Адны славілі скрыпку, другія — цымбалы. А Янка-дудар усёй душой быў адданы дудцы. Тры дні і тры ночы прымала наша зямля народных умельцаў з усяго свету. Доўга ігралі яны, добра ігралі. А калі закончылі, дастаў Янка з-за пояса дудку і зайграў. Спачатку сціх шум, пасля замерла ўсё наваколле, сцішыўся вецер, перасталі плыць у небе хмары. І скарыліся тады ўсе перад чароўнай сілаю гэтага просценькага музычнага інструмента. Чароўныя дудачкі капыльскіх музыкантаў і сёння дораць людзям радасць і ўцеху. І вельмі прыемна, што музычныя традыцыі жывуць і развіваюцца, а майстэрства перадаецца маладым.
Наш зямляк —
Пратасевіч Вячаслаў Сцяпанавіч, лаўрэат першага Усесаюзнага фестывалю самадзейнай мастацкай творчасці працоўных, узнагароджаны залатым медалём ВДНГ, майстар музычных інструментаў — нарадзіўся ў невялікай вёсачцы Роспы. 30 красавіка спаўняецца 110 гадоў з дня яго нараджэння. Як удзельнік партызанскага руху, ён меў сярод іншых узнагародаў медалі «Партызану Айчыннай вайны ІІ ступені» і «За доблесную працу ў Вялікай Айчыннай вайне 1941-1945 гг.» Ён увасобіў у сабе працавітасць, майстэрства, патрыятызм да сваёй сінявокай Беларусі. Любоў да музыкі яму прывіў дзед, былы капельмайстар царскай арміі Іван Пратасевіч.
А Вячаслаў Сцяпанавіч у сваю чаргу вырасціў некалькі пакаленняў музыкаў. Першую сваю дудачку ён змайстраваў з моцнай сцяблінкі, што расла сярод поля калгаса «Чырвоныя Роспы», дзе паднялося высокае жыта. Гэта было ў першую пасляваенную вясну. На гэтай дудачцы ён тады і выканаў папулярную «Кацюшу». дзе толькі не ігралі дудачкі і жалейкі майстра. Слухалі іх чароўнае гучанне ў Токіа, Лондане, Рыме, Афінах. Артысты фальклорнага ансамбля «Харошкі» ігралі на розных народных інструментах, зробленых Пратасевічам. І сам выступаў у Маскве. Колькі грамат, дыпломаў ён меў! Але гэта ўсё было ў мірны час, пасля вайны. Да вайны ён асвоіў кавальскую справу, мог адрамантаваць гадзіннікі і швейныя машыны. Кажуць, да вайны народны ўмельца змайстраваў драўляны гадзіннік, які працаваў на вадзе. У час ваеннага ліхалецця Роспы былі ў партызанскай зоне, і веды кавальства Вячаславу вельмі спатрэбіліся. Майстар суткамі напралёт займаўся рамонтам зброі. А пасля вайны рэзаў аўтаматы ды вінтоўкі на кавалкі і гаспадыням майстраваў сярпы, розны посуд. Але галоўным заняткам заставаліся музычныя інструменты: жалейкі, дудкі-рагаткі, скрыпкі, цымбалы, валынкі…
У 1950 годзе Пратасевіч стаў лаўрэатам раённага конкурсу самадзейных артыстаў. Толькі ён ведаў, якія дрэвы неабходны для таго ці іншага музычнага інструмента, якія пароды драўніны маюць прывабны колер, як правільна зрэзаць саломінку. Ці паверыце вы, што нават такая атрута, як баршчэўнік, загучала ў руках самабытнага майстра? Усю краіну скалясіў ён у пошуках патрэбных дрэў. Кажуць, міністр культуры даў яму дазвол на пошук каштоўных парод дрэў для вырабу інструментаў. Не кідаў Вячаслаў Сцяпанавіч свайго захаплення, якое стала яго прызваннем, ні ва Уздзе, куды пераехаў у 1961 годзе, ні ў Калодзішчах, дзе жыў з 1973 года. Там яго хата была падобна і да майстэрні, і да музея і служыла пакоем для навучання дзяцей. Яго жыццё было напоўнена сэнсам, ён тварыў і ў дадатак працаваў майстрам па рамонце і настройцы музычных інструментаў у Белдзяржфілармоніі. Узні-каюць пытанні: адкуль у каваля такая любоў да музыкі, чаму яму, чалавеку без музычнай граматы, падуладны складаныя інструменты? Вячаслаў шмат якія з іх падарыў самадзейным артыстам, аматарам музыкі, прафесійным выканаўцам, музычным школам, калекцыянерам, музеям. Майстар распавядаў, што
Жакоб Клод з бельгійскай філармоніі прасіў выслаць камплект цымбалаў, ліраў з запаснымі дэталямі. Ён, мабыць, думаў, што ў нашага земляка цэлая майстэрня. Але з задавальненнем майстар выслаў для дзяцей з інтэрната г. Заазёрны Краснаярскага края дуды, жалейкі, ражкі, каб гучалі задушэўныя мелодыі.
Вось і ў нашага музея ёсць такая магчымасць — пазнаёміць капылян з майстэрствам земляка. Некалі нам выпала магчымасць пабываць у яго хаце-музеі ў Калодзішчах і прывезці музычнае багацце, падоранае майстрам сваёй малой радзіме — Капылю. Яны складаюць аснову экспазіцыі. Але, пабыўшы ў нас, вы даведаецеся і пра іншых народных умельцаў.
Добрая слава ідзе і пра ансамбль «Капыльскія дудары». Тамара Курачкіна, былы дырэктар Капыльскага дома культуры, некалі сказала пра дудароў: «Гэта будзе наш каронны нумар!» І яе словы спраўдзіліся. Чароўныя дудачкі капыльскіх музыкантаў дораць людзям радасць. У іх шчырай, задушэўнай мелодыі цесна спалучаюцца пералівы крыштальна чыстага ручая, шэпт спелага жыта, цеплыня і пяшчота мацярынскай ласкі. Умелымі рукамі таленавітага майстра і музыканта капыляніна
А. Еўдакімава розныя пароды дрэў ператвараліся ў дудкі (якая таленавітая ты, капыльская зямля!), што чаравалі сваімі гукамі слых і сэрцы людзей не толькі родных мясцін, але і блізкага замежжа. «Капыльскія дудары» па праве лічацца прадаўжальнікамі музычных традыцый на Капыльшчыне. Завітайце да нас у красавіку, дакраніцеся рукой да дудкі, скрыпкі, бубна (тут і падарункі
А. Русака, паэта–песенніка і музыкі), і вы пачуеце чароўную ігру нашых славутых дудароў. «Каб слухаць музыку, а тым больш іграць на інструменце, трэба мець душу, — любіў паўтараць Вячаслаў Пратасевіч. — А каб душа была нястомнай, трэба, каб яна жыла ў згодзе з матухнай-прыродай, з самім жыццем. Галоўнае — не давайце спакою душы сваёй».
Днямі спаўняецца 110 год з дня нараджэння майстра музычных інструментаў Вячаслава Пратасевіча
Валянціна ШУРАКОВА, дырэктар раённага краязнаўчага музея
Дорогие друзья, пусть вместе с весной придут новые блестящие идеи, а ваш труд будет посильным, достойным, честным и принесет удовлетворение и благополучие. Я хочу пожелать всем крепкого здоровья, активного долголетия, добра и мира.
Марина Крепская, председатель райкома профсоюза работников образования и науки:
— В нашем районе работают талантливые, умные и по-настоящему одаренные люди. Мы славим мирный, созидательный труд, который является основой успешного развития человека и страны в целом. Сегодня районная организация объединяет 37 первичных профсоюзных организаций. На учете в районной организации состоит 1401 член профсоюза, в том числе 178 ветеранов труда.
Профсоюз — это ежедневная защита прав и интересов работников. Проявляется она в тесном сотрудничестве с нанимателями по созданию безопасных условий и охране труда, в совершенствовании условий оплаты, в детальном изучении каждого обращения члена профсоюза и оказания ему квалифицированной помощи. Профсоюзная работа многогранна. В одной первичке лучше получается работа с ветеранами, кому-то нет равных в проведении праздников. Одни лидируют в спорте, другие в художественной самодеятельности, третьи в туризме. Стоит отметить, что проводимая райкомом профсоюза работа — это, прежде всего, заслуга моих коллег, их желание и умение сплотить коллектив на хорошие дела, на высокие результаты, их отдача профсоюзной работе, их усилия и время. Искренняя благодарность каждому члену профсоюза, фактом своего участия, своими взносами поддерживающего наши действия, а также всем, кто помогает нам в нашей работе.
В минувшем году совместно с социальными партнерами проделана значительная работа по многим направлениям. Принято постановление, в соответствие с которым появились надбавки за характер труда для рабочих и межотраслевых служащих, что дало нам возможность немного увеличить зарплату рабочим. В целях поддержки молодых педагогов принято постановление, в соответствии с которым молодым специалистам по истечении двух лет работы по распределению и продолжающим работать в этой же организации сохраняются ежемесячные доплаты в размере тарифной ставки первого разряда в течение еще одного года. Много внимания уделялось работе с ветеранами педагогического труда. Для них проводились торжественные мероприятия, организовывались экскурсии. Выполнены прогнозные показатели по оздоровлению в профсоюзных санаториях на 100%.
Пусть в ваших домах живут мир и спокойствие, благополучие и уверенность. Весны в душе, бесконечной радости и настоящего счастья.
Татьяна Казачевская, председатель первичной профсоюзной организации Копыльского райпо:
— 1 Мая для первичной профсоюзной организации Копыльского райпо особенный день — мы славим людей труда. Наша первичка объединяет 1 цеховой комитет и 9 профсоюзных групп и насчитывает 562 члена профсоюза. Это люди, работающие на различных участках многоотраслевого кооперативного хозяйства. Сегодня удержать и укрепить позиции потребкооперации возможно лишь при активной деятельности каждого трудового коллектива, каждого работника, когда наращиваются объемы производства и выполняются прогнозные показатели.
В этот светлый праздник хочу пожелать, чтобы у каждого было любимое дело. Пусть жизнь будет наполнена интересной работой, смелыми замыслами, яркими идеями. Сегодня очень важно сохранить добрые традиции, заложенные многими поколениями и воспитать в наших детях любовь к труду, чувство долга и ответственности. В Год мира и созидания желаю вам мирного неба и созидательного труда. С Первомаем!
Людмила Лагун, старшая медсестра гинекологического отделения, председатель первичной профсоюзной организации Копыльской ЦРБ:
— Для первичной профсоюзной организации Копыльской ЦРБ, как и для всех белорусов, 1 Мая стал символом единения всех работающих, независимо от профессии и должности. Традиционно в этот праздник чествуется человек труда, его стремление созидать и делать наш мир лучше. Первомай всегда несет в себе надежду на лучшее, символизирует мир и благополучие. Профсоюз, задачи которого в сложившихся обстоятельствах как никогда актуальны, продолжит стоять на страже социальной и экономической защищенности своих членов. Выступать за сохранение рабочих мест, соблюдение трудового законодательства и норм охраны труда.
Для людей старшего поколения Первомай по-прежнему олицетворяет трудовую солидарность, для молодежи — весеннее обновление и надежду на будущее. Честный и добросовестный труд является основой благополучия семьи, общества и государства. Особые слова благодарности хочется выразить ветеранам — всем, кто добросовестно трудился на благо нашей Родины, а сейчас находится на заслуженном отдыхе.
Пусть этот праздник придаст нам силы, уверенности и вдохновения, станет стимулом к новым достижениям. Желаю всем удачи, успешных начинаний и чувства удовлетворения от каждого трудового дня.
Кристина ЖОГОЛЬ
Фото автора 
