеевича ВАРЕНИКА из ОАО «Пионер-Агро», который комбайном «Лексион-530» убрал 438 га и намолотил на условный комбайн 2057,73 тонны зерна, в физическом весе — 2009,13 тонны.
Экипаж в составе Сергея Владимировича КЛОЧКО и Сергея Витальевича ЖУКА из УП «Бобовня», который комбайном КЗС-1218 убрал 590,7 га и намолотил на условный комбайн 1450,6 тонны зерна, в физическом весе — 1602 тонны.
Экипаж в составе Александра Владимировича МАКСИМЕНИ и Сергея Владимировича СЕНЮКА из ЗАО «Жилихово», который комбайном КЗС-10 убрал 363,8 га и намолотил на условный комбайн 1440,5 тонны зерна, в физическом весе — 1280,9 тонны.
Среди водителей на отвозке зерна:
Михаил Евгеньевич Ритько, водитель ОАО «Копыльское», который на автомашине МАЗ-555142 перевез 2492 тонны зерна в условных тоннах, или 2350,9 тонны в физическом весе.
Михаил Владимирович ДЫМОВ, водитель ОАО «Копыльское», который на автомашине МАЗ-555142 перевез 2126 тонн зерна в условных тоннах, или 2005,7 тонны в физическом весе.
Николай Васильевич МАЛИНОВСКИЙ, водитель ОАО «Скабин», который на автомашине МАЗ-555142 перевез 2074,4 тонны зерна в условных тоннах, или 1777,6 тонны в физическом весе.
Среди молодежных экипажей зерноуборочных комбайнов:
Экипаж в составе Евгения Сергеевича СКАРБИЧА и Николая Ивановича ЕРМАКОВИЧА из ОАО «Тимирязевский», который комбайном КЗС-1218 убрал 595,9 га и намолотил на условный комбайн 1503,52 тонны зерна, в физическом весе — 1616,7 тонны.
Экипаж в составе Павла Валерьевича ТОРОТЬКО и Евгения Николаевича КОСТЮКА из ОАО «Прогресс-2010», который комбайном КЗС-1218 убрал 439,5 га и намолотил на условный комбайн 1404,72 тонны зерна, в физическом весе — 1579,79 тонны.
Экипаж в составе Александра Станиславовича МАЙСА и Сергея Владимировича СЕМАШКО из ОАО «Тимирязевский», который комбайном КЗС-1218 убрал 456 га и намолотил на условный комбайн 1123,05 тонны зерна, в физическом весе — 1207,58 тонны.
Среди молодых водителей на отвозке зерна:
Олег Александрович БОЙКО, водитель филиала «В. Раевка» ОАО «Криница», который на автомашине ГАЗ-35071 перевез 2602,9 тонны зерна в условных тоннах, или 1037 тонн в физическом весе.
Вадим Сергеевич МЫСЛИЦКИЙ, водитель ОАО «Старица-Агро», который на автомашине МАЗ-5551А2-323 перевез 1833,1 тонны зерна в условных тоннах, или 1833,1 тонны в физическом весе.
Дополнительно денежной премией в сумме 1500 (Одна тысяча пятьсот) белорусских рублей награждается ОАО «Старица-Агро», добившееся увеличения валового сбора маслосемян рапса к уровню прошлых трех лет, получившее 117 кг маслосемян рапса в расчете на 1 балло-гектар посевной площади. 
■ Анатоль Ліневіч і Ірына Кісляк (у цэнтры) падчас ушанавання пераможцаў спаборніцтва на жніве[/caption]
Яшчэ па дарозе ў філіял «Лакнея», месца правядзення раённых «Дажынак», гасцей сустракалі кампазіцыі, створаныя з рулонаў саломы: карова і бычок, мядзведзь, паравоз з вагончыкамі і многае іншае. На ўездзе ў вёску Камсамольская арганізатары свята выдатна абсталявалі цэнтральную частку дажыначнага гуляння. Над ёй велічна ўзвышаўся млын, таксама створаны з рулонаў. Ля цэнтральнай сцэны пра моманты сёлетняга жніва яскрава расказвалі фотаздымкі, зробленыя раённымі журналістамі.
[caption id="attachment_59833" align="aligncenter" width="580"]
■ Людміла Ніжэвіч віншуе Валянціну Бархат[/caption]
Кожнае з сельгаспрадпрыемстваў абсталявала і ўпрыгожыла свой непаўторны падворак. Пачэснае месца тут было адведзена галоўным атрыбутам кожнага «двара» — дажыначнаму снапу і караваю, які быў выпечаны са збожжа новага ўраджаю. З песнямі, жартамі і танцамі сустракалі на кожным падворку гасцей. Сярод іх — дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь Людміла Ніжэвіч, старшыня Капыльскага райвыканкама Анатоль Ліневіч, старшыня раённага Савета дэпутатаў Ірына Кісляк, старшыня праўлення «Прыорбанк» ААТ Сяргей Касцючэнка, дэпутат Мінскага абласнога Савета дэпутатаў Уладзімір Рудакоўскі і Благачынны цэркваў Капыльскай акругі протаіерэй Сергій Чарны.
[caption id="attachment_59839" align="aligncenter" width="400"]
■ Сімвалічны сноп «Дажынак»[/caption]
Падчас афіцыйнай часткі хлебаробы ў знак пажадання дастатку і дабрабыту ўручылі сімвалічныя сноп, вянок і каравай кіраўніку раёна Анатолю Ліневічу.
— Літаральна тры тыдні таму мы святкавалі «Зажынкі-2017», — сказаў у сваім выступленні Анатоль Канстанцінавіч. — Нам пашанцавала з надвор’ем, і можна ўжо адзначыць, што гэтае жніво стала гісторыяй. Шчыра хачу па-дзякаваць працоўным калектывам усіх 17 сельгаспрадпрыемстваў, а таксама спецыялістам упраўлення райсельгасхарчу, абслуговым арганізацыям, якія добрасумленна падышлі да ўборачнай кампаніі і своечасова аказвалі падтрымку і дапамогу. Мы сабралі добры ўраджай збожжа. За гэтымі дасягненнямі стаіць цяжкая і напружаная праца нашых людзей.
На сёння ў нас больш за 60 экіпажаў камбайнаў сабралі і больш за 50 вадзіцеляў перавезлі звыш 1000 тон збожжа. Капыльскі раён адным з першых у вобласці скончыў жніво. Гэта азначае, што мы сапраўды правялі яго арганізавана. Патэнцыял капыльскай зямлі вялікі, аснову якой складаюць нашы людзі. Можна атрымліваць 200 тысяч тон! Неабходна нацэльваць свае калектывы на выкананне пастаўленай задачы. Шчыра спадзяюся, што, закладваючы ўраджай 2018 года, мы выканаем усе тэхналагічныя патрабаванні, каб атрымаць яшчэ большы паказчык».
Хлебаробаў Капыльшчыны павіншаваліа з добрым вынікам і заканчэннем жніва-2017 Людміла Ніжэвіч, дэпутат Палаты прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь. Яна ўручыла Падзячныя пісьмы і памятныя падарункі першым тысячнікам — вадзіцелю ААТ «Капыльскае» Міхаілу Рыцьку, камбайнаваму экіпажу ААТ «Піянер-Агра» ў складзе Аляксандра Іваноўскага і Віктара Варэніка, маладзёжнаму экіпажу камбайна ў складзе Яўгена Скарбіча і Мікалая Ермаковіча, якія адкрылі Дошку гонару Капыльшчыны яшчэ напачатку жніва. Са словамі віншавання да земляробаў звярнуліся Сяргей Касцючэнка і айцец Сергій. Важкі ўклад у агульны каравай Капыльшчыны ўнеслі і жанчыны. Сярод іх — в.а. галоўнага агранома філіяла «Грозава» Дар’я Рудзеня, галоўны аграном КСУП «Доктаравічы» Валянціна Бахта, якія таксама атрымалі ўзнагароды ад дэпутата.
[caption id="attachment_59835" align="aligncenter" width="580"]
■ Весела сустракалі гасцей на кожным падворку[/caption]
Прадстаўнікі раённай улады, раённага Савета дэпутатаў, начальнікі структурных падраздзяленняў райвыканкама, упраўлення райсельгасхарчу, старшыні сельвыканкамаў, кіраўнікі і галоўныя аграномы сельгаспрадпрыемстваў, абслуговых арганізацый. Усе яны на свяце не асталіся без увагі і атрымалі сімвал дажынак — каравай.
Шэраг работнікаў сельскай гаспадаркі адзначаны за шматгадовую добрасумленную працу, значны ўклад у развіццё прафсаюзнага руху. Падзякі Мінскага абкама Беларускага прафсаюза работнікаў АПК брыгадзіру вытворчай брыгады Марыне Васілеўскай і аграному ўчастка «Смалічы» Таццяне Хоміч з ААТ «Ціміразеўскі» уручыла старшыня райкама прафсаюза работнікаў АПК Ірына Сцяпура.
Былі ўзнагароджаны кіраўнікі гаспадарак, чые падворкі, караваі з мукі новага ўраджаю і дажыначныя снапы, на думку журы, былі самымі абсталяванымі, смачнымі і прыгожымі. Выконваючы абавязкі начальніка ўпраўлення райсельгасхарчу Віталь Ракевіч разам з Ірынай Сцяпурай уручылі грашовыя ўзнагароды пераможцам у розных намінацыях: за лепшыя снапы — філіялу «Лакнея», ААТ «Скабін» і «Прагрэс-2010»; за лепшыя падворкі — ААТ «Ціміразеўскі», «Старыца-Агра» і ЗАТ «Жыліхава»; за лепшыя караваі — ААТ «Піянер-Агра», філіял «В. Раёўка» і КСУП «Доктаравічы».
[caption id="attachment_59837" align="aligncenter" width="580"]
■ Госці і ўдзельнікі свята[/caption]
Кульмінацыяй урачыстасці стала ўручэнне ўзнагарод пераможцам раённага спаборніцтва за дасягненне высокіх паказчыкаў на ўборцы збожжавых і зернебабовых культур. Перадавікоў віншавалі старшыня райвыканкама Анатоль Ліневіч і старшыня райсавета дэпутатаў Ірына Кісляк.
Шчодрых апладысментаў у сувязі з нараджэннем сына ў час правядзення ўборачнай кампаніі ўдастоены дырэктар КСУП «Доктаравічы» Сяргей Шарупіч. Сяргей Яўгенавіч атрымаў каштоўны падарунак ад райвыканкама і раённай арганізацыі РГА «Белая Русь». Дарэчы, КСУП «Доктаравічы» аб’яўлены як месца правядзення «Зажынак-2018».
А якое ж свята без песень? Цудоўны настрой гасцям «Дажынак» і мясцовым жыхарам дарылі работнікі ўстаноў культуры. Падчас канцэртнай праграмы кожны нумар мастацкай самадзейнасці ў выкананні народнага ансамбля народнай песні «Спадчына, вакальнага ансамбля РЦК «Сяброўкі», салістаў Вольгі Даманскай, Аліны Лапушанскай, Валянціны Зарамбоўскай і Сняжаны Фаміцкай успрымаўся гасцямі свята на «ўра». А з роляй вядучых выдатна справіліся Людміла Кудрачова і Вячаслаў Курчык. Рознакаляровымі фарбамі ззялі вырабы на выставе майстроў народнай творчасці. Былі арганізаваны і вясёлыя атракцыёны для дзяцей.
Сяргей ЛАЗОЎСКІ
Фота аўтара 
