Менавіта 20 гадоў таму пачалося ўзвядзенне новага будынка названага храма, які вельмі прыгожа ўпісваецца ў мясцовы ландшафт, адкрываючы панараму горада перад уездам з Мінска.
Па прыступках гісторыі
Першы драўляны касцёл святых Пятра і Паўла ў Капылі быў узведзены сынам Жыгімонта Кейстутавіча – літоўскім намеснікам Міхаілам яшчэ ў 1439 годзе. Фундатар і пазнейшыя нашчадкі адорвалі касцёл багатымі ахвяраваннямі, так што ў 1842 годзе, на хвалі касацыі касцёльных маёнткаў, капыльская парафія мела 4 валокі зямлі (а гэта ні многа ні мала 85,44 гектара) і 280 рублёў ануаты. У 1856 годзе будынак касцёла згарэў, а новы пачалі будаваць у 1859 годзе на ахвяраванні памешчыка Рэйтана і парафіян.
Новы мураваны Капыльскі рымска-каталіцкі касцёл быў пабудаваны на сродкі парафіян з дазволу дыяцэзіяльнага начальства. Вуглавы камень заклалі 29 чэрвеня 1859 года, а завяршылі будаўніцтва ў 1864 годзе.
У 1908 годзе клопатамі ксяндза Юзафа Зноскі дабудавана званіца ў неагатычным стылі. Вышыня званіцы складала 45 аршынаў. У правай званіцы месціліся тры званы: вялікі «Кіпрыян» вагой 25 пудоў, ахвяраваны родзічамі Кіпрыяна і Юзэфы Загорскіх у памяць 25-годдзя юбілею замужжа, сярэдні звон «Юзаф» – 14 пудоў і самы малы «Рох» – 7,5 пуда. Званіца была асвечана ксяндзом Янам Сяклюцкім, слуцкім дэканам.
[caption id="attachment_99993" align="aligncenter" width="400"]
■ Так выглядаў касцёл у 1910 г.[/caption]
У 1911 годзе дах пакрылі ацынкаванай бляхай, пад вялікім алтаром была прыбудавана невялікая вежа з сігнатуркай, вежа пакрыта ацынкаванай бляхай, на ёй знаходзіўся крыж, каваны з жалеза. Вадасцёкі былі з цынкавай 15-фунтавай бляхі. Сярод званіц — фасад з крыжам. Касцёльны двор з трох бакоў быў абнесены каменнай агароджай, а з чацвёртага – частаколам.
Пра касцёл і не толькі
Знешне мураваны касцёл выглядаў велічна: вялікая двухвежавая базіліка ў рэтраспектыўна-гатычным стылі. Будынак касцёла звонку і знутры быў тынкаваны. Падлога і столь – дашчаныя. На хорах — арган. У касцёле знаходзіліся тры алтары. Галоўны алтар вялікі, сніцэрскай работы, на чатырох слупах, у алтары крыжы з фігурай Ісуса Хрыста, закрываецца абразом Маці Божай. Ля самай вяршыні алтара два абразы святых апосталаў Пятра і Паўла, на палатне. Другі алтар з правага боку, драўляны, з абразом Багародзіцы. Трэці алтар – святога Антонія, драўляны, з двума абразамі на палатне. Пры кожным алтары месціліся мармуровыя камяні з мошчамі святых мучанікаў. Асаблівую ўвагу звярталі на сябе дзве рызы: адна чырвоная са Слуцкага пояса, другая – з Персідскага.
У касцёле захоўваліся 14 станцый Дарогі Крыжовай Ісуса Хрыста і восем абразоў. Частка маёмасці была атрымана з ліквідаванага Дамініканскага Нясвіжскага рымска-каталіцкага касцёла. У архіве касцёла захоўваліся метрычныя кнігі: «Аб нараджэнні і шлюбах з 1700 г. па 1912 г.»; «Аб шлюбах ІІ частка з 1791 г. па 1912 г.»; «Аб Дашлюбных экзаменах з 1828 па 1912 г.»; «Аб памерлых з 1802 г. па 1912 г.»
[caption id="attachment_99992" align="aligncenter" width="840"]
■ Унутранае ўбранства касцёла. 1914 г.[/caption]
Пры касцёле знаходзіліся гаспадарчыя пабудовы: плябанія – дом з сасновых брусоў, пабудаваны ў 1887 годзе на каменным падмурку; павець для сена; карэтная; стайня; хлеў; два невялікія хлеўчукі; дамок для арганіста; свіран на каменным падмурку; ляднік; павець для паліва; дамок для закрыстыяна.
Сядзіба была агароджана глухім плотам вышынёй 3,5 аршына. Сад і агарод, кавалак сенакосу, зямля для касцёла знаходзіліся ў казённым маёнтку Какорычы. Капыльская парафія межавала з Уздзенскай, Нясвіжскай, Слуцкай і Цімкавіцкай парафіямі.
Акрамя касцёла ў парафіі знаходзіліся капліцы: мураваная ў в. Вусава (1863 г.), драўляная ў мястэчку Рымя (пабудавана памешчыкам Аколавым), мураваная ў маёнтку Бабоўня (пабудавана памешчыцай Траскалеўскай), драўляная капліца святога Роха на могілках у Капылі, у якой знаходзіўся цудадзейны абраз. Адзначаліся адпустовыя касцёльныя святы: Святых Пятра і Паўла, Святога Роха, пяць святаў Дзевы Марыі, Пяцідзясятніца, Усіх Святых. Касцёл меў прывілеі, дадзеныя прэлатам Дзенісевічам і біскупам Унукоўскім. 3 архіўных дакументаў вядома, што ў 1912 годзе парафія налічвала каля чатырох тысяч вернікаў.
На крутых паваротах
Ёсць звесткі, што касцёл Святых Пятра і Паўла быў дзеючым да 1935 года. Аднак у канцы 30-х гадоў касцёл зачынілі і выкарыстоўваўлі пад розныя мэты: у ім знаходзілася сховішча, потым канюшні і г.д. Па ўспамінах капыльскіх старажылаў, падчас Вялікай Айчыннай вайны касцёл немцы прыстасавалі пад стайню. Пасля бамбёжкі будынак выгараў знутры, засталіся толькі сцены, якія прастаялі да сярэдзіны 50-х гадоў. Напрыканцы 60-х і ад іх мала што засталося, цэглу расцягнулі. Застаўся толькі падмурак, на якім сёння стаяць сталовая і рэстаран «Колас». У фондах раённага краязнаўчага музея захоўваецца фотаздымак руін касцёла за 1948 год.
[caption id="attachment_99991" align="aligncenter" width="840"]
■ Пасля Вялікай Айчыннай вайны ад касцёла засталіся руіны. 1948 г. Зараз на гэтым месцы знаходзяцца сталовая і рэстаран «Колас»[/caption]
А напрыканцы Вялікай Айчыннай вайны жыхары нашага горада і раёна прасілі, каб у капыльскім касцёле з’явіўся свой пробашч. 20 студзеня 1945 года ў Вільню да рымска-каталіцкага мітрапаліта ад імя жыхароў вёскі Шастакі быў дасланы зварот, у якім яны паведамляюць пра рэгістрацыю касцёла і парафіі ў Капылі і просяць прызначыць пастаяннага пробашча. Падпісалі гэты ліст 29 чалавек, сярод іх – прадстаўнікі сем’яў Пяткевічаў, Чаркасоў, Дашкевічаў, Зарамбоўскіх, Сапешкаў, Тарасевічаў, Жылкоўскіх, Новікаў і інш. На канверце стаіць імя Аляксандры Сямёнаўны Чаркас з в. Шастакі. Аб гэтым выпадку гаворыцца ў кнізе «Капыль: гісторыя горада і рэгіёна».
Будаўніцтва: як гэта было
Так склалася, што пасля таго, як будынак былога касцёла быў зруйнаваны, капыльскія каталікі амаль да пачатку 2000-х не мелі месца, дзе маглі б праводзіць набажэнствы. Каля дзесяці год памяшканні, дзе збіраліся вернікі, мяняліся. І толькі ў 2001 годзе прыхаджане нарэшце атрымалі дазвол на пабудову новай святыні. У хуткім часе былі ўзведзены муры сучаснага будынка.
[caption id="attachment_99989" align="aligncenter" width="650"]
■ Вось так у 90-я гады ХХ ст. праходзілі набажэнствы ў падвале гасцініцы[/caption]
– Праводзіць набажэнствы ў Капылі я пачаў з 1996 года, – успамінае першы пробашч новага часу Аляксей Рамановіч. – Свайго памяшкання не было. Таму прыходзілася збірацца і ў Дзіцячай школе мастацтваў, у пакоі, а потым і падвале гасцініцы. Разам са мной у той час са Слуцка прыязджала сястра Дам’яна, якая таксама праводзіла і заняткі ў Нядзельнай школе. Пасля таго, як нарэшце нам выдзелілі ўчастак, праект распрацаваў салігорскі архітэктар Іван Далматовіч. Першым старшынёй касцёльнага камітэта быў Паграбіцкі Мечыслаў Уладзіміравіч, які выконваў свае абавязкі старанна, з ініцыятывай. Потым яго змянілі Уэльскі Сяргей Іванавіч, Булат Іван Вікенцьевіч. Кожны з іх зрабіў вельмі многа, каб у Капылі з’явіўся касцёл. Калі пачалося будаўніцтва, вернікі шчыра і старанна працавалі на ім, не шкадуючы ні сіл, ні часу.
[caption id="attachment_99990" align="aligncenter" width="400"]
■ Айцец Аляксей Рамановіч[/caption]
– Так, мы вельмі імкнуліся хутчэй дабудаваць памяшканне касцёла, – дапаўняе ўспаміны святога айца Ганна Аляксандраўна Казак, якая на той час займала пасаду галоўнага бухгалтара Беларусбанка, а зараз працуе ў раённым Савеце ветэранаў. У касцёле жанчына дапамагала весці неабходную фінансавую дакументацыю. Дарэчы, на працягу многіх гадоў ва ўтульнай хаце Ганны Аляксандраўны жывуць святары, якія прыязджаюць на службу ў касцёл. – Пасля Івана Вікенцьевіча старшынёй стаў Леанід Казіміравіч Міхайлоўскі, а затым і па цяперашні час – Віктар Аляксандравіч Міхайлоўскі.
[caption id="attachment_99987" align="aligncenter" width="840"]
■ Абрад вянчання праводзіць ксёндз Аляксандр Вітко. 2003 г.[/caption]
Калі гаварыць пра тых, хто дапамагаў аднаўляць храм, трэба адзначыць многіх жыхароў, прычым не толькі райцэнтра. Першымі ўключыліся мужчыны і жанчыны з Шастакоў. Яны прыязджалі ўсе разам і выконвалі некаторыя работы.
Многія з тых, хто працаваў на адраджэнні святыні, ужо, як кажуць, адышлі ў вечнасць. Напрыклад, няўрымслівая Козел Марыя Антонаўна.
[caption id="attachment_99984" align="aligncenter" width="840"]
■ Козел Марыя Антонаўна. 2012 г.[/caption]
Яна была адной з першых, хто дапамагаў святару Аляксею. Так, ксёндз мог патэлефанаваць ёй і сказаць: «Пайшла машына з будаўнічымі матэрыяламі. Сустракай!» І жанчына сустракала яе і нават ахоўвала. Пэўны час Марыя Антонаўна клапацілася, каб у касцёле заўсёды было чыста і ўтульна. Пасля службы яна заставалася, каб прыбіраць памяшканне.
[caption id="attachment_99986" align="aligncenter" width="650"]
■ Ксёндз Аляксандр Тарасевіч. 2016 г.[/caption]
Таксама трэба аддаць належнае і іншым. У іх ліку – Нікіценка Людміла Вацлаваўна, Алісевіч Лідзія Антонаўна, Кунцэвіч Юлія Эдуардаўна, Карасёва Ядвіга Антонаўна, Анна Іосіфаўна Арлоўская. Падтрымлівалі будаўніцтва і прадпрыемствы: так званыя «сельгасхімія», «масласырзавод». Зараз добрую дапамогу аказваюць сем’і Сяргея Пратасевіча і Ядвігі Карпучок.
[caption id="attachment_99988" align="aligncenter" width="650"]
■ Ксёндз Андрэй Калядка[/caption]
– Мы пастаянна імкнёмся зрабіць так, каб касцёл меў прывабны выгляд, – каменціруе сённяшні пробашч парафіі ксёндз Андрэй Калядка. – Сёлета плануем аднавіць прыступкі, пачаць работы на алтарнай частцы. Трэба прывесці ў парадак і вадасцёкавыя трубы. І, я ўпэўнены, дзякуючы сапраўдным энтузіястам мы гэта выканаем. Вельмі добра, што ў касцёла ёсць такія адданыя людзі, як Ганна Мікалаеўна Сапешка, Ганна Аляксандраўна Казак, Станіслаў Тадэвушавіч Свяцкі.
[caption id="attachment_99985" align="aligncenter" width="840"]
■ Ганна Казак[/caption]
На службе ў Пана
На жаль, нагадаць імёны ўсіх святароў магчымасці не маем. Але гісторыя захавала імёны некаторых ксяндзоў больш ранейшага часу, якія служылі ў капыльскім касцёле. Гэта Зянькевіч Віктар Віктаравіч – з 1903 па 1904-ы, Фама Чайкоўскі ў 1906-м і Юзаф Зноска з 1907-га па 1916 год.
Трагічна склаўся лёс ксяндза Пяткевіча Іосіфа Станіслававіча. Пэўны час ён нёс службу на Случчыне. Потым быў пераведзены ў Капыль, дзе 3 сакавіка 1933 года яго арыштавалі. Асудзілі святара ў гэтым жа годзе за «антысавецкую агітацыю і як члена контр-рэвалюцыйнай арганізацыі» і адправілі нa 5 гадоў лагерных работ. Потым этапавалі ў Беламорска-Балтыйскі лагер Аб'яднанага дзяржаўнага палітычнага ўпраўлення Архангельскай вобласці і Комі АССР. Па некаторых даных, у 1935 г. Пяткевіч цяжка захварэў, таму і знаходзіўся ў лагерным шпіталі. Ізноў быў узяты пад варту ў сакавіку 1937 года і прысуджаны 2 верасня 1937 года тройкай НКВД за «шпіянаж» да вышэйшай меры пакарання. Расстраляны. Пазней быў рэабілітаваны.
У далейшым (пасля айца Аляксея Рамановіча), на працягу 2000-х гадоў, у Капылі служылі ксяндзы Аляксандр Вітко і Аляксандр Тарасевіч.
Праект падрыхтавала Дзіяна ТКАЧЭНКА
■ Бригадир полеводческой бригады Иван Востьянов с механизаторами Павлом Барковским и Денисом Жданко[/caption]
В основном органические удобрения идут на поля под будущие посевы кукурузы. Площади, отведенные под эту культуру, в нынешнем сезоне в хозяйстве составят 1600 га. И это на 350 га больше по сравнению с прошлым годом — имеющееся в филиале поголовье крупного рогатого скота постоянно увеличивается, а соответственно растет и потребность в обеспечении кормовой базы. И на кукурузу в этом деле ставки велики. При этом осуществляется и задел на будущее. Ведь одним из преимуществ органики является ее последействие: в первый год удобрение отдает около 20-30% полезных веществ, а в следующем сезоне их поступление в почву составляет уже около 40-50%. Такой агроприем земледельцы сельхозпредприятия эффективно используют для последующего выращивания зерновых культур. Но главный плюс органики — ее комплексное действие, а также высокая эффективность применения при низких затратах.
На внесении органики в хозяйстве работает два звена, в каждом из которых задействован один погрузчик и три трактора с прицепами для внесения удобрений. Одно из звеньев в день нашего приезда мы застали в урочище «Петрилово». Рука об руку с механизаторами с большим стажем — Евгением Тараном и Сергеем Давидовским — трудится молодежь: Павел Барковский и Денис Жданко. Во главе звена молодой специалист, в прошлом году окончивший Марьиногорский аграрно-технический колледж, — бригадир полеводческой бригады Иван Востьянов. На вопрос о том, как удается достигать солидных цифр в деле внесения удобрений, мужчины отвечают, что, по сути, нужно немногое: взаимопомощь и взаимовыручка, а также желание потрудиться (а за долгую зиму по работе в полях, говорят, порядком соскучились).
[caption id="attachment_100018" align="aligncenter" width="840"]
■ Александр Пилецкий (в центре) обсуждает рабочие моменты с Сергеем Давидовским и Евгением Тараном[/caption]
Гул техники в эти весенние дни раздается и на многих других угодьях «Лакнеи». Так, параллельно с внесением органики в филиале производится пахота, подкормка озимого рапса, боронование озимых культур, закрытие влаги, дискование, внесение минеральных удобрений. На днях приступили и к севу. К слову, яровой клин сезона-2021 в хозяйстве составит 400 га — 50 га овса, 250 га ячменя и 100 га зернобобовых. Кроме того, запланирован подсев трав на площади в 250 га, а также сев однолетних культур на территории в 200 га.
Основательная предварительная подготовка в холодное время года позволяет лакнеевским аграриям с уверенностью смотреть в завтрашний день: посевной конвейер продуктивно запущен, и в сроки (даже с учетом их сжатости из-за затянувшейся зимы) должны уложиться. Все, что в деле получения весомых урожаев зависит от людей, здесь постарались выполнить по максимуму. Остается надеяться еще на один немаловажный фактор — благосклонность небесной канцелярии.
Оксана МИХАЙЛОВСКАЯ 
8 апреля с 10.00 до 12.00 прямую линию проведет Людмила Михайловна КАМЕНКО, председатель районного Совета ветеранов.
Телефон 55-0-83. 
10 апреля с 9.00 до 12.00 прямую телефонную линию проведет Елена Станиславовна МИХАЙЛОВСКАЯ, управляющий делами Копыльского райисполкома.
Телефон 55-5-66. 
10 апреля с 9.00 до 12.00 прямую телефонную линию проведет Владимир Александрович ГУРИНОВИЧ, управляющий делами Миноблисполкома.
Телефон (8-017) 500-41-60. 
■ Напутствия на игру любителям настольного тенниса дает Наталья Горбацевич[/caption]
Так, местная жительница Любовь Карабнева обратилась с вопросом к начальнику отдела пенсионного обеспечения, выплаты пенсий и пособий управления по труду, занятости и социальной защите райисполкома Светлане Бахте.
— Подобные мероприятия для нас, сельских жителей, очень важны, — поделилась Любовь Михайловна. — Поскольку в город поездку пока не запланировала, поэтому не упустила возможности воспользоваться удобным случаем и получить квалифицированную помощь по перерасчету пенсии.
[caption id="attachment_100000" align="aligncenter" width="840"]
■ По вопросу опекунства сельчан консультирует Анна Дитковская[/caption]
Востребованными оказались и услуги парикмахера Копыльского РКБО Екатерины Пилецкой: к ней образовалась целая очередь. В то же время оживленно шел турнир по настольному теннису «Первая ракетка». Состоялся он под девизом: «Мы — за здоровый образ жизни!» и организован в рамках работы антинаркотической площадки РЦК совместно с Грозовским СДК. Проверить себя на меткость изъявили желание работники филиала «Лакнея» УП «ПриортрансАгро» и Грозовского психоневрологического дома-интерната для престарелых и инвалидов. Причем в соревнованиях также был заявлен и учащийся гимназии № 1 г. Копыля Евгений Бируля, который выступил очень достойно, став третьим.
[caption id="attachment_100001" align="aligncenter" width="840"]
■ Евгений Бируля[/caption]
Второе место — у Николая Корбута, а первое — у Николая Неронени. Победитель и призеры турнира были награждены дипломами и ценными подарками, а хорошие впечатления и чувство доброго соперничества останутся до следующей встречи.
[caption id="attachment_99998" align="aligncenter" width="650"]
■ Работает парикмахер Екатерина Пилецкая[/caption]
На протяжении работы молодежного центра музыкальные подарки присутствующим дарили работники культуры Людмила Давидовская и Евгения Леус. Радость и искренние слова благодарности сельчан стали лучшей наградой для организаторов работы центра.
Татьяна БОХАН 
■ Идалия Черкас. 1998 год[/caption]
Но не место красит человека, а человек место. К порученному делу Идалия Константиновна относилась очень серьезно, с полной ответственностью, добросовестно, показывая пример в труде своим коллегам. Те, с кем приходилось работать, очень тепло отзываются о ней как о творческом человеке, грамотном специалисте и хорошем руководителе.
Копыльская районная библиотека была одной из лучших в области, а может, и в республике. Там царила творческая атмосфера, взаимопонимание, взаимопомощь, доверие, уважение к каждому как к личности, сложились свои определенные правила и традиции.
За отличную работу Идалия Константиновна имеет множество наград: орден «Знак Почета» (1981 год), медаль «Ветеран труда», знак «Победитель социалистического соревнования 1976 года», значок Министерства культуры СССР «За отличную работу» (1990 год), грамоты Президиума Верховного Совета БССР (1978 год), Министерства культуры БССР (1978 год), Минского областного исполнительного комитета (1998 год), а также награды районного уровня.
[caption id="attachment_99979" align="aligncenter" width="840"]
■ Идалия Черкас (справа) во время встречи писателя Ивана Науменко (второй справа) с активом района. 1977 год[/caption]
Кроме этого, Идалия Константиновна занесена в Книгу трудовой славы Копыльского района. Во время празднования Дня города 21 августа 2018 года по решению Копыльского районного Совета депутатов от 17 августа 2018 года приказом № 20 было объявлено о занесении ее имени в этот важный документ.
Заслуженная женщина внесла огромный вклад в развитие письменности и культуры нашего города и района. Родилась в 1943 году в деревне Сунаи Копыльского района, познала голодное детство и послевоенную разруху. Она хорошо знала и понимала цену труда.
Вместе с мужем Болеславом Витольдовичем (жаль, но его уже нет в живых) они вырастили и воспитали троих замечательных детей, двое из них работают в сфере культуры. Сын Владимир – директор Копыльской детской школы искусств, дочь Ирина – преподаватель музыки этого же учреждения. Они учат детей понимать музыку, играть на музыкальных инструментах, делают жизнь ребят более яркой, разно-образной, содержательной. А через музыку помогают им видеть мир огромным и прекрасным. Сын Игорь очень любит природу, сейчас возглавляет отдел лесного хозяйства и лесовосстановления Копыльского опытного лесхоза. Мама – пример для детей во всем. Они стараются наполнить ее жизнь вниманием, заботой, любовью, облегчить быт родного человека. К слову, Идалия Константиновна еще и счастливая бабушка четырех внуков.
[caption id="attachment_99981" align="aligncenter" width="840"]
■ Ветераны библиотечного дела Идалия Черкас и Майя Маскалькова на встрече в районной библиотеке. 2017 год[/caption]
Ко Дню белорусской письменности в Копыле откроют новую детскую библиотеку. Хотелось бы, чтобы в ней работали влюбленные в свое дело и преданные профессии люди, такие как Идалия Константиновна. Тогда с самого детства дети полюбят книгу и будут дружить с ней всю жизнь.
Татьяна МИХАЙЛОВСКАЯ,
учитель английского языка СШ № 2 г. Копыля, внештатный корреспондент «СП» 
