Адной з формаў шліфоўкі майстэрства выступалі літаратурныя аб’яднанні. У юбілейны год для нашага літаратурнага аб’яднання хацелася б засяродзіць увагу на некаторых аспектах яго работы, узгадаць тых людзей, з якімі пашчасціла сумесна ўдзельнічаць у працы літаб’яднання “Вясёлка” пры рэдакцыі капыльскай раённай газеты “Слава працы” з моманту паступлення туды на працу літаратурным супрацоўнікам у канцы 1972 і да канца 1995 года.
[caption id="attachment_31659" align="aligncenter" width="443" caption="Удзельнікі пасяджэння літаб’яднання ў маі 1980 г. — пісьменнік Алесь Адамовіч, рэдактар “СП” Віктар Семянкевіч, літсупрацоўнік Усевалад Гурыновіч, паэт Мікола Хведаровіч, намеснік рэдактара Іван Пракарына, няштатны карэспандэнт Іван Холад"]
[/caption]
Што ўяўляла сябой “Вясёлка”, і як яна працавала? Туды свабодна ўваходзілі ўсе, хто займаўся творчасцю, і жадаючыя ёй заняцца. Першым пры мне і самым паважаным старшынёй “Вясёлкі” быў вельмі творчы і добры, можна сказаць, памяркоўны чалавек (мой непасрэдны начальнік) загадчык аддзела пісьмаў і масавай работы газеты Гурыновіч Усевалад Канстанцінавіч. “Ну што такое наша газета, — дапякаў ён на планёрках і лятучках рэдактара, — гэта ж сельгасагітка. Куды ж гэта гадзіцца выпускаць старонку творчасці “вясёлкаўцаў” адзін раз у квартал? Ну хаця б раз у месяц. Жыта вырасце і без газеты, а без культуры чалавек або дзічае, або звярэе…”
Рэдактар ківаў на райкам партыі, але, трэба сказаць, стараўся выдзяляць месца для творчасці і палосамі, і падборкамі. У творчы працэс асабліва не ўмешваўся, толькі пільна сачыў за зместам публікацый вершаў і расказаў.
Сам Гурыновіч пісаў вершы, гумарыстычныя замалёўкі, гістарычныя нарысы. І, як сапраўдны літаратар, аднойчы замахнуўся на раман. Называецца ён “Вішнякі”. Асобныя часткі рамана друкаваліся ў “Слава працы” і з цікавасцю і задавальненнем успрымаліся чытачамі. Яго раман ухваліў сам Мікола Хведаровіч. “Пакуль я жывы, дапамагу выдаць твой раман асобнай кніжкай, — казаў ён. – Толькі аддрукуй па пэўным памеры і аддай мне”.
На жаль, за кожны ліст перадрукоўкі прафесійнай машыністцы трэба было плаціць па 20 капеек пры месячным акладзе загадчыка аддзела газеты 120 рублёў. Так, за капейкі, не пабачыў свет твор таленавітага чалавека.
Такі лёс мог напаткаць і другую задумку Усевалада Канстанцінавіча – гумарыстычную казку “Сказ пра Бабу Ягу”. У гадзіны натхнення ён напісаў асобныя эпізоды казкі, але каб яны склалі сюжэт твора, трэба было дапісаць некалькі звязваючых, злучальных частак. “Закіну я гэту казку, не атрымоўваецца закончыць, — у роспачы казаў Гурыновіч, – прасіў Пракарыну дапамагчы, а яму няма часу. Ідзі да мяне ў сааўтары”.
Разам мы дапісалі недастаючыя часткі, развілі некалькі ўжо напісаных. Так твор атрымаў закончаную форму. Першым яго рэцэнзентам быў І. І. Пракарына. Ён сказаў, што казка надзвычай сучасная, бо ў ёй абыгрываюцца рэальныя падзеі, што адбыліся ў
[caption id="attachment_31660" align="alignright" width="331" caption="К. І. Кухарчык"]
[/caption]
часы перабудовы.
Казку з задавальненнем апублікавалі “Звязда”, “Мінская праўда”, “Слава працы”. А з рэспубліканскай і абласной газет Гурыновічу і мне прыслалі салідны на той час ганарар – аж па 40 рублёў.
Казка мае гумарыстычны характар. Гаворачы пра палёты на ступе, Баба Яга кажа: “на радары я плявала”. І гэта было тады, калі (наша пакаленне памятае) “рассакрэцілі сакрэты КДБ і ЦРУ” і “Руст той недабіты прызямліў-ся ля Крамля”. Каб захаваць модную на той час талерантнасць Руста з недабітага вырашылі зрабіць непадбітым.
Гурыновіч шмат пісаў у гумарыстычна-сатырычным стылі і ў раздзеле газеты “Асцюкі”. Адны яго загалоўкі чаго варты: пра самагоншчыцу – “Бровар цёткі Волькі”, пра аліментшчыка – “Зязюля ў штанах”, пра якасць каўбасы – “Капыльская валасатая” і г. д.
Значны след у нашым аб’яднанні пакінуў наступны яго старшыня – Пракарына Іван Іванавіч, які, на жаль, рана пайшоў з жыцця. Мне здаецца, што для Капыль-шчыны ён – Паэт з вялікай літары. У наш час лягчэй твор напісаць, чым апублікаваць. У яго ж, чалавека творчага і мэтанакіраванага, хапіла цярпення і настойлівасці выдаць зборнік сваіх вершаў.
“Напісанае павінна прайсці праверку часам: вылежацца”, – паўтараў ён нам як рэдактар. Перад тым, як абнародаваць свой верш, ён заходзіў у мой ка-бінет і зачытваў напісанае. Абмяркоўвалі разам, на заўвагі не крыўдзіўся.
Іван Іванавіч жыва падтрымліваў творчасць пачынаючых, тонка адчуваў гумар, быў душой любой кампаніі, сам пісаў гумарыстычныя вершы, шаржы і сатырычныя заметкі. Урэзалася ў памяць яго сапраўды смешная публікацыя ў “Асцюках” пра аболтусаў, якія з алкагольнага чаду пафарбавалі рахманага жывога каня ў зялёны колер, а падвыпіўшы дзяцюк прыняў яго за здань з сюжэта белай гарачкі.
Добрую памяць пакінуў у тагачасных членаў аб’яднання Алесь Паўлаў. Акрамя паэтычна-гумарыстычнай творчасці, запомнілася яго ясенінскае аблічча.
Пра загуляўшага брыгадзіра, які паехаў зімой на павозцы, а вярнуўся пешшу, Паўлаў, у заключэнне сказаў: “А ля вёскі Бадзяжы знайшлі сані і гужы”. А вась-мікласніца, што ў позні час вытанцоўвала ў клубе, “дыхту так дае, аж ногі ледзь кранаюцца падлогі. Ах, шкада, што педагогі ў клуб сцураліся дарогі”.
Дарэчы, у гуртку “Проба пяра”, які быў створаны пры “Вясёлцы”, у свой час удзельнічаў вядомы цяпер беларускі вучоны-філолаг Алесь Бельскі.
Казімір КУХАРЧЫК,
старшыня літаратурнага аб’яднання “Вясёлка”, член ГА “Беларускі саюз журналістаў”
Фота Івана ІГНАТЧЫКА і Сяргея ЛАЗОЎСКАГА
Комментарии