Лаўскаму бою 3 снежня спаўняецца 80 гадоў, калі 18 мужных партызан цаной свайго жыцця спынілі лютага ворага. Гэта ўраджэнцы Капыльшчыны, Уздзеншчыны і адзін украінец.
Вось іх імёны: Вікенцій Драздовіч, Васіль Астрэйка, Міхаіл Дзесюкевіч, Аляксандр Ждановіч, Аляксей Кароль, Уладзімір Качаноўскі, Франц Клімовіч, Павел Лыч, Рыгор Нікановіч, Эдуард Петрашэўскі, Мікалай Сіневіч, Іван Туміловіч, Аляксандр Харытановіч, Дзмітрый Цітко, Мікалай Цяртычны, Канстанцін Шытыка, Мікалай Якімовіч, Аляксандр Ясючэня.
[caption id="attachment_121985" align="alignnone" width="500"]
■ Вікенцій Драздовіч[/caption]
[caption id="attachment_121989" align="alignnone" width="500"]
■ Уладзімір Качаноўскі[/caption]
[caption id="attachment_121988" align="alignnone" width="500"]
■ Васіль Астрэйка[/caption]
[caption id="attachment_121987" align="alignnone" width="500"]
■ Мікалай Цяртычны[/caption]
[caption id="attachment_121986" align="alignnone" width="500"]
■ Міхаіл Дзесюкевіч[/caption]
[caption id="attachment_121984" align="alignnone" width="500"]
■ Мікалай Якімовіч[/caption]
[caption id="attachment_121983" align="alignnone" width="500"]
■ Аляксандр Ждановіч[/caption]
[caption id="attachment_121982" align="alignnone" width="500"]
■ Аляксей Кароль[/caption]
[caption id="attachment_121981" align="alignnone" width="500"]
■ Аляксандр Харытановіч[/caption]
[caption id="attachment_121980" align="alignnone" width="500"]
■ Мікалай Сіневіч[/caption]
[caption id="attachment_121979" align="alignnone" width="500"]
■ Аляксандр Ясючэня[/caption]
[caption id="attachment_121978" align="alignnone" width="500"]
■ Іван Туміловіч[/caption]
[caption id="attachment_121977" align="alignnone" width="500"]
■ Канстанцін Шытыка[/caption]
[caption id="attachment_121976" align="alignnone" width="500"]
■ Эдуард Петрашэўскі[/caption]
[caption id="attachment_121975" align="alignnone" width="500"]
■ Дзмітрый Цітко[/caption]
[caption id="attachment_121974" align="alignnone" width="500"]
■ Рыгор Нікановіч[/caption]
[caption id="attachment_121973" align="alignnone" width="500"]
■ Павел Лыч[/caption]
Як гэта было
У канцы 1942-га фашысты вырашылі пакончыць з партызанскім рухам на Капыльшчыне. Партызанская брыгада імя К.Я. Варашылава пад камандаваннем маёра П.П. Капусты пасля шматлікіх баёў размясцілася ў Лаўскім лесе. Паблізу былі вёскі Калюга, Лавы, Язвіны, Руднікі. У партызанскую зону засылалі шпіёнаў, праводзілі разведку з самалётаў. Сувязныя дакладвалі, што ў Капылі, Слуцку і Нясвіжы з’явілася многа нямецкіх войск.
Раніцай 3 снежня 1942 года з боку Слуцка над партызанскім лагерам з’явіўся нямецкі самалёт-разведчык «Фокке-Вульф 189», які па дыму з каміноў і кастроў запеленгаваў месца дыслакацыі народных мсціўцаў. Карнікі сіламі да сямі батальёнаў з танкеткамі, бронемашынамі, гарматамі і мінамётамі пачалі акружаць брыгаду з трох бакоў. Левым флангам ворагі рушылі на вёскі Цялядавічы і Клецішча, каб далей наступаць на вёску Лавы і Лаўскі лес. Правым флангам – на вёску Калюга і лес. Яны занялі вёскі Пясочнае, Касцяшы, Осава, Лоцвіны. Камандаванне брыгады вырашыла выставіць заслоны і засады на больш верагодных шляхах з’яўлення праціўніка. Напрамак Клецішча–Лавы быў давераны ўзводу вопытнага камандзіра атрада імя Катоўскага Вікенцію Драздовічу. Засада замацавалася на могілках вёскі Клецішча за 2 км ад вёскі Лавы, прычым тры чалавекі ў самой вёсцы. Партызаны выбралі зручныя пазіцыі. Адсюль добра праглядваўся рух на Цялядавічы, Лоцвіны і Лаўскі лес.
Палітрук роты атрада імя Катоўскага Піліп Дайнека прыбыў перад боем праверыць, як уладкавалася засада. Драздовіч далажыў яму, што заўважылі вялікую колькасць немцаў і наперадзе знаходзіцца дазор у складзе камуніста Івана Жыгалковіча (камандзір), камсамольцаў Сяргея Духанава і Сяргея Пяткевіча. Дайнека сказаў партызанам, што на іх ускладваецца вялікая надзея. Нельга даць ворагу прарвацца тут, трэба выратаваць параненых таварышаў, вывезці іх з вёскі Лавы. Пратрымацца трэба дзве-тры гадзіны. Ён таксама паведаміў, што разведка даносіць пра рух буйных сіл праціўніка з Капыля і Узды. Усе, хто знаходзіўся ў засадзе, паабяцалі стаяць насмерць.
Размову абарвала доўгая кулямётная чарга, якая даносілася з боку Клецішч. Карнікі ішлі ланцугом па глыбокім снезе, агінаючы вёску паўкругам. Удалечыні беглі двое партызан, якія, вяртаючыся з задання, заначавалі на ўскрайку вёскі. Аляксандра Ждановіча куля дагнала на палове шляху, а Аляксандр Харытановіч змог дабегчы да могілак і далучыцца да сяброў. За гэтым назіралі ў бінокль Дайнека і Драздовіч. Фашысты рухаліся на санках, ішлі ва ўвесь рост і нічога не падазравалі, калі павярнулі на Лавы і на засаду.
– Страляць толькі па маёй камандзе, – праявіў вытрымку і папярэдзіў таварышаў Драздовіч. – Беражыце патроны. Бачыце, колькі фашыстаў прэ?
І быў той бой
Кулямётчыкі правяралі дыскі, кулямётныя стужкі. Калона карнікаў набліжалася да пагорка, на якім знаходзіліся могілкі. Тоўстыя высокія бярозы і нізкарослы хмызняк утварылі тут невялічкі астравок сярод шырокага поля. Драздовіч падаў каманду: «Агонь!» – і першым выстраліў з самазараднай вінтоўкі. Ударылі кулямёты Паўла Лыча і Дзмітрыя Цітко. Адну за адной перазараджаў кулямётныя стужкі былы лётчык-бамбардзіроўшчык (ваяваў у Іспаніі), двойчы ардэнаносец лейтэнант Мікалай Цяртычны. Коні кінуліся ў бакі, а карнікі кулём выляталі з санак, распаўзаліся, імкнучыся хутчэй схавацца ў снег. Але трапныя партызанскія стрэлы даганялі іх. Ляжалі забітыя, чуліся крыкі і стогны параненых. Дзмітрый Цітко перанёс агонь кулямёта на іншыя запрэжкі. Коні наскаквалі на сані з салдатамі, ламаючы ўсё на сваім шляху.
Па засадзе фашысты адкрылі 30-хвілінны мінамётна-артылерыйскі і кулямётны агонь з Клецішч, затым зноў пайшлі ў атаку. Міны клаліся шчыльна, падкідваючы ўверх слупы зямлі, ламаючы крыжы і магільныя агароджы. Адна міна трапіла ў дрэва і з трэскам разарвалася, асколак наскрозь прабіў цела Валодзі Качаноўскага. Так загінуў самы юны ўдзельнік Лаўскага бою, які ніколі і не фатаграфаваўся. Карнікі зноў кінуліся ў атаку, але наткнуліся на пагібельны агонь групы Драздовіча.
[caption id="attachment_121991" align="alignnone" width="840"]
Подзвіг васямнаццаці байцоў увекавечаны на карціне народнага мастака СССР М. Савіцкага «Лаўскі бой». На пярэднім плане камандзір засады Вікенцій Драздовіч і Мікалай Цяртычны, лётчык, які яшчэ ў 1937 годзе ваяваў з фашыстамі ў Іспаніі, вайну сустрэў у якасці штурмана бамбардзіроўшчыка. Падчас аднаго з баявых вылетаў быў паранены над Баранавічамі, дабраўся да партызан і марыў аб тым, як зноў сядзе за штурвал. У засаду патрапіў пасля доўгіх просьбаў, бо камандзір атрада Васіль Яроменка бярог яго, чакаў аказіі, каб адправіць за лінію фронту.[/caption]
Трэцюю атаку падтрымлівала гармата, якая не прынесла поспеху ворагам. Драздовіч паспеў адправіць Івана Жыгалковіча па дапамогу (змог прабіцца да сваіх), але дапамогі не атрымаў. Фашысты акружылі могілкі з трох бакоў. З вёскі Лавы артылерыя атрада імя Катоўскага адкрыла па ворагу агонь у адказ, імкнучыся адцягнуць артылерыйскі агонь праціўніка на сябе і палепшыць становішча засады. Да гітлераўцаў падышло падмацаванне. Тым часам на брыгаду рушылі карнікі з танкеткамі і гарматамі. Атрад Катоўскага не змог выйсці на дапамогу таварышам па адкрытым полі. Засада атрымала загад на адыход, але было ўжо позна: 4-я, 5-я, 6-я, 7-я атакі… У партызан было каля 10 загінулых, скончыліся патроны, а да ворагаў падышло падмацаванне. Спачатку змоўк адзін кулямёт, затым другі. Бой працягваўся ўжо чатыры гадзіны.
Паверыўшы ў хуткую перамогу, фашысты рушылі ў 8-ю атаку, а перад гэтым яшчэ адкрылі шалёны мінамётны агонь. У справу пайшлі дзве апошнія гранаты, затым шасцёра партызан, што засталіся ўжывых, з крыкамі «ўра» пайшлі на прарыў. Упаў, не дабегшы да варожага ланцуга, Канстанцін Шытыка. Кулямётнай чаргой скасіла Вікенція Драздовіча; Дзмітрый Цітко, Павел Лыч, Іван Туміловіч і Аляксандр Харытановіч сышліся ў рукапашнай, каб знішчыць яшчэ некалькі ворагаў. Усіх параненых партызан раз’юшаныя карнікі калолі штыкамі і дастрэльвалі ў патыліцы. Моцна здзекваліся з Васіля Астрэйкі (родам з Пясочнага): гітлераўцы выразалі на яго грудзях зорку, усё цела спаласавалі.
Партызаны знішчылі 85 гітлераўцаў, больш за сотню было параненых і пакалечаных. Паліцаі сабралі людзей з навакольных вёсак з падводамі, каб вывезці сваіх забітых. Загінулых партызан ахоўвалі і не дазвалялі пахаваць. Жонка Драздовіча была побач і хацела кінуцца да застрэленага мужа, але аднавясковец прыпыніў:
– Падумай пра сына.
Жыццё аддалі «
за другі свая»
Яны загінулі, каб не прапусціць ворага ў тыл, дапамаглі таварышам стрымаць націск карнікаў, эвакуіраваць параненых партызан, мірных жыхароў. Партызаны брыгады імя К.Я. Варашылава ноччу выйшлі з акружэння спачатку ў Раёўскі лес, а затым у Чырвонаслабадскі раён. Пасля бою ў разбітым станкавым кулямёце была знойдзена запіска: «Не здаёмся, паміраем за Радзіму. Лічыце ўсіх нас камуністамі і камсамольцамі». Яе напісалі кулямётчыкі Павел Лыч і Дзмітрый Цітко (ураджэнцы в. Касцяшы Уздзенскага раёна).
[caption id="attachment_121990" align="alignnone" width="840"]
■ Старонка з рукапіснага партызанскага часопіса[/caption]
У 1965 годзе Вікенцію Драздовічу – камандзіру групы – пасмяротна прысвоена званне Героя Савецкага Саюза, а ў аграгарадку Лясное ўстаноўлены бюст Героя і помнік усім загінулым. Радавых байцоў прадставілі да ордэнаў Айчыннай вайны І ступені. У 1959 годзе на могілках вёскі Клецішча ўстаноўлены помнік загінулым партызанам. Васіля Астрэйку пахавалі ў Пясочным, а Уладзіміра Качаноўскага – у роднай Слабада-Кучынцы, дзе ў 2015 го-дзе з’явіўся новы помнік самаму юнаму партызану.
Памяць жыве ў сэрцах новых пакаленняў. У музеі баявой славы Слабадакучынскай СШ створана экспазіцыя, прысвечаная героям Лаўскага бою. Навучэнцы Лясноўскай СШ праводзяць краязнаўчыя чытанні, на якіх узгадваюць імёны загінулых. У Капыльскім краязнаўчым музеі захоўваецца асколак 82-міліметровай мінамётнай міны, які застаўся ў дрэве на месцы бою, а таксама складзены турыстычны маршрут. У Лаўскім лесе Капыльскім вопытным лясгасам адноўлены партызанскія зямлянкі. Штогод прадстаўнікі грамадскіх арганізацый, школьнікі, курсанты УА «Ваенная акадэмія Рэспублікі Беларусь» і работнікі Капыльскага РАУС наведваюць магілы партызан, праводзяць мітынгі, ускладваюць кветкі і ўшаноўваюць памяць хвілінай маўчання.
З успамінаў
– Мой малодшы брат Уладзімір скончыў 6 класаў Слабадакучынскай сямігодкі, – расказвала
Марыя Качаноўская. – Нас было шасцёра ў сям’і. Маці рана памерла. Вучыўся старанна, многа чытаў, займаўся спортам і трапна страляў, атрымаў значок «Юны Варашылаўскі стралок». Марыў аб прафесіі настаўніка. У партызаны яго прывёў лейтэнант Піліп Дайнека – муж сястры Ніны. Спачатку бацька не хацеў адпускаць 15-гадовага сына, а затым згадзіўся, што той у атрадзе будзе пад доглядам зяця і дачкі. Атрымаў вінтоўку СВТ. Перад Лаўскім боем Валодзю камандаванне прапанавала застацца ў партызанскім лагеры. Адмовіўся, не змог пакінуць сваіх сяброў – такі гэта быў адказны і дысцыплінаваны юнак. Забітага брата прывезлі праз некалькі тыдняў пасля гібелі. Асколак міны трапіў яму ў жывот, за які схапіўся рукамі, і яго скруціла. Цела многа часу праляжала на марозе і моцна здранцвела, што не змаглі распраміць, так і палажылі ў труну.
– Мой бацька Аляксандр Антонавіч (інструктар райкама партыі) з Вікенціем Драздовічам былі сябрамі, сустракаліся па справах, і той часта бываў у нас дома, – успамінаў
Аляксандр Кандыбовіч. – У пачатку акупацыі яны адступалі на ўсход і апынуліся разам у Любанскім раёне, дзе сустрэліся з сакратаром Мінскага абкама Іванам Варвашэнем, ад якога атрымалі даручэнне: «Вярнуцца на Капыльшчыну з мэтай арганізацыі падпольнага і партызанскага руху». Апошні раз я бачыў Вікенція Іосіфавіча ўлетку 1942-га. Бацька і ён наведалі нас у Слабада-Кучынцы. Маці прыгатавала абед, а мне дазволілі пагуляць з новенькім аўтаматам ППШ.
Барыс Дзенісюк,
член ГА «Беларускі саюз журналістаў»
У вас есть красивые и интересные фотоснимки? Приглашаем принять участие в конкурсе. Делайте удачные кадры и завоевывайте призовые места.
Редакция газеты «Слава працы» совместно с Копыльским районным объединением профсоюзов объявляют о старте , который приурочен к 85-летию Минской области.
Участниками фотоконкурса могут быть профессиональные и непрофессиональные фотографы, обязательное условие — они должны быть членами профсоюза.
Свои работы можно представить на суд жюри в одной из следующих номинаций. «Копыльщина — Минщины уютный уголок» — здесь нужны фотоработы, отображающие красоту, разнообразие и уникальность природных ландшафтов, памятников архитектуры, достопримечательностей Копыльского района. Еще одна номинация — «В труде наша сила» — это фотоработы, отражающие любой трудовой процесс. И заключительная — «Праздник на Копыльщине», к этой тематике относятся фотографии, на которых запечатлены моменты праздничных мероприятий, проводимых в Копыльском районе в 2022 году (праздничные даты, традиции, обряды и т.д.).
В каждой номинации по итогам заседания конкурсной комиссии будут присуждены 1, 2, 3 места, а также определится приз зрительских симпатий.
Оценка работ фотоконкурса проводится по следующим критериям: оригинальность сюжета фотоснимка, раскрытие темы номинации, художественное и техническое качество снимка, колорит и наглядность.
Для участия в фотоконкурсе необходимо предоставить фотоработы в электронном варианте до 10 января 2023 года в ГУ «Редакция газеты «Слава працы» и программы радиовещания «Раніца Капыльшчыны» по электронной почте: Этот адрес электронной почты защищён от спам-ботов. У вас должен быть включен JavaScript для просмотра. с пометкой «Фотоконкурс «Моя малая родина» либо на флеш-карте по адресу: г. Копыль, ул. Тракторная, д. 2а. Мы ждем ваших заявок!
Кристина ЖОГОЛЬ 
Чтобы предупредить несчастные случаи на водоемах района в периоды ледостава, интенсивного таяния и разрушения льда, Копыльский райисполком принял решение о запрете выхода на лед на территории района с 1 декабря 2022 года до окончания ледостава, а также в период интенсивного таяния и разрушения льда либо особого распоряжения.
Такой документ принят в соответствии с пунктом 50 Правил охраны жизни людей на водах Республики Беларусь, утвержденных постановлением Совета Министров Республики Беларусь № 1623 от 11 декабря 2009 г.
Для того, чтобы предотвратить гибель людей, отделу внутренних дел райисполкома, отделу по чрезвычайным ситуациям совместно с районной организацией ОСВОД в периоды ледостава и интенсивного таяния, а также разрушения льда на водоемах района следует осуществлять совместные разъяснительно-профилактические мероприятия и недопустить выход граждан на лед.
Всем заинтересованным службам необходимо организовать в рамках своей компетенции полномасштабную разъяснительную работу о соблюдении гражданами мер безопасности. В том числе педагогам рекомендовано организовать и провести во всех учебных заведениях района профилактическую работу как с учащимися, так и их родителями по соблюдению мер безопасного поведения на льду.
Диана ТКАЧЕНКО 
Желающие смогут приобрести продукцию мясоперерабатывающей и молочной отрасли, продовольственные и промышленные товары, кулинарные и кондитерские изделия, ели и елочные украшения, сувениры, подарочные наборы и другие товары праздничного ассортимента, изделия мастеров народного творчества.
Их можно будет посетить 17, 24, 31 декабря 2022 г. и 7 января 2023 г. Ярмарки начнут свою работу в 9 часов утра на рынке частного предприятия «Колмакс-строй», расположенного по ул. Заозерной 2-й.
Кроме того, представители Копыльского райпо примут участие в рождественских региональных ярмарках 24 декабря в г. Солигорске.
Также с 22 по 31 декабря на Копыльщине будет обеспечена реализация натуральных елей в подведомственных лесничествах и лесопункте Копыльского опытного лесхоза, расположенном по ул. Заозерной 2-й, 26, а также в питомнике в д. Черногубово, ул. Железнодорожная, 34.
Татьяна БОХАН 
В ОАО «Старица-Агро» стабилизационный фонд составляет 5 т яблок и 100 т картофеля. В КСУП «Докторо-вичи» – по 2 тонны моркови, капусты и свеклы. В стабфонды Копыльского райпо заложено 61 т картофеля, 24 т капусты, 10 т моркови, 10 т свеклы, 13 т лука и 10 т яблок.
– В хранилищах, где находится вся продукция, поддерживаются нужная температура и влажность, – отмечает председатель правления Копыльского райпо Виктор Смусенок. – Нам важно сохранить овощи до следующего лета, ведь в противном случае мы понесем убытки.
Представители Комитета госконтроля в целом остались довольны и складскими помещениями, и продукцией в Копыльском районе. Однако без недочетов не обошлось.
– Есть некоторые замечания по состоянию объектов. В одном из них была выявлена временно неисправная система вентиляции, однако ее обещали в ближайшее время отремонтировать. Есть некоторые вопросы и с прохождением протоколов испытаний на продукцию. Каждому предприятию будут даны соответствующие рекомендации. Если же брать Минскую область в целом, то нарушения во многом схожи. Большинство из них предприятия уже исправили, – рассказала заведующая сектором контроля КГК Минской области Яна Рогальская.
Надо отметить, что в предыдущие годы Федерация профсоюзов неоднократно обращала внимание на проблему нехватки на рынке отечественной плодоовощной продукции. Как показывали результаты профсоюзного мониторинга цен, нередко в зимне-весенний сезон на прилавках магазинов отсутствовали традиционные белорусские овощи – капуста, свекла, лук. Их место занимали импортные, цена которых была заметно выше. И это при том, что в стране такой продукции выращивается значительно больше, чем необходимо для внутреннего потребления.
В связи с этим профсоюзы выступали с предложением усовершенствовать работу стабилизационных фондов. В результате в октябре этого года правительством принято постановление № 658 «О стабилизационных фондах товаров». Данный документ содержит ряд новаций, в которых в том числе нашли отражение предложения профсоюзов. Так, четко определены организации, ответственные за хранение овощей на межсезонный период, объемы необходимой для реализации продукции, графики ее поставки в торговые организации. Кроме того, установлены четкие требования к договорам между организациями, которые хранят продукцию и реализуют ее на рынке.
– Во время мониторинга мы смотрим не только условия хранения овощей, но и то, как работает это постановление на практике. Ведь новые правила предусматривают, что каждая из сторон берет на себя определенные обязательства: одних – поставлять качественную продукцию, других – забирать ее по графику и заранее установленной цене. Это поможет белорусам, в том числе и жителям Копыльщины, покупать отечественную продукцию со знаком качества вплоть до следующего сезона по справедливым ценам, – отметила председатель Копыльского районного объединения профсоюзов Валентина Козич.
Благодаря принятым мерам можно избежать ситуаций, которые отмечались в предыдущие годы, когда производители, неуверенные в том, что их продукция будет выкуплена на внутреннем рынке, массово продавали ее за рубеж. А на внутреннем рынке в определенные моменты отмечалась ее нехватка. Вообще, по предварительным оценкам Федерации профсоюзов, объемы овощей и яблок в стабилизационных фондах значительно выше прошлогодних.
Кристина ЖОГОЛЬ 
