Набліжаецца 75-я гадавіна вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Але з кожным юбілеем усё менш і менш застаецца жывых удзельнікаў і сведкаў падзей апошняй вайны. Як жывуць сёння тыя, хто прынёс нам мір і шчаслівае дзяцінства?
[caption id="attachment_75723" align="aligncenter" width="580"]
■ Вячаслаў Гапонаў (справа) падчас службы на Далёкім Усходзе (Кітай, г. Порт-Артур)[/caption]
У вёсцы Астрэйкі жыве былы разведчык партызанскага атрада імя М.І. Кутузава 2-й Мінскай брыгады Вячаслаў Пятровіч Гапонаў. Нягледзечы на сталы ўзрост (у лютым споўнілася 92 гады), ветэран Вялікай Айчыннай вайны і вайны з Японіяй прымае ўдзел у грамадскім жыцці краіны: выступае на выхаваўчых мерапрыемствах у Слабадакучынскай СШ і бібліятэцы-клубе, адкрыцці помнікаў, удзельнічае ў Вахтах памяці, Уроках мужнасці і міру. У мінулым годзе разам з моладдзю двух раёнаў праехаў па месцах баявой славы Капыльшчыны.
Жыццёвы шлях пачаўся ў вёсцы Старынкі Пухавіцкага раёна. Сям’ю Пятра Гапонава (жонку Лізавету, сына Вячаслава і дачку Ганну) як ворагаў народа выслалі ў Сібір. Там зноў асудзілі бацьку, прызналі «польскім і японскім шпіёнам». Маці напісала ліст самому Калініну. Атрымала дазвол ехаць з дзецьмі на радзіму. Перад самай вайной вярнуліся. Вячаслаў паспеў скончыць сямігодку.
У барацьбу з ворагам 14-гадовы Вячаслаў уступіў 29 чэрвеня 1941 года. У гэты дзень па шашы Валяр’яны – Пухавічы рухаліся акупанты. Разам з калгасным шафёрам Рыгорам Меркелем збіралі зброю па лясах і па абочынах дарог. Там знайшлі мінамёт і скрынкі, напоўненыя мінамі. Зрабілі некалькі стрэлаў па нямецкай калоне. І на ўцёкі. Па іх адкрылі стральбу.
[caption id="attachment_75724" align="aligncenter" width="400"]
■ Вячаслаў Гапонаў з членам клуба «Патрыёты Радзімы» Вольгай Францкевіч[/caption]
Усяго патрыёт сабраў і перадаў партызанам 24 вінтоўкі, два станковыя кулямёты Максіма, шмат патронаў, мін, гранат. Сабе пакінуў рэвальвер сістэмы Нагана (насіў з сабой у разведку) і самазарадную вінтоўку СВТ. Спачатку сувязны, а затым разведчык Гапонаў неаднаразова прабіраўся ў нямецка-паліцэйскія гарнізоны, дзе збіраў каштоўную інфармацыю, удзельнічаў у многіх баях. Камандзір атрада давяраў яму. Хадзіў з данясеннямі ў Рудзенскі, Старадарожскі раёны. Не аднойчы рызыкаваў жыццём. Прабраўся ў Шацкае гета і паведаміў вязням аб даце іх знішчэння. Выратаваліся некалькі сем’яў.
Вясной 1943 года начаваў у родных Старынках разам з сябрамі Рыгорам Пайграй і Фёдарам Дуброўскім. Прысніўся сон, што фашыст ідзе на яго з віламі. Прачнуўся — і на вуліцу, а там карнікі акружаюць вёску. Партызаны пераскочылі праз плот, агародамі дабеглі да ракі. Па крохкім лё-дзе і пад стральбой пераправіліся на другі бераг. Варожая куля прабіла шапку, злёгку зачапіўшы галаву.
Партызанскую брыгаду перадыслацыравалі ў Заходнюю Беларусь. Маладога партызана пакінулі за каменданта лагера на Лявонаўскім востраве (сухое месца сярод балот), які быў створаны для мірных жыхароў вёсак Старынкі, Кабылічы, Кавалевічы. Камандаванне брыгады даручыла не толькі ахоўваць старых, жанчын, дзяцей, параненых, а і весці разведку ў аколіцах пасёлка Шацк, дзе знаходзіўся варожы гарнізон. Задача наступная: кантраляваць выхад карнікаў у партызанскую зону. Калі такое здаралася, разведчык Гапонаў прыбягаў у лагер, браў у рукі сваю самазарадку і рабіў запар тры выстралы ў паветра. Людзі ведалі, што гэта трывога — неабходна ўцякаць углыб балота!
Ужо вызвалены Мінск, але жыхары не спяшалі вяртацца дамоў, паколькі ў лясах яшчэ хаваліся недабітыя паліцэйскія і з акружэння выходзілі асобныя групы гітлераўцаў з «Мінскага катла». Увечары 6 ліпеня 1944 года юны партызан прыйшоў у родную вёску Старынкі. Уладкаваўся на начлег у калгасную канюшню, дзе кожны захоўваў сена для жывёлы.
— Хоць за ўсю вайну высплюся, — думаў Вячаслаў.
Не атрымалася. Толькі ўклаўся — будзіць сябар Стась:
— Немцы ў вёсцы!
У вінтоўцы засталося два патроны. Перазарадзіў абойму да дзесяці.
На захад па шашы ішлі чатыры аўтаматчыкі. Сярод іх у фуражцы вылучаўся афіцэр. Сябры кінуліся наперарэз. Тыя набліжаліся да ўзлеску. Хлопцы выскачылі на пагорак, дзе засталіся акопы яшчэ з 1941 года. У адзін голас яны крыкнулі:
— Хальт!
Немцы заляглі ў канаву. Вячаслаў націскае на спускавы кручок вінтоўкі — асечка. Другі, трэці, чацвёрты раз — зноў асечка. Патроны былі адсырэлымі. Толькі на дзявятым і дзясятым націсканні прагучалі выстралы. А ворагаў і след прастыў.
— Няхай ідуць і раскажуць сваім, хто іх прагнаў з Беларусі, — сказаў стралок.
Сёння праз столькі гадоў ветэран дзвюх войнаў з хваляваннем успамінае той выпадак.
— Чаму не стралялі ў адказ? Маглі ж скасіць аўтаматнай чаргой?! Чаму не забілі мяне, як забівалі фашысты мірных жыхароў у Шацку? Яны здагадаліся, што перад імі юнакі, — разважае Вячаслаў Пятровіч. — Мабыць, і сярод іх людзі заставаліся.
Пасля вызвалення Беларусі трапіў на Далёкі Усход. Старшына разведроты марской пяхоты Гапонаў удзельнічаў у разгроме Квантунскай арміі, вызваляў гарады Харбін і Порт-Артур. Служыў на флоце.
Праз шэсць гадоў пасля вайны вярнуўся ў Мінск. Уладкаваўся вадзіцелем, служыў у Беларускай ваеннай акрузе. Затым Украіна, дзе атрымаў вышэйшую адукацыю. Працаваў інжынерам у аўтапарку, старшынёй калгаса. З распадам СССР пераехаў у Беларусь.
Вячаслаў Пятровіч для нас застаецца прыкладам чалавека-грамадзяніна і патрыёта, з невычэрпнай вернасцю абавязку і традыцыям беларускага народа, непахіснай волі да перамогі, адвагі і мужнасці. Баявы шлях ветэрана адзначаны ордэнам і медалямі. Наконт узнагарод ён адказвае:
— Я змагаўся за Радзіму!
Барыс ДЗЕНІСЮК,
член ГА «Беларускі саюз журналістаў»
■ Победители конкурса - фото на память[/caption]
Чтобы заслужить награды, каждой семье было необходимо поучаствовать в нескольких номинациях: семейное портфолио, творческая работа, фото общего семейного дела, также было проведено анкетирование приемных родителей, родителей-воспитателей на знание нормативных документов.
В семейном портфолио — творчески оформленном альбоме (папка) или презентации — были отражены различные сферы жизни семьи (учеба, работа, досуг, быт), показан уклад жизни семьи и ее традиции. Для участия в номинации «Семейное дело» родители и дети предоставили фотографии общего дела, как нельзя лучше и надежнее скрепляющего семью. Это и совместная работа по хозяйству, и совместный досуг, занятия спортом и творчеством и многое другое. Чтобы принять участие в номинации «Творчество», стоило изготовить изделие декоративно-прикладного, изобразительного или кулинарного направления как индивидуально, так и коллективно. И в заключение, чтобы убедиться в том, что родители-воспитатели владеют знанием нормативных документов, состоялось анкетирование приемных родителей.
Борьба была по-настоящему напряженной, ведь каждой семье хотелось показать себя с лучшей стороны. В итоге жюри, работу которого возглавила заместитель начальника управления по образованию, спорту и туризму райисполкома Елена Карпеленя, определило победителей. Дипломом I степени награждена Тамара Маргайлик, в приемной семье которой воспитывается двое несовершеннолетних. А вообще в должности приемного родителя Тамара Григорьевна работает с 2011 года. Диплом II степени — у Екатерины Мирной, ставшей мамой для двоих приемных детей. На этой непростой работе Екатерина Федоровна с 2014 года. Диплома III степени удостоена Наталья Таргоня — настоящий старожил: ее стаж в должности приемного родителя начал свой отсчет еще в 2005 году. Сегодня Наталья Михайловна воспитывает двоих приемных детей.
[caption id="attachment_75740" align="aligncenter" width="580"]
■ Идет занятие на площадке «Творим вместе»[/caption]
В этот же день в рамках реализации инновационного проекта «Внедрение модели социально-педагогической поддержки приемных родителей (родителей-воспитателей) на основе использования информационно-коммуникационных технологий» прошло заседание клуба замещающих семей «Семья — мир добра» — игра-квест «Вместе к здоровому образу жизни». В интерактивной форме мамы и дети узнали о том, как правильно питаться, что определяет понятие здоровая пища, приняли участие в творческом мастер-классе.
О том, что такое здоровье и что способствует его сохранению на долгие годы, во время интерактивной беседы помогла узнать врач-педиатр участковый (заведующий) педиатрическим отделением Копыльской ЦРБ Анжела Писарик.
Стрессоустойчивость имеет огромное значение. Если она находится на должном уровне, то вам нечего бояться. При неустойчивой нервной системе и низкой устойчивости к стрессам при любых симптомах стресса необходимо сразу же принимать меры, чтобы не довести дело до крайности.
Упражнения, которые помогут пережить стресс
— В рамках плана мероприятий для населения города и района посетить физкультурно-оздоровительный центр в вечернее время может любой желающий, — делится начальник управления по образованию, спорту и туризму райисполкома Ирина Абас. — Соответственно, заполняемость центра вырастет. Сегодня грустно видеть взрослых, самодостаточных людей, все свое свободное время сидящих на диване перед телевизором. Ведь в большинстве случаев за «диванным» режимом дома следует сидение в офисе, а там и до проблем со здоровьем недалеко. Занимаясь спортом сам, ты подаешь хороший пример своим близким, семье, друзьям и таким образом привносишь свой вклад в оздоровление нации. И только личным примером можно показать подрастающему поколению, что спорт — это здорово!
Чем больше движения в нашей жизни, тем лучше мы себя чувствуем, уверена учитель начальных классов СШ № 3 г. Копыля Наталья Пайвина. Посетив с коллегами физкультурно-оздоровительный центр, педагог уж точно зарядилась позитивом на целую неделю.
— Спорт, движение — это неотъемлемая часть здоровой жизни, долголетия, — отмечает Наталья Леонидовна. — Занятия физической культурой не только укрепляют здоровье, закалку, выносливость, но это прекрасное времяпровождение, отличное самочувствие и хорошее настроение, уверенность в себе и своих силах.
Татьяна БОХАН 
