Былы старшыня калгаса «Праца» Аляксандр Цімафеевіч МАЛЯЎКА, які днямі святкуе 80-годдзе, бярэ ў рукі баян –
і па хаце рассыпаюцца гукі «вальсочка» –
так называе сабраныя ў адзін урыўкі з розных музычных кампазіцый. Пад чароўныя гукі ўспамінаецца былое: бацькі, дзяцінства, працоўнае юнацтва. Але больш за ўсё Аляксандр Цімафеевіч памятае тое дзесяцігоддзе, на працягу якога кіраваў калгасам.
Гучыць «вальсочак», а ў вачах Аляксандра Цімафеевіча, якія нібы зазіраюць у мінулую далячынь, паціху з’яўляецца скупая мужчынская сляза. Побач стаіць надзейная жыццёвая сяброўка – жонка Станіслава Антонаўна, і праз яе сціплую ўсмешку свеціцца гонар за мужа.
А ганарыцца Маляўкам ёсць чым. Яны з гонарам прайшлі праз усе выпрабаванні, якія прыгатавала жыццё. Пра іх і не толькі мы размаўляем ва ўтульнай хаце, дзе адчуваецца і рука моцнага гаспадара, і працавітай гаспадыні. У сямейным архіве акрамя цікавых фотаздымкаў захоўваюцца і нумары раёнкі за розныя гады са змешчанымі публікацыямі пра Аляксандра Цімафеевіча.
– Калі надыходзіла пара ўборкі збожжа, мы заўсёды арганізоўвалі свята, – першае, пра што пачаў расказваць былы старшыня: для яго як для сапраўднага сельгасніка зараз надышоў вельмі значны час. – Паперадзе ішла машына з музыкантамі духавога аркестру, затым ехаў я, старшыня, а следам рухаліся камбайны. На полі ўжо чакалі сталы з рознымі прысмакамі. Па даўнейшай беларускай традыцыі старэйшыя жанчыны зажыналі першыя снапы. З віншавальным словам да ўсіх удзельнікаў жніва звяртаўся першы сакратар райкама партыі, а за ім і я. І толькі тады на палеткі выходзілі першыя камбайны, каб намалаціць поўныя бункеры зерня. Пасля чаго мы весела святкавалі зажынкі. Тэхніка заставалася на палях да раніцы. І ўжо з першымі прамянямі сонца камбайнеры садзіліся за штурвалы, каб сабраць увесь ураджай да апошняга зярняткі.
[caption id="attachment_104207" align="aligncenter" width="650"]
■ Аляксандр Маляўка: па старонках газеты «Слава працы» як падарожжа ў часе[/caption]
У Аляксандра Маляўкі заўсёды была моцная дысцыпліна, і нават пасля святкавання тых жа зажынак ён быў упэўнены: кожны працаўнік зойме сваё месца і не падвядзе кіраўніка. Старшыню ў калгасе паважалі, а ён, у сваю чаргу, добра разумеў чалавека з яго жаданнямі і праблемамі. І, калі мог, дапамагаў. Бо добра ведаў, што такое голад і жыццёвыя выпрабаванні...
Ужо з самага першага дня свайго жыцця маленькі Саша паказаў моцны характар і надзвычайную волю да перамогі. Пачнём з таго, што нарадзіўся ён другім з братоў-блізнятак вагой ажно… 800 грамаў, пры тым, што старэйшы Лёнька – цэлых 4200! Адбылася гэта значная падзея 8 жніўня 1941 года ў вёсцы Аножкі. Беларускую зямлю ўжо паліла вогнішча Вялікай Айчыннай. І амаль усю вайну матулі з чатырма дзеткамі прыйшлося пражыць у зямлянцы: хаваліся ад немцаў. Тату па ўзросце на фронт не ўзялі, але ў хуткім часе забралі ў Тулу на завод, дзе выраблялі снарады для знакамітых «Кацюш».
Як выжыў маленькі Саша, можна толькі давацца дзіву. Маці пазней расказвала, што за жыццё ён моцна чапляўся сваімі хударлявымі ручкамі і з’ядаў у разы два болей матчынага малака, чым старэйшы Лёня. Так і прайшлі першыя гады дзяцінства: над галавой – яловыя галінкі замест хатняга даху, пад нагамі – родная зямелька ў якасці падлогі. Можа, менавіта такія ўмовы і паўплывалі на фарміраванне характару Аляксандра Маляўкі, для якога заўсёды было галоўным вытрымаць, дабіцца пастаўленай мэты.
Нягледзячы на цяжкія пасляваенныя ўмовы, Саша скончыў тры класы мясцовай пачатковай школы і пайшоў па веды ў Капыль. Бацька змайстраваў з аўтамабільных шын галошы, маці выткала тканіну, каб абкруціць ножкі, ды так з братам і хадзілі ў Капыль. Вучыўся Саша з ахвотай, бо разумеў, каб чаго дасягнуць у жыцці, трэба старацца. Сам жа асвоіў і баян, які аднекуль прынёс бацька. Зараз, ледзьве стрымліваючы скупыя старэчыя слёзы на вачах, Аляксандр Цімафеевіч успамінае і такі выпадак:
– Вучылася з намі дзяўчынка Уля Гулякевіч. Аднойчы яна прынесла ў школу добрую лусту белага хлеба, намазанага – чым бы вы думалі?! – сметанковым маслам! Пачала яго есці на вуліцы, і тут раздаўся званок. Ад нечаканасці хлеб упаў на зямлю і, як заўсёды ў такіх выпадках, маслам у пясок. Дзяўчынка не стала яго падымаць, а хутчэй пабегла на заняткі. Я стаяў і глядзеў на гэты цуд, а потым падняў і пачаў спрабаваць змятаць зярняткі пяску, але ўбачыў, што псуецца масла. Шкада стала! Ды я так разам з пяском і з’еў. Канешне, на урок спазніўся. Настаўнік падумаў, што я хадзіў курыць, і паставіў мяне ў куток.
Але пасля заканчэння школы трэба было дапамагаць сям’і, таму Аляксандр Маляўка пачаў свой працоўны шлях. Дарэчы, ніякай сялянскай работы не цураўся, бо шмат чаму паспеў навучыцца яшчэ ў дзяцінстве, каб атрымаць свой кавалак хлеба. Таму пасля школы працаваў і прычэпшчыкам на ДТ-54, і памочнікам брыгадзіра ў калгасе «Ленінец», і нават загадчыкам клуба ў Аножках.
Больш сур’ёзная праца пачалася з пасады брыгадзіра па нарыхтоўцы буйной рагатай жывёлы ў саўгасе «Цімкавіцкі», куды ўсе гаспадаркі раёна адпраўлялі сваіх кароў ды бычкоў. Менавіта там яго і заўважыла кіраўніцтва раёна, бо з пастаўленымі задачамі спраўляўся добра.
Набываць адукацыю Аляксандр Маляўка пачаў, калі ўжо трывала стаяў на нагах, а ўзрост перайшоў за адзнаку ў 30 гадоў. Пасля выдатнага заканчэння Смілавіцкага сельгастэхнікума загадам па Міністэрстве сельскай гаспадаркі БССР быў пераведзены ў Гродзенскі сельгасінстытут. Добрым тылам стала маладая жонка Станіслава, з якой пазнаёміўся і ажаніўся ў лічаныя дні.
– Аднойчы стаю, размаўляю са знаёмым, – успамінае Аляксандр Цімафеевіч. – Бачу: ідзе па ваду прыгажуня. Пазнаёміліся. А вечарам я прыйшоў да яе на кватэру і кажу: «Выходзь за мяне замуж!» Яна звазіла мяне да бацькоў на Стаўбцоўшчыну на аглядзіны, ды хутка мы і ажаніліся. І амаль паўстагоддзя разам. Выгадавалі дзвюх дачок, радуюць унукі.
Свой прафесійны шлях Маляўка прадоўжыў на пасадзе намесніка старшыні калгаса «Пралетарый», куды накіравалі пасля заканчэння вышэйшай установы адукацыі.
…Дзень, з якога пачалося старшынства, Аляксандр Маляўка добра памятае і сёння. На календары значылася 23 лістапада 1986 года. Восеньскай непагаддзю тагачасны першы намеснік старшыні райвыканкама Яўген Сівец прывёз Маляўку ў Руднае, каб у мясцовым клубе прадставіць сялянам як старшыню калгаса «Праца».
– Першую нараду я правёў на майстэрнях па калена ў брудзе, – цвёрда гаворыць Аляксандр Маляўка. – Уся тэрыторыя больш нагадвала нейкі катлаван, па якім ледзьве соваліся трактары. Потым паехаў паглядзець на палеткі. А там – стаяць падмерзлыя буракі і шапочуць пад ветрам! Надой ад адной каровы зусім малы, ды і наогул усе паказчыкі былі ніжэй, чым хацелася. З трыццаці гаспадарак раёна «Праца» знаходзілася недзе ў самым нізе.
А 1 студзеня скончыліся ўсе кармы для жывёлы. Аднак Маляўка не разгубіўся і прыняў, як цяпер кажуць, нестандартнае рашэнне: 125 калгасных каровак новы старшыня аддаў… насельніцтву. За год кожны з тых, каму пашанцавала, разлічыўся малаком.
[caption id="attachment_104209" align="aligncenter" width="840"]
■ Ушанаванне памяці загінуўшых у вёсцы В. Прусы: Аляксандр Маляўка і старшыня парткама Мікалай Кульбіцкі[/caption]
Дзякуючы асабістым сувязям з кіраўнікамі гаспадарак і прадпрыемстваў з суседніх раёнаў Маляўка пачаў здабываць кармы для жывёлы, што засталася ў калгасе. Так паступова вырашаў праблемы, шукаў розныя шляхі, каб зрабіць моцнай давераную яму гаспадарку. І атрымалася. Праз дзесяць гадоў, калі па розных абставінах Аляксандр Цімафеевіч вымушаны быў пакінуць пасаду, калгасныя лічбы значна перавышалі пачатковыя, а «Праца» трывала трымалася ў дзясятцы лепшых гаспадарак раёна. З Яраслаўля прывезлі і ўстанавілі бульбасарціровачны пункт, дзе за змену перабіралі да 120 тон карняплода. Сталі зарабляць, у гаспадарцы з’явіліся грошы. Адшукалі і сакрэты павышэння надояў малака.
Шмат чаго было зроблена і па-за калгаснымі справамі. Па Рудным праведзены вадаправод і каналізацыя, пабудаваны чыгуначны прыпынак у Канатопах. Адным словам, «Працу» ён паднімаў сваёй працай і працай калгаснікаў.
Асаблівымі кропкамі дзейнасці старшыні Маляўкі стала ўвекавечванне памяці ахвяр Вялікай Айчыннай вайны. Дзякуючы няўрымслівасці Аляксандра Цімафеевіча быў устаноўлены мемарыяльны комплекс у вёсцы Руднае: пяць гранітных пліт з выбітымі на іх імёнамі загінуўшых землякоў. А ў Вялікіх Прусах і Калодзезным штогод ушаноўвалі памяць пра тое, як немцы спалілі вёскі і мясцовых жыхароў. Сучасны галоўны рэдактар Марыя Шэіна прысутнічала на адным з такіх мерапрыемстваў.
Да Маляўкі неаднойчы прыязджалі старшыні розных калгасаў Мінскай вобласці, каб вучыцца, як трэба рабіць. А вучыцца было чаму: Аляксандр Цімафеевіч рэканструіраваў фермы, палажыў асфальт на тых самых майстэрнях, будаваў па малдаўскай тэхналогіі свінарнікі, пастаянна вывучаў новыя шляхі развіцця сельскай гаспадаркі.
Пасля старшынства працаваў на розных пасадах і ў розных гаспадарках: і ў саўгасе «Цімкавіцкі», і ў Капыльскай сельгастэхніцы, але ўсюды быў на вышыні.
Дзіяна ТКАЧЭНКА
■ Главный технолог Сергей Драбушевич и начальник производства Анатолий Сапешко[/caption]
— На данном этапе «БетонБокс» предлагает различные изделия из железобетона для зданий сельскохозяйственного, промышленного и коммерческого назначения, — говорит главный технолог Сергей Драбушевич. — Это различные колонны, балки, стеновые панели, плиты перекрытия, фундаменты, ригели, фонари, основной сферой применения которых является сельскохозяйственное строительство. Причем речь идет не только о производстве отдельных единиц продукции, но и об изготовлении комплектов ЖБИ, необходимых для возведения молочнотоварных ферм «под ключ» со всей необходимой инфраструктурой. Фермы монтируются без использования сварных швов, что позволяет значительно сократить сроки строительства. Также освоен выпуск широкой номенклатуры железобетонных конструкций для строительства складов и логистических центров.
Со своей продукцией «БетонБокс» вышел в другие регионы Минской области, а также за ее пределы. Производственная мощность завода по выпуску железобетонных изделий составляет 200 м3 в сутки, следовательно, в год — 49 600 м3. Еще одним из направлений деятельности СООО «БетонБокс» является производство товарного бетона и растворных смесей на новом итальянском оборудовании фирмы SIMEМ. За первое полугодие 2021 года произведено 3268 единиц железобетонных изделий, а также товарного бетона и растворы — 5350,9 м3.
— Отличительная особенность нашей продукции — высочайшее качество, соответствующее современным европейским стандартам, в сочетании со «щадящей» ценой, — отмечает начальник производства Анатолий Сапешко. — На предприятии работают высококвалифицированные, опытные специалисты. Те, кто любит завод, кто остался ему верен, несмотря на трудности. Они умеют и, главное, хотят работать, не считаясь с личным временем.
Вовсю кипит работа в производственном цеху. Работники изготавливают колонны для строительства четвертого промышленного здания в индустриальном парке «Великий камень», производят фундаментные стаканы для птицефабрики «Дружба». Также с «БетонБокса» в сельхозпредприятия района поставляют товарный бетон для строительства сенажно-силосных траншей.
[caption id="attachment_104216" align="aligncenter" width="840"]
■ Каркасы для заливки изделий изготавливают арматурщики Виктор Минец и Юрий Ковалько[/caption]
Четвертый год арматурщиком на предприятии работает Виктор Минец:
— Вместе с напарником Юрием Ковалько вяжем каркасы для заливки изделий. Сейчас работаем над так называемым стаканом. За день можем сделать 15-16 таких каркасов. В работе главное как физический, так и умственный труд. На первоначальном этапе надо правильно сделать разметку, затем связать каркас, приварить и отправить дальше для работы формовщикам.
[caption id="attachment_104214" align="aligncenter" width="840"]
■ Формовщики изделий Александр Шакель, Алексей Латовчиц и Сергей Новик[/caption]
Формовщик изделий Сергей Новик рассказывает, что на предприятии он работает около десяти лет.
— В мои обязанности входит формовать изделия, — говорит Сергей. — Это значит, залить готовую металлоконструкцию бетоном. После того, как бетон высохнет, а это где-то через сутки, изделия достаем, чистим, шлифуем и отправляем на склад готовой продукции. За качество изделий мы отвечаем.
[caption id="attachment_104212" align="aligncenter" width="840"]
■ Склад готовой продукции[/caption]
Руководство «БетонБокса» смотрит и на перспективу: планируется освоить выпуск широкой номенклатуры железобетонных конструкций для строительства овце-, птице- и молочнотоварных ферм для заказчиков из России. Договоренности по реализации намеченных планов уже есть.
— После уборки рапса у нас освободились поля, — говорит главный агроном Юрий Гуринович. — На них сеем бобово-злаковые травы. Ставку сделали на смеси трав, а именно клевер луговой, райграс пастбищный, тимофеевку и фестулолиум. Главная задача — обеспечить кормами отрасль животноводства.
Для достижения хорошего урожая в хозяйстве учитывают все технологические и агротехнические нюансы. Перед тем, как посеять, в почву внесли минеральные удобрения.
В урочище Деречино трудился один из самых опытных механизаторов хозяйства Владимир Деренок. Ему доверяют самые сложные работы. На тракторе «Беларус» с АКШ он вел предпосевную обработку почвы.
[caption id="attachment_104200" align="aligncenter" width="840"]
■ На предпосевной обработке почвы работает Владимир Деренок[/caption]
— Работа привычная, — говорит механизатор. — Сельскому хозяйству посвятил уже более 20 лет. За день обрабатываю около 20 га. Трудимся с утра до сумерек.
Ответственная задача по севу в этом году выпала Виталию Казейко. Это для него первая посевная, ранее он свозил с полей сено и солому. Сам из д. Чижевичи, в хозяйстве работает более десяти лет. В детстве очень любил технику, это и стало отправной точкой его будущей деятельности в сельском хозяйстве.
[caption id="attachment_104199" align="aligncenter" width="840"]
■ Юрий Гуринович и Виталий Казейко[/caption]
— Сельский труд — тяжелый, но нам любая работа по плечу, — отмечает Виталий. — Мне доверили новый современный посевной агрегат СПУ-6 с шириной захвата шесть метров. Сев производим по маркерам с нормой высева 35 кг на гектар. В день засеваю более 25 га. Главное, чтобы погода не подвела, земле очень нужна влага.
— Коллектив у нас хороший, каждый знает свои задачи и старается выполнить их не только быстро, но и качественно, — отмечает в заключение Юрий Гуринович. — Что касается сева многолетних трав, думаю, что уложимся в срок.
В тему
О сложившейся ситуации с многолетними травами в районе рассказывает первый заместитель начальника управления по сельскому хозяйству и продовольствию райисполкома Наталья ВЕДЕНЬ:
— В текущем году весной посеяно 4600 га многолетних трав, из них 1700 га люцерны. Травы посеяны как в чистом виде, так и под покровные культуры.
На данный момент продолжаются работы по севу трав на освободившихся участках после крестоцветных и зерновых культур. Ежегодно ведется обновление трав, используемых для заготовки сенажа и выпаса, ведь для получения необходимой урожайности срок использования трав не должен превышать 5 лет (для клевера лугового — 2 года). Непродуктивные участки отпахиваются, используются для сева основных культур, являются хорошими предшественниками, повышают плодородие почвы, а на других участках закладываются травы с высоким потенциалом развития.
Ставка делается на люцерну, при соблюдении технологии выращивания эта культура дает высокие урожаи, порой производится до 4-5 укосов, а также она менее подвержена засухе, что немаловажно в нынешнее время.
Татьяна БОХАН 
