Працягваем расказваць пра паштоўкі з асабістай калекцыі У. У. Дварэцкага. У ёй ёсць шмат момантаў, якія адлюстроўваюць не толькі Айчынную вайну 1812 года, але і падзеі да яе надыходу. Пачынаеш разумець, што гэта не проста калекцыя, а вялікая каштоўнасць, якая захоўвае шматлікія гістарычныя падзеі. Разгледзім некаторыя з іх.
Вось яшчэ адна работа вядомага мастака
Уладзіміра Верашчагіна “Маршал Даву в Чудовом монастыре” (здымак 1). Луі-Нікаля Даву – гэта палкаводзец напалеонаўскіх войнаў, герцаг Аўэрштэдцкі, князь Экмюльскі, маршал Францыі. Меў мянушку «жалезны маршал». Адзіны маршал Напалеона, які не прайграў ні адной бітвы. У Чудавым манастыры ў 1812 годзе размяшчаліся штаб Напалеона і некаторыя з яго гвардзейскіх палкоў. У алтары сабора ў імя Цуда Архістратыга Міхаіла была пабудавана спальня маршала. Як сведчыць гісторыя, “Даву меў галоўную кватэру ў Новадзявочым манастыры, але, калі прыязджаў у Крэмль, спыняўся ў Цудавым манастыры, дзе і быў пастаўлены яго паходны ложак. Двое вартавых з салдат 1-га корпуса стаялі па абодва бакі ад царскіх дзвярэй”.
А вось карціна іншага мастака Хрысціяна-Вільгельма Фабера дзю Фора
“Отступление французской армии. Бивак близ Михайловки 7 ноября 1812 г.” (здымак 2). Хрысціян Вільгельм Фабер дзю Фор (1780-1857) – вюртэмбергскі (Германія) батальны мастак. У чыне французскага палкоўніка служыў у складзе корпуса маршала М. Нея, прайшоў усю вайну 1812 года. Падчас свайго знаходжання ў Расіі стварыў мноства малюнкаў. Пасля дзю Фор дапоўніў іх тэкставымі каментарыямі. На гэтай паштоўцы захаваны сумны сюжэт выяўлення групы змерзлых французаў падчас пагібельнага адступлення.
Карціна
«Подвиг генерала Неверовского под Красным 2 августа 1812 г.» мастака Петэра фон Гесса (здымак 3) расказвае нам аб тым, як французскі імператар вырашыў разгарнуць свой знакаміты аўстрыйскі манеўр: марш-кідком прабіцца па краснінскай дарозе да Смаленска, узяць горад, адрэзаць рускія арміі ад Масквы і ад забеспячэння, - і навязаць ім генеральную бітву на нязручнай пазіцыі. Як і думаў Барклай дэ-Толлі, ілжывая раскіданасць войскаў Напалеона не перашкодзіла таму з неверагоднай хуткасцю, літаральна за адны суткі, сабраць цэнтральную групоўку арміі ў адзіны кулак і накіраваць на Краснае. Выкананне свайго плана імператар даручыў двум маршалам: Мюрату і Нею. Кавалерыя першага павінна была забяспечыць прарыў, пяхота і артылерыя другога - замацаваць поспех. Аднак на шляху французскай арміі, на бяду Напалеона, апынуўся генерал Д. П. Невяроўскі са сваёй 27-й дывізіяй, якая атрымала загад ад князя Баграціёна стрымліваць ворага да апошняга. Усяго ў распараджэнні Невяроўскага было каля 7 тыс. чалавек. Па розных ацэнках, у той дзень 27-я пяхотная дывізія Невяроўскага вытрымала ад 16 да 40 нападаў французскай конніцы і пяхоты і страціла ўсяго каля 1500 чалавек. Як піша гісторык А. В. Тарлеў, «У Невяроўскага была такая манера навучання салдат: ён перад боем сам вадзіў іх паглядзець пазіцыю і тлумачыў сэнс таго, што адбываецца». Разумеючы, што і навошта яны робяць, салдаты змагаліся з большай аддачай, цалкам спадзеючыся на свайго камандзіра.
Павел ШЭІН
Фота з асабістай калекцыі паштовак У. У. Дварэцкага
Комментарии