■ Зінаіда Васільеўна Прыміч[/caption]
«У лідара ёсць дзве важныя рысы: па-першае, ён сам кудысьці ідзе, па-другое, ён можа павесці за сабой людзей». Гэтыя словы Максімільяна Рабесп’ера як нельга лепш характарызуюць дзейнасць Зінаіды Прыміч. У даволі складаны час узначаліўшы тады яшчэ «першую» школу, Зінаіда Прыміч зрабіла тое, што не заўсёды здолее зрабіць мужчына. Дзякуючы яе намаганням, ведам і характару быў узведзены новы будынак гэтай установы адукацыі, які і зараз прываблівае незвычайным дызайнам. Але пра ўсё па парадку.
…9 студзеня 1997 года Зінаіда Васільеўна памятае вельмі добра. Гэта была нядзеля. І нягледзячы на выхадны дзень, яе запрасіў да сябе Вячаслаў Вячаслававіч Ярмалінскі, які ўзначальваў раённы аддзел адукацыі. Нагода была самая што ні на ёсць сур’ёзная. Ён прапанаваў Зінаідзе Васільеўне стаць дырэктарам СШ № 1 г. Капыля. І Прыміч, якая ўсё жыццё лічыла, што трэба рухацца наперад, пераадолеўшы сумненні, дала згоду. Першае ўражанне ад тагачаснай школы было зусім не радасным. Дзяцей навучалася 750, а памяшканняў для іх амаль не было. Цесная настаўніцкая, класы з фанернымі сценамі, старая пішучая машынка… Не, не такой павінна быць школа. І ўзвядзенню прыбудовы Зінаіда Прыміч аддавала ўвесь свой час, усе веды і характар. Нават сям’я адышла на другі план. І сёння з цеплынёй і ўдзячнасцю яна ўспамінае тагачасных дырэктара ПМК-194 Варламава В.М. і прараба Мікалая Клочку, начальніка Капыльскага УКБ Леаніда Бурака. Добрым дарадчыкам заўсёды была Людміла Камёнка. Ды і самі настаўнікі, вучні і іх бацькі не заставаліся ўбаку. Яны добрасумленна дапамагалі збіраць мэблю і расстаўлялі яе па класах, прыводзілі ў парадак памяшканні. Менавіта дзякуючы іх сумесным намаганням 1 верасня 2000 года адчыніў дзверы новы сучасны будынак. Гэта было такое доўгачаканае свята! Цяпер, як і марыла дырэктар, дзеткі будуць набываць веды ў новых светлых класах, на перапынках змогуць бавіць час у двухузроўневай рэкрэацыі — форуме.
Не паспелі адсвяткаваць, як прыйшоў яшчэ адзін загад: у раёне трэба стварыць установу адукацыі новага тыпу — гімназію. Паколькі самы сучасны будынак быў у СШ № 1, яе і вырашылі рэарганізаваць у гімназію.
…Каб стаць тым, хто яна ёсць і зараз, Зінаіда Прыміч сама ўвесь час вучылася. Спачатку ў сваёй першай настаўніцы са Скабінской васьмігодкі Казлоўскай Валянціны Сільвестраўны. Пазней вопыт лідарства і ўмення сябе трымаць пакрыху пераймала ў больш вопытных калег. А такіх было нямала. Першай асобай, у якой вучылася сябе пазіцыяніраваць, стала настаўніца хіміі ў школе для дзяцей рускіх ваеннаслужачых у г. Вітшток, што ў Германіі. Муж Зінаіды Васільеўны (дарэчы, яе аднакласнік) — ваенны, таму ўсё жыццё яна накіроўвалася за ім у розныя кропкі, і не толькі Савецкага Саюза. З 1981 года домам для сям’і Прымічаў стаў г. Талды Курган, пазней — Учарал і Джамбул у Казахстане. І ў кожным горадзе яна працавала ў школе, вучыла дзетак біялогіі і геаграфіі, але больш вучылася сама. Менавіта гімназія ў Джамбуле (такія ўстановы сталі з’яўляцца ў Савецкім Саюзе ў 80-х гадах ХХ стагоддзя) стала годным прыкладам. А дакладней — яе дырэктар Аліса Піліпаўна Несцерава. У класе, дзе класным кіраўніком з’яўлялася Зінаіда Васільеўна, было 30 вучняў. І ўсе — розных нацыянальнасцей. Да кожнага трэба было знайсці свой падыход. Дарэчы, Зінаіда Прыміч заўсёды лічыла, што асобу дзіцяці трэба паважаць і дапамагаць ёй развівацца. На яе ўроках геаграфіі дзеці адкрывалі для сябе навакольны свет, вучыліся рабіць высновы і прадбачыць. У першую чаргу настаўніца патрабавала парадак і дысцыпліну, бо толькі праз іх можна стаць паспяховымі людзьмі. Зінаіда Васільеўна выкарыстоўвала творчыя заданні, ужо тады сама распрацоўвала тэсты. Інфармацыйныя тэхналогіі толькі пачалі зараджацца, але іх важнасць настаўніца прадбачыла. Бацькі дзяцей заўсёды ішлі насустрач сучаснаму погляду педагога, дапамагалі. Каб пераймаць перадавы вопыт, разам з джамбульскімі калегамі ездзіла ў адну з гімназій Масквы.
У пачатку 90-х гадоў муж звольніўся з радоў Узброеных Сіл. Сям’я вырашыла вярнуцца на сваю малую радзіму. Гарсавет, выхавацель ГПД, а затым і настаўнік у СШ № 3 г. Капыля — так пачынаўся прафесійны шлях на Капыльшчыне, так прыйшла да сапраўднага лідарства.
Мне пашчасціла працаваць пад кіраўніцтвам Зінаіды Васільеўны. Упэўнена, дзякуючы яе асабістаму імкненню да самаўдасканалення, калектыў заўсёды займаў лідарскія пазіцыі ў сістэме адукацыі раёна. Зінаіда Васільеўна была тым рухавіком, які не даваў гімназіі спыніцца. Кожнага настаўніка яна цаніла і паважала, да кожнага імкнулася знайсці свой падыход. Не ўсё і не заўсёды давалася лёгка. Часам прыходзілася быць жорсткай і патрабавальнай, але кожнае сваё слова або выказванне супрацоўнікаў дырэктар прапускала праз сябе, праз свае душу і сэрца. Толькі нікому гэтага не паказвала, усе перажыванні заставаліся схаванымі так глыбока ўнутры, што мы, яе калегі, не заўважалі хваляванняў.
Усе сучасныя навінкі заўсёды знаходзілі свае месцы ў гімназіі. Педагагічныя і інфармацыйныя тэхналогіі, стварэнне навуковага таварыства навучэнцаў «Эрудыт», алімпіядны рух, рэалізацыя разнастайных педагагічных праектаў усіх узроўняў. Надзвычай цікавым і яскравым было свята Дзень навукі і мастацтва, гасцямі якога станавіліся дырэктары школ, іх намеснікі і настаўнікі. За перыяд кіраўніцтва гімназіяй Прыміч была створана свая сістэма работы з адоранымі вучнямі. І вынікі казалі самі за сябе: дыпломы на алімпіядах, навукова-практычных канферэнцыях, творчых конкурсах. І гэта не поўны спіс дзейнасці дырэктара. Якая б дэлегацыя ні наведвала раён, яе заўсёды прыводзілі ў гімназію. Настаўнікі давалі годныя адкрытыя ўрокі для прадстаўнікоў як раёна, так і вобласці, рэспублікі. Самаразвіццё і самаўдасканаленне некаторых педагогаў было адзначана на раённым узроўні: яны самі сталі кіраўнікамі. Калі пра сапраўднага настаўніка кажуць, што ён працягваецца ў сваіх вучнях, то дырэктар Зінаіда Васільеўна Прыміч — у сваіх паслядоўніках.
Марына Крэпская, дырэктар Капыльскай дапаможнай школы-інтэрната:
— У гімназіі я працавала настаўніцай пачатковых класаў. Потым узначаліла прафкам. І заўсёды вучылася ў Зінаіды Васільеўны. Асабісты прыклад, дысцыпліна і любоў да парадку — на гэтым трымаўся аўтарытэт дырэктара. Яна раней за ўсіх прыходзіла на працу і самая апошняя ішла дадому. Зінаідзе Васільеўне ў параўнанні з іншымі калегамі-дырэктарамі было складаней: гімназія — адзіная ў раёне, і шлях у яе асаблівы. Але, лічу, дырэктару дапамагала каманда прафесіяналаў-намеснікаў. Першыя тры гады сваёй дзейнасці як кіраўніка я заўсёды раўнялася на Прыміч, пыталася ў сябе, а як бы зрабіла Зінаіда Васільеўна, тэлефанавала да яе. Яна была і застаецца для мяне прыкладам лідара.
Валянціна Балажынская, намеснік старшыні камісіі па справах непаўналетніх райвыканкама:
— Пад кіраўніцтвам Зінаіды Прыміч мне давялося працаваць больш за дзесяць гадоў: спачатку ў якасці настаўніка, затым — намесніка дырэктара. Гэта былі гады майго прафесійнага станаўлення і росту. Я і мае калегі вучыліся ад Зінаіды Васільеўны ПРАЦАВАЦЬ, працаваць добрасумленна, самаахвярна, шчыра. Для многіх з нас Зінаіда Васільеўна стала яскравым прыкладам сапраўднага кіраўніка — адказнага, справядлівага, працалюбівага. У кожным, ці то гэта настаўнік, ці то вучань, яна бачыла асобу, заўсёды імкнулася знайсці і адзначыць станоўчыя якасці. Вопыт, атрыманы падчас сумеснай працы, неаднойчы дапамагаў мне ў складаных сітуацыях і прафесійнай дзейнасці.
Дзіяна ТКАЧЭНКА 
■ І.Э. Дуброўская са сваімі выхаванкамі[/caption]
За пяльцамі рознакаляровымі нітачкамі дзяўчынкі рыхтуюць сурвэткі-падарункі сваім матулям.
— Ці падабаецца займацца вышыўкай? — пытаюся.
— Вельмі! — гучыць шматгалосы адказ. — Нам настаўніца паказвае, што і як трэба рабіць, а далей ужо мы самі.
У названай установе адукацыі Ірына Эдуардаўна — пяты год. Да гэтага часу яе прафесійны шлях быў звязаны са сферай гандлю: яна адпрацавала прадаўцом у магазіне «Волшебница» амаль 10 гадоў. І калі прапанавалі змяніць месца працы, яна, закройшчык-кравец па адукацыі, з лёгкасцю прыняла прапанову. І не пашкадавала.
Разам з новым працоўным месцам Ірына Эдуардаўна атрымала магчымасць творчага самавыяўлення. Не аднойчы на старонках нашай газеты педагог давала парады, як упрыгожыць сваё жыллё да навагодніх святаў. Разам са сваімі выхаванкамі Ірына Эдуардаўна займаецца вышыўкай, вязаннем, нават беларускія народныя лялькі-абярэгі вырабляюць. Акрамя гэтых твораў прыгожымі атрымоўваюцца касцюмы і сукенкі, якія шыюць наведвальніцы «Тэатра мод». Ужо падрыхтавана некалькі дызайнерскіх калекцый: «Чорна-белае», «Успаміны», цікава выглядае адзенне з непрыдатнага матэрыялу — коркаў, фольгі, цэлафану. Над калекцыяй сучаснага маладзёжнага адзення Ірына Эдуардаўна і яе дзяўчынкі працуюць зараз. Тут будзе прадстаўлены цікавы модны напрамак з выкарыстаннем ільну, карункаў і нават ірландскіх карункаў. Дарэчы, матывы для стварэння апошняга рыхтуюць самі дзяўчаты, а педагог ужо збірае з іх прыгожую рэч.
— З кожным годам выхаванцаў становіцца ўсё больш, — дзеліцца Ірына Дуброўская. — Дзяўчатам падабаецца ствараць прыгажосць сваімі рукамі, а потым прадстаўляць, як сапраўдным мадэлям.
Ідэі педагог знаходзіць вакол сябе. Нешта «падгледзіць» у прыроды, а нешта і… прысніцца, як было з калекцыяй адзення «Чорна-белае». Адным словам, Ірына Эдуардаўна — чалавек, апантаны прыгажосцю. Таму і вынікі мае добрыя. У яе скарбонцы — шматлікія дыпломы і падзякі, а галоўнае — нязгасная цікавасць дзяўчат.
Дзіяна ТКАЧЭНКА 
Ваша профессия — это образец добродетели, человеколюбия, мудрости, умения дарить тепло своего сердца подрастающему поколению.
Результат вашего труда сложно переоценить, сегодня ваши ученики трудятся во всех отраслях экономики нашей страны, достойно представляют страну как на различных площадках Республики Беларусь, так и за ее пределами.
Будьте здоровы, успешны, благополучны, творчески активны. Желаю вам успехов в труде, несомненного авторитета среди учеников, уважения коллег. Пусть благодарность ваших учеников станет для вас достойной наградой.
В этот день особые слова благодарности мне хочется передать моим учителям Л.И. Конкевич, Т.А. Тихомай, А.Н. Сикорскому, В.В. Ярмолинскому, Т.А. Станилевич, Л.П. Маргеловой, В.Н. Василевич, Л.С. Мельянец, Н.П. Николаевой, З.И. Шкадаревич, Г.Д. Жданович, Ю.Н. Шиманскому и многим другим.
Спасибо вам, дорогие мои, за прекрасные школьные годы, за крепкий фундамент знаний, помогающий идти по жизни. Искренне желаю вам крепкого здоровья, неугасающего интереса к жизни, семейного тепла и благополучия. Пусть всегда рядом с вами будут любящие и заботливые дети, внуки, друзья.
Людмила НИЖЕВИЧ,
депутат Палаты представителей Национального собрания Республики Беларусь
***
Паважаныя работнікі сістэмы адукацыі Капыльшчыны! Ветэраны працы!
Ад усёй душы віншуем вас з прафесійным святам. Кожны чалавек захоўвае ў сваім сэрцы светлае пачуццё кахання і ўдзячнасці да настаўніка. Педагагічная супольнасць Капыльшчыны ўяўляе сабой прыклад актыўнасці, ініцыятывы і наватарства. Дзякуючы гэтаму забяспечваецца эфектыўная работа па фарміраванні інтэлектуальнага патэнцыялу дзяржавы, выхаванні падрастаючага пакалення ў духу высокай грамадзянскасці і патрыятызму. Няхай вашы творчая праца, прафесіяналізм, любоў да дзяцей заўсёды будуць гарантам маральнага і фізічнага здароўя маладой змены, асновай якаснага паляпшэння жыцця нашых людзей. Моцнага вам здароўя, поспехаў у працы, дабрабыту і годных вучняў.
Раённы выканаўчы камітэт
Раённы Савет дэпутатаў
***
Паважаныя педагогі Капыльшчыны! Ветэраны працы!
Сардэчна віншуем вас з прафесійным святам! У гэты дзень самыя цёплыя словы хочацца сказаць настаўнікам і выхавальнікам, кіраўнікам педагагічных калектываў, усім, хто сёння забяспечвае арганізацыю вучэбнага і выхаваўчага працэсу, хто клапоціцца аб развіцці, здароўі і будучыні нашых дзяцей.
Ад вашай мабільнасці, з’яднанасці і перакананасці ў правільным выбары залежыць будучае. Ваша педагагічнае майстэрства, веды і інтэлект, цярпенне і настойлівасць у многім вызначаюць шляхі фарміравання новай асобы, здольнай пастаянна павышаць свой адукацыйны і прафесійны ўзровень, плённа працаваць, творча мысліць і прымаць адказныя рашэнні, садзейнічаць росквіту сваёй дзяржавы.
Жадаем вам стабільнасці ў жыцці, творчых поспехаў, натхнення, павагі калег, вучняў, выхаванцаў і іх бацькоў, нязгаснага жадання несці веды дзецям і самім спасцігаць новае.
Шчасця вам, здароўя, творчых здзяйсненняў, таленавітых і працавітых выхаванцаў, жыццёвага аптымізму, бадзёрасці і заўсёднага добрага настрою!
Упраўленне па адукацыі, спорце і турызме райвыканкама.
Райкам прафсаюза работнікаў адукацыі і навукі 
■ Соревнования по шахматам[/caption]
Как отмечают организаторы мероприятия — управление по образованию, спорту и туризму райисполкома, Копыльский районный Совет ветеранов, районное объединение организаций профсоюзов — основные задачи проведения спартакиады заключаются не только в пропаганде здорового образа жизни, но и в поддержке людей пенсионного и предпенсионного возраста, членов профсоюзных организаций, трудовых коллективов и ветеранов труда в стремлении вести активный образ жизни и показать своим личным примером то, как можно в любом возрасте быть активными, позитивными, получать от жизни радость и нести ее окружающим.
Участники соревнований встретились как родные люди. Улыбки на лицах, дружеские объятия и рукопожатия — все говорило о том, что собрались не просто любители активного образа жизни, а старые добрые друзья. В программе личного первенства четыре вида спорта: шахматы, шашки, дартс и бильярд. Мужчины и женщины соревновались вместе, а вот в бильярде — только мужчины. Главное условие участия — хорошее настроение, любовь к активному образу жизни, спортивные навыки и здоровье, позволяющее соревноваться.
Копылянка Галина Иосифовна Руковцова в соревнованиях участвует впервые. Свое мастерство показала в дартсе (она была единственной женщиной в данном виде спорта), доказав окружающим и в первую очередь себе, что в любом возрасте можно оставаться бодрым телом и духом.
Впрочем, кроме любителей активного образа жизни, в соревнованиях также приняли участие и ветераны физической культуры и спорта. Один из тех, кто по-прежнему принимает активное участие в спортивной жизни региона, Владимир Анатольевич Рыбак, который показал мастерство в бильярде и дартсе.
— Такие спартакиады очень нужны, — делится Владимир Анатольевич. — Они не только укрепляют здоровье людей старшего поколения, но и помогают с пользой провести свободное время в кругу единомышленников. Это и есть лучшее лекарство против старения.
Не одно состязание в шашках и шахматах не пропускает и еще один участник спартакиады — Анатолий Евгеньевич Высоцкий. Он уверен: тактические приемы шахматной игры помогают в жизни. Так как игра основана на логическом мышлении, то она способствует улучшению памяти, учит ставить правильные цели, мыслить нестандартно и творчески, позволяет быть более внимательным и собранным.
— Я занимаюсь шахматами более 60 лет, — рассказывает еще один участник шахматного турнира Николай Петрович Шкадаревич. — В роли первых тренеров выступили отец и учитель физкультуры, страстный любитель шахмат Федор Михайлович Бурма. С тех пор и играю, постоянно и регулярно. Сегодня соревнуюсь только в первенстве района, где занимаю призовые места. В далеких 60-х годах участвовал в первенстве области и даже республики, а в 1969 году занял второе место на республиканских соревнованиях среди юношей. Считаю, что шахматы — это очень полезный и интересный способ провести время.
В физкультурно-оздоровительном центре, где проходили соревнования, царила особая атмосфера: чувствовался позитивный настрой, бойцовский дух и прекрасное настроение собравшихся. А какая спартакиада без соперничества? В итоге победителями стали: в шашках — Александр Дорогин из Копыля, шахматах — копылянин Аркадий Корбут, в дартсе — Владимир Лукашевич из агрогородка Потейки, в бильярде — Александр Нестерчик из деревни Дусаевщина. В финале награды — грамоты и личные призы — нашли своих героев. Но на таких спартакиадах главное не победа, а заряд бодрости и масса ярких впечатлений.
Татьяна БОХАН 
Торжественную часть мероприятия под символичным названием «С открытым сердцем» открыла заместитель директора территориального центра Ольга Липницкая, пожелав всем присутствующим тепла, любви, радости, долголетия и заботы со стороны родных и близких.
А какой же праздник без концертной программы? Приятным моментом для посетителей отделения обеспечения дневного пребывания граждан пожилого возраста стали выступления Брониславы Бохан. В подарок виновникам торжества — музыкальные поздравления от специалиста по социальной работе Копыльского ТЦСОН Елены Семеновой, а также самодеятельного артиста Николая Майсюка. По словам заведующей отделением обеспечения дневного пребывания граждан пожилого возраста Копыльского ТЦСОН Екатерины Уласовец, этот день — повод вспомнить о людях преклонного возраста, которые так нуждаются в нашем внимании и участии. Поэтому и праздничная атмосфера никого не оставила равнодушным. Все получили массу положительных эмоций, забыв о проблемах и отдохнув душой. И это можно было заметить по глазам пожилых людей, которые безмерно благодарны Копыльскому ТЦСОН за заботу и уважение, которые учреждение всегда им уделяет.
Стоит отметить, что накануне празднования Дня пожилых людей прошла и благотворительная акция «С душой», во время которой волонтеры отделения обеспечения граждан пожилого возраста Анна Хатько и Антонина Кац посетили одиноких граждан на дому в г. Копыле. Активные пенсионеры говорили много теплых и добрых слов людям почтенного возраста, желали здоровья и долголетия. В знак уважения посещенным гражданам вручили поздравительные открытки и цветы.
Татьяна БОХАН 
