ААТ «Старыца-Агра» — сельгаспрадпрыемства, добра вядомае не толькі ў нашым раёне, вобласці, але і ва ўсёй рэспубліцы. Вырабляюць тут усё са знакам якасці: збожжа, бульбу, мяса-малочную прадукцыю, садавіну. Апошнім часам яго плошчы пастаянна павялічваюцца (як вядома, паўтара года таму быў далучаны сельгасфіліял «Крыніца»). На высокім узроўні знаходзіцца і жывёлагадоўля. Адным словам, ва ўсім адчуваецца гаспадарская рука.
Гледзячы на гэту моцную шматпрофільную гаспадарку, адразу адчуваеш, што ёй кіруе высакакласны спецыяліст, прафесіянал. Гэта сапраўдны гаспадарнік — Уладзімір Рудакоўскі, які ўжо адзінаццаць гадоў стаіць на чале гаспадаркі. Уладзімір Анатольевіч лічыць: «У любой вялікай і малой справе асноватворнымі з’яўляюцца наступныя складаемыя: настроенасць на справу, неабходная падрыхтоўка і граматная арганізацыя яе выканання. Вось такі просты, на першы погляд, сакрэт паспяховай працы».
[caption id="attachment_41793" align="aligncenter" width="580"]
Уладзімір Рудакоўскі (у цэнтры) з камбайнерам Віктарам Дарашэвічам і вадзіцелем Уладзімірам Серым[/caption]
Сельскагаспадарчае прадпрыемства «Старыца-Агра» спецыялізуецца на вытворчасці збожжа, цукровых буракоў, кукурузы, яблык, шматгадовых траў, малака і ялавічыны, а таксама займаецца бульбаводствам па інтэнсіўнай тэхналогіі.
На сёння землі ААТ «Старыца-Агра» налічваюць каля 12 тыс. гектараў. Пагалоўе буйной рагатай жывёлы — 9 тыс. галоў. Малочная жывёлагадоўля налічвае 2200 кароў. За першае паўгоддзе гэтага года вытворчасць малака склала 113% да ўзроўню папярэдняга года, рэалізацыя малака — 115% да 2014 года: за шэсць месяцаў 2015 года прадалі дзяржаве больш за 800 тон пры таварнасці 92%. Сярэднясутачныя прывагі буйной рагатай жывёлы па гаспадарцы склалі 782 грамы, па комлексе «Чарнічнае» — 1 кг 87 г. Для дасягнення такіх паказчыкаў патрабуецца і адпаведная кармавая база. Таму сёлета нарыхтавана звыш 16 тыс. т сенажу, больш за 1200 т сена, плануецца назапасіць 1200 т зернефуражу.
[caption id="attachment_41794" align="aligncenter" width="580"]
Машыніст ЗСК Раман Уткін[/caption]
Для паспяховага вядзення жывёлагадоўлі трэба на належным узроўні весці раслінаводства. Сёлета ААТ «Старыца-Агра» паспяхова праводзіць жніво. Ужо ўбраны 490 га рапсу, якога намалочана 1200 т пры сярэдняй ураджайнасці 24 ц/га. Збожжавых плануецца атрымаць больш за 13 тыс. т. Сярэдняя ўраджайнасць іх павінна скласці не менш за 45 ц/га.
[caption id="attachment_41795" align="aligncenter" width="580"]
Механізатар Сяргей Рончык[/caption]
Штогод на палях ААТ «Старыца-Агра» засяваецца 450 га цукровых буракоў. Гэта сельскагаспадарчая культура таксама знайшла свайго пастаяннага спажыўца — кожны год на Слуцкі цукроварафінадны камбінат адпраўляецца каля 18 тыс. т салодкіх караняплодаў. Рэнтабельнай для сельгаспрадпрыемства з’яўляецца і кукуруза. Яна, дарэчы, ідзе як на сілас, так і на зерне. Сёлета, напрыклад, валавы збор зерня кукурузы плануюць атрымаць каля 4-5 тыс. т.
Бульба ў гаспадарцы — заўсёды на вагу золата. Рэнтабельнасць другога хлеба складае звыш 140%. А ўсё таму, што вырошчваюць яго па інтэнсіўнай тэхналогіі. Сёлета пад бульбу адведзена 250 га.
«Аднак галоўнае — не толькі вырасціць, але і захаваць ураджай, — падкрэслівае дырэктар ААТ «Cтарыца-Агра». — На гэтым не раз акцэнтаваў увагу кіраўнік дзяржавы ў час рабочых паездак па рэгіёнах. У нашай гаспадарцы для гэтай мэты прадугледжаны мадэрнізаваныя агароднінасховішчы». Якасць сельскагаспадарчай прадукцыі ААТ «Cтарыца-Агра», якая пастаўляецца на айчынны рынак, сумненняў не выклікае. Аб гэтым сведчыць ужо той факт, што на працягу многіх гадоў гаспадарка «корміць» не толькі жыхароў сталіцы, але і Адміністрацыю Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь. Яшчэ адзін напрамак дзейнасці прадпрыемства — вытворчасць насеннай бульбы. Накіроўваецца яна як на ўласныя патрэбы, так і прадаецца суседнім гаспадаркам. Добрае насенне заўсёды ў цане.
[caption id="attachment_41796" align="aligncenter" width="580"]
Галоўны аграном Аляксандр Логіш з загадчыкам майстэрняў Сяргеем Апанасчыкам[/caption]
Асаблівы гонар як кіраўніка, так і ўсяго калектыву прадпрыемства складае яблыневы сад, які таксама кожны год прыносіць прыбытак.
Калектыў прадпрыемства налічвае сёння каля 560 чалавек. Сярод работнікаў як вопытныя спецыялісты, так і моладзь, у асноўным — з навакольных вёсак. Свой выбар на ААТ «Старыца-Агра» яны спынілі не выпадкова. Прадукцыя гаспадаркі дае прыбытак, тым самым ёсць штуршок да развіцця сацыяльнай сферы. Маладыя сем’і атрымліваюць камфортнае жыллё, годную заработную плату. Для працаўнікоў ствараюцца самыя спрыяльныя ўмовы, а яны, у сваю чаргу, укладваюць у працу не толькі майстэрства, але і душу.
Калі ў кіраўніка ААТ «Cтарыца-Агра» пытаюцца, як удалося ўтрымаць на плыву такую велізарную гаспадарку, Уладзімір Анатольевіч адказвае адназначна: упартай працай, сваёй і ўсяго калектыву. Напрыклад, калі далучылі сельгасфіліял «Крыніца», для развіцця жывёлагадоўлі палепшылі кармавую базу, правялі рэканструкцыю жывёлагадоўчых аб’ектаў, для чаго патрабаваліся немалыя фінансавыя ўкладанні.
А зрабіць правільныя высновы вопытны кіраўнік Уладзімір Рудакоўскі ўмее. Выпускнік Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі па спецыяльнасці «інжынер-гідратэхнік», ён працяглы час працаваў у сістэме меліярацыі, а таксама ў органах мясцовага кіравання. ААТ «Старыца-Агра» ўзначальвае з 2004 года. Шмат чаго зроблена, але наперадзе — яшчэ больш. Бо ён ініцыятыўны кіраўнік, які ведае сельскагаспадарчую вытворчасць і валодае высокімі арганізатарскімі здольнасцямі. Нездарма ў 2013 годзе за шматгадовую добрасумленную працу ў аграпрамысловым комплексе і асабісты ўклад у развіццё сельгасвытворчасці Капыльскага раёна Уладзімір Анатольевіч быў узнагароджаны медалём «За працоўныя заслугі». Крыху раней, у 2007 годзе, ён атрымаў Ганаровую грамату Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь за вялікі ўклад у развіццё АПК і рэалізацыю сацыяльнай і эканамічнай палітыкі Рэспублікі Беларусь.
Уладзімір Рудакоўскі займае актыўную жыццёвую пазіцыю: кожны раз ён выбіраўся дэлегатам Усебеларускіх народных сходаў, а інтарэсы сваіх выбаршчыкаў ужо не ўпершыню адстойвае ў Мінскім абласным Савеце дэпутатаў.
Сяргей КОЗЕЛ
Фота Паўла Шэіна і Маргарыты Саковіч
Первая встреча состоялась на выезде, где копыляне противостояли «Ливадии-Юни» (Дзержинский район), занимающей пятую строчку турнирной таблицы. В первом тайме хозяева дважды отметились взятием ворот соперников, а во втором удвоили свой успех. Окончательный счет в матче — 4:0. Куда зрелищнее выглядела игра, которую копыляне проводили на своем поле против команды ФК «Несвиж». Буквально с первых минут хозяева взяли инициативу в свои руки. Уже на пятой наша команда повела в счете после точного удара Сергея Стаско. Спустя еще 10 минут Никита Лазюк вновь заставил несвижского голкипера доставать мяч из сетки ворот. Меньше десяти минут понадобилось копыльским футболистам, чтобы еще раз провести результативную атаку. В этот раз отличился Руслан Рахимов. А на 31-й минуте дубль на свой счет записал Сергей Стаско. Во втором тайме хозяева, имея в активе четыре мяча, расслабились, за что и поплатились дважды. Итог матча — 4:2. Впереди — субботняя встреча, которую копыляне проведут на выезде в г. Березино.
Сергей ЛАЗОВСКИЙ 
ЗУБЫ – ЗАЛОГ ЗДОРОВЬЯ И КРАСОТЫ
Одним из важнейших условий сохранения зубов является уход за ними и полостью рта.
Прежде всего, необходимо следить, чтобы во рту не накапливались вещества, способные разлагаться, бродить и загнивать, как, например, остатки пищи, застревающие в промежутках зубов и в кариозных полостях нелеченных зубов, слущенный эпителий и т. п.
Из пищевых веществ особенно много остатков дают сладкие мучные изделия. Большое значение имеет самоочищение зубов при приеме твердой пищи. Надо распределять приемы пищи так, чтобы обед и ужин заканчивались каким-нибудь плотным кушаньем, например, яблоками, которые содействуют самоочищению полости рта. Удалять пищевые остатки и налет, отлагающийся на коронках зубов, можно и при помощи зубной щетки или зубочистки.
Своевременное лечение всех молочных и постоянных зубов предупреждает их разрушение и удаление, что обеспечивает правильное формирование и развитие зубных рядов и всего челюстно-лицевого скелета. При потере зубов их нужно заменять искусственными, т. е. зубными протезами. Выбор конструкции протеза должен проводиться только врачом и строго по медицинским показаниям. Неправильно выбранная конструкция приводит к расшатыванию и потере оставшихся во рту зубов.
Кроме ухода за полостью рта и зубами надо соблюдать правила пережевывания пищи. Есть следует медленно, не торопясь, хорошо пережевывая пищу. Нельзя принимать очень горячую пищу, чтобы не получить ожогов слизистой оболочки полости рта. Вредно влияет на зубы и резкое изменение температуры в полости рта. Поэтому не рекомендуется сразу после холодной пищи принимать горячую, и наоборот. Нельзя раскусывать зубами твердые предметы (орехи, кости, сахар и др.).
Проверять зубы нужно не реже одного раза в полугодие. Помните, соблюдение правил ухода за полостью рта и зубами является залогом здоровья и красоты человека!
Михаил ДОБРОВОЛЬСКИЙ,
заведующий стоматологическим отделением УЗ «Копыльская ЦРБ» 
На вопросы отвечает ведущий специалист суда Копыльского района Татьяна ШАПОШНИКОВА
«Я столкнулась с тем, что в магазине мне отказались предъявить книгу замечаний и предложений, сославшись на то, что она находится у хозяина. Как я должна была поступить в данной ситуации?
Ольга Николаевна, г. Копыль»
— В первую очередь отметим, что в соответствии с Законом Республики Беларусь от 18 июля 2011 года «Об обращениях граждан и юридических лиц» книга замечаний и предложений ведется в организации, ее обособленных подразделениях, расположенных вне места нахождения организации, у индивидуального предпринимателя, а также в местах реализации ими товаров, выполнения работ, оказания услуг. Перечень мест реализации утвержден постановлением Совета Министров Республики Беларусь № 285 от 16 марта 2005 года.
Книга замечаний и предложений — документ единого образца, предназначенный для внесения замечаний (заявлений и жалоб) и (или) предложений о деятельности организации, индивидуального предпринимателя, качестве производимых (реализуемых) ими товаров, выполняемых работ, оказываемых услуг. Организация, индивидуальный предприниматель обязаны предъявлять книгу замечаний и предложений по первому требованию заявителя.
Итак, если Вам по Вашему требованию не предоставили книгу замечаний и предложений, то Вы можете обжаловать данный отказ в вышестоящую организацию, а затем — в суд. Если же дело касается индивидуального предпринимателя или организации, не имеющей вышестоящей организации, то отказ в предоставлении книги замечаний и предложений может быть обжалован непосредственно в суд.
Кроме этого, предусмотрена административная ответственность за нарушение законодательства о книге замечаний и предложений, и в соответствии со ст. 9.24 КоАП Республики Беларусь не предъявление книги замечаний и предложений по первому требованию гражданина влечет предупреждение или наложение штрафа в размере от 4 до 10 базовых величин.
Протоколы об административных правонарушениях по указанной статье имеют право составлять уполномоченные на то должностные лица: органов внутренних дел; сельских, поселковых, районных, городских и областных исполнительных комитетов, администраций районов в городах; органов Комитета государственного контроля Республики Беларусь; налоговых органов.
Подготовила Маргарита САКОВИЧ
Уважаемые читатели, если у вас возникают вопросы, требующие консультации юриста, обращайтесь в редакцию «СП». 
17 июля 2015 года с 11.00 до 12.00 в кабинете №35 (2 этаж) Копыльского райисполкома проведет прием граждан и юридических лиц начальник управления торговли и услуг Минского областного исполнительного комитета Татьяна Николаевна ШЕВЦОВА.
Предварительная запись на прием по тел.: 55-5-66, 55-1-60. 
