У аграгарадку Семежава прайшоў навучальны семінар “Тэхналогія прыгатавання абрадавых страў”, які адбыўся ў будынку мясцовага сельвыканкама. Яго мэта — азнаямленне, вывучэнне і захаванне традыцыйнай культуры, абрадаў і святаў. Гэта мерапрыемства — фактычна працяг рэалізацыі міні-праекта “Семежаўскія кулінарныя традыцыі” ў рамках праекта “Жывая гісторыя майго краю”. Мясцовая кулінарыя ўзяла верх над многімі іншымі і стала пераможцай адпаведнага конкурсу.
[caption id="attachment_28490" align="aligncenter" width="443" caption="Да гасцей звяртаецца А. Раеўская"]
[/caption]
Рэалізацыя праекта пачалася, можна сказаць, з моманту падачы заяўкі для ўдзелу. Ужо з першых дзён было сабрана шмат матэрыялаў, вывучаны мясцовыя традыцыі і нават створана першая брашура, у якую ўвайшлі народныя і самабытныя рэцэпты. Разам з гэтым, у аграгарадку на базе Цэнтра культуры і адпачынку пачало дзейнасць аматарскае аб’яднанне “Семяжовачка”, у якое ўвайшло 12 чалавек.
Наперадзе яшчэ, бясспрэчна, шмат работы ў гэтым напрамку. Але мэта семінара таксама — даведацца, як ідуць справы па рэалізацыі праекта. Невыпадкова на сустрэчу ў Семежава завіталі арганізатар праекта «Жывая гісторыя майго краю» Марына Малініна (прадстаўнік зарэгістраванага таварыства «Deutscher Volkshochschul-Verband e.V.» (Федэратыўная Рэспубліка Германія), эксперт у галіне беларускай традыцыйнай кухні Алена Антановіч, намеснік старшыні Капыльскага райвыканкама Ала Раеўская (каардынатар) і начальнік аддзела ідэалагічнай работы, культуры і па справах моладзі Наталля Царкова (кіраўнік праекта), члены ініцыятыўнай групы, а таксама прадстаўнікі ўстаноў і арганізацый, якія працуюць дзеля захавання гісторыі і культуры нашага самабытнага краю.
[caption id="attachment_28492" align="aligncenter" width="322" caption="М. Малініна"]
[/caption]
Цікавым і змястоўным стаў аповед выканаўцы праекта, дырэктара раённага Цэнтра традыцыйнай культуры Галіны Гурло, якая расказала пра традыцыйныя стравы нашага рэгіёна, асаблівасці іх прыгатавання ў асобных вёсках. Не менш пазнавальна распавядала пра культуру стрававання беларусаў Алена Антановіч. У прыватнасці, яна падкрэсліла, што, на жаль, мы самі часам не ведаем, наколькі багатым быў стол жыхароў нашай краіны. З традыцыйных страў падчас сацапытанняў зходу кожны можа назваць не больш за тры-чатыры: мачанка, дранікі, бабка, калдуны. Але дзесьці каля 10 гадоў таму, канстатавала эксперт, беларусы сталі больш цікавіцца гэтым пытаннем. Што характэрна: па гісторыі культуры харчавання можна даведацца не толькі пра багацце родных палеткаў, але і пра цесныя зносіны з іншымі краінамі, эканамічныя і культурныя сувязі. Гэта становіцца зразумела, напрыклад, вывучаючы стравы блізкага замежжа, многія з якіх маюць такую ж назву, як і ў нас… Між іншым, у багацці нацыянальнай кухні беларусаў сумнявацца не прыходзіцца. Толькі з бульбы, якую пачалі вырошчваць у Беларусі раней, чым у Расіі, у нашых продкаў маецца каля 200 рэцэптаў. Але кухня беларусаў багата яшчэ і… на назвы адных і тых жа страў. Толькі традыцыйная бабка мае шэсць назваў.
Кухня менавіта Семежава фарміравалася пад уздзеяннем святочна-абрадавых традыцый і перадавалася з пакалення ў пакаленне даволі працяглы час. Дзякуючы гэтаму і цяпер мясцовыя жыхары, рыхтуючыся да хрэсьбін, радзін ці вялікага гадавога царкоўнага свята, ведаюць, што павінна быць на стале. Дырэктар Семежаўскага Цэнтра культуры і адпачынку Таццяна Шаура прыадкрыла таямніцы некаторых “фірменных” страў вяскоўцаў…
Але размаўляць пра ежу і нічога не паспрабаваць – значыць, не зразумець увогуле, чым адметны семежаўскія кулінары. А вось прысутным такая магчымасць была ўсё ж такі дадзена. На выставе страў ад народных умельцаў чаго толькі не было: саладуха (дарэчы, семежаўцаў калісьці з-за гэтага празвалі “саладушнікамі”), мачанка, бліны з салам, варэнікі, бульба ў чыгунку, сала з цыбулькай, бульбяное пюрэ з макам. І ўсё проста, з густам і, галоўнае, — смачна.
[caption id="attachment_28496" align="aligncenter" width="295" caption="Вітаюць Гаспадар і Гаспадыня"]
[/caption]
Пасля кава-паўзы прысутныя сталі сведкамі тэатралізаванага прадстаўлення, галоўнымі дзеючымі асобамі якога былі Гаспадар і Гаспадыня. Невялікі экскурс у гісторыю Семежава дапамог удзельнікам семінара больш яскрава ўявіць, чым жыло мястэчка. Крок за крокам прысутныя даведваліся пра звычаі паселішча. Так ад Каляд і да Каляд разам з Таццянай Шаурай Гаспадары гарталі каляндар, узгадваючы святы, і прэзентавалі да кожнай гадавой падзеі стравы. Ды не толькі расказвалі і паказвалі, але і частавалі імі ўсіх жадаючых. Заключным момантам мерапрыемства сталі індывідуальныя кансультацыі, дзе старажылы аграгарадка, спецыялісты кулінарных спраў расказвалі ў дэталях пра тую ці іншую сваю “фірменную” страву.
Сумесная праца ўсіх зацікаўленых асоб, бясспрэчна, зробіць праект адным з лепшых сярод аналагічных. Але, спадзяюся, сапраўднай перамогай стане зацікаўленасць гэтым смачным праектам турыстаў, якія абавязкова наведаюць Семежава і паспытаюць разнастайныя і непаўторныя стравы ад “саладушнікаў”.
Саладуха
Інгрэдыенты: 5 л вады, 2 фунты аржаной мукі (каля 900 г). Жменя сушаных яблык, цукар, соль.
Прыгатаванне: ставілі на цёплую печ гліняны гаршчок з вадой з закалочанай мукой на суткі, покуль не закісне, затым здымалі з печы, дабаўлялі сушаныя яблыкі, калі быў цукар у сям’і, то дабаўлялі, соль па смаку і варылі ў печы, памешваючы драўлянай лыжкай. Атрымлівалася рэдкая поліўка. Лічылася поснай стравай, елі кожны дзень. У пазнейшыя часы варылі ў час посту.
Запісана ад Марыі Іванаўны Гаўрыловіч, 1936 г. н.
Бурачны квас
Інгрэдыенты: 1 кг буракоў, 2 л вады, 20 г цукру, кавалак чорнага хлеба, 1 зубчык часнаку, соль па смаку.
Прыгатаванне: вымытыя буракі нацерці на вялікай тарцы і змясціць у шкляны слоік, заліўшы вадой. Дадаць туды кавалак аржанога хлеба, цукар, соль, часнок (можна і без яго). Завязаць марляй і паставіць у цёплае месца на 3-5 дзён. Гатовы квас працадзіць, разліць у бутэлькі.
Запісана ад Валянціны Міхайлаўны Кіені, 1941 г. н.
Сяргей ЛАЗОЎСКІ
Фото аўтара
Комментарии