Вайна ў кожнага свая. З гэтымі словамі нельга не пагадзіцца: у жыццё амаль усіх людзей яна ўнесла нейкія карэктывы. Не выключэнне і Мікалай Мікітавіч Мартынчык з вёскі Домантавічы.
[caption id="attachment_67496" align="aligncenter" width="560"]
■ Мікалай Мікітавіч і Нэлі Іванаўна[/caption]
Калі пачалася Вялікая Айчынная, Мікалаю было ўсяго 6 гадкоў, але ваенны час памятае вельмі добра і расказвае пра яго ледзь стрымліваючы на вачах слёзы. Пра тое, што нямецка-фашысцкія захопнікі перайшлі мяжу Савецкага Саюза, ён, як і ўсе вяскоўцы, даведаўся ад старшыні калгаса. На ўсё наваколле быў толькі адзін тэлефон у канторы калгаса «Дырыжабль», па якім і паведамілі пра бяду з раёна.
Бацькі Мікалая Мікітавіча — звычайныя калгаснікі. Тата Мікіта Фёдаравіч пяць гадоў адслужыў у царскай арміі, потым змагаўся на франтах грамадзянскай вайны. З-за ўзросту пад прызыў ужо не падпадаў. У сям’і гадавалася шасцёра дзетак, сярод якіх самым маленькім быў Мікалай.
Вяскоўцы, даведаўшыся пра пачатак вайны, спалохаліся і пачалі ўцякаць хто куды мог. Мікалай з мамай і сястрой схаваліся на беразе рэчкі Мажы, што працякае непадалёку. Але хутка вярнуліся дахаты.
Немцы прыйшлі ў Домантавічы на трэці дзень. Амаль перад іх прыходам недзе з-пад Брэста прыляцеў падбіты савецкі самалёт і сеў побач з хатай Мартынчыкаў. З яго выйшлі двое лётчыкаў. Яны па рацыі паведамілі пра сябе салдатам-пагранічнікам, якія стаялі ў Філіпавічах. Тыя прыехалі на грузавіку і забралі лётчыкаў. Але далёка ад Цімкавіч ад’ехаць не паспелі, бо прыйшлі немцы. На жаль, лёс гэтых лётчыкаў невядомы. Да самога самалёта немцы чамусьці ніякай цікавасці не праявілі, і гэту адзінку тэхнікі мясцовыя мужыкі разабралі на прылады для хатняй гаспадаркі.
Успамінае Мікалай Мікітавіч і такі выпадак. У вясковым статку быў адзін вельмі вялікі бык, а недалёка ад вёскі людзі капалі торф, з-за чаго там з’явілася добрая канава. Немцы загналі ў яе быка, і іх фатограф для забавы стаў рабіць здымкі. Але быку, мабыць, не спадабаліся такія адносіны да сваёй асобы, і ён, сабраўшы ўсю сваю моц, выскачыў з канавы на таго фатографа і падмяў яго пад сябе. Чалавек не вытрымаў — памёр. Нямецкі афіцэр тут жа застрэліў жывёліну і вельмі знерваваўся ад таго факта, што салдат вялікага рэйха так бясслаўна загінуў.
У суседняй Лешні стаяў двухпавярховы драўляны будынак школы. Калі партызаны даведаліся, што немцы плануюць размясціць там свой штаб, прынялі рашэнне знішчыць школу. Загад яе спаліць атрымаў настаўнік (будучы старшыня раённага аддзела народнай адукацыі) Сергіеня Віктар Паўлавіч. З пастаўленым заданнем ён паспяхова справіўся і пасля пайшоў партызаніць.
Трагічна склаўся лёс старэйшых братоў Мікалая Мікітавіча. Трафім, 1912 года нараджэння, служыў у пагранатрадзе ў Цімкавічах. Незадоўга да Вялікай Айчыннай палякі даволі часта рабілі вылазкі на савецкую тэрыторыю. Падчас аднаго з такіх нападзенняў, калі завязаўся бой, Трафім быў паранены ў галаву. Яго забралі ў бальніцу ў Мінск. Там знаходзіўся і падчас акупацыі. Але ворагі вельмі дрэнна адносіліся да хворых, таму ўсіх іх спалілі. Пра гібель Трафіма родным паведаміла мясцовая жанчына-ўрач, якую захопнікі адпусцілі дадому ў Лешню.
Другі брат Уладзімір, які нарадзіўся ў 1920 годзе, быў прызваны ў рады Чырвонай Арміі за два гады да вайны. І калі ўжо амаль падышоў тэрмін звальнення ў запас, пачалася Вялікая Айчынная. Далейшы яго лёс неразрыўна звязаны з фронтам: разведчык, ён змагаўся пад Сталінградам, двойчы быў кантужаны і паранены. Калі скончылася Вялікая Айчынная, трапіў у Прыбалтыку, дзе яшчэ дзейнічалі рэшткі бандытаў. Дамоў вярнуўся толькі ў 46-м.
Іван, 1924 года нараджэння, пасля пачатку вайны разам з мясцовымі хлопцамі пайшоў у партызаны. Разам з іншымі ляснымі салдатамі дапамог здзейсніць уцёкі ваеннапалонным, якіх нямецкія захопнікі ўтрымлівалі ў лагеры, што знаходзіўся ў Філіпавічах.
Трагічна склаўся лёс і старэйшай сястры Вольгі. Па заданні партызанаў яе муж Рудэнка Аляксей пайшоў служыць у паліцыю, каб перадаваць неабходныя звесткі. Пасля заканчэння вайны Аляксей быў арыштаваны і сасланы ў Сібір. Адтуль ён не вярнуўся.
[caption id="attachment_67479" align="alignleft" width="262"]
■ Іван Галушка[/caption]
…Ішоў 44-ы год. Савецкія войскі вызвалялі Беларусь, і на яе тэрыторыі вяліся жорсткія баі. Каб выратаваць сваё жыццё, Мікалай разам з мамай хаваўся ў лесе. Калі яны беглі праз могілкі, падарваўся снарад і маму параніла ў нагу. Хутка яны вярнуліся дадому, ад выбухаў і страляніны маленькі Коля схаваўся ў зямлянцы на агародзе. Раніцай прыйшлі савецкія войскі. Маме аказалі медыцынскую дапамогу.
Пра перамогу таксама даведаліся пасля тэлефоннага званка, які прагучаў у Ляшнянскім сельсавеце. Людзі па-рознаму адрэагавалі: хтосьці смяяўся, але многія і плакалі, бо іх сваякі не вярнуліся з вайны.
Расказвае пра вайну і жонка — Нэлі Іванаўна Мартынчык. Яна таксама з мясцовых, домантавіцкіх. Яе бацька Галушка Іван Лук’янавіч служыў старшым пісарам у ваеннай часці, што месцілася ў Слуцку. Таму і змагацца яго прызвалі ў першыя дні вайны — 23 чэрвеня. Але дакладна пра яго лёс невядома: мужчына лічыцца прапаўшым без вестак. Ужо ў мірны час Мікалай Мікітавіч дапамагаў жонцы знайсці інфармацыю пра бацьку, дасылаў лісты ў розныя інстанцыі. Першы раз прыйшоў адказ, што нічога пра Івана Лук’янавіча невядома. Другі раз адказалі, што ён загінуў недзе ў Малдове.
[caption id="attachment_67495" align="alignleft" width="219"]
■ Вось на гэтым матацыкле Мартынчык ездзіў на работу ў райцэнтр[/caption]
Усё жыццё Мікалай Мікітавіч Мартынчык займаў і займае актыўную жыццёвую пазіцыю. Адслужыў ва Узброеных Сілах Савецкага Саюза, ажаніўся. Спачатку працаваў у калгасе шафёрам. Потым яго, маладога і актыўнага, накіравалі ў Магілёўскую партшколу, скончыўшы якую Мартынчык працаваў у райкаме партыі. Пасля ўзначальваў калгас «Радзіма», настаўнічаў. Зараз ён — старэйшына ў вёсцы. Каб быць у курсе падзей, чытае шмат газет. На асаблівым рахунку — раёнка, падпісчыкамі якой Мартынчыкі з’яўляюцца на працягу доўгага часу.
Дзіяна ТКАЧЭНКА
Анатолий Линевич (в центре) с награжденными медиками.[/caption]
С поздравлением к коллегам обратился и главный врач Копыльской ЦРБ Сергей Потейкович. В его словах прозвучали гордость за труд коллег, благодарность за верность однажды выбранной профессии и пожелания успеха. В этот день Почетной грамоты главного управления здравоохранения Миноблисполкома был удостоен врач-анестезиолог-реаниматолог отделения анестезиологии и реанимации Владимир Туровский, Благодарностей — фельдшер выездной бригады отделения скорой (неотложной) медицинской помощи Татьяна Кандыбович и врач-травматолог хирургического кабинета поликлиники Копыльской ЦРБ Игорь Новик. Теплые слова благодарности звучали и от председателя профсоюзного комитета Людмилы Лагун.
В продолжение праздника награды из рук председателя РО ОО «Белорусский союз женщин» Светланы Малиновской получили врач-онколог Копыльской ЦРБ Лилия Асипович, заместитель главного врача Марина Гайдель, врач-педиатр районный педиатрического отделения поликлиники Алеся Бельская.
Искренне и трогательно от врача-терапевта терапевтического отделения Юлии Лукши прозвучали слова благодарности в адрес наставников — врача-кардиолога (заведующей) терапевтическим отделением Оксаны Минчени и бывшего невролога терапевтического отделения Геннадия Рака. От имени медиков-ветеранов музыкальную композицию подарила Зинаида Рымкович. А далее звучали лирические и веселые песни в исполнении самодеятельных артистов Копыльщины, вокалистов-музыкантов из Минска Андрея Шумака и Ольги Змурщик, а также ансамбля «Гуляй, бульбаш!».
Диана ТКАЧЕНКО 
■ Іван Галушка[/caption]
…Ішоў 44-ы год. Савецкія войскі вызвалялі Беларусь, і на яе тэрыторыі вяліся жорсткія баі. Каб выратаваць сваё жыццё, Мікалай разам з мамай хаваўся ў лесе. Калі яны беглі праз могілкі, падарваўся снарад і маму параніла ў нагу. Хутка яны вярнуліся дадому, ад выбухаў і страляніны маленькі Коля схаваўся ў зямлянцы на агародзе. Раніцай прыйшлі савецкія войскі. Маме аказалі медыцынскую дапамогу.
Пра перамогу таксама даведаліся пасля тэлефоннага званка, які прагучаў у Ляшнянскім сельсавеце. Людзі па-рознаму адрэагавалі: хтосьці смяяўся, але многія і плакалі, бо іх сваякі не вярнуліся з вайны.
Расказвае пра вайну і жонка — Нэлі Іванаўна Мартынчык. Яна таксама з мясцовых, домантавіцкіх. Яе бацька Галушка Іван Лук’янавіч служыў старшым пісарам у ваеннай часці, што месцілася ў Слуцку. Таму і змагацца яго прызвалі ў першыя дні вайны — 23 чэрвеня. Але дакладна пра яго лёс невядома: мужчына лічыцца прапаўшым без вестак. Ужо ў мірны час Мікалай Мікітавіч дапамагаў жонцы знайсці інфармацыю пра бацьку, дасылаў лісты ў розныя інстанцыі. Першы раз прыйшоў адказ, што нічога пра Івана Лук’янавіча невядома. Другі раз адказалі, што ён загінуў недзе ў Малдове.
[caption id="attachment_67495" align="alignleft" width="219"]
■ Вось на гэтым матацыкле Мартынчык ездзіў на работу ў райцэнтр[/caption]
Усё жыццё Мікалай Мікітавіч Мартынчык займаў і займае актыўную жыццёвую пазіцыю. Адслужыў ва Узброеных Сілах Савецкага Саюза, ажаніўся. Спачатку працаваў у калгасе шафёрам. Потым яго, маладога і актыўнага, накіравалі ў Магілёўскую партшколу, скончыўшы якую Мартынчык працаваў у райкаме партыі. Пасля ўзначальваў калгас «Радзіма», настаўнічаў. Зараз ён — старэйшына ў вёсцы. Каб быць у курсе падзей, чытае шмат газет. На асаблівым рахунку — раёнка, падпісчыкамі якой Мартынчыкі з’яўляюцца на працягу доўгага часу.
Дзіяна ТКАЧЭНКА 
По данным ОСВОД, в Беларуси ежегодно на водоемах погибает большое количество людей. Так, по состоянию на 25 мая 2018 года на водных объектах Республики Беларусь погибло 83 человека, из них 8 несовершеннолетних. При купании погибло 8 человек, из них 1 ребенок. Спасен 61 человек, из них 16 несовершеннолетних.
Основными причинами гибели людей на водах являются:
— купание в не установленных и не оборудованных для этих целей местах, а также в состоянии алкогольного опьянения;
— несоблюдение элементарных мер безопасности на водах.
Во избежание таких трагедий в водоемах и на суше Копыльский РОЧС настоятельно рекомендует соблюдать все меры безопасности:
Купаться в состоянии алкогольного опьянения категорически запрещается. Воздерживайтесь от купания в неизвестных и не предназначенных для этих целей водоемах, избегайте купания в одиночку, не ныряйте в местах с неизвестным рельефом дна.
Не стоит долго находиться в воде — это может привести к переохлаждению организма, при этом продолжительность купания напрямую зависит от температуры воздуха и воды. Располагайтесь в тени, избегая попадания прямых солнечных лучей. Внимательно следите за своими детьми, не позволяя им нырять с ограждений или берега, старайтесь пресекать шалости на воде. Объясните, как безопасно себя вести на воде и что делать, если вдруг кто-то начал тонуть. Расскажите ребенку о том, что, если он видит, как кто-то начал тонуть, нужно вызывать спасателей по телефону 101 или 112.
Александр ЕСЕМЧИК,
инспектор ИНиП Копыльского РОЧС 
— Максим Иванович, что включает в себя запрет на посещение лесов?
— В этот период нужно полностью отказаться от посещения лесов гражданами (в т.ч. для прогулок, отдыха на природе и т.д.), запрещен также въезд транспорта, за исключением служебного.
— А что делать, если дорога к даче ведет через лес? И как быть со сбором грибов и ягод?
— Запрет распространяется на все дороги, кроме дорог общего пользования. Однако многие районные исполнительные комитеты идут навстречу гражданам и исключают отдельные территории из действия запрета, чтобы они смогли добраться до своих населенных пунктов. Эти участки берутся под особый контроль и патрулируются специалистами государственной лесной охраны. Аналогичная практика распространяется и на сбор грибов и ягод.
— Если в районе запрет на посещение лесов не введен, могу ли я выехать на природу, разжечь костер и т.д.
— Безусловно, но важно помнить о соблюдении правил пожарной безопасности. При этом разведение костров (в том числе с использованием приспособлений: мангалов, барбекю, грилей, газовых плит и т.п.) допускается на специально обустроенных площадках, окаймленных минерализованной (очищенной до минерального слоя почвы) полосой шириной не менее 0,25 м, а также в местах, исключающих повреждение огнем крон, стволов и корневых лап растущих деревьев, кроме запрещенных участков. После использования костер должен быть потушен до полного прекращения тления.
— Какое наказание ждет тех, кто нарушит запрет?
— Гражданина, который нарушил запрет на посещение лесов, ждет административная ответственность (ст. 15.29 Кодекса об административных правонарушениях). И если в одном случае все может ограничиться устным предупреждением, то в другом — штрафом в размере до 25 базовых величин (612,5 рубля). Если же лесному фонду будет причинен еще и ущерб, то размер штрафных санкций может вырасти до 50 базовых величин (1225 рублей).
— Как узнать, в каких регионах запрещено посещение лесов?
— Всю информацию о запретах на посещение лесов можно найти на официальном сайте Министерства лесного хозяйства — www.mlh.by — в рубрике «Правила поведения в лесу».
Здесь опубликована специальная интерактивная карта Беларуси, на которой красным цветом отмечены регионы, где на данный момент действует запрет на посещение лесов. Сегодня это практически все районы Гомельской, Брестской, Гродненской областей, а также часть регионов Минской, Могилевской и Витебской областей.
Статистика показывает, что 9 из 10 лесных пожаров в Беларуси происходят по вине человека. С начала года в лесном фонде Беларуси произошло уже 285 лесных пожаров. Быстрому распространению огня способствует сухая жаркая погода, длительное отсутствие осадков, порывистый ветер.
Копыльский опытный лесхоз просит граждан с пониманием относиться к сложившейся пожароопасной ситуации и не нарушать запрета на посещение лесов.
Беседовала Маргарита САКОВИЧ 
