■ Валентина Викторовна Паценкер[/caption]
Декоративное панно на тему Рождества занимает всю стену в гостиной, скатерть и салфетки подбираются соответственно тематике праздника.
Уют и тепло исходят от камина, таинственность праздника передается от множества свечей, которые горят в причудливых подсвечниках. О празднике Рождества напоминает и колыбель, изготовленная руками супруга Валентины Викторовны – Эдуарда Борисовича, который так рано ушел из жизни в мир иной. Эта колыбель-ясли, которую он делал вместе с сыном Эдиком, точь-в-точь напоминает ту, где родился Иисус Христос.
Перед домом ставят большую елку, украшают гирляндами, шарами и огоньками. Немаловажное значение имеют и угощения на праздничном столе, и программа самого праздника.
Звучат музыка в исполнении Валентины Викторовны, стихи и праздничные поздравления, внуки играют в веселые игры, переодевшись в сказочных героев. Мне посчастливилось несколько раз бывать в семье Паценкер именно в праздники, и, поверьте, я ничего подобного нигде не видела.
Посещение костела – одна из главных традиций, которая соблюдается в этот день или накануне его. По возможности приезжают дети, внуки. За столом собирается большая дружная семья. Хозяйка дома угощает своими традиционными фирменными блюдами: гусь или индюшка с яблоками, рождественский пирог и всего не менее 12 блюд на столе. Так заведено.
Бросаются в глаза и культура поведения за столом, и молитва Богу в начале и в конце трапезы.
Заканчивается Адвент. В переводе на русский язык это слово означает «ожидание». Каждый день в доме звучит духовная музыка. Семья в ожидании Рождества. В этой семье ждут праздники, они их любят, они ими живут. Они формируют их мировоззрение, нравственные устои, закладывают определенные семейные традиции, основы и морали.
Татьяна МИХАЙЛОВСКАЯ,
учитель СШ № 2 г. Копыля, внештатный автор «СП» 
Перш-наперш пісьменнік-краязнаўца звяртаецца да раскрыцця паходжання назвы старажытнага паселішча. Вось што піша Алесь Марціновіч: «…Хутчэй за ўсё назва Капыль звязана з абазначэннемі адной з прылад для апрацоўкі глебы. Раней у сялянскіх дварах часта можна было напаткаць капыл – штосьці падобнае на матыку, кірку. Захавалася і назва «капылле». «Капылле, – як тлумачыць В. Жучкевіч, – палетак, апрацаваны матыкай, капылом». Хоць верагодна паходжанне назвы Капыль і ад слова «капыл» у іншым яго значэнні, якое вядома і сёння.
Па-свойму падыходзіў да тлумачэння гэтай назвы ўраджэнец Капыля расійскі археолаг і этнограф Уладзімір Малюковіч. Ён звяртаў увагу на паняцце «капа» ў яго колішнім разуменні: старадаўняй меры вымярэння колькасці грошай, снапоў, яек. Яно, наколькі вядома, ужывалася некалі ў розных губернях, у тым ліку і на землях, што з’яўляюцца цяпер тэрыторыяй Беларусі. У гэтых разважаннях ёсць сэнс, хоць нельга адмаўляць і іншага варыянта. Буракі, іншыя дары поля і агарода для лепшага захоўвання складвалі ў капцы. Назва Капыль магла пайсці і ад гэтага слова».
А. Марціновіч расказвае пра курганы ў капыльскіх мясцінах. Згадвае пры гэтым легенду беларускай гісторыі і краязнаўства Аляксандра Карлавіча Ельскага (1834 – 1916), які «адкрыў два старажытныя паселішчы ў ваколіцах вёскі Пясочнае». Помнікам бронзавага веку, нагадвае пісьменнік, з’яўляюцца курганы ў ваколіцах цяперашняга райцэнтра каля вёсак Быстрыца, Гулевічы, Навасёлкі, Пясочнае, Семежава, Чарнічнае, Макраны (сённяшняя Чырвоная Дуброва). Іх яшчэ называюць «капцы». Капыляне ўпэўнены, што гэта магілы заваёўнікаў – магчыма, шведаў, а можа і французаў.
З кнігі «Капыльшчына. Душа рвецца сюды» цікаўны чытач даведаецца пра тое, які горад болей старажытны – Слуцк ці Капыль. Якім чынам звязаны з краем казацкі генерал Мацвей Платаў? Хто такі адвакат Якуба Коласа і яшчэ Максіма Танка – Казімір Петрусевіч? Якія часопісы выходзілі ў Капылі на пачатку XX стагоддзя?.. На гэтыя і іншыя пытанні адказвае шукальнік гістарычнай праўды Алесь Марціновіч. У кнізе – расповед пра Мендэля Мойхер-Сфорыма, Кузьму Чорнага, Міколу Хведаровіча, Алеся Адамовіча, Анатоля Астрэйку, Адама Бабарэку, Алеся Бельскага, Алеся Гурло, Аляксандра Каваленю, іншых знакамітых асоб, звязаных з Капыльскім краем.
Дарэчы, у серыі «Падарожжа па родным краі» павінны пабачыць свет краязнаўчыя кнігі Міколы Гайбы, Сяргея Чыгрына, Івана Аляксандрава і іншых дасведчаных збіральнікаў гістарычнай памяці пра розныя мясціны Беларусі.
Алесь Карлюкевіч,
член Саюза пісьменнікаў Беларусі 
■ Вольга Радкевіч з бібліятэкарам Ірынай Шкуцько[/caption]
Прыярытэтным напрамкам у рабоце з’яўляецца краязнаўства. Раённай цэнтральнай бібліятэкай імя А. Астрэйкі распрацавана доўгатэрміновая праграма «І для мяне не было б Беларусі без маленькай радзімы маёй». Разнастайная краязнаўчая работа сельскай бібліятэкі выйшла далёка за межы гэтай праграмы і вылілася ў распрацоўку сваіх адметных праграм. Разам з Літаратурным музеем Кузьмы Чорнага наша бібліятэка працуе над сумесным выхаваўчым праектам «Каб любіць свой край, трэба перш за ўсё яго ведаць». Мэтавая выхаваўча-патрыятычная праграма «Я раскажу табе пра дзіўны край, што мне свяцей усіх святынь у сэрцы» прадугледжвае цеснае супрацоўніцтва з Цімкавіцкай сярэдняй школай, школай мастацтваў і дзіцячым садком. Бібліятэкарамі быў распрацаваны лэпбук «Родныя мае мясціны», які ўяўляе сабой самаробную кніжку-раскладушку. У ёй сабраны звесткі краязнаўчага кірунку. Гэта своеасаблівая энцыклапедыя гісторыі Цімкавіч ад старажытнасці да цяперашняга часу.
– Сёння краязнаўчаму фонду ў бібліятэцы можа пазайздросціць маленькі краязнаўчы музей, – працягвае Вольга Радкевіч. – Мы ўклалі ў гэту справу часцінкі сваёй душы і сэрца. Наша праца напоўнена жаданнем далучыць дзяцей да важкіх маральных каштоўнасцей, напоўніць іх сэрцы любоўю да роднай зямлі.
Менавіта любоў да сваёй радзімы і натхніла бібліятэкара Ірыну Шкуцько заняцца даследчай працай пра жыццё і дзейнасць Вайніловіча на мясцовых матэрыялах, з апавяданняў і ўспамінаў жыхароў в. Савічы, зборам фатаграфій і матэрыяльных доказаў для захавання памяці сваіх продкаў, якія жылі і працавалі, вучыліся ў знакамітага земляка, для наступных пакаленняў. Сабраныя матэрыялы аформіліся ў працу «Ён не памёр, а адышоў, каб жыць». Ірына Яўгеньеўна з’яўляецца адной з гераінь гісторыка-даследчага фільма «Стагоддзе з бясконцым працягам», які быў зняты на падставе матэрыялаў яе даследаванняў.
Цімкавіцкая бібліятэка – для «душы аптэка»: агульная задача ўстановы заключаецца ў тым, каб кожны чытач знайшоў сваю кнігу, атрымаў неабходную параду, апынуўся ў атмасферы, спрыяльнай для самаадукацыі, самараскрыцця асобы. Менавіта гэта і ёсць мэта праграмы закладання асноў выхавання добрага чалавека з дапамогай бібліятэкі ў рамках праграмы «Будуем храм у душах» і ў цесным супрацоўніцтве з настаяцелем прыхода храма свяціцеля Мікалая Цудатворцы аг. Цімкавічы протаіерэем Міхаілам Мардвінавым. На аснове гэтай праграмы быў створаны клуб духоўна-маральнага выхавання «Чысты Свет», у рамках якога праводзіцца рэкламаванне праваслаўных кніг, работа па духоўным выхаванні і мерапрыемствы рэлігійнага характару.
– У бібліятэцы працуюць творчыя людзі, – адзначае ў заключэнне Вольга Радкевіч. – У нас яшчэ шмат напрацовак і задумак, яшчэ шмат не рэалізавана і не данесена да сваіх чытачоў. Лічу, што сучасная бібліятэка павінна з’яўляцца мультыкультурным грамадскім цэнтрам, які прадстаўляе не толькі доступ да інфармацыі, але і магчымасць для правядзення з карысцю вольнага часу, гульнявой, забаўляльнай, камунікатыўнай дзейнасці.
Таццяна БОХАН 
