Сапраўды, у мястэчку Грозава ў сярэдзіне лістапада 1897 года ў яўрэйскай сям’і з’явіўся на свет Ісак Ісаевіч (Ісеевіч) Рэйнгольд.
Нарадзіўся Ісак, як бачым, у яўрэйскай сям’і, але вучыцца пайшоў у Грозаўскае народнае вучылішча. Вучыліся ў ім будучыя генералы Іван Елізар’евіч Давідоўскі і Ігнат Цімафеевіч Сцефановіч, аднакласнікамі Рэйнгольда былі і іншыя яўрэйскія хлопчыкі і дзяўчынкі. Гэта Янкель Фішэрман, Броха Почарк, Генах Палееў, Гіся Бірштэйн, Рахіль Дукорская, Хайка Крыкштэйн. Але лёс многіх з іх склаўся трагічна. Гітлераўцы, як маладых, так і старых людзей, расстралялі ў яўрэйскім гета. А вось Іван Новік і Трафім Цімошак загінулі пад Берлінам. У вучылішчы выкладалі вопытныя настаўнікі Міхаіл Сабалеўскі, Сільвестр Нераненя (некаторыя іх нашчадкі і сёння жывуць у Грозаве), Мікалай Струкоўскі.
Ісак закончыць вучылішча «на выдатна», што дасць яму пуцёўку ў Мінскае рэальнае вучылішча. Затым лёс закіне яго ў Петраград, дзе хлопец паступіць ва ўніверсітэт. Але рэвалюцыйныя падзеі не далі магчымасць працягваць вучобу ў вышэйшай навучальнай установе. Ён вяртаецца ў Мінск і становіцца членам часовага камітэта бальшавікоў, а затым Мінскага Савета рабочых і сялянскіх дэпутатаў.
Менавіта ў 1917 годзе, пасля буржуазнай рэвалюцыі, якая скінула з трона цара, у Мінску стала выпускацца беларуская газета «Звязда». Яе заснавальнікамі сталі наш зямляк І.І. Рэйнгольд, Р.В. Пікель, М. Гарэцкі і інш. Дарэчы, Максім Гарэцкі, адзін з працаўнікоў друкаванага органа, пісаў матэрыялы па-беларуску. Лёсы Рэйнгольда і Пікеля былі цікавымі і непрадказальнымі. У 1919 годзе Рычард Вітольдавіч Пікуль стане рэдактарам «Звязды», а Ісак Ісаевіч Рэйнгольд будзе актыўным журналістам, аўтарам цэлага шэрагу цікавых артыкулаў, якія ён пісаў пад псеўданімам Рэнеў. Пазней, калі ў 1919 годзе ён зойме пост наркама фінансаў у часовым ура-дзе Дзмітрыя Жылуновіча (Цішкі Гартнага), Ісак сустрэнецца з Леніным і бу-дзе весці размову па ключавых эканамічных пытаннях Беларусі.
У пачатку 1918 года германскія войскі наступалі на Мінск, і рэдакцыя газеты «Звязда» 20 лютага перабралася ў Смаленск. Яе рэдактарам на той час быў Мяснікоў. Але ў чужым горадзе газета пачала страчваць сваіх чытачоў, і расходы на яе выданне ўзраслі. Таму, зыходзячы з абставін, газета ператвараецца ў друкаваны орган Смаленскага камітэта кампартыі, і да яе пацягнуліся мясцовыя жыхары. Кватаравалі тут звяздоўцы 10 месяцаў, пакуль германскія войскі не былі выгнаны з Беларусі.
З 1 студзеня 1919 года І. Рэйнгольд разам з Дз. Жылуновічам, А. Чарвяковым і А. Мясніковым падпісалі Маніфест Часовага рабоча-сялянскага ўрада БССР, дзе абвяшчалася аб стварэнні беларускай рэспублікі ў складзе СССР. Ісак Рэйнгольд узначаліць наркамат фінансаў, а вось яшчэ адзін наш зямляк Дзмітрый Чарнушэвіч — наркамат унутраных спраў. Ва ўраджэнца Грозава хапала запалу і энергіі быць дэлегатам Усебеларускага з’езда Саветаў, членам ЦВК БССР і ЦК КП(б) Літоўска-Беларускай ССР. Затым, калі белапалякі пачалі наступленне на нашу краіну, Рэйнгольд ідзе ў Чырвоную Армію і займае там кіруючыя пасады. У 1920 годзе пад уплывам ідэй аб поўным вырашэнні нацпытання Рэйнгольд пасля адыходу ў мінулае рэспублікі Літбел прапанаваў Леніну ўтварыць беларуска-яўрэйскую рэспубліку, тым больш што ў Беларусі пражывала шмат яўрэяў, але яго план не быў прыняты. З 1921 па 1936 год таленавіты гаспадарнік узнімае эканоміку ў Данбасе, Маскве, Ульянаўску, Ташкенце. Працаваў Ісак Ісаевіч у наркамфіне СССР і нават начальнікам Паўднёва-Казахстанскага баваўнянага ўпраўлення ў Чымкенце. З гэтага горада на сваю бяду Рэйнгольд пераязджае ў Маскву, дзе лёс звядзе яго з даўнім сябрам і калегам па газеце «Звязда» Р. Пікелем. Яны апынуцца на лаве падсудных па адной справе. Прозвішча Рэйнгольда ў судовым прыгаворы абазначыцца пад нумарам 9, а Пікеля — 10. Згодна з прыгаворам яны будуць расстраляны. Пройдзе шмат часу, і былых звяздоўцаў справядліва рэабілітуюць з-за адсутнасці ў іх дзеяннях злачынства.
Вось такая таленавітая і шматгранная асоба нашага земляка, які ўнёс вялікі ўклад у нараджэнне рэспублікі. Ісак Рэйнгольд быў таксама адным з першых старшынь Віцебскага аблвыканкама, праславіўся як журналіст-«звяздовец» і ўнёс вялікі ўклад у развіццё эканомікі краіны. І каб не трагічны лёс, зрабіў бы яшчэ шмат карыснага для сваёй Айчыны.
Комментарии