Будаваць ‒ значыць жыць
Вынікі семінара-нарады ў Прэзідэнта аб павышэнні эфектыўнасці будаўнічага комплексу
Да вялікай сустрэчы ў Палацы Незалежнасці па тэме будаўніцтва набегла нямала пытанняў. Літаральна кожнае з іх уважліва разглядалася на нарадзе. Якія ж рашэнні былі прыняты?
Узводзіць сумленна і якасна
Паводле слоў Аляксандра Лукашэнкі, гэта пасяджэнне ўжо можна назваць традыцыйным. Прэзідэнт падкрэсліў: падобныя мерапрыемствы будуць праводзіцца рэгулярна, гэта значыць прыкладна адзін раз на паўгода.
«Наша нарада нацэлена перш за ўсё на тое, каб атрымаць ад гэтага мерапрыемства вынік», — заявіў ён.
Прэзідэнт расказаў пра абуральную сітуацыю, аб якой яму нядаўна далажылі. У Мінску пабудавалі кватэры з коштам квадратнага метра ў 650 долараў, людзі стаялі ў чарзе, каб іх купіць. Але тут з'явілася некалькі грамадзян, якія купілі 64 кватэры і за наступны дзень амаль усе паспелі перапрадаць ужо па рыначнай, больш высокай цане.
А ўмовы былі такія: падведамнае гарвыканкаму прадпрыемства ўзяло на сябе абавязацельства з рэнтабельнасцю ў 5% пабудаваць жыллё, аддаць яго гарвыканкаму па такой цане, а далей гарадскія ўлады вырашалі самі: прадаць па рыначным кошце, аддаць малазабяспечаным, шматдзетным...
Кіраўнік дзяржавы даручыў неадкладна разабрацца ў сітуацыі.
Ён падкрэсліў: парадак трэба навесці ўсюды, у Беларусі ўмеюць і ведаюць, як працаваць. Таксама Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу, што патрабаванні Прэзідэнта па барацьбе з карупцыяй і іншымі правапарушэннямі будуць даведзены да кожнага на месцах.
Ён папярэдзіў, што суды атрымалі прамое ўказанне: пакуль не будзе змен у заканадаўстве, нікога з асуджаных за карупцыю датэрмінова не выпускаць. «За карупцыю будзем толькі дадаваць, — падкрэсліў беларускі лідар. — 25-ы раз паўтараю: лепш бедным на волі, чым багатым у турме».
За мінулую пяцігодку зніжаны якасныя паказчыкі па ўсёй галіне будаўніцтва. Паменшыўся яе ўклад у валавы ўнутраны прадукт, дапушчана падзенне аб'ёмаў падрадных работ, узвядзення жылля, абвастраюцца праблемы неплацяжоў, пагаршаецца фінансавы стан будаўнічых арганізацый, кожная чацвёртая будаўнічая арганізацыя стратная.
Разам з тым на найважнейшых аб'ектах краіны не хапае кваліфікаваных будаўнікоў.
«Як мне дакладваюць, сёлета ў галіне назіраецца рост асноўных паказчыкаў, — сказаў беларускі лідар. — Але на фоне ўстойлівага падзення цяперашняе паляпшэнне з'яўляецца не больш чым ажыўленнем, частковым аднаўленнем былых пазіцый, і мы не можам казаць аб станоўчай дынаміцы».
Аднак, дадаў Кіраўнік дзяржавы, ёсць аб'ектыўныя прычыны негатыўных з'яў.
Больш жылля для маючых патрэбу і арэнднага
Кіраўнік дзяржавы нагадаў, што будаўніцтва жылля заўсёды з'яўлялася найважнейшым прыярытэтам дзяржаўнай палітыкі ў галіне. Аднак з 2014 года яго аб'ёмы пастаянна зніжаюцца — з амаль сямі мільёнаў квадратных метраў у 2010 годзе да крыху больш за чатыры ў 2017-м.
За два апошнія гады іх колькасць павялічылася на восем з паловай тысяч. Пры гэтым паўсюдна не выконваецца даручэнне аб накіраванні шматдзетных сем'яў на будаўніцтва жылля на працягу аднаго года.
«Стаўлю задачу ўраду сумесна з аблвыканкамамі і Мінскім гарвыканкамам павялічыць аб'ёмы будаўніцтва жылля для гэтай катэгорыі маючых патрэбу», — сказаў ён.
Кіраўнік дзяржавы даручыў разам з банкамі вызначыць неабходныя крыніцы фінансавання, за два наступныя гады ліквідаваць чаргу, якая ўтварылася, і выйсці на забеспячэнне шматдзетных сем'яў жыллём на працягу аднаго года, як гэта прадугледжана Указам № 13.
Акрамя таго, занепакоенасць у Прэзідэнта выклікае наяўнасць звышнарматыўных жылых дамоў (35), пра што ён сказаў чарговы раз. Такіх быць не павінна. Ён заявіў, што даручыць КДК і пракуратуры разабрацца з імі і «спытаць на ўсю катушку».
«Усім губернатарам, старшыні Мінскага гарвыканкама — трэба такі дом узяць пад асабісты кантроль і завяршыць будаўніцтва. Апошні тэрмін — першая палова 2019 года», — адзначыў Кіраўнік дзяржавы.
Ён канстатаваў, што павольнымі тэмпамі развіваецца рынак арэнднага жылля. За шэсць гадоў яго ўзведзена толькі 745 тысяч метраў, што складае каля 2,5% ад агульнага аб'ёму.
«Даручаю ўраду, аблвыканкамам і Мінскаму гарвыканкаму перагледзець праграмы жыллёвага будаўніцтва, максімальна павялічыўшы долю арэнднага жылля з прыцягненнем фінансаў прадпрыемстваў і арганізацый», — заявіў Кіраўнік дзяржавы.
Таксама Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу прысутных, што задачай урада застаецца захаванне формулы «адзін квадратны метр з дзяржпадтрымкай — не даражэй за сярэднямесячную заработную плату».
«Пры гэтым папярэджваю ўсіх: дасягненне ўзроўню заработнай платы ў 1000 рублёў не азначае, што метр жылля аўтаматычна павінен каштаваць столькі ж», — падкрэсліў Прэзідэнт.
Гарады-спадарожнікі, домабудаўнічыя камбінаты і вытворчасць будматэрыялаў
Сёння большасць насельніцтва краіны па-ранейшаму сканцэнтравана ў буйных гарадах.
Беларускі лідар нагадаў, што першыя крокі ў вырашэнні гэтай сітуацыі былі зроблены яшчэ ў 2014 годзе пасля выдання Указа «Аб развіцці гарадоў-спадарожнікаў». «Аднак яго рэалізацыя аказалася неэфектыўнай, — падкрэсліў Кіраўнік дзяржавы. — Патрабую ад урада неадкладна прыступіць да выканання прынятых рашэнняў па развіцці гарадоў-спадарожнікаў з павелічэннем аб'ёмаў будаўніцтва жылля».
«Трэба ствараць раёны малапавярховай забудовы», — падкрэсліў ён.
Міністру архітэктуры ён даручыў наступнае: рэалізаваць у адным з гарадоў пілотны праект па комплекснай забудове зямельнага ўчастка малапавярховымі жылымі дамамі.
Кіраўнік дзяржавы закрануў у сваім выступленні і прыдамавыя пляцоўкі, якія ўладкоўваюцца мінімальна. Беларускі лідар адзначыў, што дае год на рашэнне гэтай праблемы, і даручыў Мінбудархітэктуры ўстанавіць абавязковыя правілы па стварэнні камфортнага асяроддзя ў мікрараёнах-новабудоўлях.
Таксама Прэзідэнт раскрытыкаваў беларускія домабудаўнічыя камбінаты.
Ён падкрэсліў: трэба разабрацца, у чым прычына іх неэфектыўнасці. «Аднак на самай справе хто хоча знайсці работу, той яе знаходзіць. Нягледзячы на цяжкасці», — сказаў Аляксандр Лукашэнка. Таксама Кіраўнік дзяржавы даручыў вызначыць з ліку домабудаўнічых камбінатаў асноўных забудоўшчыкаў кварталаў па краіне і давесці ім напружанае заданне па экспарце іх прадукцыі і паслуг.
Асобна ў сваім выступленні ён спыніўся на рабоце цэментных і шкляных заводаў, якія былі мадэрнізаваны для павышэння іх канкурэнтаздольнасці. Паводле яго слоў, запрацаваць на поўную магутнасць і забяспечыць прыбытковую дзейнасць у іх пакуль не атрымалася — і гэта мякка сказана.
«Патрабую ад урада прыняць усе меры па загрузцы вытворчых магутнасцей і стабільнай рабоце абсталявання», — падкрэсліў Прэзідэнт.
Аляксандр Лукашэнка дадаў, што не лепшая сітуацыя склалася і на шкляных заводах. 3 пяці шклатарных заводаў у краіне засталося тры, ды і тыя не загружаны. Ён даручыў Мінбудархітэктуры сумесна з Белдзяржхарчпрамам і Мінсельгасхарчам неадкладна прыняць меры па мінімізацыі закупак шкляной тары за мяжой і загрузцы нашых заводаў.
Прадаваць трэба выгадна
У сваім выступленні Прэзідэнт Беларусі звярнуў асаблівую ўвагу на неабходнасць развіцця экспарту. «Вырабіць прадукцыю — не асноўная задача, — сказаў ён. — Галоўнае — выгадна прадаць і зарабіць, а пажадана — прадаць за межы краіны».
Аляксандр Лукашэнка раскрыў акалічнасці некаторых лічбаў: згодна з інфармацыяй Саўміна, больш за 40% ад усяго аб'ёму будаўнічых матэрыялаў пастаўляецца на экспарт. Аднак значная доля цэменту прадаецца ў Расію манапалісту «Еўрацэмент груп», які дыктуе беларускім вытворцам не заўсёды выгадныя ўмовы. Уласная тавараправодная сетка так і не была створана, на біржы цэмент не прадаецца з-за больш высокіх цэн, чым па прамых дагаворах. «Усё гэта і стварае перадумовы для карупцыі і з'яўлення шэрых схем», — папярэдзіў Прэзідэнт і запатрабаваў ад урада забяспечыць эфектыўнасць і празрыстасць гандлю на знешніх рынках.
Яшчэ адна праблема — своечасовыя разлікі. Прэзідэнт нагадаў Міхаілу Мясніковічу пра персанальную адказнасць за будаўніцтва беларусамі Гарлыкскага горнаабагачальнага камбіната, за якое дагэтуль не атрыманы грошы. Не разлічыліся і расіяне за аб'екты, пабудаваныя ў Калузе да чэмпіянату свету па футболе.
Кіраўнік дзяржавы даручыў ураду неадкладна падключыцца да рашэння гэтых пытанняў.
Наконт зацікаўленасці замежнымі інвестарамі ў беларускіх прадпрыемствах па вытворчасці будматэрыялаў Аляксандр Лукашэнка паўтарыў нязменны тэзіс: галоўнае — людзі. Калі да яго прыходзіць патэнцыяльны пакупнік беларускай кампаніі, які пасля афармлення здзелкі збіраецца звальняць супрацоўнікаў, то размова на гэтым заканчваецца. «Калі мы прымем рашэнне, што нам трэба нешта прадаць, у тым ліку і замежнаму інвестару, то першы крытэрый — гэта цана. I далей — што будзе пасля?» — нагадаў ён.
На ўзровень Кіраўніка дзяржавы трэба ўносіць толькі комплексныя прапановы, калі ёсць упэўненасць, што яны дастаткова эфектыўныя і выгадныя краіне, акцэнтаваў Прэзідэнт. Саўміну даручана разабрацца з гэтым пытаннем да 31 снежня гэтага года.
Праектаваць — сучасна
На жаль, не адбылося кардынальных змен у сферы якасці і тэрмінаў праектавання.
Зараз у Беларусі будуецца каля васьмі тысяч аб'ектаў. 3 іх з перавышэннем нарматыўнага тэрміну — палова. I ў большасці выпадкаў прычынай з'яўляюцца бясконцыя карэкціроўкі праектаў. У гэтай сувязі Аляксандр Лукашэнка запатрабаваў прыняць неабходныя меры па павышэнні адказнасці распрацоўшчыкаў за якасць праектнай дакументацыі і тэрміны яе падрыхтоўкі.
Асобна Прэзідэнт спыніўся на злоўжыванні тыпавымі праектамі. «Тыпавымі могуць быць прамысловыя будынкі, збудаванні, трансфарматарныя падстанцыі, кацельні. Але дзіцячыя садкі, школы і іншыя сацыяльныя аб'екты павінны быць арыгінальнымі, — сказаў ён. — Тыпавымі ў іх могуць быць толькі тэхналогія, асобныя канструкцыйныя элементы, вузлы і дэталі, з якіх яны будуць збірацца».
Губернатарам і старшыням райвыканкамаў Кіраўнік дзяржавы нагадаў пра тое, што населеныя пункты павінны літаральна тануць у кветках і зеляніне.
Нормы ў «адны рукі»
Каб сысці ад зарэгуляванасці ў будаўнічай сферы, што не ўдалося зрабіць за апошнія пяць гадоў, неабходна сканцэнтраваць усё галіновае заканадаўства ў «адных руках» і вызначыць Мінбудархітэктуры адзіным органам, які фарміруе дзяржаўную палітыку ў будаўнічай сферы.
Толькі профільнае міністэрства павінна ўстанаўліваць будаўнічыя нормы. Задача астатніх — вызначаць нормы эксплуатацыі і забяспечваць кантроль за іх захаваннем, падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.
Кіраўнік дзяржавы звярнуў увагу губернатараў на неабходнасць захавання ўстаноўленых тэрмінаў адміністрацыйных працэдур, выключэння бюракратызму пры афармленні роду дакументацыі. Ураду разам з выканкамамі, Мінскім гарвыканкамам Прэзідэнт даручыў завяршыць работу па прывядзенні прававых актаў у адпаведнасць з Дэкрэтам № 7 да канца года. Акрамя таго, неабходна спрашчэнне адміністрацыйных працэдур з выкананнем анлайн-сэрвісаў.
Кадры — захаваць
Сур'ёзную заклапочанасць Прэзідэнт выказаў наконт адтоку спецыялістаў-будаўнікоў. «За пяць гадоў галіна згубіла больш за 50 тысяч рабочых. Яны з'язджаюць на заробкі ў Расію, Польшчу і Літву, дзе іх прымаюць. Дык чаму не бачна нашых падрадчыкаў? — спытаў Прэзідэнт. — Саўмін так і не прыняў меры для таго, каб нашы спецыялісты працавалі ў беларускіх арганізацыях на тэрыторыі іншых дзяржаў».
Кіраўнік дзяржавы таксама абурыўся сітуацыяй, пры якой аплата працы будаўнікоў у Мінску і рэгіёнах аказалася розная. Ён загадаў неадкладна спыніць такую дыскрымінацыю. «У нас усе грамадзяне роўныя, незалежна ад таго, дзе жывуць і працуюць. За роўную якасную працу павінна быць роўная ўзнагарода», — падкрэсліў беларускі лідар.
Не менш важная задача — падрыхтоўка годнай змены ў галіне. Ураду даручана да 2020 года вырашыць пытанне аб прыцягненні арганізацый — заказчыкаў кадраў да ўдзелу ў сафінансаванні падрыхтоўкі спецыялістаў, замацаванні матэрыяльна-тэхнічнай базы ўстаноў адукацыі, у тым ліку цэнтраў вытворчага навучання. Мінадукацыі сумесна з Мінбудархітэктуры неабходна павялічыць долю практычнага навучання і стажыровак на вытворчасці, падняўшы іх узровень і якасць.
«Час не стаіць на месцы, і патрабаванні да галіны з кожным годам будуць толькі расці, — рэзюмаваў Прэзідэнт. — Неабходна рухацца наперад. Адпаведная база ўжо падрыхтавана, трэба толькі правільна і з усёй адказнасцю выкарыстоўваць магчымасці, якія маюцца».
Уладзіслаў ЛУКАШЭВІЧ,
Вольга МЯДЗВЕДЗЕВА.
«Звязда»
Комментарии